1

رفامای

2

رتبیت

ادارہی۔:1

3................................................................................................ ادارہ۔وہستل:اک:اامعتسؽ:یک:ارٹن:ٹین

اضمنیم:رقاؿ:::۔2

5....................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ: ومالانادقس: خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحتارقلاؿ۔:زخانئ

اضمنیم:دحثی۔:3

9......................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ومالان::ادقس: خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحتزخانئ:ادحلثی۔

رعمتف:ر ااعش۔4

13.......دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ومالان::ادقس: خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت ۔ےک:وہل:ےس:وںوپوھچں:اگ:دیہش:ںیم

ااکرب:وفلماظت :۔5

:وفلماظت۔

ملتل

14.......................................ہیلعہللتمحومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رضحت:میکح:االتم:دجمد:ا

16........................................ہیلعہللتمح ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:رہدویئادقس:رضحت: اہنسل:یحموفلماظت۔

21................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ومالان::ادقس: د:زامہن:رضحتخیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجم وفلماظت۔

وماظع :ہنسح۔6

24.............میلح:االتم:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم:رباکمہت۔اک:رفس:ےس:ارخت: :دایمئ:افین:ےئداین

اضمنیم:واقمالت۔7

26 .......................:دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:ومالان::اشہ:میکح:خیش۔ذرک :راگتفں

48...........................................................انجب:رمعاؿ:لصیف:اصبح:۔ںی؟رک:ےسیک:ریایت:ارخت:یک

رفتماقت۔8

51..............................میلح:االتم:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم:رباکمہت۔رفس :ربام:ےک:وفلماظت

57.......................................................:ارشػ:ارادارسداراالاتفء:اجہعم۔ؿ:ےک:وجاابتاسملئ:اور:ا

61.........................................................................................ادارہاخاقنہ:ےک:بش:وروز۔

63...............................................رضحت:یتفم:اراشد:امظع:اصبح:داتم:رباکمہتوروز۔:ےک:بشاجہعم:

3

: ء:یک:داہیئ:ںیم:رظنم:اعؾ:رپ:ایئ۔:1961ارٹن:ٹین:ےک:انؾ:ےس:رھگ:ےھٹیب:نیب:االوقایم:راےطب:یک:وہستل:

:ا :ارٹنٹین:یراری:زیگک :اک:ب ہ:گ :ہ ا:ا ۔:اور:ا :اور:اب:ا :اس:ےک:ری:سب:رھپ:وہ:دؿ:اور:اج:اک:دؿ،:اتگل

ویپمکرٹ:اامعتسؽ:رکےن:وک::یھب:دنسپ:ںیہن:ایک:اجات۔::داین:یک:است:ارب:اابدی:ںیم:ےس:رقتابی:دو:ارب:ولگ:ارٹنٹین:

ؽ:رکےت:ںیہ۔:رقتابی:اامعتسؽ:رکےت:ںیہ۔:اپاتسکؿ:یک:اابدی:ااھٹرہ:رکوڑ:ا :اور:نیت:رکوڑ:ولگ:ارٹنٹین:اامعتس

:ولعمامت:ےک:انؾ: ونے:دصیف:ولگ:ارٹنٹین:اک:طلغ:افدئہ:ااھٹ:را :ںیہ:اور:اس:رطح:ارٹنٹین:ےک:ذرےعی:وصحؽ

اؾ:ربابد:رکرا :ںیہ۔رعض:رکےن:اک:دصقم:ہی:ںیہن:ہک:ارٹنٹین:ذبات:وخد:رس:ات:اپ:رپ:اینپ:زیگک :ےک:یتمیق:ای

دجدی:وہستل:ےس:اعطق:وکیئ:افدئہ:ہن:ااھٹای:اجےئ:ہکلب:دصقم:اس:ارم:یک:سجن،:رحاؾ:ای:وکیئ:اناپک:ےش:ا :اور:اس:

اجبن:ا ہج:دالان:ا :ہک:تبثم:وسچ:ےک:اسھت:ولعمامت:ےک:اس:رہگے:دنمسر:ںیم:نک:اایتحیط:دتاریب:ےک:اسھت:

وغہط:زؿ:وہا:اجےئ:اور:ارٹنٹین:اک:دیفم:اور:درتس:اامعتسؽ:ایک:اجےئ۔

:اپ:ےک:اپ:دینی:دمرےس:ےک:اطبل:ملع:وہں:ای : یس:داینوی: یمیلع:ادارے:ےس:وا ہتس:وہں،

:ارٹن:ٹین:رپ:وموجد:ا ۔:اپ:اےنپ:ااسذتہ:یک:رامنہیئ:ےس:اس:وماد: ومضمؿ:ےس:قلعتم:ےب:احتہش: یمیلع:وماد:

ےس:ےب:انپہ:افدئہ:ااھٹ:ےتکس:ںیہ۔:ایس:رطح:دنی:االسؾ:ےس:قلعتم:دخا:رتس:املسمونں:یک:اجبن:ےس:تہب:ااھچ:

:دمع :سج:ںیم:دنی:االسؾ:یک:ولعمامت:ےک:اسھت:اسھت::وماد:اہنتی: :دایتسب:ا : ک :اور:وخوصبریت:ےک:اسھت:

:رقاؿ:اپک،دمح:و:تعن،:االصیح:ااعشر:اور:االسیم:اترخی:وریغہ:تیمس:تہب:ھچک:وموجد:ا ۔: اذاؿ:و:التوت

:رپ:ینبم:وما د:االسؾ:ےک:انؾ:رپ:نکیل:اس:ےک:اسھت:اسھت:یفنم:ولہپ:ہی:ا :ہک:دعتمد:رمگاہ:رفوقں:ےن:یھب:رمگایہ:

ریھکبا:وہا:ا ۔:اس:ےیل:املعء:دنی:یک:رامنہیئ:ےک:ری:دنی:ےک:انؾ:رپ:وموجد:ہی:وماد:انیقی:::اپ:وک:انھجل:ہکلب:رصحی:

رمگایہ:اک:اکشر:یھب:رکاتکس:ا ۔:

ارگ:اپ:المزؾ:ہشیپ:ںیہ:ا :اپ:یک:المزتم:ےس:قلعتم:دیفم:وماد:ارٹنٹین:رپ:وموجد:ا :ےسج:اامعتسؽ:

:ادیا:رکےتکس:ںیہ۔: الث:ارگ:اپ:رگا سک:یازا رن:ںیہ:ا :ارٹن:ٹین:رپ:ںیم:ال رک:اپ:اےنپ:ےیل:تہب:یس:ااساینں:

وموجد:رگن:و:ونر:اور:اکعیس:ےک:الدعتاد:ومنےن:اےنپ:اکؾ:ںیم:الےتکس:ںیہ۔:ارگ:یارٹک:ای:ارئنیجن:ںیہ:ا :داین:رھب:ںیم:

ارٹن:ٹین:یک:وہستل:اک:اامعتسؽ

ادارہی

ادارہ

3

4

ےس:رھگ:ےھٹیب:دیفتسم:وہےتکس:ںیہ۔:،:رچکیلز:اور:دجدی:قیقحت:زوہےن:واےل:دعتمد:انیمیسر

ارٹن:ٹین:یک:ہی:وہستل:یھب:اکی:تمعن:ا :ہک:اس:ےن:ریبوؿ:رہش:اور:ریبوؿ:کلم:وموجد:زعاز:وااقرب::

اور:دووتسں:ےس:دوری:اک:وصتر:ابلکل:متخ:رکدای:ا ۔:اب:اپ:بج:اچںیہ:اور:سج:وتق:اچںیہ:اےنپ:ولطمہب:رفد:

ہل:رکےتکس:ںیہ:۔ےس:ابت:تیچ:اور:رحتریی:اغیپامت:اک:ابتد

:ہک:ارٹن:ٹین:رپ: اؿ:بس:وہسایلت:یک:دایتسیب:ےک:ابووجد:اس:ابت:ےس:رہزگ:ااکنر:ںیہن:ایک:اجاتکس:

:ایسی:رفتاحیت::یھب:وموجد:ںیہ:ہک:اکی:رمہبت: یس:وک:اؿ:یک:تل:زپ:اجےئ:ا :اکٹھچرا:احلص:رکان:دؽ: ےباحتہش:

:اناجزئ،:رحاؾ:اور:شحف:وماد:ا :درانک ر:رہارہ:اذ ے:ذراج :ک :اک:اامعتسؽ:ن :ج ہس:اجزئ:ا :رگدے:اک:اکؾ:وہات:ا ۔:

اس:ںیم:یھب:ولگ:اس:رطح:التبم:وہاجےت:ںیہ:ہک:ہن:امنز:روزے:اک:ایخؽ:راتہ:ا :ہن::رھگ:ابر:یک:ذےم:دارویں:اک:

:یک:رپواہ۔:سب:دؿ:رات: ااسحس،:رےتش:داری:اھبنےن:ےک:فلکت:یک:رضورت:ابیق:ریتہ:ا :ہن:میلعت:و:المزتم:

اوڑانھ:وھچبان:انبایل:اور:رہ:وتق:ایس:نگل:ںیم:نگم:ںیہ۔:سج:وک:ارٹن:ٹین:یک:تل:زپ:یئگ:رھپ:وہ:دنی:و:داین:ارٹنٹین:وک:

ےک: یس:اکؾ:اک:ںیہن:راتہ۔::

ؽ:ا :اںیہن:اامسرٹ:اہیں:ےس:وادلنی:یک:ذہم:داری:رشوع:وہیت:ا :ہک:وہ:اینپ:اوالد:رپ:رظن:رںیھک۔:او

ری:ےک: تح:دالان:رضوری:یہ:ا :ا :اس:رپ:رہ:وتق:باقیب:ہاگہ:رںیھک۔:وفؿ:دالےن:ےس:ارتحاز:رکںی:،:ارگ: یس:وبجم

اس:اعمےلم:ںیم:رہزگ:یلیھ:ای:راعتی:ےس:اکؾ:ہن:ںیل:ورہن:اسری:زیگک :رس:رپ:اہھت:رھک:رک:روان:زپے:اگ۔:دوؾ:

:رھگںیم:ایسی:ہگج:وہان:اچےیہ:ہک:بس:یک:رظن :رپ:ارٹن:ٹین:اامعتسؽ:رکرا :ںیہ:ا :ویپمکرٹ: وں:ںیم:ارگ:وہ:ویپمکرٹ:

را ۔:اہنتیئ:ںیم:اامسرٹ:وفؿ:اور:ویپمکرٹ:رپ:ارٹنٹین:اک:اامعتسؽ:اوالد:یک:تحص:اور:االخؼ:ابتہ:رکدےنی:واےل:

اےل:ےک:وسا:ھچک:ںیہن۔

اؿ:اوصولں:وک:رصػ:اینپ:اوالد:رپ:ںیہن:ہکلب:اےنپ:اورپ:یھب:الوگ::رکںی۔:وخد:اپ:ےک:اےنپ:وقتی،:

:رضو :رھگ:واولں:ےک:ےیل:االخؼ:اور:دنی:داری:ےک:ےیل:یھب: ری:ا :ہک:اانپ:ومابلئ:اور:ویپمکرٹ:مک:از:مک:اےنپ:

الھکرںیھک:اتہک:اپ:ےک:ریمض:وک:یھب:اس:اک:ااسحس:را :ہک:رھگ:ںیم:وج:اچا :سج:وتق:اچا :دھکی:اتکس:ا ۔:

۔ہی:اوصؽ:اپ:ےک:سفن:وک:یھب:ارٹن:ٹین:ےک:طلغ:اامعتسؽ:ےس:اچبےن:ںیم:دیفم:اثتب:وہں:ےگ:!اؿ:اشء:اہلل

اید:رںیھک:ہک:ارٹن:ٹین:رپ:اپ:یک:رہ:رحتک:رپ:رظن:ریھک:اجیت:ا :اور:ایس:انب:رپ:ایگازہ:اگلای:اجات:ا :ہک::

:اعمل:ابوصخلص:املسمؿ:سک:روش:رپ:اگزمؿ:ںیہ۔:ذہلا:اکی:اےھچ:املسمؿ:اور:اپاتسکین:وہےن:یک:تیثیح: اوقاؾ

ےک:واقر:رپ:دبامن:داغ:وہ۔ےس:وکیئ:ایسی:رحتک:ںیہن:رکین::اچےیہ:وج:یرارے:ذمبہ:اور:کلم:

وہستل:اک:اامعتسؽ:یک:ارٹن:ٹین

5

:درگ:یک:ہفیرش:اتی رشح:ونعباؿ

ن ت فسوف ینہ منکم عن د یرتد م

ہ اہلل بقوم یا ب و ی

ونہ یب

و و ایاےنپ:دنبوں:ےس:تبحم:رکات:وہں۔اس:ےک:دعب:رفام:ہک:ںیم:رفامےت:ںیہ:اہلل:اعتیل یب ہک::نہ

:ھجم:ےس:تبحم:رکےت:ںیہ:دنبے:یھب:ےریم

م عل اہلل تعال قد تہ ۃ مب مب واعباده ل

ون انہ یعلم ب ربہ ۃ مب یضان ربہ بف ی

:ےہک:اؿ:وک:وج:ریم:ؿ:ںیلدنبے:اج:ےاتہک:ریم:ایک:ؿتبحم:ےس:ےلہپ:ایب:تبحم:وک:اےنپ:دنبوں:یک:ےن:اینپ:اہلل

اتہک:وہں:ہک:اسرا::ہک:وصتػ:اہکں:ا ؟:ںیم:ا ۔:ولگ:ےتہک:ںیہ:ؿتبحم:اک:اضیف:یہ:یریم:ہیاسھت:تبحم:ا :

:اسر : : :اپک:اور: :ںیم:ثیوصتػ:ا ۔:وصتػ:انؾ:ا :تبحم:اک:اور:رقاؿ:و:دح:اپک:وصتػ:یہ:ثی دح:یرقاؿ

:الغیم:۔:اظوملں:وک:اہلل:واولں:یکںیہ::ےس:اخیوج:تبحم:ںیہ:وصتػ:درالص:ویہ:نیتبحم:ا ۔رکنم:تبحم:یہ

:اجہ:امعن:ا :ہک:اس:راہتس:ںیم:رکےن:ںیم :اجہ:امعن:ا ::ا :وھچاٹ:اننب:زپے:اگ،: یس:ح

وک:اانپ:ڑبا:انبان:زپے:اگ:ذہلا::ح

ا :ولخمؼ::ےتیداےنپ:اپ:وک:اہلل:واولں:ےک:اسےنم:اٹم::ہیاحالں:ہک:ارگ::ںیروہں،:ولگ:ےھجم:السؾ:رک:ڑبا:انب:ہک:ںیم

۔اتیزعت:یاؽ:د:اہلل:اؿ:یک:ولخمؼ:ےک:دؽ:ںیم:،اؿ:وک:دؽ:ےس:اچیتہ:یھب

ہ ا : و یب ونہ :ہیویکں:ہک::ںیانز:ہن:رک:ہک:وج:ھجم:ےس:تبحم:رکےت:ںیہ:ایےن:اتب:د:اہلل:اعتیل:ںیم:یب

:قح:وہےت:ںیہ:ؿتبحم:اک:اضیف:یہ:یریم ق:ابالخؼ:اہلل:وہےت:ںیہ:،ا :اور:الہ:اہلل:وچں:ہک:رہظم :افصت

ل

خ

مت

،:

ا:وہظر :رتمح:وہےت:ںیہ

اؿ::دینیےس:رم:سج:ےک:ضیف:ےس:تبحم:رکےت:ںیہ:وںذہلا:ےلہپ:وہ:اہلل:ےک:دنب:واسطۂ

:ہیےن:اہک:ہک::ےس:اہک:ہک:ےھجم:اپ:ےس:تہب:تبحم:ا ۔:خیش:صخش:ےن:اےنپ:خیش:کی۔:اےک:اسھت:تبحم:رکےت:ںیہ

ااھچ!:اور:رضحت:ےن:ای:ا :رفام:۔اچاتہ:وہں:ایدہاپ:وک:ز:رضحت:ںیم:ا ۔:اس:ےن:اہک:ہک:تبحم:اک:ضیف:یہ:یریم

اور:تبحم:ےس:اس::ےن:ا ہج:یای:ہک:روزاہن:اات:اھت۔:رھپ:خیشبج:ایا:کت:وہ:صخش:ںیہن:ھچ:ےنیہم:۔:رھپا ہج:اٹہ:ی:اینپ

ہک::اندؾ:وہا:اور:رعض:ایک:دیاہکں:را ؟:وہ:رم:ھچ:ےنیہم:،تبحم:اہکں:یئگ:ہک:اپ:یک:ایا :رھپ:ا:ےئگ:ا :رفام:ایک:ایدوک:

زخانئ:ارقلاؿ

اضمنیم:رقاؿ

دمحم:ارتخ:اصبح::رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکحدجمد :زامہن::اعرػ:ابہلل:ارعلب:وامجعل:خیش

5

6

ا ۔:ؿتبحم:اک:اضیف:یک:تبحم:اپ:یہ:یہک:ریم:ا:ہ ا:نیقیرضحت:

ا :اب:اؿ:ےک::تبحم:ںیہن:اؿ:ںیم:رمدت:ےب:واف:ںیہ:ہیا :ہک::ےک:اقمہلب:ںیم:نیرمدت:تیا:ہیاور:

ت فسوف اقمہلب:ںیمہ وقؾ؟::یسوکؿ:،رکوں:اگ:اادی:وقؾ:اعوقشں:یک:کیا:ںیم:اہلل بقوم یا و یب

ونہ یب

:۔:ولعمؾ:وہا:ہک:اعوقشں:اک:ووجد:اہلل:اعتیلتبحم:رکے:ک :ےستبحم:رکوں:اگ:اور:وج:ھجم::وہ:وقؾ:ا :سج:ےس:ںیم:ہی

ت فسوف رطػ:ےس::یکوسػ:ا :رگم:اس:اک::ںیم:ؿکت:را :اگ:ویکں:ہک::اایت:تماک:وہظر:ا :سج:اک:ہلسلس:ایق::یا

ت فسوف ہیاک:اعقش:وہ:ا :ھجمس:ول:ہک::ا :ذہلا:وج:اےنپ:خیش:ںیہنلسلست:عطقنم:رفد:ا ۔:اس::کیاک:ا:م اہلل بقو یا

وام ایانزؽ:رفام:بقوم ےیل:ایےگ۔:رفمد:انزؽ:رفام:رک:اتب:د:ںیانزؽ:رک:وقںیم:ہک:مہ:تہب:یس:ایرفام:انزؽ:ںیہن باق

:ا ،:وکیئ:اگنبی:ا ،:وکیئ:اجنپیب:ارگہچ:وکیئ:وقؾ:ںیہ:کیا:مہ:بس:اذہل:وقؾ:ںیہ:یہ:کیہک:اسرے:اعمل:ےک:اعقش:ا

۔:ایوقؾ:رفام:کیرگم:اہلل:ےک:اعوقشں:وک:اہلل:ےن:ا:ںیہ:الوھکں:زابںین:،ا :رعیب:ا ،:وکیئ:ریساف:ا ،:وکیئ:دنہواتسین

ےہک:اگ،::?how are you‘‘ویاہؤ:ار:’’ ںیم:ازیارگن:ہیاک:ا ::رباطہین:ہی۔:ےنتک:وکلمں:ےک:ولگ:عمج:ںیہ:اہیں وھکید

’’ ےگ:واےل:وپںیھچ:شید:وپےھچ:اگ:اور:ہلگنب‘‘ وھچ:میک’’ تعیبط:یاہمتر:ہیاک:ا ::ہقیارف:ونجیب:ہی

ک

ن

مت

اور::‘‘ایھچ:

’’ اھٹپؿ:ےہک:اگ

خپ

ر ی نکیل:حالک یف ک واال:ےہک:اگ::اور:رعیب‘‘ زماج:امش:ہچ:وطر:اتس’’واال:ےہک:اگ::اور:افریس‘‘راےلغ::

وصوبں:اور:العوقں:ےس::ولعمؾ:وہا:ہک:وقتیم:،یتنب:زابونں:ےس:ںیہن:۔:ولعمؾ:وہا:ہک:وقتیمںیہ:وقؾ:کیبس:ا:ہی

ۂ:ےک:االتخػ:ےس:ںیہن:ولعمؾ:وہا:ہک:وقتیم:،یتنب:ںیہن

ت

سنلہ وقتیم:ہی یتنب:رگن:و:رونغ:اور:اولاؿ:و:ا و یب

ونہ ۔::رکات:ا :اور:وج:اہلل:ےس:تبحم:رکےت:ںیہا :ک :ےس:اہلل:تبحم:ا ،:اہلل:ےک:اعوقشں:ےس:یتنب:یتنب:ےس:یب

وقؾ:اک::یوہ:یرار:،وہ:یرارا:ںیہن:وقؾ:ا :اور:وج:اؿ:اک:اعقش:ںیہن:یاہلل:اک:اعقش:وہ:اگ:وہ:یرار:وج:یھب:ذہلا:وپرے:اعمل:ںیم

ہب،:یرارا:زابؿ،:یرارا:وص:یہن:وہ،:یرارا:وخؿ،:یرار:ںرہتش:دار:ویک:یبیارگہچ:یرارے:ونط:اک:وہ،:ارگہچ:یرارا:رق:ںیہن

ہ ا ۔::ںیہنویکں:ہک::وہ:اہلل:اک:اعقش::وقؾ:اک:ںیہن:یوہ:یرار:ہن:وہ:نکیل:ںالعہق،:یرارا:کلم:ویک و یب ونہ اک:رفد::یب

وہ:وقؾ:ا :سج:وک::،ہیربخ:ںیہن:ا ۔:اسرے:اعمل:وک:اس:وقؾ:یک:وقؾ:اہلل:ےک:اعوقشں:ےس:یتنب:یا ۔:یرار:ںیہن

رکےن:واال:اجاتن:ا ۔::اا ؟:ادی:زیچ:اجون:ہک:وقؾ:ایک:!:مت:ایکہکیا ۔:اے:روس:و:ارم:ایاخقل:اکانئت:ےن:انزؽ:رفام

ا :رگن:و:لسن،::وقتیم:یاہمتر:؟وہیئ:انبیئ:یاہمتر:ایربتعم:ا ::وقتیم:وہیئ:اتبیئ:اس:یک:ایک:اوک:ادی:بسسج:ےن:مہ:

:دخا:یکرفنت:و:دعاوت:ا :او:ا :سج:اک:ہجیتن:کلم:و:وقؾ:اور:زابونں:ےک:االتخػ:ےس:یتنب :زیاایتم:وقؾ:یک:ر:اعاقشؿ

ہ اشؿ: و یب ونہ وہج:ا :ہک:اہلل::یہی۔:ا :اور:وہ:اہلل:ےس:تبحم:رکےت:ںیہ:اتا :ہک:اہلل:اؿ:ےس:تبحم:رک:یب

اعقش:دورسے:اعقش:ےس:لم:رک:تسم:وہ:اجات:ا ۔:کی۔:اوہیت:ںیہن:ڑلایئ:یھبکےک:اعوقشں:ںیم

:ا وقؾ::وک:اینپ:وخد:وخبد:ااضہف:وہاجات:ا ۔:رہ:ادیم:ےس:تبحم:ںیم:وقؾ:وہےن:ےک:ااسحس:کیویکں:ہک:

زخانئ:ارقلاؿ

7

ملع:ہک::ہیتبحم:اک:اضنم:ا :ویکں:ہک:::ااضۂف:اک:زنوؽ:اسرے:اعمل:ےک:اشعؼ:ںیم:تیا ۔:اس:ا:ےس:تبحم:وہیت

وقؾ::ا :رہ:صخش:اینپ:تبحم:رکےت:ںیہ:ہک:ک :ےس:اہلل:تبحم:رکات:ا :اور:وج:اہلل:ےس:وقؾ:ںیہ:یسیاور:ا:وقؾ:ںیہ:کیمہ:ا

:دورسے:ےس:تبحم:رےتھک:ںیہ:کیا:وہات:ا :وہ:اسپ:ںیم:یک :وچبں:وک:ابپ:ےس:قلعت:وق:وک:وبحمب:راتھک:ا :ےسیج

ڑلےت::اسپ:ںیم:ویہ:تبحم:ےس:رحموؾ:ںیہ:ا ۔:وج:اہلل:یک:وہیت:ڑلایئ:اور:ابپ:ےس:قلعت:زمکور:وہات:ا :ا :اسپ:ںیم

۔دورسے:رپ:دفا:وہےئ:اجےت:ںیہ:کیا :وہ:ا:تبحم:اغبل:اقبل:رپ:اہلل:یک:وراور:ک :ےک:بلق:ا:ںیہ

:دخا:ا:اسرے وقؾ:ںیہ:کیاعمل:ےک:اعاقشؿ

ت فسوف رفامےت:ںیہ:اہلل:اعتیلرکے:اگ۔::اوقؾ:ادی:کیا:اےنپ:اعوقشں:یک:اہلل:اعتیلاہلل بقوم یا

ت ات

وہ:اجےئ:ہک::ںیم:ےئ:،:الےن:ےک:ینعموہ:اج:یدعتم:ںیم:ینعم:ؿاتہک:ا:ایت:ایاگل:د‘‘ ب’’ےک:اسھت:اہلل:ےن:یا

:ایک:اور:اس:وقؾ:یک:۔گ :ےتکس:وخد:ےس:ںیہن:اہلل:انبےئ:اجےت:ںیہ:وایلءا ،:ا:اجیت:انبیئ:،یتنب:وقؾ:وخد:ےس:ںیہن:ہی

ہ اشؿ:ا ؟: و یب ونہ :ںیےس:تبحم:رک:اہلل:اس:وقؾ:ےک:ارفاد:ےس:تبحم:رکے:اگ:اور:وہ:اہلل:اعتیل:ہکیب

ا:۔:ذہلایانزؽ:رفام:ںیہناوقاؾ::ایاور:وقؾ:انزؽ:رفام۔اعقش:وہ:ک :یک:قشع:ا :ہک:وہ:وقؾ:اہلل:اعتیل:دلیل :یہیےگ:اور:

اہلل:اور:اسرے:اعمل:ےک::اہلل،:ااغفاتسنؿ:اک:وی:اہلل،:رسدح:اک:وی:اہلل،:ولباتسچؿ:اک:وی:اہلل،:دنسھ:اک:وی:اجنپب:اک:وی

:یردربا:یہ:کیا:اہلل:ےک:اعوقشں:یک:،ںیہ:یردربا:یبس:یرار:،ںیہ بس:اےنپ:اھبیئ:،وقؾ:ںیہ:کیاہلل:بس:ا:وی

:ؿ:وک:اینپاا:ذہل:وقؾ:ںیہ:یہ:کیا:،ںیہ:ںیہن:وقںیم:تہب:یس:ا :ہک::::اہلل:ےک:اعنیقش:دلیل:امانا ۔:اوقاؾ:انزؽ:ہن:رف

املسمؿ::ا ؟:ایکcolourاور:اؿ:اک:رگن:اور:رلک::زابؿ:وبےتل:ںیہ:ہک:وہ:وکؿ:یس:وھکیتم:د:ہیوھجمس۔::یردربا

زابؿ:وہ،::لسن:وہ،:وکیئ:وہ،:وکیئ:رلک:رگن:وہ۔:وکیئ:املسمؿ:اک:رلک:تم:وپوھچ۔:وکیئ:ازاک:رلک:تم:وپوھچ،:ارگن:یشبح

وقؾ:رگن:اور:لسن:اور:زابؿ:اور:العوقں:ےس::وقؾ:ا ۔:اہلل:ےک:اعوقشں:یک:کیبس:ا:ےک:اعنیقش:اہلل:اعتیل

ہ ۔:یتنب:ںیہن و یب ونہ :وقؾ:اک:وہ: یس:کلم:اور: یس:اہلل:اک:اعقش:ا :وخاہ:وہ: یس:ا:وج:یھب:ذہلا :ےس:یتنب:یب

۔ںیہ:یردربا:کیوقؾ:اور:ا:یہ:کیبس:ا:ہیالعہق:اک:وہ::زابؿ:اور: یس

:ےسایپ:ہی ،ںیہ:الہ :تبحم:ںیہن:ہی ،ےب:واف:ںیہ:ہک:ےنتج:رمدت:ںیہ:ایملع:اہلل:ےن:اطع:رفام:میظع:کیاج:ا

رتمح:اؿ:وک:وخد::ا :اہلل:یک:وہیت:سایپ:تبحم:یک:۔:ارگ:اؿ:ےک:دؽ:ںیمد:التش:رک:اتیلاؿ:وک:وخ:ےھت:ورہن:اپین:ںیہن

:رکؾ:ںیم:،التش:رک:یتیل :رفامےت:ویکں:ہک::اعقش:یھب:اےنپ:اعوقشں:وک:رحموؾ:ںیہن:۔:اہلل:اعتیلےل:یتیل:اےنپ:اوغش

؎: ا ::ایک:شیپ:وک:اےنپ:اس:رعش:ںیم:وھچڑات۔:وخاہج:اصبح:ےن:اس:تقیقح:اےنپ:وبحمب:اک:در:ںیہن

ا :اسیئ:ںیبج:وہں:اور:رشح:کت:اس:در:یک:ںیم

زخانئ:ارقلاؿ

8

دے::زیگک :کت:ارگ:اہلل:ںیمہ:تمایق:،را :ک :وچٹھک:وک:رڑگیت:اہلل:یک:یناشیپ:ییرار:ینعی یناشیپ:ینعم:ںیبج

؎ کت:را :ک :تمایق:یناشیپ:یاہلل:ےک:دروازہ:رپ:یرار:،ںیہ:دے:ا :مہ:ےب:واف:اور:اھبےنگ:واےل:ںیہن

ا :اسیئ:ںیبج:اور:رشح:کت:اس:در:یک:وہں:ںیم

ا :::::::وسدایئ: رس : رس:ہی::: ::::ںیہن زادہ:رس :::

ا :وج:ا ؿ:ےک:در:وک:وھچڑ:رک:اھبگ:اجےئ۔:زادہ:کشخ:اک:رس:ںیہن:ہیاعوقشں:اک:رس:ا ،::ہی

:تبحم:ےب:واف:۔:ارگ:الہ انزؽ:ہن:وہیت:تیا:ہی ےک:اقمہلب:ںیم:نیےب:واف:وہےت:ا :رمدت:تبحم:یھب:ارگ:الہ

دو:نم:اطتق:واےل::وہےت:ا :وعنذ:ابہلل:رمدت:اک:اقمہلب:رمدت:ےس:وہات:احالں:ہک:اقمہلب:ا :دض:ےس:وہات:ا :ےسیج

واف::اردتاد:اک:اقمہلب:الہ :الہ :ںیم:تیاس:ا:اجات:ا ۔:سپ:ایاچر:نم:اطتق:واال:ولہپاؿ:ال:ںیم:ولہپاؿ:ےک:اقمےلب

:ہک: :ا :ولعمؾ:وہا :اکلم::یلک:یک:۔:ےب:وافیئرمدت:ہن:وہ:ک :اف:ا :وج:یھبکو:وقؾ:الہ :ہیےس:وہا :ینعیککشم:ےک:رفد

:اکلم::یلک:یک:یوافدار:ےک:اقمہلب:ںیم:نیرمدت ےب:واف::یھبک:ہیذہلا::الہ :تبحم:الےئ:اج:را :ںیہ:ینعیککشم:ےک:رفد

وہں:ےگ،::ںیہن:وہں:ےگ،:ےب:واف:رمدت:ںیہن:ےنتج:ارفاد:وہں:ےگ:وہ:یھبک:ےک:اعمل:ںیم:ےگ۔:اس:وقتیم:ںہن:وہ

ک ::وہےت:ںیہ:ویہ:ےس:اھبےنگ:واےل:یھب:ےگ۔::خیش:ںیوھچڑ:ںیہن:وک:یھب:ےگ:اور:خیش:ںیوھچڑ:اہلل:اک:دروازہ:ںیہن

انبئ:روسؽ:وہات::ےب:واف:ےھت۔:خیش:ےس ےس:اھبےنگ:واےل:وج:ےھت:وہ:ےلہپ:یہ:سج:رطح:یبن:وہیت:تبحم:ںیہن:ںیم

:اہلل:یک:ا ،:سج:ےک:دؽ:ںیم:تبحم:وہیت:یک:خیش:دؽ:ںیم:ےک:ا :ایس:تبحم:وہیت:اہلل:یک:ا ،:سج:ےک:دؽ:ںیم

:اہلل:اعتیل:وہیت:تبحم:ںیہن:الہ:اہلل:یک:اور:سج:ےک:دؽ:ںیم:وہیت:اس:وک:الہ:اہلل:ےس:تبحم:ںیہن:وہیتتبحم:ںیہن

:وہیت:و:تبحم:بیصن:تیانع:یک:اہلل:اعتیل:یہ:ےک:دصہق:ںیم:روںرکےت۔:اہلل:ےک:ایپ:اس:ےس:تبحم:ںیہن:یھب

اوب:بہل::ایک:؟اوب:لہج:ےس:اہلل:ےن:تبحم:یک:ایک:؟اہلل:ےن:اؿ:ےس:تبحم:یک:الےئ:،:ایک:ںیہن:امیؿرپ:ا:ا ۔:وج:یبن

:اہلل:اعتیل:یکےس:تبحم::ےک:ببس:اؿ:رپ:بضغ:انزؽ:وہا:اور:وہنجں:ےن:یبن:ےس:دینمش:یبن:؟ےس:اہلل:ےن:تبحم:یک

:تیتبحم:و:انع:یک:اہلل:اعتیل::رکےت:ںیہو:رمدش:ےس:تبحم:تبحم:ےس:رسرفاز:وہےئ۔:ولعمؾ:وہا:ہک:وج:اےنپ:خیش:یک

۔قح:ےس:رحموؾ:رےتہ:ںیہ:ایت انع::رکےتا :اور:وج:الہ:اہلل:ےس:تبحم:ںیہن:وہیت:اؿ:وک:بیصن

رپ:وہاگ:ویکں:ہک::اہلل:سج:ےس::امیؿتبحم:اک:اخہمت:ا:ا :ہک:الہ :اشبرت:یھب:نسح :اخہمت:یک:اور:اس:ںیم

:اہلل:ہیلع:رۃمح:یرضحت:اھتون:ےیل:اس:اک:اخہمت:رخاب:وہاگ؟:ایس:تبحم:رکے:اور:وج:اہلل:ےس:تبحم:رکے:اگ:الھب

تبحم:ااجےئ:وج::اہلل:یک:یھب:ںیم:دؽربتک:ےس:اہمترے::روہ:اتہک:اؿ:یک:تبحص:ںیم:تبحم:یک:ہک:الہ :رفامےت:ںیہ

۔اضنم:ا :نسح :اخہمت:یک

)اجری:ا (:

زخانئ:ارقلاؿ

9

33ربمن:دحثی

ن کان ف ق ۃ م ن

ال

خل

ل ید

ن کب

ۃ م قال ذربہ مث

ل ، ل :قال رج

یب ان

ل ج ان ال

حسنا قال ان اہلل نعل حسنا و

ہن ثوب مال یک

ب ال جمیل ی

اس ق و غمط الن ال

بطر

الکب

:کیا:وہ:اگ:سج:ےک:دؽ:ںیم:دالخ:ںیہن::و:ہ:صخش:تنج:ںیمرتہمج:ےن:رعض:ایک:احصیب:کیا:،وہ:ک :ہ:ربارب:ڑبایئذر

یھب:ہیایک دنسپ:رکات:ا :ہک:اس:ےک:ڑپکے:اےھچ:وہں:اور:اس:ےک:وجےت:اےھچ:وہں):ہیصخش::کیہک:ا

امجؽ:وک:دنسپ::ورا:ںیہ:لیمج:اعتیل:هللاہک:ےب:کش:ا:ایوملس:ےن:رفام:ہیلع:هللا:ا :اپ:یلص: ربک:ا ؟(

انھجمس:ا ۔:(:قح:ابت:وک:وبقؽ:ہن:رکان:اور:ولوگں:وک:ریقحتقیقح:ربک:)یک ۔رکےت:ںیہ

اصبح::سا :ہک:رضحت:ومالان:اایل:یرضور:تبحص:اینت:الہ:اہلل:یک:اقبء:ےک:ےیل:رپ:ااقتستم:اور:اامعؽ:یک:نید

االتخط:اور::ؼ:ںیماجات:وہں:ا :ولخم:تنحم:ےک:ےیل:یک:نیبج:د:ہک:ںیم:امجتع:رفامےت:ںیہ:یغیلبت:ابئن:اہلل:ہیلع:رۃمح

:الہ:اہلل:یک:ںیم:ا :اس:وک:دور:رکےن:ےک:ےیل:یتا:اج:یس:ھچک:اثکتف:اور:دنگک :وجؽ:ےس:سفن:ںیم:لیم:ایدہز

:اخاقنوہں:ںیم

خلم

گل::لیچک:ھچک:لیم:ا :ا :رپزوں:ںیم:رفس:رپ:اجیت:لیومرٹ:اکر:وط:ےسیج:۔وہ:اجات:ا :یاجات:وہں:ا :دؽ:

:سج:وک:وراشکپ:ےتہک:اکر:وک:اکر:اخےن:ںیم:ےک:ےیل:ا :اور:افصیئ:رضورت:وہیت:یھب:یک:گننویٹ:اجات:ا :ذہلا:اس:یک

:ہک ویکں:،ںیہ:اخاقنںیہ وراشکپ:سج:یک،ا :رضورت:وہیت:یھب:یک:گننویٹ:رطح:دؽ:یک:اجات:ا ۔:ایس:اجیھب:ںیہ

:ء:ےس:قلعت:ںیہناور:املع:خیھچک:د اھکوا:ا:اجات:ا ۔:ک :اک:اشم:،ےس:ھچک:ڑبایئ:ہقیرط:ہیفخ:اس:ںیم:،سفن:وچر:ا

:ربخ:یھب:اور:اںیہن:ںیہ:انلکن:رشوع:وہ:اجیت:ابںیت:یک:یئزابؿ:ےس:ڑبا:وگتفگ:ےس:اتپ:لچ:اجات:ا :اور:اؿ:یک:وہات،:اؿ:یک

دمرس:وہ،:ملعم:وہ،:غلبم:وہ،:فنصم:وہ،::اچا :وکیئ:۔:اس:ےیلوہ:ہ ا:ارمض:ادی:ایک:دؽ:ںیم:ےہک:ریم:وہیت:ںیہن

:اور:قلعت:ےک:ںیہنتبحص::الہ:اہلل:یک::سفن:ریستۂیک اہلل:ےک:لضف:ےس::ہک:ںیم:ایاصبح:ےن:وخد:اتب:کیوہات۔:ا:

بس:اغلف::ہیولعمؾ:وہےئ:ہک::ریقح:تیا :ےھجم:امتؾ:ولگ:اہن:ای،واسپ:ا:ھچک:وتق:اگل:رک:بج:رکایچ:ےیل:ےک نید

دنسھ:ےک::ایےئاور:مہ:ولگ:در:زپاھ:را :ںیہ:فیرش:یرک:اخبر:ھٹیب:املعء:وھکنپں:ںیم:،رکف:ںیہن:یک:نید:اںیہن،ںیہ

زخانئ:ادحلثی

دحثی اضمنیم

دمحم:ارتخ:اصبح::رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکحدجمد :زامہن:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل::خیش

9

11

وک:اانپ::اوہنں:ےن:اےنپ:خیش،ےھت:اہلل:واےل:ےس:تعیب:کیوہ:ا:نکیل:،را :ںیہ:الیھپ:نیاج:رک:د:انکرے:ولگنجں:ںیم

:ؿےس:ڑبے:اطیش ۔:اؿ:زبرگ:ےن:اہک:ہک:بسرظن:ارا :ںیہ:ؿہک:ےھجم:ا :ڑبے:ڑبے:املعء:کت:اطیش:ایاحؽ:اتب:ہی

اتہک:ا :ہک:امتؾ::ہی۔:االسؾ:ا :اھکیس:مت:ےن:اےنپ:سفن:وک:اٹمان:ںیہن:،وہ:ہ ا:اربکت:ادی:ویکں:ہک:اہمترے:دؽ:ںیم،ا :مت:وہ

وہ:اجات:وخد:وک::رپ:ںیہن:امیؿہکلب:بج:کت:اخہمت:ا:،وک:اےنپ:ےس:رتہب:وھجمس:اور:اےنپ:وک:بس:ےس:رتمک:وھجمس:ونںاملسم

:احؽ:اانت:رخاب:وہ:ہ ا:اکرفوں:ےس:اور:اجونروں:ےس:یھب مت:املعء:وک:وج::::،ؿ:ا : ہک:اعؾ:املسم:رتمک:وھجمس:اور:اہمترا

ل ا ::ںیم:فیرش:ثیہک:دح:ایھجمس:را :وہ۔:اؿ:زبرگ:ےن:رفام:ریقح:،ںیہ:ءاایبن:وارنیثخل

ن ید

ن ۃ ال

م

قال ذر کان ف بہ مث

ۃ قل

ن کب

:کیا:وہ:اگ:سج:ےک:دؽ:ںیم:دالخ:ںیہن:و:ہ:صخش:تنج:ںیمم:ہ:ربارب:ڑبایئذر

ھار ید ول ا :ہک::ںیم:تیروا:کیاور:ا:،وہ:ک اپےئ:اگ۔:ںیہن:یھب:وخوبش:داہلخ:ا :درانکر:تنج:یک:::ی

ا :الہک::ہیہن:وہات:ا ::خیش:ا ۔:ارگ:اس:صخش:اک:وکیئ:یاس:ےس:اتپ:الچ:ہک:الہ:اہلل:ےس:قلعت:انتک:رضور

ربکت:اانت:ڑبا::ہی۔:یاٹن:ےس:اسرا:ربکت:لکن:ہ ا:یک:خیش:نکیل:،اھت:ایربکت:یاؽ:د:ےن:دؽ:ںیم:ؿویکں:ہک:اطیش:،اھت:ہ اوہ

:ونالف:بسمٹیا :ذرک:و :التوت، :دجہت:و :د:مب:ا :ہک:جح:اور:رمعے، :ا ڑا :ایس:اتیوک :اعمل::رطح:اچا :انتک:یہ:ا ۔ ڑبا

قلعت:ہن:وہ:اگ:ا :اپ:اس:ےک:ملع:ارگ:اہلل:واولں:ےس:االصیح:،زپاھ:راہ:وہ:فیرش:یوہ،:اخبر:ثیادحل:وہ،دحمث:وہ:،:خیش

:اہجز ےگ:ہک:وہایئ:ںیھکیا :اپ:د:وہ:ک :ارگ:االصح:ہن:رکایئ:،ےگ۔:اچا :ملع:اک:دنمسر:وہ:ںیھکیافےلص:د:و:لمع:ںیم

ع رک:راہ:وہ:اگ:اور:رک:ابںیت:ھکیرطػ:د:ےس:رکسما:رکسما:رک:اور:اس:یک:رئیوہسٹسا:ںیم زنا ال

ی

ظر اک:اور:وضحر:الن

لعن اہلل تنعل::وملس:یک:اہلل:ہیلع:یلص منظور ال وال

ر ا وہ:اگ۔:ںیم:ؿاطؼ:ایسن:اک:ملع:اس:یک:یہ الن

االصح:ےک::وج:سفن:یک:،ا :یرضور:اانت:یہ:افحتظ:اک:اامتہؾ:یھب:ا :اؿ:یک:یامکان:رضور:ںانتج:ایکین

الہ:اہلل:رپ۔::االصح:وموقػ:ا :تبحص :وہات:اور:سفن:یک:ںیہن:ری

:رفامےت:ںیہ:اشہن:قح:اعتیل:ںیم:دقیس:ثی دح :ا :اراشد :،ہک:ربکت:رکےن:واےل:اک:اکھٹہن:تہب:ربا

::کیرش:اس:ںیم:سپ:وج:صخش:یھب:،اچدر:ا :یاخص:ریم:اییئربک وہان:اچا :اگ:اےس:لتق:رک:دوں:اگ۔:روسؽ

ربکت:وہ:اگ:وہ::ربارب:یھب:ےکےک:داےن::رایئ:ہک:سج:ےک:بلق:ںیم:وملس:اراشد:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:وبقمؽ:یلص

ہن:اجےئ:اگ۔ تنج:ںیم

اس ربکتےک:اطمقب:اپک::؟دحثی ربکت:سک:وک:ےتہک:ںیہ ق وغمط الن ال

:ینعیاک:انؾ:ا :بطر

انھجمس:اور:قح:ابت:وک:وبقؽ:رکےن:ےس:ارعاض:اور:ااکنر:رکان۔:ربکت:رکےن:واال:ا اعض:ےس:رحموؾ::ولوگں:وک:ریقح

:ر:راتہ:ا :اور:دسح:و:ہصغ:ےس:اجنت:ںیہن :اینپ،رباتؤ:اس:وک:دوشار:وہات:ا :اک رتک:اور:رنیم:اک:ایاکریاپات،

تسم:راتہ:ا ۔:ےک:ہشن:ںیم:تمظع:اور:ڑبایئ

زخانئ:ادحلثی

11

:راضےئ:قح:ےک:ےیل:اپک:ںیم:ثی دح ن ہک::رکات:ا :)اسیج:را اعض:اایتخ:ا :ہک:بج:دنبہ م

:ا :اور:ولخمؼ:اتھجمس:وخد:وک:رتمک:اور:ریقح:صخش:اےنپ:دؽ:ںیم:ہیےک:ایگر:رحػ:الؾ:ےس:اظرہ:ا (:ا :تواضل ہلل

:ںیمرظن::وک:ڑبا:اتھجمس:ا :ا وہ:اینپ:ےنپرطح:وج:ا:ایس:،اور:زعت:اطع:رفامےت:ںیہ:یدنلب:اس:وک:اہلل:اعتیل:رظن:ںیم:یک

:ایرک:د:ذلیل:رظن:ںیم:ولوگں:یک:نکیل:،ا :ڑبا:وہات:ا

حت

ا ۔:وہات:ذلیل:ایدہز:ہک:وسر:اور:ےتک:ےس:یھب:یاجات:ا :

:رکف:ںیم:رےھک،:بج:اینپ:ؿڑکپ:اور:احمہبس:اک:دایھ:یک:اچ:رکے:اور:اہلل:اعتیل:اےنپ:انگوہں:وک:وسالعج

اکؾ:ےک:رم: یس:وکڑیھ:ےسیج:،اور:رصبتہ:ےس:ےچب:اگ:دیقنت:وریقحت:دورسوں:یکا :زپے:اگ: اتھجمس::ںیہن:وک:ریقح:ضیز

اور:رتاسں:را ۔:ےک:وخػ:ےس:رلزاں::ےھجمس:اور:اےنپ:اخہمت:دیوک:دش:ریامیب:اور:یبلق:رواحین:رطح:اینپ:ایس

ےک::یوک:اشد:ڑلیک:کیرکےت:ےھت:ہک:ا:ایرفام:ؿایب:تیاکح:کیا:االصح:ےک:ےیل:یک:ریرمدش:اس:امیب:ےریم

:ایھچ:یہک:نہب:مت:ا :ڑب:رشوع:یک:فیےن:رعت:ںویلیہس:۔:ہلحم:یکہ ا:ایےس:اجس:ویرومعق:رپ:وخب:اےھچ:ابلس:اور:ز

رک:دنسپ:رک::ھکیوشرہ:ےھجم:د:اوہ۔:بج:ریم:رکیت:فیر:رعتمت:ولگ:ےب:اک:وہ۔:اس:ےن:رو:رک:اہک:ہک:ایھب:ولعمؾ:وہیت

وصرت::یریم:ہاگہ:ںیم:اس:یک:ولعمؾ:ںیہن:،وہ:ک :وخیش:ایلص:اک:ااہظر:رک:دے:بت:وہ:وخیش:وخیش:ےل:اور:اینپ

۔:ےب:اکر:ںیہ:یرارے:ےیل:ہاگوہں:ےک:ےلصیف:یاہمتر:،ولعمؾ:وہ:ک :یسیک

راےئ:ےس:وخد:وک::اینپ:ایےس::فیرعت:ؼ:یکرطح:دنبہ:وک:ولخم:رھپرضحت:رمدش:رفامےت:ےھت:ہک:ایس

ربخ::وہں:ےگ:اس:یک:ےلصیف:رظن:ےس:یرارے:ایک:یک:قح:اعتیل:رشحم:ںیم:اؿ ویکں:ہک:دیم:،ااھچاور:ڑبا:ہن:انھجمس:اچےیہ

:؟ےس:لبق:ااھچ:ےنھجمس:اک:قح:وہ:اگ:رھپ:سک:ہنم:ےس:اےنپ:وک:ومت:ےس:لبق:اور:نسح:اخہمت:ھچک:ںیہن:مہ:وک:ایھب

؎ رفامےت:ںیہرۃمح:اہلل:ہیلع: یناداقدر:الیدبع:رضحت:خیش

میوچں:الستم:ہب:بل :وگر:رب:اامیں

ت

نس ح ام :اچالیک و: یتسچ ںیرب ا

وہج:ا ::یہیےگ،::انمںیئ:رپ:وخیش:ریاور:وہایش:یتسچ:ےگ:رھپ:اینپ:ےس:ےل:اجںیئ:السیتم:االسؾ:وک:مہ:ربق:ںیم:بج

اور::داع:رکےت:رےتہ:ںیہ:رکےت:اور:نسح:اخہمت:یک:ابت:ںیہن:انز:یک:رکاؾ:رمےن:ےس:لبق:یھبک:ےئہک:امتؾ:اوایل

امکل:ےک::اک:اکؾ:ا :وج:اےنپ:ابرے:ںیم:ںےب:ووقػ:ولوگ:ہی۔:دروخاتس:داع:رکےت:رےتہ:ںیہ:دورسوں:ےس:یھب

۔ںیہ:ےھٹیب:رک:اک:ہلصیف:اور:ااھچیئ:ڑبایئ:ےس:اےنپ:ےیل:فیرعت:ولخمؼ:یک:ایےس::ےلصیف:اےنپ:یہ:اک:ااظتنر:ےیک:ری:ےلصیف

جت ع

:اک:رفؼاور:ک :

جت ’’ہن:انھجمس::وک:ریقح:اےنپ:وک:ااھچ:انھجمس:اور: یس ع

الہکات:ا :اور:اےنپ:وک:ااھچ:ےنھجمس:ےک:اسھت:دورسوں:‘‘

زخانئ:ادحلثی

12

:رظن:ںیم:یک:وہات:ا :ا :قح:اعتیل:ریقح:رظن:ںیم:۔:بج:دنبہ:اینپانھجمس:ربکت:الہکات:ا :اور:دوونں:رحاؾ:ںیہ:وک:رتمک:یھب

وہات:ا ::اور:ذلیل:ریقح:رظن:ںیم:یک:اور:ڑبا:وہات:ا :ا :قح:اعتیل:ااھچ:رظن:ںیم:ال:وہات:ا :اور:بج:اینپزعت:وا

ہاگہ :اقحرت:ےس:ہن::اکرف:وک:یھب:رطح: یس:ےس:رفنت:رحاؾ:ا ۔:ایس:اعیص:نکیل،ےس:رفنت:وابج:ا :اعمیص

؎ اس:ےک:رفک:ےس:رفنت:وابج:ا :::اہتبل:،رپ:دقمر:وہاکچ:وہ:امیؿویکں:ہک:نکمم:ا :ہک:اس:اک:اخہمت:ا:ےھکی،د

دیرگنم یوخبار اکرف:را: چیہ

املسمں:وبدشن:ابدش:ا دیم:ہک

ااحلؽ:اور:اکرفوں:اور::اےنپ:وک:امتؾ:املسمونں:ےس:ن :ہک:ںیم:ایےن:رفام:ہیلع:هللا:رۃمح:یاالتم:اھتون:میکح:رضحت

ؿ:ھجم:ےس:ااھچ:ا :اور:اخہمت:ےک:اار:رہ:املسم:وموجدہ:احتل:ںیم:ینعیؽ:رتمک:اتھجمس:وہں:اامل:ےس:ن اجونروں:

اک:وقؽ:ا ::ہیلع:هللا:رۃمح:وہں۔:رضحت:دجمد:افل:اثین:رتمک:اتھجمس:اےنپ:وک:افکر:ےس:یھب:وہ؟ےس:ہک:ہن:ولعمؾ:ایک

رتمک:ہن:اجےن:اگ۔:ہک:ومنم:اکلم:ہن:وہ:اگ:بج:کت:ہک:اےنپ:وک:اہبمئ:اور:افکر:ےس:یھب

:زسا:اعمػ:رفام:د ا :ہک:اچںیہ:ہیاشؿ::یک:بج:قح:اعتیل: :وک:دبوؿ اور::ںیا :ڑبے:ےس:ڑبے:انگہ

: یس:اےنپ:وک:ڑبا:ےھجمس:اور:ےسیک:ا :رھپ:سک:ہنم:ےس:ادیم:ںی،ڑکپ:ا :وھچےٹ:انگہ:رپ:رگتف:رک:ےک:ذعاب:ںیم:اچںیہ

؎: رفامےت:ںیہ:ہیلع:هللا:رۃمح:ازیریش:یےھجمس۔:رضحت:دعس:انگہ:اگر:وہ:ریقح:املسمؿ:وک:وخاہ:وہ:انتکیہ

ن رشػ: المکئ:رب::ازںی

داش

ن :ہک

وخد:را:ہب:از:گس:ہن:دنپاش

:ںیہ::اجےتےل:یابز:واےل:اس:ببس:ےس:رفوتشں:رپ:رشػ:و:زعت:ںیم:اہلل

:رتہب:ںیہن::ےس:یھبہک:وخد:وک:ک

ذہلا::،راھک:ا :یفخم:ےن:دنبوں:ںیم:و:رقب:وک:قح:اعتیل:تیہک:وال:رفامےت:ںیہ:ہیلع:هللا:رۃمح:ےتھجمس۔:اامؾ:زغای

: یس:تیوال:وہ:اور:اس:یک:وی:ںیم:دنبہ:ملع :ایہل:یہی دیاش:ربخہن:اجون:ہک:ایک:انگہ:اگر:وہ:ریقح:یہ:وک:وخاہ:اسیک:دنبہ: یس

:تنس:یک:وتق:یھب اشدہ:ا :ہک:ضعب:دنبے::خیہک:اتر:اظرہ:وہاجےئ۔:اسیج:وصرت:ںیم:ا ۂب:اصدہق:اور:اابتع

:ا:اجیت:یلیدبت:اور:ااچکن:ا ؿ:ںیم:التبم:رےتہ:ںیہ:ںیمرھب:ریگ:ابدہ:ونش،:تسم:و:رخاب:ابدہ:اور:قسف:و:وجفر::زیگک

وہ:ااچکن:اصگ ::سج:ےک:ہنم:رپ:اککل:یگل:زہشادہ:نیسح:وکیئ:ےسیج،ا ہب:رک:ےک:اپک:و:اصػ:وہ:اجےت:ںیہ:اورا :

؎ رطح:رونش:رہچہ:واال:وہ:اجےئ:ےس:اہن:دوھرک:اچیگ:یک

رمح:اک:ایاےئ:وج:در:ںیم:وجش

اوایل رخف وہ: اسہل: دص::ربگ

)اجری:ا (

زخانئ:ادحلثی

13

ےک:وہل:ےسوںوپوھچں:اگ:دیہشںیم

ااعشر :رعمتف

دمحم:ارتخ:اصبح::رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکحدجمد :زامہن:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل::خیش

13

14

::فرمایا کہ ارشاد :اامتہؾ

:اور:دعؾ :داین:)ینعی:داین:یک:تبحم(

اامعؽ:ںیم:وکاتیہ:اک:ببس:ح

:ارشہیف(ارخت:):ینعی:ارخت:یک:ایتری:ہن:رکان(:ا ۔ ):امکالت

س:اک:ایخؽ:اافتؼ:وہات:ا :دورسوں:وک:اراؾ:اچنہپےن:ےس:۔:ارگ:املسمؿ:ا:فرمایا کہ ارشاد

:ارشہیف(رںیھک:ہک:دورسوں:وک:عفن:اچنہپای:رکںی،:ا :بس:قفتم:وہاجوںی:اب:ا :اینپ:اینپ:ییلف،:اوراانپ:اانپ:راگ۔ ):امکالت

وج:صخش:ایلع:درہج:اک:بحم:):ینعی:اہلل:وروسؽ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ےس:ےب:دح::فرمایا کہ ارشاد

اور:داینوی:تحلصم:ےک:الخػ:وہےن:ےتگل:ںیہ،:ایس::تبحم:رکےن:واال(:وہات:ا ،:اس:ےک:ااعفؽ:لقع،:اعمش

:ہکم:ےن:احصہب:رکاؾ:ریض:اہلل:مہنع:وک: :اؿ:وک:اپلگ:وونجمں:اک:بقل:دےنی:ےتگل:ںیہ:۔:انچں:ہچ:افکر ےیل:داین:دار

اہک:اھت۔:ویکں:ہک:وہ:رضحات:):اےنپ(:بس:ازعہ:وارقابء:وک:وھچڑ:رک:اور:امؽ:واتمع:وک:ریخابد:ہہک:رک::السفھاء

:ارشہیف(ےئ:ےھت۔اامیؿ:ال ):امکالت

اوایلء:اہلل:ےک:زماروں:رپ:وھپؽ:ڑچاھان:ڑبی:طلغ:ابت:ا ،:ویکں:ہک:):ہی:(:دو::فرمایا کہ ارشاد

احؽ:ےس:اخی:ںیہن۔:ای:ا اؿ:یک:رووحں:وک:ادراک:ا ۔:ای:ںیہن):ینعی:وہ:اوایلء:اہلل:ای:ا :اؿ:وھپولں:وک:اپےت:ںیہ۔:ای:

ےن:ےس:ایک:عفن؟:اور:ارگ:ادراک:ا :ا :وج:صخش:تنج:ےک:انشمئ:ورواحئ:ںیہن:(:ارگ:ادراک:ںیہن،:ا :وھپؽ:ڑچاھ

اور:رطعایت:):ووخوبش(:وک:وسھگن:راہ:وہ،:اس:وک:اؿ:وھپولں:یک:وخوبش:ےس:ایک:راتح:چنہپ:یتکس:ا ؟ہکلب:اؿ:وک:ا :

(رۃمح:اہلل:ہیلع::):امرث :میکح:االتماےٹل:اذیا:وہک ۔

اافتؼ:رصػ:ایس:وتق:ولطمب:ووبحمب:ا ،::وخب:ھجمس:ول!:)ااحتد:اور(:فرمایا کہ ارشاد

یہ:ذمومؾ:ا ہک:دنی:وک:رضم:):اور:اصقنؿ:دہ:(:وہ۔ارگ:اافتؼ:دنی:وک:بج:ہک:دنی:وک:دیفم:وہ۔اور:اناافتیق:بج

:ارشہیف(: )رضم:وہ،:اور:اناافتیق:دنی:وک:دیفم:وہ،:ا :اس:وتق:اناافتیق:یہ:ولطمب:):اور:دنسپدیہ(:وہک ۔ امکالت

:رشےک:ےک:ایگر:ارگ: یلوی:زایدہ:وہ،:ای:رلی:ںیم:س تت:ےس:زایدہ:ڑ:رفس :فرمایا کہ ارشاد

وہ،:ا :وساےئ:رجف:یک:وتنسں:ےک،ابیق:ووتقں:یک:ںیتنس:وھچڑ:دےنی:یک:یھب:اجنگشی:ا ۔:رگم:اانیمطؿ:یک:احتل:ںیم:

یھبک:ہن:وھچڑان:اچےیہ۔وبجمری:ںیم:ااسی:رکے:ا :اضمہقی:ںیہن۔

وفلماظت

:ااکرب وفلماظت

:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:

ملتل

اھتونی:اصبح:میکح:االتم:دجمد:ا

14

15

ء):یک:وہج(:ےس:اسپ:ںیم:یھب:السؾ:ںیہن:رکںیت۔:ایسی:وعرںیت:اغتی:ایحفرمایا کہ ارشاد

وعرںیت:رمدوں:وک:السؾ:ہن:،ہن:وہاپےئ( :ادا:ورتوک:وہاجےئ:)ینعی:تنسرشؾ:اقلب:رتک:ا سج:ےس:تنس

رکںی:رگم:اسپ:ںیم:ا :السؾ:رکایل:رکںی۔:اور:رمدوں:ںیم:یھب:وج:رحمؾ:وہں:،:اؿ:وک::یھب:السؾ:رکایل:رکںی۔

:ارشہیف( )امکالت

ک :اامعؽ:اک:دواام:):اور:اثتب:دقیم:ےک:اسھت:(مہ:ےس:دصور:وہات:ا :،:ہی::فرمایا کہ ارشاد

:وج:اشکں:اشکں:اپ:وک:لمع:یک: :رکدای:ا ، ضحم:ومبہ:ا ۔:قح:اعتیل:ےن:اکی:داہیع:اپ:ےک:ایگر:ادیا

:ارشہیف()رطػ:ےل:اجات:ا :اس:ےیل:مہ:وک:اےنپ:اامعؽ:رپ:انز:ہن:رکان:اچےیہ،:ہکلب:رکشواینز:اچےیہ۔ امکالت

ہی:یھب:عفن:ےس:اخی:ںیہن:ہک:ارگ:ااسنؿ:ھچک:یھب:ہن:رکے:ا :مک:از:مک:اس:وک::فرمایا کہ ارشاد

الہ :قح:ےس:انعد:):اوردینمش(:ا :ہن:وہ۔ہی:انعد:تہب:یہ:رطخانک:زیچ:ا ۔

الہ:اہلل:یک:تبسن:ہی:ایخؽ:رکان:ہک:وکؿ:ڑبا:ا :وکؿ:وھچاٹ:ا ،:ےب:ادیب::فرمایا کہ ارشاد

ہلل:وکولعمؾ:ا :ہک:اس:ےک:زندکی:وکؿ:زایدہ:وبقمؽ:ا ۔:بس:ےس:نسح :دیقعت:رانھک:اچےیہ۔ا ۔:ا

:اس::فرمایا کہ ارشاد :جح:ےک:رفس:ںیم( اظرہ:ںیم:دےنھکی:واولں:وک:بجعت:وہاتکس:ا :ہک:)

وھگےنم:،:دوڑےن:اور:رکنکایں:امرےن:ںیم:یلقع:تحلصم:ایک:ا ؟:رگم:مت:تحلصم:تم:یوھڈنو۔:):سب(:ویں:وھجمس:

:اہلل:اعتیل:اک: مک:ا ۔:اس:ےک:رکےن:ےساس:)رب(:یک:اید:وہیت:ا ،:اور:اس:ےس:العہق:)اور:قلعت(:ڑبات:ہک

ا ،:اور:تبحم:اک:ااحتمؿ:وہات:ا :ہک:ابت:لقع:ںیم:یھب:ںیہن:ایت:،: مک:ھجمس:رک:اس:وک:یھب:امؿ:انیل،:رھپ:وبحمب:ےک:

ہ:رپ:رقابؿ:وہان،:اس:ےک:وکہچ:ںیم:دوڑے:رھپہ:ذر )وماظع(ان):ہی:بس(: ملھ:الھک:اعاقشہن:رحاکت:ںیہ۔:رھگ:ےک:ذر

بج:وضحر:ارکؾ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:وک:وکیئ:ڑبی:رکف:شیپ:ہکدحثی:ںیم:ا ::فرمایا کہ ارشاد

ایت:ا :اپ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:دلجی:ےس:امنز:ںیم: یلوؽ:وہاجےت:،:اتہک:قح:اعتیل:ےس:ابںیت:رکےک:دؽ:الہبںیئ:

ںی۔:وایعق:رجتہب:واشمدہہ:ا :ہک:رجن:ورکف:یک:احتل:ںیم:امنز:ںیم: یلوؽ:وہاجےن:ےس:اور:یلست:ووکسؿ:احلص:رک

:ارشہیف(رجن:تہب:مک:وہاجات:ا ۔ )امکالت

وفلماظت

16

ةلطء:ےک:یملع:و:یلمع:اایتمز:رپ:ااعنامت:وجتاز:رکان۔ةلطء:ےک:ےیل:ااعنامت:یک:وجتاز:یک:بس:ےس:ڑبی:::9ترشیح نمب

:زمدی: تم:و:وشؼ:ادیا:وہاگ،:اور:وج:ةلطء:مک:ربمن:الےن:واےل:ںیہ:اںیہن:یھب:ااعنؾ:تمکح:اظرہ:ا :ہک:اس:ےس:اںیہن

ےنیل:اک:وشؼ:ملع:و:لمع:ںیم:اےگ:ڑبےنھ:اک:ذرہعی:گ :اجےئ:اگ۔:اس:رطح:ےس:وچبں:یک:یملع:اور:یلمع:رتایقت:ںیم:ڑبی:

ااعتن:یتلم:ا ۔

بج:ااحتمؿ:ےنیل:واال:اس: رکاان:وگ:رصہف:انتک:یہ:وہ۔ااحتمؿ:و:اجچن:ابرہ:ےک:امرہ:و:رجتہب:اکر:ےس:: 10ترشیح نمب

نف:اک:امرہ:یھب:وہ:اور:ابرہ:ےس:البای:اجات:وہ:ا :اس:اک:ارث:وچبں:رپ:اور:اؿ:ےک:ا اتسد:رپ:ہی:زپات:ا :ہک:بس:وک:رکف:وہاجیت:

:اور:وعاؾ:رپ:ہی:ارث:وہات:ا :ہک:وایعق:اہیں:ایعمری:میلعت:وہیت:ا :بت: ہب:اکر:ےس:ا :ابرہ:ےک:امرہ:و:رجتیہ:ا ،

ااحتمؿ:دالےت:ںیہ۔:ورہن:ارگ:ایگروین:وطر:رپ:میلعت:زمکور:وہیت:ا :اسپ:یہ:ںیم:ااحتمؿ:دے:دالرک:بیع:اپھچرک:اکؾ:

انبےتیل۔:ذہلا:اینت:میظع:تحلصم:اور:عفن:ےک:ےیل:ہک:اطبل :ملع:اور:ا اتسد:ںیم:یلمع:رسرگیم:اور:اعۃم:انیملسمل:ںیم:

رکدک :یک:احلص:وہ،:ا :ارگ:اؿ:امہ:اقمدص:رپ:رصہف:زایدہ:یھب:رکان:زپے:رضور:نسح:نظ:اور:کین:انیم:نسح:اکر

رکان:اچےیہ۔

:تقیقح:ےک:دعب:ہلصیف:رکان۔: 11ترشیح نمب :وصخیص:رپ:رفقی :قلعتم:ےس:درایتف:و:ااشکنػ اکشایت

:اس:ا وصؽ:ےک:ایگر:ڑبی:یہ:راتح:ریتہ:ا ۔:رہ:صخش:وک:اانیمطؿ:راتہ:ا :ہک:ارگ: یس:ےن:اکشتی:یک

ؽ:ا :ہی::احؽ:مہ:ےس:رضور:ولعمؾ:یک:اجےئ:ک ۔:اور:اہجں:کی:رطہف:اکشتی:رپ:لمع:ایک:اجات:ا :او ا :تقیقح

س:اور:المزؾ:رہ:وتق:اخفئ:راتہ: وصرت:رشاع:اجزئ:ںیہن،:دورسے:ہی:ہک:اسےب:یمظن:اور:ےب:ا وصی:ےس:رہ:دمر

:ادقس: ؿ:رفامےئ:داتم:رباکمہت:ا ۔:ذہلا:ہی:وج:ا وصؽ:رضحت :ںیہ:اہنتی:یہ:دیفم:اور:راتح:و:اعتی:ےن:دمو

:زر:ےس:ےنھکل:ےک:اقلب:ںیہ۔: ےک:اضنم:ںیہ۔رصتخم:رصتخم:یس:ابعرات:درای:وکبزہ:ےک:دصماؼ:ںیہ:اور:اب

امیبر:ةلطء:یک:اخرط،:دھکی:اھبؽ:اور:دوجلیئ:و:راتح:راسین:اک:اامتہؾ:رکان۔: 12ترشیح نمب

:ارکؾ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ےک:ہی:رضحات ةلطےئ:رکاؾ:امہمؿ:ںیہ۔:ا :بج:اعؾ:نیملسم:یک::روسؽ

ایعدت:اور:امیتر:داری:اک:اانت:ارج:و:وثاب:ا :ا :اؿ:یک:ایعدت:اور:دھکی:اھبؽ:اک:انتک:وثاب:وہاگ؟

:ادقس:رہدویئ:یک:تقفش:اک:اکی: رہدویئ:ےک:اکی:اطبل :ملع:ےن:وج:اب:رکایچ:ںیم:رےتہ:ںیہ،:رضحت

وفلماظت

:ااکرب وفلماظت

ہیلعہللتمح:اصبح:رہدویئاہنسل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:اربار:اقحلیحم

16

17

رمہبت:رضحت:واال:ےک:اسھت:اکی:رفس:ںیم:رضحت:واال:یک:اچدر:رپ:اشیپب::ہصق:ایبؿ:ایک:ہک:ںیم:ےن:نپچب:ںیم:اکی

حبص:رضحت:واال:ےن:رفامای::مت:اپین:یاول:اور:وخد:اےنپ:دتس:ابمرک:ےس:دوھرا :ےھت۔:ہی:ہہک:رک:اؿ:یک:اوھکنں::۔رکدای

ےس:اوسن:اجری:وہےئگ۔

:ادقس:رہدویئ:ےن:اکی:وظع:ںیم:اراش نی:ارقح:اناکرہ:رعض:رکات:ا :ہک:رضحت د:رفامای:ہک:اج:دمر

رضحات:وک:ہی:اکشتی:ا :ہک:ةلطء:یراری:دختم:ںیہن:رکےت۔:یرارا:ارکاؾ:ںیہن:رکےت۔:ا :ابت:درالص:ہی:ا :

ہک:مہ:ا :ةلطء:ےس:قلعت:رےتھک:ںیہ:اضےطب:اک:اور:مہ:اؿ:یک:رطػ:ےس:ا دیم:رےتھک:ںیہ:ہک:وہ:یرارا:راےطب:اک:ایخؽ:

ال یس:رمکے:ںیم:امیبر:زپا:ا ۔ا اتسد:وک:دےنھکی:یک:یھب:ا قیف:ںیہن:وہیت۔رکںی۔:اج:احؽ:ہی:ا :ہک:اطبل :ملع:

۔:ا :اھبیئ:کی:رطہف:تبحم:ےسیک:ادیا:وہ؟:اور:رضحت:واال:یک:ربتک:ےس:ایھب:ایھب:ارقح:یک:ھجمس:ںیم::اہلل ماشاء

ناںیم:ہی:ابت:یھب:ایئ:ہک:دحثی :اپک: ن لم یرحم صغی

اس:ےک:دعب:اراشد:رفامای::وک:دقمؾ:رفامای:ہ ا۔:م

ا س مننا فلی

حق کبی

ف

ویع

سج:ےن:وھچوٹں:رپ:رمح:ہن:ایک:اور:ڑبوں:اک:قح:ہن:اچہپان:مہ:ےس:اس:اک:قلعت:ںیہن۔:

:ذموکر:ںیم:اس:دقتؾ:ےس:ولعمؾ:وہات ا :ہک:ڑبوں:وک:وھچوٹں:رپ:تقفش::سک:دقر:تخس:ودیع:ا ۔:دحثی

ےیہ۔رتمح:ںیم:تقبس:رکان:اچو

ل:امیلعتل:اک:اطمہعل:اہنتی:امہ:ا ۔:وج:رکایچ:ت مک

تل

ااسذتہ:اور:ةلطء:ےک:ےیل:دہاایت:ارشػ:امیہفتل:

سلجم:ااشۃع:اقحل:ےس:یھب:دایتسب:ا ۔

:وصخیص:رقمر:رکان۔::14و 13ترشیح نمب افحظ:ےک:ےیل:واظفئ:ںیم:اجنگشی:رانھک:اور:لیمکت :ظفح:رپ:ااعنؾ

ر:وعاؾ:وک:اےنپ:وچبں:وک:ظفح:رکاےن:اک:وشؼ:ڑبےھ:اگ۔:اور:اظرہ:ا :اس:لمع:ےس:ةلطء:وک:ظفح:رکےن:او

ہک:وصقمد:اک:ذرہعی:یھب:وصقمد:وہات:ا ۔

افصیئ:اور:رھتسایئ:داراالاقہم:اک:اامتہؾ:اور:اس:ےک:ےیل:دبوؿ:االطع:اعمہنی:رکان۔: 16و 15ترشیح نمب

:ادقس:ےن:اہیں:ےک:ضعب:دینی:اداروں:ںیم:بس:ےس:ےلہپ: ااچکن:ةلطء:یک:ایقؾ:اگہ:انچں:ہچ:رضحت

اک:اعمہنی:رفامای:اور:اؿ:ےک:رتسب:اور:درتس:وخاؿ:یک:افصیئ:اک:اعمہنی:رفامای:اور:اہجں:اکذغ:ےک:ڑکٹے:زپے:ےھت:

ملع:ا :اس:وک:ا اھٹرک:ںیہک:رھک:دںی۔:رہ:زگ:رہ:زگ:اکذغات:ےک:ڑکٹے:ادرھ:ا درھ:ہن:زپے::ہی:اۂل:رفامای:ہک

اک:اامتہؾ:ںیہن:راہ،:مہ:ےس:دورسی:وقومں:ےن:افصیئ:اک:قبس:ےل:ایل:اور:مہ::وہں۔:ایس:رطح:رفامای:ہک:اج:افصیئ

ےن:دنگک :وک:اانپ:اعشر:انبایل۔:اور:رفامای:ہک:اکی:ابر:ااچکن:وکیئ:اصبح:اےئ:اور:مہ:ےن:ا ؿ:وک:اےنپ:وچبں:اک:

وفلماظت

18

اھت۔:اہنتی:اامتہؾ::داراالاقہم:داھکای:بس:ےک:رتسب:رقےنی:ےس:ےگل:وہےئ:ےھت:اور:ںیہک:وکیئ:اکذغ:اک:ڑکٹا:یھب:ہن

ےس:افصیئ:رھتسایئ:اک:مظن:دھکی:رک:ےنہک:ےگل:ہک:ایک:اج:اہیں:وکیئ:اصبح:اعمےنی:ےک:ےیل:اےن:واےل:ںیہ؟:

اںیہن:اتبای:ہ ا:ہک:اہیں:ہشیمہ:یہ:ایسی:افصیئ:اک:اامتہؾ:راتہ:ا ۔:اعؾ:ذنہ:ایس:رطح:اک:گ :ہ ا:ا :ہک:بج:وکیئ:ڑبا:

ک :ورہن:رھپ:وکیئ:اامتہؾ:افصیئ:اکںیہن:راتہ۔:اس:اک:ڑبا:ایخؽ:اچےیہ۔:اعمےنی:ےک:ےیل:اےئ:ا :وخب:افصیئ:وہ

ا:ےک:واقر:وک:اؿ:ےب:ا وصویلں:ےس:تہب:اصقنؿ:اچنہپ:ا ۔ اطبل :ملع :دنی:اور:الہ :ملع:اور:لع

:اور: :ومولی :ا :اور :داں:ےقبط:ےن:اےنپ:ےیلاخص:اھجمس:وہا :ارگنازی :ےقیلس:ےس:رانہ :اور ااظتنؾ

ےقبط:ےک:ےیل:دبیمظن،:ےب:ا وصی:اور:دنگک :وک:الزؾ:ھجمس:راھک:ا ۔:یرارے:ےیل:ہی:اتزایۂن:ربعت:ا ۔ددنیار

:رفتمہق:یک:رگناین:اک:مظن:اقمئ:رکان: 20و 19ترشیح نمب اخل۔:.........ادہیع:اواقت

اعںیئ: الث:وسےت:وتق:اور:وسرک:ا ےتھٹ:وتق،:اھکےن:ےس:لبق:اور:اھکےن:: ےک:دعب،::ینعی:وج:ونسمؿ:د

اعںیئ:ہبلط:وک:اید: اور:درتس:وخاؿ:ا ےتھٹ:وتق،:اور:وساری:رپ:ڑچےتھ:وتق،:اور:دجسم:ںیم:دالخ:وہےن:اور:ےنلکن:یک:د

رکایئ:اجیت:ںیہ:اؿ:وک:اؿ:ےک:ووتقں:رپ:یلمع:وطر:رپ:زپےنھ:یک:رگناین:یھب:رکین:اچےیہ۔:اور:اس:رپ:وکیئ:رگناں:

ایک:اجےئ۔:اس:رطح:رپ:دینی:دمارس:ےک:ےچب:تنس:یک:زیگک :رپ:یلمع:رقمر:وہ:اور:اس:رگناین:اک:وہفیظ:یھب:رقمر:

قشم:یک:رتتیب:اپاجںیئ:ےگ۔:اور:اہجں:یھب:رںیہ:ےگ:اؿ:وتنسں:یک:اعدت:گ :اجےئ:ک ۔:اور:زیگک :رھب:اک:ہی:

:اامعؽ:ںیم:اھکل:اجوے:اگ۔:وتنسں:اکاایح:وہاگ۔ ا

:دصۂق:اجرہی:ااسذتہ:اور:ممتہم:اور:نیمظتنم:اور:اعمونین:ےک:انم

وح:ابمرک:وخیش:ےس:ابغ:ابغ:وہک ۔:ایس:رطح:ةلطء:وک:امنزںی:تنس::ےک: :ارکؾ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک:ر روسؽ

اطمقب:زپےنھ:یک:قشم:رکاےن:ےک:ےیل:رگناں:رقمر:ایک:اجےئ،:اور:رتہب:یہی:ا :ہک:اؿ:اکومں:ےک:ےیل:ااسذتہ:

اگل:ےس:دای:اجےئ۔:اور:دمرےس:یک:ادمین:وک:اؿ:یہ::یہ:وک:بختنم:ایک:اجےئ:اور:اؿ:یک:اس:رگناین:اک:وہفیظ:العوہ:وخنتاہ

رضوری:ا ومر:ںیم:ینعی:ملع:اور:لمع:یک:االصح:ںیم:زایدہ:رخچ:ایک:اجےئ۔:وخاہ:ریمعت:ومعمی:وہ۔:مسج :دمرےس:ںیم:

:میلعت:ےک:دعب:انمبس:ستنیئ:یک:رطػ:ا ہج:رفامیئ:اجےئ۔

ال:رضوری:ابا ں:وک:دقمؾ:راھک:اجےئ:رھپ:دمعگ او

اخل۔:..........اقدعہ:و:انرظہ:و:ظفح:اک:اشمرہہ:وقعمؽ:رکان:نیملعم : 25 ترشیح نمب

اج:لک:اس:ابب:ںیم:ڑبی:وکاتیہ:ا ۔:دنی:یک:تمظع:اک:اقتاض:یہی:ا :ہک:اؿ:رضحات:وک:اینت:وخنتاہ::

دی:اجےئ:ہک:سج:ےس:وہ:راتح:اور:وکسؿ:ےس:زیگک :زگار:ںیکس۔:وقعمؽ:وخنتاہ:ےس:رھپ:اکؾ:ااھچ:وہات:ا ۔:اور:

اےھچ:ااسذتہ:یھب:ےتلم:ںیہ۔:ورہن:اتسس:ا اتسد:اک:اکؾ:یھب:واسی:یہ:وہات:ا ۔

:ادقس:رہدویئ:ےن:رفامای:ہک:ادمحلہلل!:یرارے:اہیں:اقدعہ:اور:ظفح:و:انرظہ:ےک:ضعب:ااسذتہ:یک: رضحت

وفلماظت

19

۔: الث::وخنتاہ:ضعب:املعء:ےس:یھب:زایدہ:ا ،ویکں:ہک::یرارے:اہیں:وخنتاہ:اک:دمار:رضورت:رپ:ا :ہن:ہک:اقتیلب:رپ

ارفاد:اک:رخچ:ا :اور:اعمل:اک:رخچ:رصتخم:ا :ایھب:رصػ:ویبی::است:اکی:اقدعہ:زپاھےن:واےل:ےک:الہ:و:ایعؽ:اک

ا :اوالد:ںیہن،:ا :اپ:یہ:ہلصیف:رکںیل:ہک:رضورت:سک:وک:زایدہ:وخنتاہ:دےنی:یک:ا ؟

نی:ےک:اطمقب:اجچن:رکاان:ارگہچ:دنس:27ترشیح نمب :دمر

لیمکت:یک:وہ،:ویکں:ہک:::رقتر:ےک:وتق:اصنب

ضعب:وتق:الصتیح:احلص:دشہ:ےب:رکفی:ےس:مک:وہاجیت:ا ۔

:ہک:یرارے:اہیں:اعوملں:یک:رقتری:رپ:اؿ:اک:اقدعے:اک: :رفامای :ادقس:رہدویئ:ےن:اراشد رضحت

ااحتمؿ:رضور:وہات:ا ۔:انچں:ہچ:اکی:رمہبت:اکی:اعمل:اصبح:ھچک:افخ:وہےئ،:اور:ےنہک:ےگل::یراری:دنس:ںیم:امتؾ:

وبں:ےک:ایگر:یرارے:ایلع:ربمن:اےئ:ںیہ۔:اؿ:ےس:زگارش:یک:یئگ:رگم:اپ:یک:دنس:ںیم:اقدعے:ےک:ااحتمؿ:اک:اتک

ذرک:ںیہن:ا ۔:رھپ:اکی:اقدعہ:زپےنھ:واےل:ےچب:وک:البای:ہ ا:اور:اس:ےس:اؿ:وک:اقدعہ:اک:قبس:انسای:ہ ا:رھپ:وخد:یہ:

:رعض:ایک:ہ ا:ہک:ارگ:اپ:وک:اس:ےچب:اک:اامؾ:انبدای:اجےئ:ا :ےنہک:ےگل:ہک:ہی:ہچب:ا :ھجم:ےس:ااھچ:زپات:ا ۔:رھپ:ا ؿ:ےس

اس:ےچب:ےک:بلق:ںیم:اپ:یک:ایک:وتعق:وہک ؟:ابت:ھجمس:ںیم:ایئگ؟:اج:لک:اس:رطػ:ڑبی:وکاتیہ:وہریہ:

ا ۔:املعء:وک:دنس:دےدی:اجیت:ا :اور:وہ:رقاؿ:وک:وقادع :وجتدی:ےس:ںیہن:زپھ:ےتکس۔

رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اہیں:اس:اک:ڑبا:اامتہؾ:اھت۔:ضعب:وتق:اھتہن:وھبؿ::رضحت:میکح:اال تم:ومالان:اھتونی

ںیم:ضعب:خیش:ادحلثی:اور:ضعب:خیش:اریسفتل:وک:اقدعہ:زپانھ:زپا۔

:اور:دحرا:ہبلط:ےس:رقاؿ:زپوھاان:اور:وقادع :: 32و 31و 30ترشیح نمب :ہبلط:و:ہسلج:اور:وظع:ںیم:دتوریا اامتجع

رتیق:ےس:رحموؾ:رکان۔:ؾ:اک:دای:اجان۔:اناکیم:رپ:و ےفی:اک:دنب:رکان:اور:درۂوجتدی:ےک:وماقف:انسےن:رپ:ااعن

:اور:دحرا:زپےنھ:زپاھےن:ںیم:اہنتی:رسرگؾ:لمع: اس:لمع:اک:ارث:ہی:وہاگ:ہک:ہبلط:اور:ااسذتہ:دتوریا

:یھب:اخیص:ہک:ہن:ولعمؾ:سک:ےس:زپےنھ:وک:اہک:اجوے:اگ۔:رہ:اطبل :ملع:یھب:دعتسم:را :اگ:اور:ا اتسد:وک:،رںیہ:ےگ

رکف:اور:ا ہج:را :ک ۔:اور:ےسلج:ںیم:رشکی:وہےن:واےل:رضحات:رپ:اس:اک:ہی:ارث:زپے:اگ:ہک:وہ:یھب:اےنپ:وچبں:وک:

:اور:دورس :اور:نیمظتنم:وج::یایس:رطز:ےس:میلعت:دالےن:اک:وشؼ:وسحمس:رکںی:ےگ۔ درس:اگوہں:ےک:ااسذتہ

اپک:یک:ایعمری::رقاؿ قیف:وہک ۔:اس:رطح:ےسلجںیم:دموع:وہں:ےگاںیہن:یھب:ایس:رطح:زپےنھ:زپاھےن:یک:ا

وجتدی:ےک:وماقف:وج:ہچب:انسےئ:اےس:ااعنؾ:یھب:دای:اجوے:ہک:اس:ےس::میلعت:اعؾ:وہےن:ںیم:دمد:ےلم:ک ۔:زین:وقادع

وجتدی:ںیم:اناکؾ:وہں:ا ؿ:اک:وہفیظ:ایس:رطح:وج:وقادع: ،دورسے:وچبں:ںیم:یھب:وشؼ:ایس:رطح:زپےنھ:اک:ادیا:وہاگ

دیم:ا :۔:اور:اؿ:یک:رتیق:روک:دی:اجےئ:اتہک:بس:وک:رکف:را :اور:میلعت:ںیم:تنحم:اک:اامتہؾ:را دنب:رکدای:اجےئ

:وک:اچنہپےن:ںیم:اہنتی:دیفم:وہں:ےگ۔: :کت:ةلطء :وخػ:ےک:ہی:دوونں:رطےقی:زنمؽ:وصقمد ن شاء اورم

وفلماظت

21

بر ی

وج:اچا :رجتہب:رکےک:عفن:ا اھٹوے۔فل

:رضورت:ااسذتہ::33ترشیح نمب ل:امیلعتل:بسح ت مک

تل

:امیہفتل: ےک:اطمےعل:یک::ای:رۃمح:انیملعتمل وک:ارشػ:

اتدیک:رکان:اور:لیمکت :اصنب:رکاان۔

ل:امیلعتل:رضحت:میکح:االتم:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:دنسپ:رفومدہ:ومجمہع:اصنحئ:ت مک

تل

ارشػ:امیہفتل:

نی:وک:رضحت رفامرک:اس:وک:عبط:رکاای:ا ۔:ارقح:یک::ےن:وبتبیداتم:رباکمہت:ادقس:رہدویئ::رباےئ:ةلطء:و:دمر

نیا ’’سلجم:ااشۃع:اقحل:رکایچ:ںیم:یھب:دایتسب:ا ۔:اس:راسےل:اک:انؾ:اہیں:‘‘وصؽ:زرنی:رباےئ:ةلطء:و:دمر

ل:امیلعتل:یھب:رحتری:ا ۔ت مک

تل

راھک:ہ ا:ا :اور:رسورؼ:رپ:ارشػ:امیہفتل:

: ةلطء:ےک:ےیل:یھب:الزؾ:رکدای:اجان:اس:راسےل:اک:اطمہعل:رہ:دینی:دمارس:ںیم:ااسذتہ:ےک:ےیل:اور

اچےیہ۔:ہکلب:انمبس:ہی:وہاگ:ہک:ةلطےئ:رکاؾ:اور:ااسذتۂ:رکاؾ:اک:اامتجع:رکےک:اس:راسےل:وک:نم:و:نع:ادتبا:ات:

اس:راسےل:رپ:ارگ:لمع:یک:ا قیف:وہاجےئ:ا :اؿ:اشء::اہلل:اعتیل:امتؾ:ةلطء:اوایلء:اہلل:گ :رک:۔ااہتن:ابر:ابر:انسای:اجوے:

ددی:اور:اہنتی:انعف::ںیلکن:اور:اؿ:یک:ربںیتک:اتم:یک:االصح:ےک:ےیل:االقنب:ادیا:رکدںی۔:اقلب:دمارس:ےس

وصؽ:اک:ومجمہع:ا ۔:رہ:ااتسد:اور:رہ:اطبل :ملع:ےک:ا :راسہل:ا ۔:وج:االخیق:،:یملع،:یلمع:االصاحت:ےک:ےیل:زرںی

اصنب:ںیم:اےس:الزؾ:رکان:اہنتی:یہ:رضوری:ا ۔

رظنی:رکاؾ:اس:راسےل:ےک:اطمےعل:ےک:دعب:اس:ےس:ںیہک:زایدہ:اس:یک:ارقح:ےن:وج:ھچک:اھکل:ا :ان

انتیعف:اور:رضورت:وسحمس:رکںی:ےگ۔

دوعۃ:اقحل:یک:رطػ:ےس:ےن:ااسذتہ:ےک:ےیل:اکی:اصنبداتم:رباکمہت:رضحت:ادقس:رہدویئ:

:رضورت::،وجتاز:رفامای:ا :ملع:دوونں:مسق:ےک:ااسذتہ:ےک:ےیل:اس:ںیم:بسح :ملع:اور:ریغ:الہ رتمیم:یک:الہ

اجیتکس:ا :اس:ےک:ےیل:دوعۃ:اقحل:رہدویئ:ےس:روجع:ایک:اجےئ۔

)اجری:ا (

اطاعت:اک:ونر:سک:زیچ:ےس:اضعی:وہاتا ؟:زابؿ:یک:رگناین:ہن:رکےن:ارشاد فرمایا کہ

ےس۔:ااسنؿ:ایکینں:رکاتا ،اس:ےس:اکی:اخص:مسق:یک:اطتق:ادیا:وہاجیت:ا ۔:رھپ:زابؿ:یک:افحتظ:

۔: یس:یک:تبیغ:رکدی،: یس:وک:ربا:الھب:ہہک:دای،:ا :اس:اک:ہجیتن:ہی:وہات:ا :ہک:وج:اخص:مسق:یک:اطتق:ںیہن:رکات

:اربار(ادیا:وہیئ:یھت:،:وہ:متخ:وہاجیت:ا ۔:اس:ےیل:زابؿ:یک:افحتظ:رضوری:ا ۔ )وفلماظت

وفلماظت

21

:ا رکاؾ::احصۂب

نعن

مت

:اپک:ںیم: اک:اقمؾ:رقاؿ

:خیاتر:اؿ:یک:ہک:احصہب:ےک:اسپ:ےک:وج:اشمرجات:ںیہ:ایزبروگں:ےن:رفام ارشاد فرمایا کہ

:ا ،:رکاکچ:ہلصیفوہ:ابداشہ:رکات:ا :اور::اک:ہلصیف:ایئڑل:۔:زہشادوں:یکوہ:زہشادے:ںیہ:ں:ہکتم:زپوھ:ویک:یھب

:یھب:ہباور:احص:وہہ ا:ےس:رایضاحصہب:اہلل:بس::ا عنہ رضو و عنہ اہلل رض ایانزؽ:رکد:ںیماپک:رقاؿ

دعاتل::یک:تیاس:ا:دخا:یک:دعاتل:ایک:ی!:اہمترا :وثیبخ:وہیئگ:اعمن ےس:وہےئگ۔:بج:رساکر::ےس:رایض:سا

:احصہب:یک:اپک:ےک:رفامؿ:ےس: یس:رقاؿ :ایک:؟ا :یےس:ڑب :ولخمؼ:اک:وقؽ:الضف:وہاتکس:ا ؟:ذہلا:اشمرجات

اوھکنں:وک:اؿ:ےک:ابرے::مہ:اےنپ:اکونں:وک:اور:اینپ،:ہن:ااجےئ:دبامگین:ںیہک:ہک:دؽ:ںیم تم:زپوھ:یھب:خیاتر

:اہلل:اؿ:ےس:رایض:اک:ہلصیف:اؿ ں:ہکےگ:ویک:وفحمظ:رںیھک:ںیم :یک:ہ ںیم عنہ اہلل رض ا ::وہاکچ:ا ،:

ےک:ابرے::زہشادوں۔:ابداشہ:ےن:ا :وخش:ںیہ:وہ:یھب:ا عنہ رضو و :اور:اشلم:ںیہاسرے:احصہب: ںیم:ریمض

رک:اؿ:رپ:ارتعاض::زپھ:خیاتر:ںوغر:رکےت:وہ:اور:ویک:ںاکنےتل:وہ؟:ویک:ےڑیکویکں:رھپ:مت:ہلصیف:رکایل: ںیم

:احصہب::اس ت:ومرنیخ:ں:ہک:زپوھ:ویکتم:یھب:خیاتراؿ:یک:؟:مت:رکےت:وہ انمشؿ ؟قلعت:اؿ:اک:احصہب:ےس:ایکےھت،:د

:احصہب’’اینپ:اتکب:ےن::اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:عیفش:یتفم اپک:ےک::رقاؿ اھکل:ا :ہک::ںیم:‘‘اقمؾ

:خیاتر:اسرے:اعمل:یکےک:اقمےلب:ںیم:االعؿ::اپک:ےک:۔:رقاؿ :ا ںیہنتیثیح: وکیئ:یک:خیاتر:اقمےلب:ںیم

لچ:اجےئ:ا :نشلگ:اابقؽ:کت:ربخ::وگی:ںیم:ہک:ارگ:الولتیھک:یاثمؽ:داوہنں:ےن:اور::،ا :وھجیٹاور: ولی:یڑگنل

:دورسا:ےہک:اگ:نیت:،رمےئگ:ادیم:اصبح!:نیتہک:ےہک:اگ:اور:اےئ:اگ:::ادیمکیاےت:اےت:انتک:االتخػ:وہاگ؟:ا

ااسنونں:ےس:ااسنونں::خی۔:اترہس:ںیہناک:ھچک:رھبو:خیاترذہلا: ۔رمے:زہار:ادیم:ےہک:اگ:نیت:ارسیت:،وس:رمے

:ذکب:وموجد:ا :اور:اہلل:اعتیل:ا :اور:ااسنؿ:ںیم:یئکت:ا :ہیلع:اہلل:اعتیل:رسور :اعمل:یلص:اور ےک:الکؾ:ںیم:اامتحؽ

:ذکب:ںیہن:وملس:ےک:الکؾ:ںیم :ںیم:تیروا:یک:فیرش:یوملس:رتذم:ہیلع:اہلل:اعتیل:ا :ذہلا:رسور :اعمل:یلص:اامتحؽ

اذا را رفامےت:ںیہون ین الذ یت ب

اب یس

ںیہ:اجریہ:ید:ںاحصہب:وک:اگایل:ےہک:ریم:وھکیارگ:مت:داص

کم عل اہلل ۃ فقولوا لعن تنعل:وہ۔:اہمترے:رش:رپ:دخا:یکا :ہی:وہک:ہک: ش

وفلماظت

:ااکرب وفلماظت

ابہلل:دجمد :زامہن:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح::خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ

21

22

رحاؾ:ےس:ےنچب:ےک:ےیل:الحؽ:ںیم: یلوؽ:رںیہ

:کین:روہ:اور:وخانیت:ولوگں:ںیم:کینرگم: وخب:دمعہ:اچےئ:ویپ،:ؤااھچ:اھکارشاد فرمایا کہ

ہن:رکے::تیاکش:۔:سفن:وک:اانت:الحؽ:دو:ہک:سفن:یھبکزگرے:ک :ےدارزم:اؿ:اشء:اہلل:زیگک :،رںیہ:ںیم:وخانیت

:ولوہ،:وفرا:ارمود:اھک:ؽرطػ:ایخ:۔:بج:ارمد:یکاتید:ےس:ںیہن:کیھٹ:اظمل:رحاؾ:ےس:ا :اچبات:ا ،:الحؽ:یھب:ہیہک:

ؤ۔،:ٹچ:اٹپ:رکےک:اھکؤاگل:یھب:،:رمںیچؤاس:ےک:اقوشں:رپ:کمن:اگل:ہکلب

:ںیہن:رک:یمک:ںیمانتج:اہلل:دے:سفن:وک:الحؽ:ذلت::،دمعہ:اچےئ:ںیئپ:،دمعہ:اھکان:اھکںیئ:یھب:وخانیت

ا::ہیہن:وہ:ہک::تیاکش:ہیاتہک:سفن:وک: ےتی،د ےس:ںیہن:کیھٹ:اور:الحؽ:یھب:اچبےت:ںیہ:رحاؾ:ےس:یھب:المین:ایاظمل:لم

: :اھکان:اھکذہلا :وقرہم:اشیگار:اکپؤوخب:دمعہ :د:وہات:ا :ںیم:بیونط:رق:اھ:ریم۔:ارگ:رپاتب:ڑگؤ، ہک: اتیوشمرہ

:ےئر:انساعشاوہنجں:ےن:اپ:وک::یاہل:اابد:اسین:،الچ:اتپ:۔:ےھجم:اج:یہؤڈنکہ:ےس:رکبے:اک:وگتش:وگنما:لیصحت

وگتش:اانت:دمعہ:اک:واہں:ےک:رکبے::،ڈنکہ:ا :لیصحت:ںیماڈنای:ھ:ہک:اہمترے:علض:رپاتب:ڑگ:ایاوہنں:ےن:اتب

:ازہرگم:اوسفس:ہک:و:،ا :وخوبش:اجیت:کت:اس:یک:وںرھگ:وگتش:کپ:راہ:وہ:ا :یئک:ؤاپ:کیا:وہات:ا :ہک:ارگ:ںیہک

ا :اور:تہب:دور:ا ،:ڑبا:اگنہم:وگتش:زپے:اگ۔اک:ہلئسم:اپوپسرٹ:

دبامگین:اک:رمض:اور:اس:اک:العج

:روارشاد فرمایا کہ :تہب:ںیم:لگنج::ادیم:یشبح:کیہک:ا:رفامےت:ںیہ:یمومالان :اھت، اجراہ

ا اھٹ:رک:اانپ:ہنم::اھت،:اس:ےن:اہنیئ:رگہ ا:اسمرف:اک:اہنیئ: یس:لگنج:ںیم:ےھت۔داتن: ومےٹ:ومےٹ:وہٹن،:ےبمل:ےبمل

وھچڑ::ںیملگنج::ا :وکیئ:یہاھت:بج:اسیا :ا:اےل!ااھچ:ومےٹ:ومےٹ:وہٹن:اور:ےبمل:ےبمل:داتن:وہک:ا :اتہک:ا ::اھکید

۔ا :لکش:رظن:اریہ:یہ:یہک:ریم:ربخ:ںیہن:ہیاس:اظمل:وک::۔اجسات:ںیم:یااملر:ارگ:ااھچ:وہات:ا :ےھجت:اےنپ:رھگ:یک:،ہ ا

:رویںامیب:یبلق:،یلقعاینپ:مک:رکےن:واےل::ربکت:اور:دبامگینق

ئ و ںاور:انال

تاور::یاہلل:ےس:دوریک:وہج:ےس:

لکش::رواحین:اینپاسےنم:واےل:ںیم:ذعاب:اک:ارث:ا :ہک:اؿ:وک:ےک: دبامگین:۔ہیںیہوہےت:التبم::ےک:ذعاب:ںیم:اہلل

اہلل:واولں:ےس:رحموؾ:ہی:ا :ہک::ہی رحمویم:کیا:ںیمےک:رمض: دبامگین:ہک:روھک:ایدا :ذہلا:اس:وک::رظن:ااجیت

رحموؾ:وہےئگ۔::ےس:یھب:کت:ہک:ضعب:اےنپ:خیش:اہیں ،وہاجےت:ںیہ

:ایاصبح:ےن:اتب:کیہچ:اں:التبم:وہاجات:ا ۔:انچ:ںیملعف::رکات:ا ،:ایس:دبامگین:یک:وج:صخش:سج:زیچ

اور:بج::یھت:ریتہ:دبامگین:اس:ےک:ابرے:ںیم:زیگک :یاسر:ای،التبم:اپ:ںیم:صخش:وک:دبیلعف:کیےن:ا:ہک:ںیم

یزیت:ےس:وہشت:ںیم:دبامگین:۔اھت:اھکیدالتبم:اس:وک::سج:ںیم:اھت رکاتیلوخد:یھب:لعف::اک:ہبلغ:وہات:اھت:ا :ویہ:دبامگین

وفلماظت

23

: زپاھدے:وپرا:رغجاہیف:ؿاور:بج:اطیشاھت: ےس:انگہ:ایک:ےقیرط:ذ ےاسےنم:ااجےئ:اگ:ہک:ا:اس:اک:رچیف:ا ،:یتااج

اس:ےن:ہک:نکمم:ا ::رکےتیلامگؿ: ہیاور:ارگ::!انتک:ڑبا:اصقنؿ:ا :؟ہیوہک :رخاب:ںیہن:خیاتر:اپ:یکایک:اگ:ا :

: ہ:ےک:وابؽ:اور:وحنتس:ںیم:التبم:ہن:وہےت،:ویکںا :اس:انگوہ::ےک:اقلب:وہہ ا:رےک:ایپ:وہ:اور:اہلل:اعتیل:ا ہب:رکی

:اپک:ںیم:ا ہک رقاؿ

ابی و اس:ااکمؿ:اہلل:ا ہب:رکےن:واولں:ےس:تبحم:رکات:ا ۔ذہلا:ان اہلل یب الت

وپےھچ:اگ:ہک:مت::ںیہن:دلیلکین:امگؿ:رےنھک:واولں:ےس:وہ۔:اہلل::ا ہب:رکیاس:ےن:امگؿ:روھک:ہک:نکمم:ا ::رپ:کین

:اسہک::یھت:دلیل:ایکاہمترے:اپس: رکی:وہک ؟ا ہب:اس:ےک:ابرے:ںیم:ہی:کین:امگؿ:ویکں:ایک:ہک:اس:ےن: ےن

:؟:ےن:ا ہب:رکی ویکں:ہک:دنبوں:ےس:کین:امگؿ:رانھک:۔:امگؿ:رںیھک:ا :ہک:کین:اکن :یہی یرارے:ےیلذہلا

:اعمل:یلص:، مک:ا :یرساکر :رفامؿ:اعاشیل:ہیلع:اہلل:اعتیل:رسور ا :ؿوملس:اکموا بال ن

منی

ا خ ؤ

ی

وا کث ا ::رفامؿ:یھب:اک::اور:اہلل:اعتیلؤمنینم:ےس:کین:امگؿ:روھک،ااجتنب

ن ان بعض ی ن الظ

م

ن م الظےس:چب:اجےئ::ربایئدبامگین:یک:۔:ا :اپ:اک:دؽ:تہب:ےس:امگونں:ےس:وچب،:ضعب:امگؿ:انگہ:وہےت:ںیہ اث

رماہبق:رکوےگ:ا ::اک:یلیصفت:رچیفاس:رخاب:انتج:وغر:رکوےگ:اور:ورہن:وہں:ےگ۔::التبم:ںیہن:ںیم:اس:ربایئاپ: ،اگ

۔ےگؤوہاجیھب:التبم::لعف:ںیم:اس:ثیبخاور:رخاب:وہاگ::یہھجمس:ول:رھپ:اہمترا:اپاجہم:

:و:ہک:رباطہینتم:رکیہ:التش::ہکلب:ولخمؼ:اک:بیع:ؤو،:وھبؽ:اجؽ:دوک:دامغ:ےس:اکن:وںزیچ:یرباس:ےیل

اس:اک:نکیل:اوالد:انالقئ:وہ::یک: یسارگ:ولخمؼ:ا ۔::اہلل:یکوہ:بس:یھب:وہات:ا ،::ایک:ںیم:وہات:ا ،:رجینم:ایک:ںیم

وہات:ا ؟::ایک:اوبنتسؽ:ںیمؤ:اتب:ذرا:ںیمہ:!ںایم:ہک:رکراہ:وہ:شیتفت:دوتس:اس:انالقئ:اوالد:ےک:ربے:اامعؽ:یک

:۔:ا :بیعاکؾ:وہےت:ںیہ:ایک:اور:واہں:ایک:ںیہ:یسیک:ںےب:رپدہ ا:ںیم:اور:رجینم:ابرڈبوز:ںیم:،ںیم:اور:رباطہین

:ایکذہلا:اس:لعف:وک:رکےن:اک: ا ۔التش:رکات::اوالد:ےک:بیع:یریم:ہیہاگہ:ےس:رگاجےئ:اگ:ہک::وپےنھچ:واال:اس:یک

:اکولں:ہہک:دوں:ہک:اصبح:ےک:اکؿ:ںیم:اجےک:میم:ا :ہک:ںیم:اطتق:ںیہن:اینتمک:از:مک:ھجم:ںیم:ا :افدئہ:ا ؟:

اےنپ:ےک:ابرے:ںیم:ولخمؼ::ہک:مہ:اہلل:یک:ںی:وکشش:رک؟حرہاحؽ:ےنس:ک :وہ:الم:یک۔:ایک:ےک:اسھت:تم:اھباگ:رکو

۔وک:اصػ:رںیھکدؽ:

زپویس:اک:ڑبا:قح:ا ۔:اس:یک:راتح:اک:ایخؽ:رانھک:اچےیہ،:وکیئ:ااسی:ارشاد فرمایا کہ

ا ۔:ہی:تہب:یہ:ربی:ابت:ا ۔:اس:ےک:ےیل:ڑبی:اکؾ:ہن:رکے:سج:ےس:اس:وک:رضر:اک:ایگہشی:اگلر

تخس:ودیع:انسیئ:یئگ:ا ۔:ایس:رطح:اکی:رمکہ:ںیم:وج:ولگ:رےتہ:ںیہ،:اؿ:ےک:ےیل:یھب:یہی: مک:ا :ہک:

:اربار(اےنپ:اسویھتں:اک:اور:زپوس:واےل:رمکے:ںیم:رےنہ:واولں:اک:ایخؽ:رںیھک۔ )وفلماظت

وفلماظت

24

اامسؿ:واال:دھکی:راہ:ا :ا :بج:اس:وک:اانت:نیقی:وہاجات:ا :ہک:اہلل:ےھجم:دھکی:راہ:ا :ا :رھپ:انگہ:یک:رجأت:

ہلل:اعتیل:اس:ےک:ربالخػ:تعیبط:ایسی:انبدںی:ےگ:ہک:وکیئ:لکش:رظن:ااجےئ:ا :ایٹل:ااجیت:ںیہن:رکے:اگ،ہکلب:ا

ا ۔اکی:زبرگ:ںیہک:اجرا :ےھت:داھکی:ہک:ںیہک:ھچک:ولگ:طلغ:رحتک:رکرا :ںیہ:ا :رھگ:ںیم:اجرک:دصےم:ےس:

ہم:اچنہپ:ہک:اشیپب:ںیم:ہک:ریمے:اہلل:یک:انرفامین:وہریہ:ا اور:اشیپب:ایکا :اس:ںیم:وخؿ:اہ ا:اانت:دص ھٹیب:ےئگ

:ےک:رفس:رپ:ہ ا:ا ااچکن:اکی:ےن:رفامای:ہک:بج:ںیم:اڈنیلگن:وخؿ:اہ ا۔اہلل:اربک!رضحت:وادل:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہ

:وفرا:اٹہ:ی:نکیل:اشؾ:کت:تعیبط:امشل:رکیت:ریہ:ایٹل:ابر:ابر:ایت: مین:ربہنہ:وعرت:اسےنم:ایئگ:اس:رپ:رظن:زپےت:یہ:

ر:ےس:دےتھکی:ںیہ:نکیل:اہلل:واولں:یک:تعیبط:اہلل:اعتیل:ایسی:انبدےتی:ںیہ:ہک:اؿ:وک:اؿ:زیچوں:ولگ:ا :ڑبے:وغ:۔ریہ

ےس:رفنت:وہاجیت:ا :۔اہلل:اعتیل:ہی:ایفیکت:مہ:بس:ےک:ایگر:یھب:ادیا:رفامدںی:،اہلل:اعتیل:وصخیص:رمح:اک:رکؾ:اک:

یل:بس:وک:جح :وبقمؽ:بیصن:رفامںیئ: یس:وہےئ:ںیہ:اہلل:اعت:اور:ےنتج:احرضنی:اہیں:رشتفی:الےئ:اعمہلم:رفامںیئ

،العتم:ہی:ا :ہک:رظن:اہلل:رپ:را :اکی:وک:یھب:رحموؾ:ہن:رفامںیئ۔مہ:ےن:ا :سب:اامعؽ:رکےیلنکیل:وبقتیل:یک

رضحت:وادل:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہ:ےن:رضحت:ومالان:اشہ:دبع:اینغل:اصبح:وھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:درایتف:

رفامای:ہک:ارگ:اوسن:لکن:ےئگاور:کپٹ:ےئگا :ھجمس:ںیل:وبقتیل:یک:ردیس:ایئگ:،:ارگ:؟اک:اتپ:ےسیک::اتلچ:ا ایک:ہک:داع:یک:وبقتیل:

وبقؽ:اس:اک:بلطم:ا :ہک:ردیس:ایئگ:ہک:اہلل:ےن:۔اوسن:وج:ہک:وخؿ:اھت:اپین:گ :رک:لکن:ہ ااور:یگاتم:ادیا:وہیئ

:!ےئ:ںیہ:وہ:یھب:اہلل:ےس:ڑگ:ڑگا:رک:روںیئ:ہک:اے:اہللاور:وج:رمعہ:ےک:ےیل:اےئ:وہ:رکایل،:اس:ےیل:ےنتج:زارئنی:ںیہ

ضحم:اےنپ:لضف:ورکؾ:ےس:اےنپ:رکؾ:ےک:دصےق:اور:لیفط:ںیم:وبقؽ:رفام۔:ورہن:مہ:ا :اس:اقلب:ںیہن:ا ۔ما

؎::: ا وک:یئ:یکین:وہ:وکیئ:کین:اکؾ:وہ:بس:اہلل:یک:دی:وہیئ:ا قیف:ےس:فن اہلل ۃ اصابک من حسن

اےتھٹ:ںیہن:ااھٹےئ:اجےت:ںیہہی:دقؾ:

رضحت:وادل:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:اےنپ:رمکے:ںیم:وھکلاراھک:اھت۔رھپ:رفامےت:ںیہ:ہک:ا س:زامےن:ںیم:ہکی:

اتلچ:اھت:اکی:وھگڑا:اور:دو:ےیہپ:اس:رپ:ےنھٹیب:ںیم:ڑبی:فیلکت:وہیت:ا :نکیل:رضحت:اشہ:دبع:اینغل:اصبح:وھپوپلری:

:بج:رساےئ:ریم زپاھےن:اجےت:ےھت:،:ےھچیپ:وادل:اصبح:یھب:ےھٹیب:رےتہ:ےھت:التوت:رکےت::ونر:اہلل:رمدقہ

:دایمئ:اک:رفس داینےئ:افین:ےسارخت

وماظع :ہنسح

میلح:االتم:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم::رباکمہت

24

25

وہےئ:اجےت:ےھت:اور:رضحت:وھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:رات:ںیم:بیجع:تیفیک:وہیت:یھت:،:اہلل:اہلل:،:ایلگن:ےس:

ےس:اظرہ:وہات::اضف:ںیم:ھکل:را :ںیہ۔بج:ادیم:رسااپ:تبحم:گ :اجات:ا :اور:اانت:رقیبی:قلعت:وہاجات:ا :ا :رہ:زیچ

ا :ہک:اہلل:وک:اید:رکراہ:ا ۔

راےتس:ںیم:اکی:ہگج:زپیت:یھت:اہجں:داہییت:ولگ:وگرب:ےتکنیھپ:ےھت،رساےئ:ریم:اک:ابزار:رشوع:وہےن:

ےس:ےلہپ:وہ:وگرب:یک:ہگج:ایت:یھت:رضحت:واہں:اخومش:وہاجےت:ےھت:،:وادل:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:درایتف:

:رفک:ایک:ہک:اپ:اہیں:اخومش:ویکں:وہ ےئگ۔ا :رفامای::اہجں:دبوب:ای:دنگک :یک:ہگج:وہ:واہں:اہلل:اک:انؾ:ےنیل:ںیم:وخػ

ا ،اہلل:یک:تمظع:دم :رظن:را ۔بج:واہں:ےس:زگراجےت:ا :دوابرہ:رشوع:وہاجےت:،اور:ہی:ایفیکت:الہ:اہلل:یک:

:اور:رھپ:انہتش:یھب:ںیہن:تبحص:ےس:لقتنم:وہیت:ںیہ۔رات:وک:اھٹ:رک:یئک:یئک:ےٹنھگ:ابعد:ت:رکان:حبص:رھپ:دمرےس:اجان

رکےت:ےھت:اور:وادل:اصبح:یک:وجاین:یک:وھبک،:نکیل:بج:زایدہ:رپاشیؿ:وہےت:ےھت:ا :تیب:اولعلؾ:اک:وج:ابوریچ:

اھت:اس:ےس:اپچن:وسیپں:یک:رویٹ:اک:ڑکٹا:رخدی:رک:الگس:ںیم:یاؽ:دےتی:ےھت:اور:اس:ںیم:اپین:اور:کمن:یاؽ:رک:

ا :اسلکیئ:ےل:رک:رھپ:وھپوپلر:اجےت:ےھت:رھپ:واہں:ےس:رگؾ:رگؾ:اھکان::ےلچاجےت:ےھت:رھپ:بج:قبس:متخ:وہات:اھت

رضحت:ےک:ےیل:الےت:ےھت:،:رضحت:وپےتھچ:اہکں:ےس:الےئ:ا :رعض:رکےت:رھگےس:،:اب:اتبےیئ:ایک:دؽ:ےس:

:اسھت:اان:،:داع:یتلکن:وہک ،اھٹ:ولک:رٹیم:اجان:اور:اھٹ:ولک:رٹیم:اان:روز:اک:ومعمؽ:اھت،رھپ:خیش:ےک:اسھت:اجان:رھپ:خیش:ےک

روز:سیتب:ولک:رٹیم:اک:رفس:ےط:رکےت:،:اور:رھپ:اپین:رگؾ:رکےک:رانھک،:اتالب:اپس:اھت:نکیل:وچں:ہک:اجونر:یھب:ںیہ:

اور:ریغ:ملسم:یھب،:ا :رضحت:وک:رہ:وتق:کش:راتہ:اھتا :رقتابی:اداھ:ولک:رٹیم:رپ:اکی:یگی:یھت:واہں:ےس:اپین:ےل:

:اور:تخس:رسدی:ںیم:اپین:وک: رگؾ:رکےن:ےک:ےیل:لبمک:اوڑھ:رک:اپین:وک:یاھپن:ےتیل:ےھت،:اکی:راسہل:رک:اےت:

:زیگک :ےھکل:وہےئ:ںیہ۔رھتپ:رپھٹیب:رک:وادل:اصبح:رات:زگاردےتی:ےھت:ویکں:ہک:یارٹک:دبع:ایحل: ںیم:احالت

:یرارے:خیش:یحم:اۃنسل:رضحت:رہدویئ:رۃمح:اہلل:ہیلع:رشتفی:الرا :ںیہ:،: اعرن :یھب:رشتفی:الرا :ںیہ،

ےک:فنصم:رشتفی:الرا :ںیہ۔ڑبے:ڑبے:ااکرب:اک::ہییتفم:ومحمد:نسح:وگنگیہ::اصبح:اتفوی:ومحمدرضحت:

واہں:اان:اجان:اگل:راتہ:اھت،اخدؾ:اےت:ےھت:وہ:وادل:اصبح:اک:رتسب:ااھٹ:رک:وساجےت:ےھت:اور:وادل:اصبح:دویار:ےس:

کیٹ:اگل:ےکاامسؿ:یک:رطػ:دےتھکی:وہےئ::ہی:رعش:زپاھرکےت:::::؎

اتبےت:اینپ:وبجمرایں: مہ:ےسک

وسےئاامسں:دھکی:رک رہ:ےئگ:

)اجری:ا (

:دایمئےسارخ:افین:ےئداین اک:رفس:ت

26

ہیلعہللتمح یاصبح:اھتون:ارشػ:یلعاشہ:رضحت:ومالان::اتلمل:دجمداالتم:میکح

(ء1943/ھ1361 ---------ء1863/ھ1281)

اتسمہن اسیا: ا :اتجیھب:اسیق:ںیم: دمت:ںیہک

اخہن:ےم دوتسر : وہا: ڑگبا:: وج ا ::اتید دبؽ

:رگایم:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاصبح:اھتون:رضحت:ومالان:ارشػ:یلعاتلمل:::دجمداالتم:میکح :اعترػ:یک: یس:ذات

:نیےک:دجمد:ےھت:ہکلب:اجعم:ادجملد:یاپ:ہن:رصػ:اس:دص:راےئ:ںیم:رصع:احرض:ےک:ااکرب:املعء:یک:،اتحمج:ںیہن

اجعم:اعمل::اسیا:ہک:اتم:ںیم:ای:ےن:رفامہلل:ہیلعا:رۃمح:ویدنبیاصبح:د:ارغص:نیسح:ںایم:ےھت۔:رضحت:ومالان:دیس

:ےن:رفامیئ:اہلل:ہیلع:اصبح:وھپوپلری:رۃمح:رضحت:ومالان:اشہ:دبع:اینغل:خیش:ےابت:ھجم:ےس:ریم:ہیوہا۔::ںیہن:اادی

::االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:الج:افلخ:ںیم:وج:رضحت:میکح اصبح::ںہک:ومالان:ارغص:ایم:ایرفام:یھب:ہیےس:ےھت،

:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اعمرص:ہیلع:میکح:رۃمح:اہلل : اک:وقؽ:ا :ضحم::دیےھت۔:رم:ںیہن:دیرم:ےھتےس::ںیم:نی:

ااصرغ::ایرغض:ااکرب:وہں،:اعمرص:وہں::۔اک:ارتعاػ:ینعم:راتھک:ا :نیاعمرص:وہاتکس:ا :نکیل:رپ:ینبم:تدیقع

:ےھت:اور:اؿ:ےک:اراشدات:نسح:نظ:رےتھک:ااہتنیئ:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:ابرے:ںیم:رضحت:میکح:بس:یہ

؎ ویکں:ہک:ںیہن:اور:رضورت:یھب:وتق:ومعق:ںیہن:ساتکب:گ :اجےئ:سج:اک:ا:کیا :ا:اجںیئ:ارگ:عمج:ےیک

ااتفب:ادم:دلیل :ااتفب

؎ رفامےت:ےھت:اہلل:ہیلع:وخب:رعش:رضحت:وخاہج:اصبح:رۃمح:اور:ایک

:ازؽ:یک:زامےن:ںیم:اس انشتخ:ہی ا :رحموؾ

اور::راہ:امنیئ:رضحت:واال:یک:سج:ںیم:ںیہن:اسیہبعش:ا:اک:وکیئ:نید:.....ملع رضحت:ومالان:ںیہن وج:دقتعم :ینعی

امتؾ:ولعؾ::ہقطنم:و:ہفسلف:وریغ:دی،ہقف،:وصتػ:و:ولسک،:رقأت:و:وجت:ثی،دح:،ریسفت:۔وموجد:ہن:وہ:فینصت

؎: رفنمد:اشؿ:ا :کیا:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:رضحت:میکح:وونفؿ:ںیم

ذرک :راگتفں

اضمنیم:واقمالت

دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:ومالان::اشہ:میکح:خیش

26

27

رگنؾ یم ہک: : رہ:: دقؾ ہب: ات زرفؼ

اجتس:ںیدشک:ہک:اج:ا:دؽ:یم دانم::رکہمش

دجمداہن:االصاحت::یک:ہیلع:اعتیل:اہلل:االتم:رۃمح:ہنع:رضحت:میکح:اعتیلاس:وتق:ارقح:دمحم:ارتخ:افع:اہلل:نکیل

ہملسم:ےک::ا تمرکراہ:ا :ک :ےس::ریوفنس:ےک:قلعتم:اؿ:دنچ:اراشدات:وک:رحت:و:رتتیب :اور:ستہیک:توامیلعت

دوتل:ےس:رشمػ:وہےئ۔:اور:قلعت:عم:اہلل:یک:ابینط:ا :اور:تبسن :ےن:افش:اپیئ:روںامیب:رواحین

:سفن:اور:میکح اک:العج: ہیلعہللتمح االتم:ارماض

سفن:اک:العج:دیک :میظع:اکی

:اھتون:ادقس:میکح:االصح:ےن:رضحت :اطبل :اکی

ملتل

:ںیم:وک:اھکل:ہک:اہلل:ہیلع:رۃمحیاالتم:دجمد:ا

:اسیاپات،:ا:دقرت:ںیہن:وہں:ا :ہاگہ:اٹہےن:یک:اتھکیلکش:د:یک:نیسح:نسح:ےس:ےب:دح:اتمرث:وہات:وہں:اور:بج: یس

۔اطتق:ںیہن:ےس:ہاگہ:اچبےن:یک:ںوبجمر:وہں:اور:ےھجم:ونیسح:ولعمؾ:وہات:ا :ہک:ںیم

:رفام:وجاب :ایاراشد

سلم

: :ا :ہک:دقرت:دضہک:ہفسلف:اک:اقدعہ سپ:ارگ::،ا :ےس:قلعتم:وہیت:نیمۂ

سج:لعف:وک::ینعی ،اطتق:احلص:ا :یھب:یک:ےنھکیاپ:وک:اطتق:ا :ا :الاحمہل:اپ:وک:ہن:د:یک:ےنھکیوک:د:ںونیسح

املسمت:ےس:ا ۔:یلقع:ہیدقرت:راتھک:ا ،::یھب:رکاتکس:ا :وہ:اس:لعف:ےک:ہن:رکےن:یک:ادیم

:ایک:احبسؿ ::دیک:ہیاطبل:ےک:سفن:اک::۔وجاب:ا :ہنامیکح:اہلل! :وک:وبجمر:وصتر:رک:ےک:ہشیمہاھت:ہک:وخد

وہ،::ہک:مت:وبجمر:ںیہن:ایونعاؿ:ےس:ہبنتم:رفامد:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:سک:بیجع:میکح:رکات:را ،:نکیل:دبہاگیہ

اک:اہھت::ادیم:کیا: الثدقرت:راتھک:ا ۔::یھب:دقرت:راتھک:ا :اس:ےک:ہن:رکےن:یک:سج:لعف:ےک:رکےن:یک:ادیم

:رہشع:ےس:اکپن:راہ:ا رحتک:رپ:اقدر:ا ،:ویکں:ہک:وہ:رہشع::صخش:اہھت:یک:ہیےگ:ہک::ںیہک:ںیہن:ہیا ::ارگ:رمض

وج:صخش:اےنپ:اہھت:وک:اسنک:رےنھک:رپ::وہ:رہشع:رپ:وبجمر:ا :نکیل:راتھک:اس:ےیل:وکسؿ:رپ:دقرت:ںیہن:ینعیدض::یک

:یک:ےنھکیسپ:وج:صخش:د:۔ا :ےس:قلعتم:وہیت:نیاقدر:ا :ویکں:ہک:دقرت:دض:رحتک:رپ:یھب:اقدر:ا :وہ:اس:یک

اطتق:راتھک:ا ۔:ےس:اچبےن:یک:ںاقدر:ا :اور:ہاگہ:وک:ونیسح:رپ:یھب:ےنھکیدقرت:راتھک:ا :ہن:د

امہ:اابتنہ:کیےک:قلعتم:ا:یاجمز:قشع

:ایانھکیمسق:اک:العہق:)قلعت(:رانھک:وخاہ:اس:وک:د:رمد)وخوصبرت:ڑلےک(:ےس: یسایا رحمؾ:وعرت::ریغ

:یک:ا س:ےک:دنسپ:عبط:)تعیبط:ای ا س:ےک:اپس:انھٹیب:ںیم:اہنتیئ:ای:ا س:ےس:دؽ:وخش:رکےن:ےک:ےیل:مہ:الکؾ:وہان

ذرک :راگتفں

28

وعرا ں::اواز:ںیم:ینعی(:و:رنؾ:رکان)الکؾ:وک:اراہتس:)ونساران:ایوعض::دنسپ(:ےک:وماقف:اس:ےک:وخش:رکےن:وک:اینپ

سلاےن:ےک:ےیل:یس:یکھ پ

رکان۔(:ااور:املئ:رکےن:ےک:ےیل:ادی:کچل:و:زناتک:ا س:ےک:دؽ:وک:

اےت::اور:وج:وج:اصمبئ:شیپ:ںیہ:وہیت:اادی:ںرکات:وہں:ہک:اس:قلعت:ےس:وج:وج:رخاایب:چس:رعض:ںیم

ا:رحت:ںیہ

:راسےل: یس:اعتیل:هللاہک:اؿ:اک:ااحہط:لکشم:ا (:اؿ:اشء:ا:ںیہ:ایدہاس:دقر:ز:ینعی) ےس:اخرج:ںیہ:ریااحطۂ

انتھ ےنھکل:اک:ارادہ:ا ۔::ایدہدقر:ز:اس:وک: یس:انمض:ںیم کالمہ

ء:االامعؽ(از:زجا:س)اابتق

اک:العج:رپیتس:نسح

:داین:کہ فرمایاارشاد ایگاھ:رظن:دب::۔امکؽ:ںیہ:ومبج :یہیہکلب::اصقنؿ:ںیہن:ومبج :وہشات

:وہ:رھپ:یھب:ؿالیم:اک:یھب:رطػ:تعیبط:ا :ہک:نسح:اک:ادراک:وہ:اور:اس:یک:ہیامکؽ:ا :ہکلب:امکؽ:ا ::ہن:رکے:ا :ایک

:ےس:اس:ںیم:نکمم:ا ،:اہتبل:دتاریب:اک:ابلکل:زالئ:وہاجان:ا :اعدات:ریغ:ؿششک:و:الیمےھکی۔انرحمؾ:وک:رظن:ااھٹ:رک:ہن:د

رصحنم::رصػ:اس:ںیم:اور:وہ:دتریب:وہیت:ںیہن:فیلکت:فعض:و:االحمضؽ:وہاجات:ا :ہک:اقموتم:)اقمہلب(:ںیم:اسیا

۔ےئاج:وہ:اس:وک:ربداتش:ایک:فیلکت:یہ:وخاہ:ینتک:،اجےئ:اخمتفل:یک:یک:ا :ہک:المع:اس:ششک:ےک:اقتےض

(427:االتم::)اصبرئ:میکح

اور:اس:اک:العج:ربکت

:دوین:ا :ہک: یس:ہیربکت:اک:احلص::کہ ارشاد فرمایا وخد:اور: راےنپ:وک:اباایتخ:ںیم:ینید:ای یامکؽ

اےنپ:وک:ڑبا:انھجمس۔:(1دو:زج:وہں:ےگ::):ےھجمس:ا :اس:ںیم:دورسے:ےس:اس:رطح:ڑبا:انھجمس:ہک:دورسے:وک:ریقحوک:

ا :ہک::یئگ:اگلیئ:وج:دیق:ہیاور::۔ا :ا :وج:رحاؾ:ا :اور:تیصعم:تقیقح:ربکت:یک:۔ہیانھجمس:دورسے:وک:ریقح(2)

ہن::اک:اس:رطح:دقتعم:وہ:ہک:دورسے:وک:ذلیل:اٹھچیئ:ڑبایئ:وایعق:ہک:ارگ:وکیئ:اس:ےیل:ہیےھجمس::دورسے:وک:ریقح

وھچاٹ::ھجم:ےس:رمع:ںیم:ہیےھجمس:ہک:رمع:واال:صخش:دو:ربس:ےک:ےچب:وک::ربس:یک:سیب:کیا:ےسیج:،ےھجمس:ا :وہ:ربکت:ںیہن

:ایمک:ا ::ںیم:ھجم:ےس:زپاھیئ:ہیےھجمس:ہک::ہیملع:وحن:زپےنھ:واےل:اطبل:ملع:وک::بلزپےنھ:واال:اط:ہیدہا:کیا:ایا :

اور::،ربک:ںیہن:ہیاتھجمس:ا ::ںیہن:مک:ا :رگم:اس:وک:ریقح:ےھجمس:ہک:ھجم:ےس:امؽ:ںیم:ہیوک::نیکسم: یس:امؽ:دار:ادیم:کیا

ربک:کت::ااقتعد:یھبک:ہیرشاع:امکؽ:وہ:ا ::ای افتوت:رعاف:ارگ:وہ:لحم :نکیل:اک:ااقتعد:ارگہچ:ربک:ںیہن:ڑبایئ:یئاٹھچ:یسیا

اخص::کیوج:ربک:اک:العج:ا :اور:وہ:ا:العج:رکان:اچےیہ:ویہ:امدقتؾ:ےک:وطر:رپ:اس:اک:یھب: ظفح:ا ،:اس:ےیل:اتیاچنہپد

:وہ:رماہبق:ا :۔رطػ:اافتلت:وہ::بج:اےنپ:امکؽ:یکاجےئ:رکی:دیدجت:وتق:ںیم:ذ ےا:رماہبق:ا :سج:یک

ذرک :راگتفں

29

وہا:ا ۔:ایاک:اطع:رفام:قح:اعتیل:وہا:ںیہن:ایک:اادی:اریم:ہیامکؽ:ا :رگم::ہیایگر::ےارگہچ:ریم (1

وہا:ہکلب:ضحم:ومتبہ:اور:رتمح:ا ۔:ااقحتسؼ:ےس:ںیہن: یس:اطع:یھب (2

۔بلس:رکںیل:بج:اچںیہ:یلقح:اعت:ںیہن:ںیم:راایتخ:ےرھپ:اطع:ےک:دعب:اس:اک:اقب:ریم (3

امکؽ:ےس::ےااحلؽ:نکمم:ا :ہک:ریم:ا :رگم:ن :امکؽ:ںیہن:ہیااحلؽ::ن :اور:ارگہچ:اس:دورسے:صخش:ںیم (4

اس:اک:اتحمج:وہاجؤں۔:اس:امکؽ:ںیم:امکؽ:اس:رطح:احلص:وہاجوے:ہک:ںیم:ہیاس:وک::ایدہز

:وہ:اور:قح:اعتیل:وہ:وج:ھجم:ےس:یفخم:اسیامکؽ:ا:وکیئ:اس:صخش:ںیم:ااحلؽ:یہ:وہ:ا :ن :ااملؽ:امکؽ:ہن:یھب:اور:ارگ:ن (5

اواصػ:ےک:ومجمہع:ےس:المک:وہ۔:ےوک:ولعمؾ:وہ:سج:ےک:اار:ےس:اس:ےک:اواصػ:اک:ومجمہع:ریم

:صخش:ملع:ا یہل:ہی دیاامتحؽ:اقمئ:رکے:ہک:اش:ہیہن:اوے:ا ::ذنہ:ںیم:بیرق:اامتحؽ :امکؽ:اک:یھب:اور:ارگ: یس (6

وبقمؽ:وہ:سپ:ھجم:وک::ایدہھجم:ےس:ز:ہی دیوبقمؽ:وہں:ا :اش:یھب:وبقمؽ:وہں:اور:ارگ:ںیم:ریغ:ںیموبقمؽ:وہ:اور::ںیم

وھجمسں۔:قح:ا :ہک:اس:وک:ریقح:ایک

:اک:حیحص:ضیہک:رم:ا :ا :انصق:اک:اکلم:رپ:قح:وہات:ا :اسیج:ھجم:ےس:مک:یہ:ہی اور:ارگ:ابرفلض:بس:ا ومر:ںیم (7

وکشش::ںیم:لیمکت:ہک:اس:رپ:تقفش:و:رتمح:رکوں:اور:اس:یک:ا :ھجم:وک:اچےیہرپ،::اک:ینغ:رپ،:ریقف:یاک:وق:رپ،:فیعض

:اور:یعبط:،رشوع:رکدے:یعس:ںیم:لیمکت:رکوں،:سپ:اس:یکرکات::یعس:ںیم:رتتیب:لیمکت ::ا :ہک:سج:یکاخص

۔وہیت:ںیہن:ا :اور:تبحم:ےک:دعب:ریقحت:وہاجیت:ا :اس:ےس:تبحم:اخی

رکے:اور:اس:اک:زماج:وپھچ::رکایل:ابت:تیچ:یھبک:فطل:و:االخؼ:ےس:یھبکھت:اسہن:وہےکس:ا :اس:ےک::یھب:ہیاور: (8

ا ۔:دعموؾ:وہاجیت:قلعت:ےک:دعب:ریقحت:ذ ےوہاجات:ا :اور:ا:ادورسے:ےک:اسھت:قلعت:ادی:کیرکے:اس:ےس:ا:ایل

وبقمؽ:ا :اذلنہ:وہرک:لمع:رکان:یھب:اخی

ہن:وہ::ات:ا :اور:االخص:یھبوبقؽ:وہاج:االخص:ےک:اسھت:وھتڑا:اس:لمع:یھب:کہ ارشاد فرمایا

وہ:ہن:دخا::تین:ہک:ہن:داھکوے:یک:ںیہ:ہی اذلنہ:ےک:ینعم:لمع:وبقمؽ:وہاجات:ا ،:اخی:اذلنہ:وہرک:یھب:ا :اخی

وہ۔:تین:ےک:ےیل

:دجمداہن:اک:احلم:ا :وھچاٹ:اس:وفلمظ:رضحت:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:ہیاالتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک::::رضحت:میکحف ؎: اشؿ

ابںیت:یس:وھچیٹ:وھچیٹ::ںیہا :رہارہ

ںیہ:ایں:اگنچر: ہی وسز:نکیل:اہجں

ہن:وہ:وہ:وبقؽ:ہن::یھب:ایہن:وہ:ارگہچ:ر:االخص:یک:تینہک:سج:لمع:ںیم:ےتھجمس:ںیہ:یہی وخاص:یھب:ایک: ولگ:ا :اعؾ

ذرک :راگتفں

31

:یہ االتم::رضحت:میکح:ینیب:کیرظن:اور:ابر:دتق :ہیوہاگ:نکیل

ملتل

اسھت::ذنہ:ےک:اک:ب ہ:ا :ہک:اخی:دجمد:ا

:ےئراض:امشر:وہاگ:ارگہچ:تین:ےک:ےیل:وہ:اخقل:یہ:ںیہن:لمع:وبقمؽ:ا :ویکں:ہک:وج:لمع:ولخمؼ:ےک:ےیل:یھب

ہن:وہ۔:اخقل:یک

الصح تسایس:ا

دوتسر:المعل:ا :اور::ارگ:دقرت:وہ:ا :اتقؽ:اور:دقرت:ہن:وہ:ا :ربص:رشےک:کہ ارشاد فرمایا

ااہتجد:ا ۔:ںیم:ےلببس:وصنص:ےک:اقم:ہ،وھبک:ڑہاتؽ:وریغاجان،:انٹپ: الث:وھتجں:اک:لیج:وصرںیت:یندرایم

:اک:قح:مہ:وک:ںیہن :میظع:ااہتجد ےک::وخدیشک:ہاجان:وریغ:بس:لیج:ہیا ۔ اور:وصنص:ےک:الخػ:رکان:رجؾ

ا ،::ا :ابووجد:ومبج:وفادئ:وہےن:ےک:اجزئ:ںیہن:وک:افدئہ:ےچنہپ:بت:یھب:ےس: یس:ورتادػ:ا :اور:ارگ:وخدیشک

رکےن:ےس:افکر::ولعمؾ:وہاجوے:ہک:وخد:یشک:ہیارگ::ینعیےچنہپ:ا :اس:اک:درہج:اظرہ:ا : ہن:ہ:یھبافدئ:وکیئ:اجہکیئہچ

اانت:زربدتس::وخد:یہ:ہیرپ:رمبت:وہ:ا ::وخد:یشک:عفن:یھب:وکیئ:ارگاجزئ:وہاجےئ:اگ؟::رکان:ایک:رپ:ارث:وہاگ:ا :وخد:یشک

اثمؽ::یسیابلکل:ا:ہیا ::اس:یک۔ار:ںیہناک:ا رضمت:رپ:تعفنم:،ںیہن:دبؽ:یھبک:سج:اک:رھپ:وکیئ اصقنؿ:ا :ہک

:ا :اس:یک:ںیم:ںیا ارگ:مت:ونک:اجؿ:چب:یتکس:ےہکہک:الفں:یک:ویںصخش::ا :ہک:وکیئ :اجؿ:اچبےن:یک:رگاجؤ

رگان:اجزئ:وہاگ؟:ںیم:ںیونک:رغض:ےس:ایک

ارقلوؿ:ےک:دعب::اور:ریخ:وہیئ:ںیہن:ارقلوؿ:ںیم:احتج:ریخ:یک:وںک :زیچکہ ارشاد فرمایا

ا:اظممل :،ںیہ:وہ:اور:وصنص:اؿ:ےک:الخػ:ہن:وہں:وہ:ا :وکسمت:اہنع:وہیتکس:ایئ:احتج:شیپ:شیپ:یہ:ؾ:ا :ہشیمہکح

اجان،::)لیج:دتاریب:ہعرتخم:دیدج:ہیاک: مک:ا :ا :اس:اار:ےس::ربص:یہ:ایاہجد::وصنص:ںیم:رھپ:یھب:اےت:را :نکیل

:(:وکسمت:اہنع:ہن:وہں:ک ہوھبک:ڑہاتؽ:وریغ

ہ

مت

ےن:اؿ:وک::ہک:ابووجد:رضورت:ےک:دقتمنیم:ک :اہنع:وہں:یہکلب:

:ذ ےہک:ا:ایےک:قلعتم:رفام:وقیں۔:اور:اؿ:رتخمع:رطونممع:ںیہ:ا :اامجع:وہا:اس:ےک:رتک:رپ:اس:ےیل:رتک:ایک

:ہیدخا:ولعمؾ::۔وتق:اقمہلب:اور:زجع:ےک:وتق:ربص:و:داع:وقت:ےک:ںیہ:وصرںیت:دو:یہ:ںیم:تعیرش:وتق:ںیم

ا ۔::ےس:قبس:ایل:یہ:ویرپسب::؟اہکں:ےس:اکنی:ےن:یکرگاتفر:وہاج:وصرت:وخبیش:یرسیت

اک:وجاب:طلغ:یمہف:یک:کشخ:اور:اجلہ:وصایف:ےئےک:قلعتم:املع:وصتػ

ہک:وصتػ::وج:ولگ:ےتھجمس:ںیہ:ہیاور::بس:وموجد:ںیہ:ںیم:ثیرقاؿ:و:دح:ہحیحص:ےک:اوصؽ :وصتػ

ہک::ا :اور:کشخ:املعء:اک:یھب:ؽایخ:یہی اک:یھب:ںوصویف:اخی:،ینعیا ،:ابلکل:طلغ:ا :ںیہن:ںیم:ثیرقاؿ:و:دح

:ںیہن:زیچ:ہک:وصتػ:وکیئ:ےتہک:ںیہ:ہیکشخ:املعء:ا ::۔رگم:دوونں:طلغ:ےھجمس:،ںیہ:اخی:ثیوصتػ:ےس:رقاؿ:و:دح

ذرک :راگتفں

31

ےن:اہکں:اک::ںوصویف:ہی وک:رکان:اچےیہ:ےس:اثتب:ا :ایس:ثیا ۔:سب:امنز:روزہ:رقاؿ:و:دح:تبس:واایہ:ہیا :

ہک::ےتہک:ںیہ:ویں وصن :اور:اغی۔ںیہ:وصتػ:ےس:اخی:ثیرقاؿ:و:دح:کی:زنداؿ:ےک:ایڑگھجا:اکنال:ا :ا :وگ

:یہ:ثیرقاؿ:و:دح:!وعنذ:ابہلل کیاؿ:ےک:زند:۔ابنط:ا :وصتػ:ملع :،ااکحؾ:ںیہ:یا :اظرہ:ںیم:ثیرقاؿ:و:دح

ےک::ؽرھپ:اےنپ:اےنپ:ایخ:ےتھجمس:ںیہ:وک:وصتػ:ےس:اخی:ثی۔:رغض:دوونں:رفےق:رقاؿ:و:دحرضورت:ںیہن:یک

وک۔:ثیےن:رقاؿ:و:دح:کیاور:ا:ایےن:وصتػ:وک:وھچڑد:کیاطمقب:ا

ےن:اس:ومضمؿ:رپ:دو:لقتسم::اس:ےک:قلعتم:ںیم:۔بضغ:رکےت:وہ،:دخا:ےس:یرو:اصوبح!:ایک:اے

:یئگ:ےس:اثتب:یک:ثیااحد:تقیقح:وصتػ:یک:اسملئ :سج:ںیم:‘‘تقیارطل:تقیقح’’ا ::کیا:ںیہ:یھکل:اتکںیب

ا :ہک:وصتػ:ےک:اسملئ::ہ ا:اصػ:وطر:رپ:اظرہ:ایک:سج:ںیم:‘‘اولسلکاسملئ:’’راسہل:لقتسم::کیا ۔:ا

:اور:وایعق:ںیہ:ازوصتػ:ےس:ربل:ثیاؿ:دوونں:اتکوبں:ےس:ولعمؾ:وہاگ:ہک:رقاؿ:و:دح::ےس:اثتب:ںیہدیجم:اؿ رق

وہ:بس:رقاؿ::اور:وصقمد:اسملئ:وصتػ:ےک:ںیہ:رغض:ےنتج:حیحص:،ہن:وہ:ںیم:ثیوج:رقاؿ:و:دح:وہ:وصتػ:ںیہن

۔:وموجد:ںیہ:ںیم:ثیدحو

اتہک:وہں:ہک:وہ::اور:ںیم:وصتػ:ںیہن:ںیم:وثیںہک:دح:اس ت:ولگ:ےتہک:ںیہ:کہ ارشاد فرمایا

اجےتن۔::ںیہن:تقیقح:وصتػ:ا :رگم:ولگ:وصتػ:یک:ںیم:ثیرہ:دح:ینعی وصتػ:ںیہن:سج:ںیم:ںیہن:یہ:ثیدح

:زہار:ےلئسم:اصػ:اصػ:دال:ابیےس:وصتػ:ےک:رقت:ثیےن:ا :رقاؿ:و:دح:ںیم تل:ےس:اثتب:دو

اور:اثتب:رکاتکس:اھت۔:اور:ارگ:وغر:رکات:ا :اےنت:یہ:ںیہ:ےیرکد

)ارشػ:اوسلاحن(

ںیم:روینش:اپک:یک:وصتػ:رقاؿ :اسملئ

االتم::رضحت:میکح:ارقلاؿ:ےس:دنچ:اسملئ:اولسلک:لقن:رکات:ا :سج:ںیم:ؿومنہن:ےک:وطر:رپ:ایب:ارقح

وس ا :ایےس:اثتب:رفام:دیجم:وصتػ:وک:رقاؿ :رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:اسملئ نا م

ارسل

و لقد

با

رج یتنا

اخ

ان

لمت ال ور قومک من الظ رطػ:الؤ۔:یک:ےس:روینش:ویکیںوقؾ:وک:اتر:اینپ:(االسلؾ:ہیلع) اے:ومیسالن

ےن::اشہن:قح:اعتیل:اقمؾ:رپ:کیہک:ا:رفامےت:ںیہ:ریرحت:ی:رۃمح:اہلل:ہیلعاالتم:اھتون:میکح:رضحت

اہلل رطػ:رفامیئ:تبسن:اینپ:ےس:اکنےنل:یک:ویکیںاترمنوا ین الذ ول

ہ ا رج

لمت ال ی ن الظ

م

ور ۔:رطػ:رفامیئ:االسلؾ:یک:ہیلع رضحت:ومیس:ںیم:تیاور:اس:االن

اج إل اسناد رخب ال الن ال یہ عل ال ۃ الص ق والس

رج ال

م مل کون ال

م

اہلل ہو یك

ذرک :راگتفں

32

و ان للش عل یل دل یاق

ی

خال

م ف ی عظ مد

یل تک

ماالتم:رۃمح:اہلل:ہیلع::رضحت:میکحید ال

:یقیقح:ہک:املظت:ےس:ونر:یک:رفامےت:ںیہ :ںیہ::اعتیلا :رصػ:اہلل:رطػ:اکنےنل:واال:رخمج :اےنپ:ربمغیپ:نکیل:اشہن

:ںیم:لیمکت:یک:دیہک:رم:ا :اس:ابت:یک:دلیل:یوق:تیتبسن:رکان:اہن:رطػ:اس:ارخاج:یک:االسلؾ:یک:ہیلع:ومیس

دلخ:ا ۔::اور:رمدش:وک:میظع:خیش

ارقلاؿ(:ؿ)ایب

تبحم:رکان::ایدہےس:ز:دیاک:ضعب:رم:خیش:

قال ف اذ

وسابت یہ لب ی ی احدعرش کوکبا یت را ان

قالوا لف اذ

وس

ا ینااب و اخوه احب ال ی من

تبحم:رکے::ایدہےس:دورسوں:ےس:ز:دیرم:ےس: یس:ںیم:دینیوک:اجزئ:ا :ہک:اےنپ:رم::دالتل:ا :ہک:خیش:ںیم:اس

دش:ےک:ااثر:اپےئ:اجو:ایدہاوروں:ےس:ز:ہک:اس:ںیمبج ۔:ںیر

ہن:رکے:ؿےس:اانپ:احؽ:ایب:اےنپ:رمدش:ےک:العوہ: یس:رمدی

ن قال ہن:رکے::ؿےس:اانپ:احؽ:ایب:اےنپ:رمدش:ےک:العوہ: یس:رمدی ء ل یب

ص ر

ص عل یاك تق

وتک ےک:اسےنم:اےنپ:وخاب:وک::ں!اےنپ:اھبویئویفس ہک:اے:ےٹیب:ایاالسلؾ:ےن:رفام:ہیلع:وقعیبرضحت:اخ

رکے۔::ؿےس:ایب:اس:وک:اےنپ:خیش:ںیاو:وک:وج:احالت:شیپ:دیدالتل:ا :ہک:رم:اس:ںیم( 1رکان۔):ؿتم:ایب

قال ہک::اسیجف اذ

وسےس:ہن:ےہک::خیشدالتل:ا :ہک:اانپ:احؽ:ریغ:ںیم:یدورس( 2ااشرہ:ا ۔):ںیمیہ لب ی

رضر:اک:اامتحؽ:ا ۔::ہک:اس:ںیم

وک:اعرػ:وہان:اچےیہ:اہلل:اور:خیش:ای:داےک

:وک:اعرػ:وہان:اچےیہ:اہلل:اور:خیش:ای:داےک

قل ہذه سب ا ال یلعو

ۃ بص ع عل اہلل اد

ی

اک:امرہ::اصیؽا:قی اہلل:وک:رط:ای:ہک:داےک:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:رضحت:میکح:روح:ااعملین:وحباہل

۔افصت:اک:اعرػ:وہان:اچےیہ:ذات:و:یک:اور:قح:اعتیل:وہان:اچےیہ

وح إشار ف ال إل ۃ

اع ینبغ انہ تعال اہلل إل للد

ن ان ا یک

عارف

یق بطر یصال ال عالما بما یہ إل

انہ

ب تعال یب س

ل

ذرک :راگتفں

33

انوک:الختف:اطع:رفام:دینیاک:ضعب:رم اشمخی

مکم ان اہلل منت ال یا

وا ال تؤد

لھا ان

اہ

ہک:الہ :وقحؼ:وک:اؿ:ےک:وقحؼ:اچنہپدو۔:ںیہ:ےتیمت:وک:اس:ابت:اک: مک:د:اہلل:اعتیل::

ف :اراقؾ:رفامےت:ںیہ:اسملئ:اولسلک:ںیم:اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح:میکح:رضحتوم

عم اخذ ال

مان إن

ا اة ال

الش عل یۃ دلت ال

وخ ام

معارف وا یصال با ی

طاال

ال ء ع

ۃ ف ال

الن کان اہ

ا م ارگ:اامتن:ل

اور:وج:اؿ::ںیارم:وہاگ:ہک:اعمرػ:اور:رباکت:وک:اؿ:ےک:الہ:کت:اچنہپد:وک:یھب:خیاشم:ںیم:تیا :ا:وےاج:وک:اعؾ:ایل

۔:ںیاک:الہ:وہ:اؿ:وک:ااجزت:د:ہیاراشد:الختف :ںیم

انیوک:ۂقلح:ارادت:ےس:اکنؽ:د:دینیانمتبس:ےک:ببس:ضعب:رم:دعؾ

ا ::اعتیل:یابر:اراشد

اق ب ینک و ب ین ہذا فر

:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون:رضحت م المال ل

اق إذا لم ید ہو اص ف

بال

یتوقل ناسب م

ۃ

کث و ہر ا و

وفاق

شقاق خال ی ےس:انمتبس:ہن:وہ:اور:ادنیہ::دیےس:ولعمؾ:وہا:ہک:سج:رم:تیاس:ا ف و

:انمتبس ہکاچےیہانیاس:وک:اگل:رکد:ا ا عق:ہن:وہ::وماتقف:یک:یھب دوونں:ےک:اواقت:اضعی:وہں:ےگ۔ دبوؿ

میلعت:رپ:وفع:ورکؾ:یک:دینیرم:ےک:ےیل:اشمخی

تل و ل ع یا ل منکم و الس

فض

ۃ اولوا ال

اان

توقرب اول یؤ

مسک ال

و ال

ھجر ی

م ف ین و ال

یل سب یعفوااہلل و ل

واو ل

یصفح

ون ان ب

ف ال و اہلل غفور یغ حی اہلل لکم ر

ل ا ،:ہک:اؿ:وک::اثتب:وہیت:تلیضف:اہلل:ہنع:یک:اربک:ریض:قی ےس:رضحت:دص:تیاس:ا:فض

ےس:اولوا ال

ا ۔:::ہ ا:ایاطخب:رفام

وح إشار وف ال إل ۃ

وخ للش ینبغ انہ

ل ی

کابر ان

ا واوال

ر یھج

لاة واہ

عث

اب ال

اص

ل ال م ل یدین ة من ال

طعواوان

وف یق

وضاتہ احسانہ عنہ ی

زغلوشں:ےک:ببس:عطق::ےس:اؿ:یک:دینیاور:ااکرب:وک:اےنپ:رم:خیااشرہ:ا :ہک:اشم:ا :ہک:اس:ںیم:ںیم:ااعملین:روح

۔:ؿ:رپ:دنب:ہن:رکان:اچےیہوک:ا:اضترطح:اےنپ:ااسحانت:اور:ویف:اور:ایس:قلعت:ہن:رکان:اچےیہ

ذرک :راگتفں

34

وسء :االخؼ:ںیہن:دشت:و:تیمح:ینید:اہلل:یک:الہ

:یک:ہیلع:ومیس:رضحت ك ::انزؽ:وہیئ:تیا:ہیاشؿ:ںیم:االسلؾس و ال

اواح واخذ بر

لال

یہ اخ ه یر یہ ال

عم:ریسفت:رتہمج

:ذ ےا:ںیم:یاور:دلج:رطػ:رںیھک:کیا:ںایتخت:یک:تیےس:ا ر:یدلج:ےک:وجش:ںیم:تیمح:ینید:اور

:رک:ےک:اےنپ:اھبیئ:وہں:اور:اہھت:اخی:یےن:خٹپ:د: یس:ہک:ارگ:وغر:ہن:رکے:ا :ہبش:وہ:ہک:ےسیج:ںیئگ:زور:ےس:ریھک

اور:وچں:ہک::وپرا:ااظتنؾ:ہن:ایک:ںویک:ےنےگل:ہک:مت::رطػ:ےنٹیسھگ:ابؽ:ڑکپ:رک:اؿ:وک:اینپ:ینعیاالسلؾ:اک:رس::اہروؿ:ہیلع

ا:بضغ

تۂل

وک::ریاس:ےب:اایتخ:اھت:اس:ےیل:ےک:ےیل:نید:اور:بضغ:یھب:یھت:وہیئگ:ریوگہن:ےب:اایتخ:کیا::ںیمغ

اجوے:اگ۔:زغلش:رپ:ارتعاض:ہن:ایک:یاجےئ:اگ:اور:اس:ااہتجد:ایربتعم:رقار:د

اولسلک:اسملئ

:ہک:تہب:ےس:انداؿ:ولگ:ضعب:الہ:اہلل:یک:رفامےت:ںیہ:ی:رۃمح:اہلل:ہیلعاالتم:رضحت:اھتون:میکح

:تیمح:ینید :االخؼ:ےس:ریبعت:دشت،:بضغ:اور:رفط :اور:وہ:اپک:ںیہ:حاشا ہ عن ذالکرکےت:ںیہ:وک:وسء

:اکنیلم:اثتب:وہا:ہک:یھب:ہیرپ:اثتب:وہات:ا :اور::دیےک:بضغ:اک:وجاز:رم::ےس:خیشہعقوا:اور:ایس:۔اس:ازلاؾ:ےس

وک::وںرد:وہا:وج:اےنپ:ریپ:اک:یھب:یددبااقتع:یک:دیوںاور:اؿ:اجلہ:رم:،امکؽ:ںیہن:اطخ:اک:دصور:انمن :یےس:ااہتجد

۔:اطخؤں:ےس:وصعمؾ:ےتھجمس:ںیہ

ا ::دلیل:ےک:اسفد :ادعتساد:یک:اخمتفل:رکان:اخمنیفل:اہلل:یک:الہ

ا انا تط ناقالو بکم ی

:ایاؿ:روسولں:ےن:رفام:،اکرفوں:ےن:اہک:ہک:مہ:ا :مت:وک:وحنمس:ےتھجمس:ںیہ:

ع کم م فون ﴿قالوا طائر مس

ت قوم ﴾۹۱کم ائن ذکرتم بل ان

اجوے:ہکلب:مت::یک:مت:اس:وک:وحنتس:ےتھجمس:وہ:ہک:مت:وک:تحیصن:ا ،ایک:وہیئ:یگل:وحنتس:ا :اہمترے:اسھت:یہ:یاہمتر:

دح:ےس:زگرےن:واےل:وہ۔

ہک::رفامےت:ںیہ:ریرحت:ارقلاؿ:ںیم:ؿایب:وحباہل:روح:ااعملین:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:رضحت:اھتون:میکح

قاتل وف وح قال م مط إ : ال

البس عنہ ح

نہ

۔:یئگ:یاؿ:انالوقئں:رپ:ابرش:روک:د:ر

خر

:وقال ا

ذرک :راگتفں

35

ع ف اس یہ

ذام

:ایس:ڑیھبس:ےک:بس:وکال :وتق:سج:وتق:ہک:اؿ:اتسگوخں:ےن:روسولں:یک:وہےئگ،

عل ہلل ا ۃ ذا عاد وہ ۔یک:بیذکت

اس النکر إذا ان :دوتسر:قح:اعتیل:ینعیا ::اعدت:اہلل:یہیاور::یائہ اول

اات:ا ۔:رطح:اک:وابؽ:اؿ:رپ:ا :ا :ایس:اجیت:یک:اہلل:ےک:اسھت:اتسگیخ:ءاوایل: اک:ا :ہک:بج

کم ۔افدس:یھت:ادعتساد:یہ:ہک:اؿ:یکا :ہک:اس:ےک:ایگر:ااشرہ:ا ::ںیم:روح:ااعملین قالوا طائر

:اخمنیفل:نیحلصم ہن:رکان:اچےیہ رپوا:یک:وک:اوقاؽ

ک فال ناشہن:وخد::۔:قح:اعتیلاچےیہ:ہن:رکین: رپوا:ےک:اوقاؽ:یک:ااشرہ:ا :ہک:اخمنیفل:ںیمقولہ یز

ےگ۔::انمبس:ااقتنؾ:ےل:ںیل:،ااگہ:ںیہ

ںیم:روینش:ابمرہک:یک:ثی اولسلک:اک:اابنتسط:ااحد:اسملئ

انعف:اک:لہج:وہان:ریغ :ملع

ن م ن ا ع ال

ھ ج م ل

(:رتہمج::ضعب:ملع:لہج:ا ۔ثی)ادحل ال

اہلل:ہن:وہ::وج:وملص:ای:ملع:وک:لہج:ےتہک:ںیہ:ذ ےالص:ا :ہک:وہ:ا:اس:اعدت:یک:یک:وصایف::اس:ںیمػ

ے’’ یازیکما قال الشمغل

‘‘اہجتل:اتس۔:دیےک:رہ:قحب:ہن:امن:

(37 :)ارشتلػ

تلیضف:یک:وصایف:اجمسل

ر م اذ ا ر ب م ت اض ی ار ف ۃ ن ال د ح )او ع ت

ث ی و (ی ذ م الت م ت ام ف ہ

اء ی ح ال

ی ق ا ر م و ل اض ی

م : ال ق ۃ ن ال

ال

الذ س ر ک

رکو(۔:اور::احلص:ایک:اےئ:رواحینےس:ذغ:اؿ:ینعی(:رچا:رکو:):بج:مت:تنج:ےک:ابوغں:رپ:زگرا:رکو:ا :)اؿ:ںیمرتہمج

۔ںیسلجم:ذرک:یک::اراشد:وہا:؟ںیہ:تنج:ےک:ابغ:ایک:ہ ا:رعض:ایک اس:رطح:ا :ہک:ںیم:ءاایح:تیروا:یوپر

:ینعیوخاہ:املع:وخاہ:المع:):ںیہیک: ا :ویکں:ہک:وہ:اجمسل:اخصل:ذرک:یہ:اجمسل:یک:یک:وصایف:تلیضف:یلھک::اس:ںیمف

اک:لغش:وہات:ا ۔(::و:لیلہت:حیبست:ایا ::واہں:اافدہ:ولعؾ:اک:وہات

راگتفںذرک :

36

:وصایف:اتدیئ اعدت

الش ن م ن ا ل ع

م ک

ۃ

۔رتہمج::ضعب:ااعشر:تمکح:ںیہ

ا :ہک:ولعؾ:و:اقحقئ:)اعمرػ(:وک:ااعشر::ایک:رےن:اایتخ:سج:وک:اس ت:وصایف:ا :اس:اعدت:یک:اتدیئ::اس:ںیمف

۔طبض:رکےت:ںیہ:ںیم

و:قشع:وولہل

وملس:مہ:ےس::اہلل:ہیلع:یلصا :ہک:روسؽ:اہلل:ثیدح:اہنع:یک:اہلل:اعتیل:ریض:ہقیاعہشئ:دص:رضحت

ہن:اپ:مہ::ایوگ:احتل:وہاجیت:ہی رکےت:رگم:بج:امنز:اک:وتق:ااجات:ا :اپ:یک:رکےت:اور:مہ:اپ:ےس:ابںیت:ابںیت

وملس:بج:اذاؿ::ہیلع:اہلل:یلص:اہللا :ہک:روسؽ::ںیم:ثیدح:یدورس:کیاور:ا:۔اور:ہن:مہ:اپ:وک:وک:اچہپےتن:ںیہ

اچہپےتن۔:ںیہن:وک:یھب:اپ: یس:ایہک:وگ:احتل:وہاجیت:ہیےتنس:ےھت:ا :

۔اور:وصایف:اس:ےک:اقلئ:ںیہ:اظرہ:رکنم:ںیہ:اور:قشع:ا :سج:ےک:اس ت:الہ :از:وخد:ریگتف:ویہ:ہی:ف

(51:)ارشتلػ:

ہلچ:تقیقح

:دؿ:اہلل:اعتیل:ہک:وج:صخش:اچسیلا ::یکذرک تیروا:ہیےس::ثیدح:یک:ویباوب:ا:ںیم:ےن:ہیلح:میعن:اوب

۔زابؿ:رپ:اظرہ:وہےن:ےتگل:ںیہ:رکے:تمکح:)وملع(:ےک:ےمشچ:اس:ےک:بلق:ےس:اس:یک:راالخص:اایتخ:ےک:ےیل

:روز:کت:االخص:ےک:اسھت:اہلل:یک:اچسیل:)ویکں:ہک:اس:اک:احلص:یھب::یکالص:ا :ہلچ:ںیم:ثی:اس:دحف

ذرک:ا ::اک:ویکں:ہک:سج:ملع:اک:اس:ںیم:ا :ملع:دلین::ےک:اور:اابتہلچ:ابعدت:رکان:ا (:اور:رباکت:ںیم

واہطس:بسک:وہ:رمثہ:لمع:و:االخص:اک:ا ۔:الب

(75:)ارشتلػ

اک:وبثت:ا اہلؾ

م:یھب:اتم:ںیم:یریم :حدیث

مکل

اس::ایک:تیوہات:وہ(:روا:ک :وک:ا اہلؾ:حیحص:ینعیوہں:ےگ:):ھچک:ولگ:دحمث:و:

دحمث:ولگ:وہا:رکےت:ےھت::ا وتمں:ںیم:یلہپ::ثیدح:اہلل:ہنع:یک:ریض:ریہےن۔:رضحت:اوب:رہ:یوک:اخبر

:اس:وک:ملسم:ےن:ایک تیروا:۔رضور:ںیہ:(اہلل:ہنع:ریض)وہاگ:ا :رمع:اسیا:وکیئ:ا تم:ںیم:یسپ:ارگ:ریم

ذرک :راگتفں

37

ےس۔:ثیدح:اہلل:اہنع:یک:رضحت:اعہشئ:ریض

(132:)ارشتلػوہےن:اک:ذرک:ا ۔::ا اہلؾ:ےک:حیحص:ںیم:ثی:اس:دحف

ا :عفن:میظع:ےس:تبحم:ںیم:خیش

اپ::،وہیئ:ںیہن:امجتع:ےس:تبحم:راتھک:ا :اور:اس:وک:اؿ:ےک:درہج:کت:راسیئ:صخش: یس:کیا :حدیث

اس:وک::ایک:تیروا:۔ےک:اسھت:وہاگ:ک :ےس:تبحم:راتھک:ا :ہک:وہ:صخش:اؿ:یہ:ایوملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:یلص

ےس۔:ثیدح:اہلل:ہنع:یک:وعسمد:ریض:و:ملسم:ےن:انب:یاخبر

وک:اس:اک:تہب::قیرط:الہ :ےیل:وہات:ا ایس:تبحم:ےس:عفن:میظع:یک:ؾ:وہات:ا :ہک:خیشےس:ولعم:ثی:اس:دحف

(132:)ارشتلػاامتہؾ:ا ۔:

ا :ابنط:الص:زیچ:االصح

ۂ:یھب:وصرا ں:)ک :ںیم:یاہمتر:ا :ہک:اہلل:اعتیل:ںیم:ازی::زعحدیث

ضجم

:اظرہہ: :ہک:وہ:یھب:اےئگ:ںیہ:اامعؽ

۔:ںیہ:ےتھکیاہمترے:ولقب:اور:اامعؽ:وک:د:نکیل:ےتھکید:ںیہنؽ:وک:ا(:اور:اوموصرت:یک:ںیہ:تاخص:ائیہ

اہلل:ہنع:ےس۔:ریض:ریہامہج:ےن:اوبرہ:اس:وک:ملسم:اور:انب:ایک:تیروا

:ابنط:ےک:الص:وہےن:ںیم:حیرص:ثی:دحػ ہن:اھجمس:اجےئ(:ویکں:ہک::)اور:اامعؽ:اک:ذرک:اس:ےک:انمن :ا :االصح

:االصح:ابنط:دتعماہب:ںیہن:اامعؽ:یھب :ہیرشط:ا :اور::و:االخص:اامعؽ:ںیم:ہحیحص:ہ)انچں:ہچ:دیقع:ںیہ:دبوؿ

؎: ا اک:رتہمج::ثیاس:دح:ایرعش:وگ:ہیاک:::رۃمح:اہلل:ہیلع(:اور:ومالان:رویمدوونں:ابنط:ںیہ

واقؽ:را:میرا:رگنن:امربوں

و:احؽ:را:میرارگنب:امدروں

رشط:انمتبس:یک:ؿو:اطبل:ےک:درایم:خیش

:عمج:ارواح:)اےنپ:اعمل:ںیمحدیث :ںیم:ںیہ:امجںیتع:وہںیئ:یک:( :اعترػ:وہہ ا:وس:ک :)ارواح( )واہں(

ابمہ:االتخػ:را ::(اؿ:ںیماہیں):ریہ:)واہں(:اتیبنجاور:ک :ںیم:ابمہ:ا تفل:وہک :(:اؿ:ںیماہیں)

رضحت:اعہشئ::ےن:اقلعم:یےس:اور:اخبر:ثیدح:اہلل:ہنع:یک:ریض ریہاس:وک:ملسم:ےناوب:رہ:ایک:تیاگ۔:روا

ےس۔:ثیدح اہلل:اہنع:یک:ریض

انمتبس:رشط::اور:اطبل:ںیم:رقمر:ا :ہک:خیش:کیےک:زند:وج:وصایف:الص:ا :اس:ہلئسم:یک:ںیم:ثیاس:دح:ف

ذرک :راگتفں

38

ا ۔:یہیےس::ےنیربخ:د:ا :ویکں:ہک:امہ:وصقمد::اس:واہعق:یک

(132:)ارشتلػ

وتق:االصح:اک:اامتہؾ:رہ

:ایس:ثیدح:اہلل:ہنع:یک:::رضحت:اجرب:ریضحدیث ث:وہاگ:سج:رپ:رما:ا ۔:احتل:رپ:وعبم:ا :ہک:رہ:دنبہ

اس:وک:ملسم:ےن۔:ایک:تیروا

وہ:ہک:وہ::ےتھکیوک:د:مت:وصایف:ےیل:ایس:احتل:ںیم:اور:ثعب:وہاگ:ومت:یک:ںیہنرقمر:وتق::::وچں:ہک:ومت:اک:وکیئف

:اظرہ:و:ابنط:اک:رہ:وتق:دشت:ےس:اامتہؾ:رکےت:ںیہ:اینپ ۔:االصح

(136:)ارشتلػ

دمار :االصح:ا :بلق

ولڑھتا:ا :وہ:بج:ونسر:اجات:ا :ا :امتؾ:دسج:ونسراجاتا ۔:)رماد:بلق:ا :: وگتش:اک:کیا::دبؿ:ںیمحدیث

(۔االصح:ےس:امتؾ:دسج:ےک:اامعؽ:درتس:وہاجےت:ںیہ:ہک:اس:یک

(وملسم:یاخبر)

:بلق:الص:دمار:ا :امتؾ:االصح:اک:اور::ا :اس:ںیم:حیرص:ثیدح:ہی:ف :وصتػ:یک:نف :ایہلئسم:وگ:ہیہک:االصح

روح:ا ۔:

(137 :)ارشتلػ

تمظع:رمدش:یک:قح

۔:ایک:ےک:ااسحؿ:اک:قح:ادا:ںیہن:رکات:اس:ےن:قح:اعتیل:ےک:ااسحؿ:اک:قح:ادا:ںیہن:ںوج:صخش:ادویم :حدیث

(ی)رتذم

ا :وج::ےس:ڑبھ:رک:ںیہن:راہ:امنیئ:اہلل:یک:تمعن:ذراج :رقب:ای:اور:وچں:ہک:رکش:ابیگازۂ:تمعن:وہات:ا :اور:وکیئ :ف

اک:قح:تہب::ا :ا :ریپ:راہ:امن:ریپ:اسیاس:اک:ااسحؿ:امانن:رہ:معنم:ےس:امظع:وہاگ:اور:ارکے::راہ:امنیئ:یسیصخش:ا

:اور:رمدشوں:ےک:وقحؼ:اک:اچہپانن:رم :وہا اک::تعیا :اور:رش:ےک:وہہ ا:ارم:یعبط:لثم:ےک:ےیل:دیوںڑبا

ھجمس:ول۔::تلیضف:یک:وصایف:امکؽ:ا ۔:اس:ےس:اس:امجتع :ااہتنیئ:ہیگ :اجان::تعیبط

ذرک :راگتفں

39

ولعؾ:اطع:وہان::ویباہلل:وک:الہ

ملع:اطع::ےس:ملع:ےھکیس:اےس:دبوؿ:اس:ےک:ہک:وہ: یس:رکات:ا :اہلل:اعتیل:راایتخ:ادلاین::وج:صخش:زدہ:ن حدیث

:رفامات:ا :اور:اس:وک:اصبح:تیرکے:اس:وک:دہا:تیاس:وک:دہا:رفامات:ا :اور:دبوؿ:اس:ےک:ہک:وکیئ

ا ۔:اتیدور:رفامد:ا :اور:اس:ےس:وکر:ابینط:اتیانبد:تریصب

:وقنمہل:ںیہن:تی:رماد:اس:ملع:و:دہاف :لقن:ںیہ:وہ:رہ:احؽ:ںیم:،ےس:ااکحؾ وج::ہکلب:رماد:ارسار:و:اعمرػ:ںیہ:اتحمج

:ںیہ:تذوایق:اور:داققئ:ولسک:ںیم:اکمہفش:ےس:ںیہ:ولعؾ

ولعؾ:ےک::یہ:ذ ےا:ےس:ںیہ:اعمہلم:ںیم:وج:ولعؾ

؎ اطع:وہےن:اک:ومالان:رفامےت:ںیہ

ءاایبن ؾ:ولع وخد: ایگر: ینیب

:ےبمع دن:و:اواتسءت اتکب:و:ےب:

ا ۔::اثتب:وہیت:تلیضف:اس:اشؿ:اک:وہان:الھک:اشمدہہ:ا :سج:ےس:اس:امجتع:یک:الہ:اہلل:ںیم:اور

(437:)ارشتلػ

ےک:مہ:نیشن:اعتیل:اہلل

ورع::وج:الہ :ےک:دؿ(وہ:ولگ:ںیہ:تمایق:ینعی(:لک:ےک:روز:)رقمنیب:ینعی) ےک:مہ:نیشن::اہلل:اعتیلحدیث

:ےس:رتبغ:ںیہن:وںزیچ:یک:داین:ینعی)ےس:ےب:رتبغ:ںیہ:(:اور:وج:داینےس:ےتچب:ںیہ:وںرحاؾ:زیچ:ینعی)ںیہ

ےس:::رےتھک:وج:اہلل:اعتیلرتبغ:ںیہن:یسیےس:ابماحت:اک:اامعتسؽ:رکےت:وہں:رگم:اؿ:ےس:ا:رےتھک:وگ:اؿ:ںیم

اس:ےک:ااکحؾ:ےس:اغلف:رکدے(۔:ای

۔:اثتب:وہیئ:ہمیظع:تلیضف :ا :اس:ےس:اس:امجتع:یک:ا :یک:اشؿ:اخص:امجتع:وصایف:ہی:اظرہ:ا :ہک:ف

(385:)ارشتلػ

:تیروا:یک:ثیدح:رعش:ایس:ہیاک:::رۃمح:اہلل:ہیلعؤمفل:دمحم:ارتخ:رعض:رکات:ا :ہک:ومالان:رویم:ارقح

؎: ولعمؾ:وہات:ا :ابینعمل

اب:دخا::ینیشن: وخادہ:مہ: ہک:رہ:

وگ

س

ئ

دن

تن

ءاوایل اب:وضحر

ساا:ۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہاالتم:ر:میکح:رضحتوہات::سیلج:اک:سیلج:اور:سیلج:قح:ںیہ:ےئہک:الہ:اہلل:بج:جل

قح:وہان:الزؾ:ا ۔:اک:سیلج :ا :ا :اؿ:ےک:سیلج

ذرک :راگتفں

41

االصح:ےس:اغلف:ہن:رانہ:اچےیہ:اینپ:وک:یھباشمخی::

ےک:دؿ: رگیم:زیت:کیوملس:ا:اہلل:ہیلع:یلص:میرک:ا :ہک:یبن:تیاہلل:ہنع:ےس:روا:اوب:اامہم:ریض:رضحت

:ہیا :اپ:ےک:بلق:رپ::اواز:ینس:یک:ںےتلچ:ےھت:بج:اپ:ےن:وجویت:رطػ:ےلچ:اور:ولگ:اپ:ےک:ےھچیپ:یک:عیقب

اک:اپ:ےک:بلق::ارث:ڑبایئ:اتہک:وکیئ:ایکت:ہک:ولوگں:وک:اےنپ:اےگ:رکد:اہیںےئگ::ارم:رگاں:زگرا:سپ:اپ:ھٹیب

ہن:واعق:وہاجےئ۔::ںیم

:ںیہ:یتلھک:اںیھکن:یھب:یک:وغر:رکےن:ےس:انصق:ا :انصق:اکنیلم:ںیم:ثیرعض:رکات:وہں:ہک:اس:دح:ہیںیم: ف

:،احؽ:ےس:ےب:رکف:وہاجےت:ںیہ:رگناین:ا :وج:زمع:امکؽ:ےک:دعباینپ:اظرہ:وہیت:یطلغ:اور:اؿ:ولوگں:یک

ےک::یلثم:دتبم:ہن:اچےیہ:ہک:ااکرب:وک:افرغ:وہرک:انھٹیب:اچےیہ:وخب:ھجمس:انیل اامعؽ:اور:ایگ:االصح :اامتہؾ

سئا:

ۂ

فال :قال اہلل تعال ۔ا :تیریخ:یہیاور::اگل:رانہاچےیہ:احؽ:ںیم:ریغت نم یا

قوم

اہلل ال ال

رمک

ون س ٪ ال ع ن و ﴾ ۱۱﴿

اق م م

؎: یل

: رمبک: ہک:: رمو اغلف را زدہ: رمداؿ

ایگہ::: دیرب اہ: ےپ: ہی::ابد الگنسخ: در:::

ونش ابدہ: ایگاؿ: ہک: ابمش: مہ::ون:دیم

ایگ ہردیس زنمؽ: ہب: رخوش:::کیب انہہگ

ف:وحباہل:اصبرئ:میکح

شک

لت

(543 :االتم:)ا

ںیہن:ایدختم:رکان:ر:ایاطتع::وکیئ:اہلل:وک:وخش:رکےن:ےک:ےیل:الہ

وملس:ےن:اراشد::اہلل:ہیلع:یلصروسؽ:اہلل ا :ہک:ھجم:ےس:تیاہلل:ہنع:ےس:روا:ریض:اوب:ومیس:رضحت

مت:وک::اہمترا:رقاؿ:زپانھ:نس:راہ:اھت،:وایعق:ا :تہب:وخش:وہےت،:ںیم:ےتھکید::ارگ:مت:ھجم:وک:زگہتش:بش:ںیمہک:ایرفام

:یک:ےن:اور:رباقین:یوملسم:اور:رتذم:یاس:وک:اخبر:ایک:تیروااک:ب ہ:اطع:وہا:ا ۔::وخش:ااحلین:االسلؾ:یک:د:ہیلعؤدا

روسؽ:اہلل!:واہلل:ھجم:وک:ولعمؾ:وہات::ای:اہلل:ہنع:ےن:رعض:ایک:ریض:ا :ہک:اوب:ومیس:ایدہملسم:ےس:اانت:اور:ز:ںیم:تیروا

انبات:ونسارات۔:اخرط:اس:وک:وخب:یہ:اپ:یک:ا :ںیم:رقاؿ:نس:را :ںیہ:اہک:اپ:ریم

ابعبطل:وہرک:اس::اجےئ:ہک:یلخم:رطح:یک:دختم:ایھچ:ایاطتع::ارگ:وکیئ:زبروگں:اک:دؽ:وخش:رکےن:ےک:ےیل :ف

:الہ:اہلل:ہکلب:بلق :بلق :اک:ولعمؾ:وہات:ا :رگم:وچں:ہک:بییطت :ایہبش:ر:س:ںیما:رطح:ہن:رکات:ا :اظرہ:ںیم

ذرک :راگتفں

41

رطح::واےطس:ایھچ:ابعدت:ےک:یابعدت:وک:دورس:کیا :ہک:ا:ہی تقیقح:ملسم:وخد:ابعدت:ا :ا :اس:یک

اس:ےک:ااسحتسؿ:رپ:اصػ:دالتل:ا ۔:اس:انداؿ:وک::ںیم:ثیا ۔:دح:ںیہن:ایر:ہیرہزگ::رکات:ا :اس:ےیل

ااھچ:ہن:وہ۔:ادمحلہلل::دیہیاعدت:ا :اش:رفامشی:ےس:وج:رقاؿ:دمعہ:زپےنھ:یک:یک::راہ:ہک:اس ت: یسہبش:ہیدما ں:

۔:رھپ:عف:وہہ ارہبش:ابلکل::ہیافزئ:وہا:اور::ا :بلق:ںیم:یئگ:یک:ریرقت:ایھب:سج:یک:دقیق:اک:رس :ثیہک:اس:دح

:ا یہلدوابرہ::ںیم:ثیاور:دح:وہیئگ:اور:اتدیئ:رپ:رظن:زپےن:ےس:اس:یک:ثیاس:دح :وغر:رکےن:ےس:وبقمالؿ

:ہک:دوونں:ںیم بلط:راض:لثم:راضےئ:قح:ےک:ا :بج:ا :ہک:اؿ:یک:ولعمؾ:وہیت:تلیضف:یڑب:یک

اھجمس:اجات:ا :سپ:ولطمب:ہعیراض:وک:راضےئ:قح:اک:ذر:ہک:اؿ:یک:ا :یہی ز:اس:ںیمااعترض:ہن:وہ:اور:ر

ا ۔:راضےئ:قح:یہ:ابذلات:بلط

ف:وحباہل:اصبرئ:میکح:

شک

لت

(542:تماال:)ا

وصتػ:احلص

وسحمس:وہ::یتسس:ا :ہک:سج:اطتع:ںیم:ہیابت:وج:احلص:ا :وصتػ:اک::وہ:ذرا:یس:کہ فرمایا

سج::،اک:اقمہلب:رک:ےک:اس:اطتع:وک:رکے:اور:سج:انگہ:اک:اقتاض:وہ:اقتےض:اک:اقمہلب:رک:ےک:اس:انگہ:ےس:ےچب:یتسس

ا :اور::رکےن:وای:ادیاابت:قلعت:عم:اہلل:یہی ویکں:ہک:رضورت:ںیہن:اس:وک:رھپ:ھچک:یھب:ابت:احلص:وہیئگ:ہیوک:

ا ۔::اس:وک:ڑباھےن:وای:یہیاحمظف:ا :اور::اس:یک:یہی

و ق

لت (116 :االتم:وحباہل:اصبرئ:میکح:ی )وظع:ا

:نیع::الہ:اہلل:اس:زامےن:ںیم: تبحص ا :رفض

:نیعتبحص:وک:الہ:اہلل:یک:ا :اس:زامےن:ںیم:ہک:ںیم:ایےن:رفام:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون:رضحت اتہک:::رفض

:قح:یک:وہں:ہک:اس:زامےن:ںیم:اتید:ی وہں:اور:وتف ::الہ:اہلل:اور:اخاصؿ تبحص:اور:اؿ:ےس:قلعت:رےنھک:ےک:رفض

رصػ::ہعیاک:ذر:السیتم:یک:امیؿہبش:وہاتکس:ا :اور:رجتہب:ےس:ولعمؾ:وہا:ہک:اج:لک:ا:وک:ایک: یس:وہےن:ںیم:نیع

وہات۔::اجدو:اک:ارث:ںیہن: یس:اعتیل:تبحص:ا ۔:اس:قلعت:ےک:دعب:ہلضفب:الہ:اہلل:یک

(146:االتم:)اصبرئ:میکح

الہ:اہلل:ا :تبحص :زیچ:ایلص:سفن:ےک:ےیل:االصح

البتبحص:ےک::ہن:وہ:ہکلب:ملع:یھب:ایتبحص:ا :ملع:اچا :وہ::االصح:ےک:ےیل:زیچ:ایلص:کہ فرمایا

اہلل:مہنع:::ےس۔:احصہب:ریضا :اصبح:ملع:البتبحص:وہیت:ایدہاالصح:ز:ےب:اکر:ا ۔:اصبح:تبحص:الب:ملع:یک

ذرک :راگتفں

42

:اینت،اک:ازتلاؾ:راھک:یہ:تبحصالہ:اہلل:ےن::اور:ہشیمہ:ایوج:ھچک:اپ:ایبس:ےک:بس:اعمل:ہن:ےھت:رصػ:تبحص:ےس:اپ

۔:رطػ:یک:تبحص:یک:ینتج:یک:رطػ:ںیہن:ا ہج:ملع:یک

:ارشہیف (172::)امکالت

اامتہؾ:ا :اقلب:ایدہہب:تبسن:لمع:ز:یک:ملع

اہلل::۔:انچں:ہچ:وضحر:یلصلمع:اک:اامتہؾ:رکےت:ںیہ:ایدہےک:اامتہؾ:ےس:زملع::وصایف:کہ فرمایا

رکات:سج:اک:مت:وک::ںیہن:ہشیایگ:ایدہےس:ز:وںاہمترے:قلعتم:اؿ:زیچ:ا :ہک:اے:ا تم!:ںیم:ایوملس:ےن:رفام:ہیلع

ا :نکیل:رجؾ:فیفخ:،:اس:ےیلںیہن:دلیل:یک:ا :وہ:ےب:ابیک:وہاجیت:وج:وکاتیہ:ںیم:یمک:ویکں:ہک:ملع:یک:ملع:ںیہن

لمع:رکےت:وہ۔::مت:اسیک:ہک:مت:وک:ملع:ا :اؿ:ںیم:وھکید:ہی

:ارشہیف (93:)امکالت

وہات:مہف:احلص:ںیہن:ونر :تبحص:ےک:ری:اہلل:یک:الہ

:وہات،:اس:ےک:ری:احلص:ںیہن:تبحص:ےک:ری:اہلل:یک:ن :ابہلل:افین:ابیق:مہف: یس:ونر :کہ فرمایا

۔ںیہ:ےتیرکاد:ایدےلمج::افریس:ای وسرںیت::ولگ:رقاؿ:یکوطےط:وک:ضعب:وہات:ا :ہک:ےسیج:اسیملع:ا

:ارشہیف: (118 :)امکالت

االصح:ےس:ےب:رکف:ہن:رںیہ:اینپ:یھب:اشمخی

:رکے،:اےنپ:اوحاؽ :ازوک:وجت:خیش:اےنپ:واےطس: یس:وہ:وہ:یھب:رظن:حیحص:اصبح:وج:خیش:کہ فرمایا

:و:وااعقت:ںیم:التویکں:ہک:اےنپ:ایخ ہن:رکے::راےئ:ےس:لمع:رکے،:اینپ:راےئ:رپ:لمع:ایک:اس:یک::ںیماخص

ہن:ےلم:ا :وہ:اےنپ::وک:دورسا:خیش:ا ،:ارگ: یسرظن:رہ:ولہپرپاجیت:ا :اور:دورسوں:یک:ولہپ:رپ:اجیت:یہ:کیرظن:ا :ا:اینپ

:اس:یک:یھب:ےک:ےیل:خیبج:اشم:۔ےس:وفحمظ:را :اگ:یطلغ:رکے،اس:رطح:یھب:ےس:وشمرہ:رکایل:وھچوٹں:یہ

:وکانبںیل:اانپ:ڑبا: یس:ہک:وہ:یھب:رضورت:اتھجمس:وہں:اخص راےئ:ےس:لمع:ہن::ضحم:اینپ::ںیماور:اےنپ:اعمالمت

راےئ::ہک:وہ:اینپ:قح:ںیہن:ہی:رضورت:ا ۔:سپ:رہ:صخش:وک:ایدہز:یہ:تہب:ا :اس:یک:اشمخی:ےک:ےیل:ا :ریغ:ںیرک

؎: ذماؼ:وہان:اچےیہ:ہیاک:الہ:ھجمس:ےل،:اؿ:اک:ا ::یےس:اےنپ:وک:عفن:دعتم

اکر ہچ: رتا تخیشم: ہب اعیقش ا :ادمح:

ابش:ہلسلس:دش:دش:ہن:دش:ہن:دش:دویاہن

(144 :االتم:)اصبرئ:میکح

ذرک :راگتفں

43

راتہ:ا :ےس:دؽ:ےب:نیچ:انگہ

وقد ا ::ہی اختیص:اگ:ا :سج:یک:اگ:دخایئ:انگوہں:یک:کہ فرمایام اہلل ال

الت ع ۃ نار

عل لع ـ د تط

فوہات:ا ::ےس:اہک:اجات:ا :ہک:انگہ:اگر:اک:دؽ:ےب:نیچ:ی :بلق:ا :اور:دوعاس:اک:الص:لحم ۃ ال

:ینعیوحادث:):اور:زمکور:وہاجات:ا :سج:اک:رجتہب:زنوؽ :وہات۔:انگہ:ےس:دؽ:فیعض:ںیہن:بیصن:اس:وک:راتح:و:نیچ

۔:ںیہ:اس:وتق:لقتسم:زماج:راتہ:ا :اور:انگہ:اگر:ےک:وحاس:ابہتخ:وہاجےت:وتق:وہات:ا :ہک:یقتم (:ےک:تبیصم

:ارشہیف (71:)امکالت

ھجمس:رک:ا ہب:ہن:رکان:ربک:ا :وک:میظع:انگوہں

:اس:درہج:ےک:ںیہ:ای انگہ:اس:دقر:ںیہ:ےدنبہ:ارگ:اس:وہج:ےس:ا ہب:ہن:رکے:ہک:ریم:کہ فرمایا

ا :نکیل:وصرات:رشدنمک :ہیاک:اجؽ:ا :ویکں:ہک:ارگہچ::ؿامحتق:اور:اطیش:یھب:ہیہک:ا ہب:ےس:ھچک:افدئہ:ہن:وہاگ،:

ا :ہک:اب::ایاصقنؿ:رکد:اسیاک:ھچک:ا:اس:ےن:قح:اعتیل:ایربک:ا ہک:اےنپ:وک:اانت:ڑبا:اتھجمس:ا :ہک:وگ:ہی ںیم:تقیقح

::اور:اس:یک:رباتؤ:ابلکل:اسموات:اک:اس:ا احالں:ہک:دخا:اعتیل:ہیروھک::ایدرکےتکس۔::اس:وک:وہ:اعمػ:ںیہن افصت

انرفامؿ:وہاجوے:ا :اؿ:اک:ذرہ:ربارب:::یھبا :اسرا:اعمل:ایک:یہ:یتسہ:اور:اہمترے:ااعفؽ:یک:یاکہلم:ےک:اسےنم:اہمتر

رپ::ےک:گنیس:رھچم:لیب:کیوہاتکس:ہن:اؿ:وک:وفع:و:رکؾ:ےس:امعن:وہاتکس:ا ۔:وہشمر:ا :ہک:ا:ںیہن:ؿھچک:اصقن:یھب

فیلکت:یےس:ڑب:ےنھٹیب:ےہک:اعمػ:ےیجیک:اگ:اپ:وک:ریم:اچیہ:ےس:اعمن :بج:واہں:ےس:اڑےن:اگل:ا :لیب،اجاھٹیب

بک:ا ڑا۔:اھٹیبہک:ا :بک::وہیئ:ںیہن:ھجم:وک:ا :ربخ:یھب:!ےن:اہک:ارے:اھبیئ:لیب:،وہک :وہیئ

۔:وہک :انگوہں:وک:ڑبا:ےنھجمس:رپ:رشدنمک : قح:اک:اشمدہہ:وہےن:ےگل:ا :ہک:ارگ:دنبوں:وک:رتمح :ایرفام:اور

۔وہیت:ا :الھب:ایک:یانا دیم

:ابرود:ذرا:یسےیھکیا ا ۔:د:یتیا :ا ہب:بس:وک:اٹمدانگوہں:ےس:رھب:اجوے::زنیم:یہک:ارگ:اسر:ایرفام:اور

ا ۔:یتیا :رگم:ڑبے:ڑبے:اہپڑوں:وک:ا ڑاد:وہیت

ا :امیؿا:ےس:یر:رک:ا ہب:رکان:العتم:انگوہں

انگہ:وہ،:الخبػ:افرج:ےک:ہک:وہ:انگہ:وک::یہ:ؤمنم:اےنپ:انگوہں:ےس:یرات:ا :وگ:ادین:کہ فرمایا

ا ::یک:امیؿ۔:ا :ولعمؾ:وہا:ہک:انگہ:وک:تخس:ھجمس:رک:ا ہب:رکان:العتم:اایداور:اڑا:ےک:اتھجمس:ا :ہک:ایئ:لثم:یھکم

ا :ہک::ہیہک:انگہ:وک:ڑبا:ہن:ےھجمس،:اس:اک:بلطم::ا :ایا :اور:اورپ:وج:ا:یک:امییناور:اس:وک:اکلہ:انھجمس:العتم:ےب:ا

:اانت:وھچاٹ:ہن:ےھجمس:ہک:ا ہب:یک:ا :ہک:ہیڑبا:ےنھجمس:اک:بلطم::اہیںاانت:ڑبا:ہن:ےھجمس:ہک:ا :ہب:ےس:امعن:وہاجوے:اور:

ذرک :راگتفں

44

:وہا ہب:ا ۔:وج:ااقتعد:ا ہب:ےس:امعن:وہ:وہ:ذمومؾ:ا :وخاہ:ڑبا:وہےن:اک:ااقتعد::رضورت:ہن:ےھجمس۔:رغض:الص:زیچ

وخاہ:وھچاٹ:وہےن:اک۔:

:ارشہیف (58،:57 :)امکالت

ہقیرط:بیو:رغ:ےک:وھچڑےن:اک:بیجع:انگوہں

:ینعی) اڑوک:رکات:وہں:ہک:اکمؿ:ںیم:ایالتب:ہیاک:انگوہں:ےک:وھچڑےن::ہقیرط:کیا:کہ فرمایا

:ڑبا:مک:تخب:وہں،:انالقئ:اور:اپیج:اہلل!:ںیم:ایرکو:ہک::ےس:داع:ایک:دروازہ(:دنب:رک:ےک:وسےت:وتق:روز:قح:اعتیل

تم:ا :اؿ:انگوہں:ےک:رتک::یاہلل!:ریمایاامعتسؽ:رک:ےک:وہک:ہک:وہں،:رغض:وخب:تخس:تخس:اافلظ:اےنپ:ےیل

بس:انگہ:متخ۔::یہ:دو:ہتفہ:ںیم:کیاؿ:اشء:اہلل:ا:وھکیرک:ےک:د:رتبیک:،ہیدمد:رفامںیئ:اپ:یہںیہن:اکن :ےک:ےیل

۔رکو:رکایل:ایدقبس::یہ ےس:ےہک:ہک:مت:یج:ںہن:رکے:اور:ایم:ایدڑلاک:قبس::وکیئ:ےسیج:۔ںیہن:رکات:یہ:رگم:وکیئ

:انگہ وہاجات:ا :یاور:وق:ۂتیصعمےس:امد

ےس:اقتاض:مک:وہاجےئ:اگ:رگم::دوھاک:ا :ہک:انگہ:رکےنیل:کیاک:ا:ؿاطیش:ہی درتقیقح:کہ فرمایا

:وہاگ:ہک:ادنیہ:ےک:ےیل:ہیاس:اک:ارث: وہاجےئ:اگ:اور:ا زاۂل:دقرت:ےس:ابرہ:وہاجےئ:اگ۔:یوق:ۂتیصعمامد

:ارشہیف ) (57 :امکالت

اہلل:اک:راہتس:ای:ووصؽ

::قح:اعتیلکہ فرمایا :رذ:یہیکت:ےنچنہپ:اک :اادی:ہدیمح:،:رںیہاجےت:ہلیراہتس:ا :ہک:االخؼ

:ا ہج:ای:تلفغ:نم:اہلل:اجیت:۔وہاجوے:ا قیف:اطتع:یک:،وھچٹ:اجںیئ:اعمیص۔اجںیئوہ اہلل::را :اور

وہاجوے۔::اادی

:ارشہیف (171:)امکالت

انسحل::ازےک:وہ:اراشدات:ک :وک:رضحت:وخاہج:زعی:رۃمح:اہلل:ہیلع:االتم:رضحت:ومالان:اھتون:میکح

:دختم:ںیہ:اھت:اس:ےک:دنچ:اابتقاست:شیپ:ای:ےن:ف موؾ:رفاماصبح:ذجموب:رۃمح:اہلل:ہیلع

؎: اک:العج:یتسس

رۃمح:اہلل:ہیلع:: االتم:میکح:ںیہ:رفام:ےئگ:

یتسچ: سب: ا : العج: اک: یتسس

؎: ےس:اہجد:لسلسم:ولطمب:ا :سفن

ذرک :راگتفں

45

وک: ولہپاں: ےک سفن:رکےکس:: تچ:ہن

ےلہن:یا:یےلیھ:یھب: ںؤاہھت:اپ:ویں ا

یک رمع:رھب::ا :ا :اس:ےس:یتشک:ارے

دابےل: ا :یھبک: دابےل وہ: یھبک

؎: اک:العج:اموییس

یھب رھب: رمع: را : وہات: اناکؾ: وج:

وھچڑے: احؽ:وکشش:ا :اعقش:ہن:حرہ

رےھک یہ اقمئ: اک: تبحم: رہتش: ہی

وجڑے ابر: وس: ا : وٹےٹ: ابر: وس:وج:

؎: اک:العج:وخاشہ:ےک:ےبلغ:ربی

رک ا :ا : ر:رپ:وز: رو:یک:تعیبط

ک : زگر:اجےئ ےس رسہیا ::ںیہن

ؽایخ اٹہےل: ا : وک: رید ذرا

ا رت:اجےئ:ک ا :::ڑچیھ ی:یگ ہی

؎: رپ:دعؾ:اامتعد:سفن

زادہ اے: اک: اامرہ:: اس:سفن:ھچک:ںیہن:رھبوہس

ا :اس:ےس:دبامگں:رانہ وہاجےئ: ہی یھب:رفہتش

؎ ریاایتخ:اور:ریغ:ایتخریا

ریاایتخ ا : وج: ںیم ایس رہ: اگل

ےھچیپ ےک: ریاایتخ ریغ ارم: زپ: ہن

اےئ ہن: وگ: زمہ: اج: ےیکابعدت:::

ےھچیپ ےک::یوھچڑ:اسر:وک:یھب ادیھ:ہن

ذرک :راگتفں

46

؎: اک:العج:واسوس

ںاس:اک:وہ:مغ:ویک:ںیہ: وج:اےت:واسوس

ا ا:رب الجان وک: یج اےنپ: ثبع

ا انداں:ںیہن::یھب::اینت وک:: ھجت ربخ

ا ا:رب اان: ہک: الان: اک: واسوس

؎ عبط،:رشع:لقع،

ابںیت دو: ںیم رظن: ہشیمہ رھک

اطبل ےک: ریخ یک :دو:اعمل:اے:

یھبک وہ: رپ: لقع:: ہن اغبل: عبط

اغبل ہپ: رشع: لقع: وہ: ہن: اور

؎ ذلت:اور:تیصعم:یک:داین

وھچڑ وک: ذلت: رہ: ہن: رک:::داین:رتک

رتک:رک:تلفغ:وک:وھچڑ: وک:تیصعم:

رگم وہں: در:ہپ: الھک:ں::و:اطیش:سفن

وھچڑ: اطتع:وک اور:ذرک ہن:رہزگ::ا

:ولسک :ہی ر:داہن:او:دجمےکاالتم:رۃمح:اہلل:ہیلع::میکح:ےئگ:وج:در:تقیقح:ےیک:ف موؾ:شیپ:دنچ:ومنےن:رصتخما

اھت:سب:اؿ:اک:اطمہعل::انسحل::ذجموب:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:مظن:ایک:ازک :وک:رضحت:وخاہج:زع:اراشدات:ںیہ:ہنامیکح

ےک:اراشدات:اک:اطمہعل:ا ۔:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:یہ:درالص:رضحت:میکح

ا :اسرے::وک:متخ:رکات:وہں:وج:وچنڑ:وفلمظ:رپ:اس:اقمےل:کیےک:ا رضحت:رۃمح:اہلل:ہیلع:ارخ:ںیم:اور

ا ۔:ہقیرط:ذیتبحم:احلص:رکےن:اک:بس:ےس:ااسؿ:اور:ذل:یک:اور:قح:اعتیل:ےنھکیس:نیوصتػ:اک:اور:د

ہقیقح:احلص:رکےن:اک:ااسؿ:رط:تبحم

رشوع::ا :ہک:تبحم:واولں:ےک:اپس:انھٹیب:ہیہقیرکےن:اک:ااسؿ:رط:اقح:ادی:تبحم :کہ فرمایا

؎::: رکدے

ذرک :راگتفں

47

دش اپبرس:اانش:: ہک:انہ

الط:دش: ؽ:وصبرتااحل:ن

:ارشہیف (58:)امکالت

گ :اجات:ا ::ںاور:ویک)اوفلر:وسان:گ :اجات:ا ::تبحص:اپاجات:ا :ا :ن :ولاہ:بج:اپرس:رھتپ:یک

(۔رک:رجتہب:رکےل:ہک:اپرس:ےک:اپس:ھٹیب:سب:ولا :وک:اچےیہ

؎: وخب:اہک:ا :ےن:ایک:: یساشؿ:ںیم:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:میکح:رضحت

ںیاکنھجر رہ:زگ:ےھجت:وکسں:یک:ںیکس:الچل:دے ہن

ںیولتار:یک: اانغتس:ںیھت:دتس :ا لک:ںیم:رتے

: اشخب: یرصیق الجؽ وک اخاقنیہ امجؽ

وک ابداشیہ ےن: ا : اداب: ےک: رقف: اھکسےئ

اتسمہن:اسیا ا : اتجیھب اسیق:ںیم دمت: ںیہک

اخہن ےم: دوتسر : وہا: ڑگبا: وج ا : اتیددبؽ:

اور:مہ::انبںیئ:ہیدصۂق:اجر:انعف:اور:ارقح:ےک:ےیل:ہملسم:ےک:ےیل:اور:ا تم:وک:وبقؽ:رفامںیئ:اس:اقمےل:اعتیل:اہلل

۔:اطع:رفامںیئ:ا قیف:رپ:لمع:یک:تامیلعت:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:بس:وک:رضحت:میکح

ل ربنا تقبا انک ان م من ل ی ت الس

عل ال

ی

ربمن( االتم:)امانہہم:انسحل:میکح:

:میکح:االتم:رضحت:اھتونی: اراشدات

:اقلعتت:):ینعی:داین:ےس:ٹک:اجےن(:یک:میلعت:رکات:ا ،:ہن:اامہن ک:ن :ادلاین):ینعی:داین:یہ:االسؾ:ہن:رتک

:ارشہیف(ںیم:پھک:اجےن(:یک:ااجزت:داتیا ۔:ہکلب:اقلعتت:ںیم:ااصتخر:):اور:ادتعاؽ(:یک:میلعت:داتی:ا ۔ ):امکالت

اکلم:ولمکم:ویہ:)صخش(ا

:روسؽ:وبقمؽ: (ےک۔اور:ےک:۔سج:اک:اظرہ:وہ:لثم :اظرہ:ربمغیپ:):وج:دقؾ:دقبؾ:وہ:انجب

:ابنط:ربمغیپ (:یہ:اس:ےک:ہلبق:(:ےک۔:ینعی:رہ:ارم:اور:رہ:احؽ:ںیم:ربمغیپ:):)سج:اک:ابنط:وہ:لثم

:ارشہیف(وہبعک:وہں۔ ):امکالت

ذرک :راگتفں

48

ھچک:ےک:ےیل:رقاؿ:و:دحثی:ںیم:ےط:رکےن: ںیہنجاب:رمالح:ںیہرمےن:ےک:دعب:اپچن:ڑبے:وہش:ر

اور:اںیہن:ےط:رکےن:رھپ:اکی:اکی:رکےک:اؿ:اک:رصتخم:ایبؿ،ےلہپ:اؿ:اپچن:رمالح:اک:ذترکہ۔:اامعؽ:اتبےئ:ےئگ:ںیہ

:واےل:اامعؽ:اک:ذرک:وہاگ

ایقتم:ےک:دیماؿ:اک:ایقتم:زیخ:(...3 ربق:و:ربزخ:اک:اعمل(...2 زنع:روح:ےنلکن:اک:وتق:ینعی:اعمل (...1

۔لپ:رصاط:وک:ےط:رکےن:اک:رفس(...5:اسحب:اتکب:اور:زیماؿ:رپ:یشیپ:اک:رمہلح(...4 وتق

زنع:اعمل ( 1

اس:اہجں:بج:ااسنؿ:۔:ہی:ڑبا:اجں:لسگ:اور:تخس:رمہلح:ا ۔بس:ےس:الہپ:رمہلح:روح:ےنلکن:اک:ا

اینپ:امتؾ:رت:ذایت:افصت:ےساوراینپ:عمج:دشہ:دوتل:اور:اجدیئاد:،اینپ: یمیلع:اقتیلب:ےس،اےنپ:ایپروں:ےس،ےس

اےنپ:اسھت:کین:و:دب:اامعؽ:اک:اتشپرا:ےل:اتلچ:ا :ہشیمہ:ہشیمہ:ےک:ےیل:اہھت:اھجڑ:رک:اکی:وطلی:رفس:رپ:رواہن:وہات:ا ےس

:ایبؿ:رفامےت:ںیہ:اہلل:اعتیلذہلا::ؿ:رکےن:ےک:اقلب:ںیہن:وہاتاس:رمےلح:یک:ایفیکت:وک:رمےن:واال:ا :ایب:۔ا

اذا بلغت (1اق کال

ق و ﴾ ۶۲﴿ التن یل

ـ و ﴾۶۲﴿ راق ع م انـہ ال

ن اق و ﴾۶۲﴿ فـت ال تف

ا اق الس یومئذربک ال ﴾ ۶۱﴿ ق بالس٪ مساق ال ﴿۰۳﴾

فل (2قوم بلغت اذا ل

ل

﴾۲۰﴿ ال

ون تن حینئذ ت و ان

ـ و ﴾۲۸﴿ ظر ن

ب ن

ـر الیـہ اق

ون ل لکن و کم من فل ﴾۲۸﴿ تبص

ان

کنت ل

مـد غی

﴾۲۲﴿ ینی

ترجعونھـا

ت کن ان

﴾۲۲﴿ صدقی

ی و لو (3 و ترلم

ف ن اذ الظ

ة ال ئکـۃ و مـوة غم مل

ال

ا ع ایـدیہ اباسـطو

ـو رج

اخ

فسکم ع ان

یو لو تر (4ئک ین الذ یتوف اذ مل

وا ال

ون ۃ کف

ب

یضوہہ و اد ج

بارہ و

بج:روح:اسرے:دبؿ:ےس:چنھک:رک:یلسنہ:یک:ڈہی:ںیم:ارک:اکٹ:اجےئ:ک ...:اور:ولگ:ںیہک:ےگ:ہک:ا :وکیئ:( 1

ا :ہک:دجایئ:اک:وتق:وہات::راہہک:رمےن:واال:ا :ھجمس:ں:واال...:احالالعج:اعمےجل:اھجڑ:وھپکن:رکےن:واال...:وکیئ:

:دورسی:ڈنپی:ےس: ٹپ:ریہ:وہیت:ا ...:یہی:اےنپ:رب:...:روح:ےنلکن:یک:دشت:ےک:ابثع:اس:یک:ڈنپیا :اہ ا

ںی؟رکےسیکریایتارخت:یک

اضمنیم:واقمالت

انجب:رمعاؿ:لصیف:اصبح:

48

49

۔ےس:الماقت:اک:وتق:ا

بج:روح:لکن:رک:ےلگ:کت:چنہپ:اجیت:ا ...:اور:مت:رمےن:واےل:وک:اینپ:اوھکنں:ےس:رمات:دھکی:را :وہےت:( 2

ںیم:ےچس::اس:وتق:مہ:مت:ےس:زایدہ:اس:ےک:زندکی:وہےت:ںیہ...:رگم:مت:دھکی:ںیہن:ےتکس...:ارگ:مت:اےنپ:وقؽ:...وہ

؟وہ:ہک:ںیہمت:زجا:و:زسا:ھچک:ںیہن:ےنلم:وای:ا :مت:اس:یک:روح:وک:اٹلپ:ویکں:ںیہن:دےتی

اکش:مت:دھکی:وکس:ہک:بج:اظمل:ومت:یک:ویتخسں:ںیم:التبم:وہےت:ںیہ:اور:رفےتش:اےنپ:اہھت:ڑباھےت:وہےئ:ےتہک: ( 3

۔اکنول:اینپ:اجںین:،:ںیہ:ہک:الؤ

۔:ےگرپامرےتوہں ےکہنم:اوروھٹیپں اؿ رکےتوہےئ رفےتشروح:ضبق بج وتق اسیکوہاگاس ا (4

ومت:ےک:اس:ااہتنیئ:وہانلک:رمےلح:ےس:ےنٹمن:اک:اہنتی:ااسؿ:ہخسن:رۃمح:اعللنیمل:یلص:اہلل:ہیلع:

:وملس:ایبؿ:رفامرا :ںیہ

ۃ ق د الص ن ا ت و ب ال ب ض غ فا ط ت

ء و الس ۃ ت ی م ل ف د

۔ڈنھٹا:رکات:ا :اور:ربی:ومت:ےس:اچبات:ا :ےب:کش:دصہق:دخا:ےک:بضغ:وک

:رفامےت:ںیہ:اور:اہلل:اعتیل

ا من افقو و ان م

ن نکم رزق

ل قب م ان

یا

ت

ال رب لو ل فیقو ة مو احدکم

ر ل اخ

تن

ق ع ب ی اجل قر ال د ن اکن و فاص م

لی ﴾۹۳﴿ الص

اور:ریخات:رکو:اس:امؽ:ںیم:ےس:وج:مہ:ےن:ںیہمت:اطع:ایک:ا ...:اس:ےس:ےلہپ:ہک:مت:ںیم:ےس: یس:وک:ومت:اےئ:

تلہم:ویکں:ہن:دی:اور:ا :ےن:ےھجم:وھتڑی:یس:: وہ:ےہک:ہک:اے:ریمے:رپورداگر!:اور:

۔ہک:ںیم:ریخات:رکات:اور:وکیناکروں:ںیم:ےس:وہات

۔اپک:امؽ:ےس:یہ:دصہق:وبقؽ:رفامےت:ںیہ:اہلل:اعتیل:ا :ہکاپک:دحثی:

س:یک:رو:ا ایبؿ:وہاوج:ابرے:ںیم::ےک:ےط:رکےن:ارخت:ےک:بس:ےس:ےلہپ:رمےلح:یک:یتخس:اور:اےس

یقیقح:رضورت:دنموں:وک:یوھڈن:یوھڈن:رک:اؿ:یک:دمد:،اےنپ:الحؽ:امؽ:ےس:وخب:س تت:ےس:دصہق:رکںی:ےس:

دنی:یک:رشن:و:ااشتع:اک:ومعق:ےلم:ا :اےس:اہھت:ےس:ہن:اجےن:،:ںیدجسم:و:دینی:دمارس:ںیم:امؽ:رخچ:رک،رکںی

ےس:رضور:رکاؾ:املعء:ےک:ابرے:ںیم:اوشنرسن:وریغہ::،کنیبومشبؽ:ذراج :۔:رزؼ:احلص:رکےن:ےک:امتؾ:دںی

ں:ہک:اعمہلم:ہشیمہ:ویک:...البدلیل:اینپ:وخداسہتخ:اتوالیت:ےس:رحاؾ:وک:الحؽ:انبےن:یک:وکشش:ہن:رکںی۔وپںیھچ

اور:ارخت:یک:اھگویٹں:یک:...مہ:بس:وک:ارخت:یک:ایتری:یک:ا قیف:یھب:اطع:رفامںیئ:اہلل:اعتیل...اک:ا :یک:زیگک

)اجری:ا (!!!وہانلویکں:ےس:یھب:اچبںیئ...:انیم

ںی؟رک:ےسیکریایت:ارخت:یک

51

51

ا :دبؽ:اجیت:ےک:اسھت:رکیسن:کلم

:ؿ:ربق:ںیما ۔:بج:ااسن:وہاجیت:لیدبت:اات،:کلم:دباتل:ا :ا :رکیسن:رمےن:ےک:دعب:امؽ:اکؾ:ںیہن:ا

:اصہحل:ںیلچ:ا ،:اب:امؽ:ںیہن:وہاجیت:لیدبت:ا رتات:ا :ا :کلم:دبؽ:اجات:ا ،:رکیسن ےگ۔:بج::ےلچ:اگ،:اامعؽ

این :اا :ا :رہگا:ایگریھ:اجیت:ییاؽ:د:یٹم:ںرطح:بج:ربق:رپ:ونم:وہاجات:ا ،:ایس:ااجےئ:ا :ایگریھ:یلچ:یلجب:ںیم:د

:اصہحل:وہں:ا :وہ:وخوصب ےگ،:اس:ےس:ربق:اک::مسجم:وہرک:اںیئ:لکش:ںیم:یک:رت:ادیموہاجات:ا :اب:ارگ:اامعؽ

دور:وہاجےئ:اگ۔::اایگریھ

ٹنماکی:وس:اچسیل:رصػ::وٹنھگں:ںیموچسیب:

اؿ::،ےٹنھگ:اطع:رفامےت:ںیہوچسیب:ںیمہ:هللاروزاہن:ا:،اسؽ:رمع:چب:یئگسیت:ارشاد فرمایا کہ

:کی۔:رشح:اک:اںیاس:وک:شخب:د:هللادے:ا :ااکنؽ::ےک:ےیل:هللاٹنم:ارگ:دنبہ:ااکی:وس:اچسیل::وٹنھگں:ںیموچسیب:

این ایناچپس:ےک::د ؿ:د

:ا ،:نکیل:اچر:اپچن:ٹنم:یک:اس:ےک:اقمےلب:ںیم:زیگک :یک:زہار:اسؽ:ےک:ربارب:ا ۔:د

اغلف:ا ۔:اسنؿا

یٹنھگ:رطخے:یک:ای دیفسی

وتق:اسکؿ::یھب:ا ،: یس:را ،:لصف:ایت:یٹنھگ:ابؽ:رطخے:یک:بس:ےن:انچنہپ:ا ،:دیفس:ںیم:ایقتم

وح:ضبق:رکےن:ےک:ےیل:اکےنٹ:ےک:ےیل:االسلؾ(:یتیھک:ہیلع:رضحت:زعرالیئ) ےگ۔:(:ااجںیئ)ر

وک:تنج:ںیم:تملک:ایق:ای،عمج:رفام:دجسم:ںیم:اہیںےن:اج:ںیمہ:هللا:ارشاد فرمایا کہ

:ا ،:مہ:وخد:ںیہن:ید :ا قیف:عمج:وہےن:یک:دجسم:ںیم:ےن:ںیمہ:هللا :ہک:ا:ہیےگ،:دلیل:عمج:رفامںیئ!هللاؿ:اشء:ا

؎:::ومالان:دمحم:ادمح:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع::ےک:ااعشر:ںیہ:،اےئ،:مہ:الےئ:ےئگ:ںیہ

وہں :ہ ا ای:ال ںیہن ای::ا وخد: ںیم

وہں :ہ ا ایزتاپ ےک دے تبحم

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

انہم:رفس:

میلح:االتم:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم::رباکمہت

51

52

تبحم: ارسار الھک اتھجمس:

وہں:ہ ا:ایاھجمسںیم: اھجمس:ںیہن

این:یک:امؽ ےب:ابیت:یک:وہس:اور:د

:اوالد:ےک:ےیل:یا انت:امؽ:عمج:رکولں:ہک:ریم:اتھجمسا :ہک:ںیم:ہیااسنؿ:یا کہارشاد فرما

ا ::اتھکیا ،:بج:رمدہ:د:یتھکیوہات،:اوالد:ا :امؽ:وک:د:وہاجےئ،:احالں:ہک:رپدادا:اک:انؾ:اس ت:وک:ولعمؾ:ںیہن:ااسین

:احؽ::رکف:ںیہن:وثاب:اور:داعےئ:رفغمت:یک:اصیؽ ہک:اوالد:وک:ا ؎ زپات:ا :::رعشہیا ،:ا :زبابؿ

ہیرکش واول: اچنہپےن کت: ربق: اے:ہی::رکش

ےگ:اس:زنمؽ:ےس:مہ:ےلچ:اجںیئ:یہ:اےلیک:اب

؎ اتہک:ا ::یھب:اورہی

ںیہن: وک: اجےن :ںیم ربق ی::::رت اوالد و: امؽ:

ےس:ڑھچاےن:وک:ںیہن:تبیصم:یک وک:دوزخ:ھجت

ںیہن:ایر::: رتا ::یھب وکیئ::::ںیم: ربق: لمع زج::

ربخدار:ںیہن ےس: اس: ہک:ا : ا :تم::ایق:ایک::

گت:و:دو:یکہیلعہللتمح اور:العہم:ایعمص:ےک:ینعم:اتمع

:رک:ارشاد فرمایا کہ :یرارے:اخقل:رفامرا :ںیہ:ںیم:میرقاؿ یوۃ وما ال

ن الد

یا

ور غرمتاع ال این:ال

:رک:وپیجن:دوھےک:یک:زیگک :یک:)د :رقاؿ :ا ،::میا ( :ارتا رعوبں:ےک:احمورے:رپ

:تغل:ںیہ:ا :،:العہم:ایعمص:اتاک:ڑپکا:وہ:وج:افصیئ:نچک:ںیم:ینعیا ،::اصن :احمورۂ:رعب:ںیم:اک:ینعم‘‘ اتمع’’ ،اامؾ

وہاا ،::ہچب:اھٹیب:کیاگل:وہ:اا ،:ا س:ےک:ابرہ:ا:ہک:ہمیخ:اھکیےئگ،د:اہیتد :ےک:ےیل:قیقحت:یک:ےک:ینعم‘‘ اتمع’’

یااور:امں:ےس:اہک:::ای،:ا :وہ:ہچب:الچ:ےل:رک:اھبگ:ہ ا:اور:اصن :ای،ااچکن:اتک:ا ق ء ! جاام ال ی

متاع واخذ ال

بل

وک:اس:واہعق:::رۃمح:اہلل:ہیلع:(:العہم:ایعمصاور:اہپڑ:رپ:ڑچھ:ہ ا:(:ےل:ہ ااتمع:)اصن :ای،)اتک:ا:و تبارك ال

این:وہ:زیچ‘‘ اتمع’’۔:حرہاحؽ:لم:ہ ا:اک:ینعم‘‘ اتمع’’ےس: ےب:واف:ا :ہک::یسیا:ا :وج:وتق :رضورت:ا امعتسؽ:وہ،:د

اجےئ،:اس::وک:بج:کت:رخچ:رکےک:اےنپ:ےس:دجا:ہن:ایک:سا:یتی،د:بج:کت:اپ:ےس:دجا:ہن:وہ،:افدئہ:ںیہن

این:۔:نکیلیتید:وتق:کت:افدئہ:ںیہن :یک‘‘ اتمع:ارغلور’’ ا ،:ںیہن:وپیجن:دوھےک:یک:ہیوہ:ا ::اک:اامعتسؽ:حیحص:ارگ:د

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

53

: رفامےت:ںیہ::رۃمح:اہلل:ہیلع:گ :ریبج:رسفم:دیعس:ںیم:ریسفتخر

ک عن ال

ت ال

این:ہی)ارگ:ۃ ان

مت:وک:ارخت::د

تھا ذر ا (::وپیجن:دوھےک:یک:ہیاغلف:رکے:ا ::ےس جعل

وان

یعۃ

خر

فھ ۃ لال

متاع

ال)اور:ارگ::نعم

دجسم:الچ:اجات::وہا:ا ،:اذاؿ:ےتنس:یہ:اکؿ:رپ:اھٹیبواتمع:ا (: الث:د:نیا :رتہب:ؤانب:ہعیذر:ارخت:ےک:ےیل:مت:اس:وک

ا ۔:دیاتےس:رخ:وافدار:ھجمس:رک:ایس:یھب:دیارا ،:ا :رخ

این:بسک ددحود:و:ویقیک: د

این:ارشاد فرمایا کہ :ےک:ےیل:یتشک:ا :ہک:ےسیج:یرۃمح:اہلل:ہیلع::ےن:داثمؽ:ومالان:رویم:یک:د

این:یتشک:رطح:ا اسنؿ:یک:ایس:،لچ:یتکس:ںیہن:یتشک:ا ،:اس:ےک:ری:یرضور:اپین :نکیل:،لچ:یتکس:ںیہن:ےک:ری:د

این:ںیمرطح:ارگ:ا اسنؿ:ےک:بلق::ا ،:ایس:اتیدالخ:وہاجےئ:ا :اےس:یوبد:ںیم:یتشک:ارگ:اپین تبحم:ااجےئ:ا ::یک:د

:ۃزوک:یرکف:رکات:ا ،:اسؽ:وپرا:وہےن:رپ:وپر:ےک:دوراؿ:امنز:یک:یاکؿ:داروا ،:ذہلا:وج:د:یتیوہ:اس:وک:رغؼ:رکد

این:ہیادا:رکات:ا ،:ا : ا ۔:وپیجن:نیرتہب:اس:ےک:ےیل:د

دصیف:رصػ:یاھیئ:زوکۃ

:امؽ:ادا::،رفض:یک:ۃزوک:دصیف:ہک:یاھیئ:ایےن:انتک:رمح:رفام:اعتیل:هللاارشاد فرمایا کہ ارگ:وپرا

:ۃزوک:دصیف:اور:رصػ:یاھیئ:ایدنبوں:رپ:رمح:رفام:نکیل:،رےتھک:ںیہ:راایتخ:،ا :وہ:امکل:ںیہ:ےتیرکےن:اک: مک:دے:د

::بج:رزاؼ:وموجد:ا :ا :دبعارلزاؼ:امایا ،:رف:ااضہف:وہات:ا ،ربتک:وہیت:اکنےنل:ےس:امؽ:ںیم:ۃزوک،رفض:یک

وہاا ،:اھکان::ایکلہم:ارماض:ےس:اچب:اور:ا ؿ:ےسیج:ڈیزا:،ےن:رسنیک:هللاک:رکش:ادا:رکے،:ا:هللارکف:رکات:ا ،:ا:ںویک

رکش:رکےن:’’ یدنکم لئن شکرتم لز ،مضہ:وہاجات:ا ،:اھکن:الستم:ا ،:اکؿ:الستم:ںیہ:،اھکےت:ںیہ

این:هللا‘‘:ااضہف:وہاجات:ا ۔ےس:تمعن:ںیم :ازعلت:مہ:بس:وک:د

()انیم:۔ےک:دوھےک:ےس:وفحمظ:رفامےئ:رب

ا::ایح:وکست

یادب:ت و:وعشر :ایح:تاگنہم

:ہسمخ:اپچن:در:کیااسنؿ:اک:مسج:ایاکہ مافر ارشاد بج:ااقتنؽ:وہات::،ںیہ:ایہعلق:ا ،:وحاس

اتلچ،:اس::ںیہن:ذاےقئ:اور:وخوبش:اک:اتپ:اتی،د:ںیہن:اب:اوھکنں:ےس:داھکیئ:،عطقنم:وہاجےت:ںیہ:ایاپچن:در:ہیا :ا :

؎ ا ::ایف موؾ:رفام:ویںوک:وادل:اصبح:ےن::تیفیک:وتق:یک

ش:رکیئگاضق:ابوہش:وک:ےب:وہ:ارک

ا::

رکیئگ: اخومش: وک:ت::ایح اگنہم

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

54

:اصہحل:وہں:ا :ربق:ںیم:کہ فرمایاارشاد ا ،:ضعب:ولگ::ربق:اشکدہ:وہاجیت:اجےت:یہ:ارگ:اامعؽ

اہجز:دور:ےس:تہب:وھچاٹ:رظن::ےگ،:وہایئ:ںیا :ااکنر:وھچڑد:ںیاہجز:رپ:وغر:رک:ارگ:وہ:وہایئ:،اس:اک:ااکنر:رکےت:ںیہ

:ےنھکیرطح:ربق:د:ایس:،وہےت:ںیہ:ا ر:اھک:اور:یپ:،وہےئ:وہےت:ںیہ:ےھٹیب::است:وس:ادیمھچ:اس:ںیم:اات:ا ،:نکیل

:ہاگہ:کت:اشکدہ:وہاجیت:ہیاور:اامعؽ:اصہحل:وہں:ا ::امیؿارگ:ا:ا ،:نکیل:وھچاٹ:اس:ڑگاھ:ولعمؾ:وہیت:ںیم :ہیا ،::دح

ا ۔:امیؿانؾ:اامےنن:اک::ےھکید:اک:رفامؿ:ا ،:اس:وک:ری:یلص:اہلل:ہیلع:وملسربخم :اصدؼ:

حاسبن رکو:::داع:ایک:ہیکہ فرمایاارشاد م

احسابا الل

ااسؿ::ا!:ریمهللا)اے:ا:یسی

ا:اامعؽ:د:اعتیل:هللا :ہک:ا:ہیاسحب:ےل(:ااسؿ:اسحب:

دالخ:رکدے،:اامں::ھچک:ےہک:تنج:ںیم:اور:ری:ےھکیانم

ن نو اک:ا راشد:ا ::::ہیلع:وملسیلص:اہلل::وضحر:ایاہنع:ےن:رفام:هللا:اجؿ:رضحت:اعہشئ:ریضب قش م )سج:عذ

:مہ:بس:وک:الباسحب:و:اتکب:تنج:ںیم:اعتیل:هللاجےئ:اگ(:ا:ایاجےئ:اگ،:اس:وک:ذعاب:د:ےس:وساؽ:و:وجاب:ایک

۔انیم:،رفامںیئ:داہلخ:بیصن

؎ یافرما ارشاد

ںیم: راہ: :یک: تبحم: ےگ: وکس: لچ: ہن اہنت

اسھت:اےیئ:ےریماپ:: لچ:راہ:وہں:ںیم

:دصر:یتفم:تبحص:ںیم:اک:رعش:ا ،:ک :یک:ہیلع:هللا:رۃمح:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:رپاتب:ڑگیھ:ہی

اوبانسحل::االسؾ:رضحت:ومالان:دیس:رکفم :،ہیلع:هللا:رۃمح:ومحمد:نسح:وگنگیہ:رضحت:ومالان:یتفم:ویدنبداراولعلؾ:د

اور:رضحت::ہیلع:هللا:رۃمح:ایمظارلنمح:ت:ومالان:بیامظع:رضح:دحمث :،ہیلع:هللا:رۃمح:ییگو:ینسح:ںایم:یلع

رکےت:ےھت۔:ایوادل:اصبح:اج

:وادل:اصبح:اےنپ:خیش :کہ ارشاد فرمایا:ڑگیھاصبح:ؽ:رضحت:ومالان:دمحم:ادمح:رپاتب:او

؎: رعش:اہک:ہی رک:یرارے:رضحت:ےک:ابرے:ںیم:ھٹیب:ےھت،:اوہنں:ےن:رحؾ:ںیم:ےک:رمہاہ:رفس:جح:ںیم:رۃمح:اہلل:ہیلع:

اک:ارب:گ :ےک:اہجں:رھب:ہپ:اھچےیئ:رتمح

اھجبےیئ: رک: ربس: ا : راہ: لج ہی اعمل

این:ربتک:یھت:یک:اس اچنہپ۔:اممکل:ےک:اافسر:وہےئ:اور:ولخمؼ:وک:ضیف:ےک:یئک:ہک:د

:وفادئ’’ تجلص

ا ا

وظع:دیفم:کیاک:ا ہیلعہللتمحیاصبح:اھتون:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:‘‘ۂ

:ارشػ:یلعاالتم:دجم:رضحت:میکح:کہ فرمایاارشاد :رضحت:ومالان

ملتل

:ا اصبح::د

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

55

:الہ:ا:ہیلع:هللا:رۃمح:یاھتون :غیلبت:ای،وظع:رفام:لیےک:افدئے:اور:رضورت:رپ:اپچن:ےٹنھگ:اک:وط:هللاےن:تبحص :دجمد

:د:ہیلع:هللا:رۃمح:یاصبح:اکیگولھ:سرضحت:ومالان:دمحم:اایل ےھت،::وجدوم:ویدنبےک:اکنح:ےک:ومعق:رپ:ااکرب:املعء

رضحت:ےن:تبحص:ےک:وفادئ:وک:دملل::اک:ااختنب:وہا،:سج:ںیم:ہیلع:هللا:االتم:رۃمح:رضحت:میکح:وظع:ےک:ےیل

’’وظع:انبؾ::ہی!:اخاقنہ:و:اجہعم:ےس:هللا)ادمحل:ایرفام:ؿایگاز:ےس:ایب تجلص

اوفادئ:ا

:عبط:وہرک:میسقت:دعتاد:ںیم:ریثک:‘‘ۂ

:وبقتیل:اعتیل:هللا:،اکچ:ا ،:وعاؾ:و:وخاص:ےن:اس:ےس:وخب:اافتسدہ:ایکوہ امےئ(۔اطع:رف:رشػ

تبحص:ےس:ا :‘‘احصیب’’

:ربتک:ےس:احصیب:تبحص:یک:االسلؾ:یک:ہیلع:مہنع:ربمغیپ:هللا:احصۂب:رکاؾ:ریض:کہ فرمایاارشاد

این:یزپاجےئ:ا :اسر:رظنابمرک:احتل:االسؾ:ںیم:االسلؾ:یک:ہیلع:وہ،:رصػ:ربمغیپ:اجمدہہ:ہن:ایک:ےنب،:وکیئ اس:ےک::د

:بالمےل:ا :اےس:ویٹ:اںیھکن:ےجب:وسرج:ےسابرہ:دؿ:ےک::ڈنےل:رہش:ںیمام:ہک:ارگ:وکیئ:ایوہاجےئ۔:رفام:اسےنم:چیہ

:وبنت::انیعمج:مہیلع:رطح:احصہب:رکاؾ:روضاؿ:اہلل:اعتیل:ایس:،اےئ:ک :رظن:ںیہن:روینش:الٹئ:یک ےن:بج:رساج

۔یھت:یتکٹ:رپ:رظن:ںیہن:هللا:رظن:اات:اھت،:ریغ:هللارصػ:ا:ا :اںیہن:المںیل:ےس:اںیھکن

:تبحصوب:‘‘تیقیدص’’اقمؾ ہج:س تت

اور:رضحت::ںیہ:احصیب:ایتارلوا:ہنع:ریثک:هللا:ریض:ریہا ،:رضحت:اوبرہ:تبحص:ےس:الیھپ:ا دنی

:اربک:ریض:اہلل:ہنع::اک:ا واچن:ا ،:اس:ےیل:قیاقمؾ:دص:نکیل:،ںیہ:ایتارلوا:ہنع:لیلق:اعتیل:هللا:ریض:قیاوبرکب:دص

ےک::هللاتبحص:ا اھٹےئ:ا :اس:وک:ا:ایدہرا :اور:ز:ایدہزےک:اپس::اےنپ:خیش:دیرطح:وج:رم:ایس:،ا اھٹیئ:ایدہہک:تبحص:ز

رقب:اک:ا واچن:اقمؾ:احلص:وہات:ا ۔

ںیوبحمب:زیچ:نیت:یک:قیاوبرکب:دص:انرضحت:دیس:اوملنینم:اریم

وہ:ا ::ارگ:تبحم:ینھکیس:،رکےت:ںیہ:ی اج:مہ:ولگ:اےنپ:اشمخی::ےس:تبحم:اک:دوع:کہ ارشاد فرمایا

ےن::یلص:اہلل:ہیلع:وملسدہعف:اپ::کی۔:اہنع:ےس:وھکیس:اعتیل:هللا:اربک:ریض:قیدص:انرضحت:دیس:اوملنینم:اریم

:ےھجم:نیتایرفاماراشد ل (1:)وبحمب:ںیہ:ںیزیچ:: ۃ الص:ریم:ین ع ۃ قر ڈنھٹک:ا (::یک:ںاوھکن:ی)امنز

(2) ا مال ۃ ال ::یبالط(3( )یویب:تریس:)کین:ۃالص :اندیس:اوملنینم:ریمنس:رک:رضحت:ا:ہی)وخوبش(۔

ظ (1: )وبحمب:ںیہ:ںیزیچ:نیت:::ےھجم:یھبہنع:ےن:رعض:ایک:اعتیل:هللا:اربک:ریض:قیدص الن ال)اپ:وک: یک ر

ب (2رانہ(:):ےتھکیدس ل

وال

فاق مال وا (3( )انھٹیب:تبحص:ںیم:)اپ:یک:یدیک ی

ن )اور:اےنپ: یک عل

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

56

ا :اؿ:ےک::۔:بج:ا وہنں:ےن:االسؾ:وبقؽ:ایکایاقمؾ:اطع:رفام:ربتک:ےس:ایک:ےن:اس:یک:اعتیل:هللا،:اامؽ:وک:اپ:رپ:اٹلان(

رقف:اک:ارث::،وہا:اٹٹ:نہپ:ایل:اگل:یگکت:ہک:اندار:وہےئگ،:ویپ:ای،اہیںزہار:درمہ:ےھت،:رخچ:رکان:رشوع:رکداچسیل:اپس:

وموجد::االسلؾ:یھب:ہیلع:انیم:ت:ربجلیئاحرض:وہےئ،:رضح:ںیم:یوبن:رمہبت:دختم:کیرہچے:رپ:اظرہ:وہےن:اگل،:ا

:در :ہک:اوبرکب:دص:اپ:ہیلع:؟وکؿ:ںیہ:ہی: ایک:ایتفےھت، :رفامای :ایک:رعض:ایک:،ںیہ:قیاالسلؾ:ےن:اراشد احؽ:::

:ایا:ہک:ںیم:االسلؾ:ےن:رعض:ایک:ہیلع:انیم:ا :ربجلیئ:،احؽ:وہہ ا:ہی تبحم:ںیم:یک:::ربمغیپایےھت،:رفام:ا :رسیئ:؟ہیوہہ ا

وہ:ھجم:ےس:اس:احؽ::ا :ہک:ایک:ایوک:السؾ:اہک:ا :اور:رفام:(ریض:اہلل:ہنع:)ا :اور:اوبرکب::ےن:اجیھب:اعتیل:هللاں،:اوہ:ںیہن

::رایض:ںیم ف ر ذ ف ا ؟:اور:اہک::ان)ا :رضحت:دیس:یناه ع ت :روےن:ےگل( :زارواطقر انا اوبرکب:ریض:اہلل:ہنع:

ب عن راض انا ۔راض عن ر ب وہں۔اےنپ:رب:ےس:رایض:وہں:ںیم:اےنپ:رب:ےس:رایض:ںیم:ر

‘‘اعمل:رگ’’ تیثیحب :‘‘ہیلعہللتمحادماد:اہلل::اہمرج:یکم:احیج:رضحت’’

بج:ہکم::ہیلع:هللا:رۃمح:اصبح:اہمرج:یکم:هللادماد:ا:ارعلب:وامجعل:رضحت:احیج:خیش:یافرما ارشاد

:ی،السؾ:رضحت:ومالان:دمحم:اق م:انونا اال:ۃجح:ویدنبداراولعلؾ:د:ابین :تبحص:ںیم:رکمہم:رجہت:رکےئگ:ا :اؿ:یک

:اہلل:مہیلع:رۃمح:یاھتون:یلع:ػاالتم:رضحت:ومالان:ارش:اور:میکح:ادمح:وگنگیہ:بطق:ااعلمل:رضحت:ومالان:ردیش

را ،:رضحت::تبحص:ںیم:یک:هللاوہ:بس:الہ:ا:،اک:اکؾ:ایل:نیےن:د :اعتیل:هللارکےت:ےھت،:ک :ےس:ا:ایوتق:اگل

رضحت::غیلبت:ےھت۔:دجمد :رۃمح:اہلل:ہیلع::ےس:تعیب:ۃمح:اہلل:ہیلع:رضحت:وگنگیہریادمح:اہسروپنر:ومالان:لیلخ

ےھت،:امجتع::ےس:تعیب:ہیلع:هللا:رۃمح:یاہسروپنر:ترضح:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاصبح:اکیگولھ:سومالان:دمحم:اایل

:ولگ:ےتہک:ہک:اپ:وک:ایک:رپ:اخاقنہ:ںیم:ےس:وایسپ :ومرٹ:وک:ویٹ:وتق:اگلےت، :یک گننرضورت:ا ؟:رفامےت:

ااسنؿ:وتق:اگلےئ:اور:تبحص:ااھٹےئ:ا ::رضورت:ا ۔:بج:اخاقنہ:ںیم:اخاقنہ:یک:یھب:ا ،:ںیمہ:رضورت:وہیت

؎ رعش:اتہک:ا :ہیاحؽ::زبابؿ

اقدعہ:: اتبدو :::ںیہ: رکےت:اید::::رف رطح سک::::

وہں:ونرگاتفروں:ںیم:سفق!:ںیم:اؿ اریس:اے

إ إ إ إ

رفس:ربام:ےک:وفلماظت

57

وک:امجتع:ےک:رخےچ::امجتع:ےکاریم:ای ےک:ےیل::دیےنرخ:زیچ:وکیئ:اےنپ:ےیلوک:رمق:::صخش: یس:ارگ:وکیئوساؽ:

:وہ:اس:وک:اامعتسؽ:رکاتکس::یرمق:د:ےیلےک:دیےنرخ:زیچ::سج:وک:وکیئ:ایاصبح::اریم:ا :۔:ایک:اتید::ےک:ےیل ا :

::ےھ:ےسیپرطػ:ےس:دنب:ہگج:اینپ:رکےک::اس:یک:ؽاامعتس::ےن:ےلھک::ےسیپ:اریم:،ںیہ:اامتن:واےل:ےلھک:ےسیپ:ینعیا ۔

رانھک:اجزئ:ا :؟:ہگج::دورسے:ےسیپ:اس:رطح:ےس:اامعتسؽ:رکےک:اس:یک:،ایک:ےیرھک:د

واکتل:ےک:امؽ:وک::ؤملک:)امکل(:::ےک:ےیل:ا :اور:ولیک:واکتل:یک::تیثیح:واحض:را :ہک:ذموکرہ:دقع:یک:وجاب

ا :::ایؽ:رکےک:اےس:متخ:رکد۔:اور:ارگ:اامعتساامعتسؽ::رکان:اجزئ:ںیہن:رغض:ےک:ےیل:ذایت:اینپ:ااجزت:ےک:ری:یک

::اور::ولیک :یہ:رطػ:ےس:اینت:ؤملک:):امکل(:ےک:امؽ:اک:اضنم:وہاگ:۔:اور:اینپ:ا :واکتل:اک:اعمہلم:متخ:وہاجےئ::اگ:

:اس:یک اعمہلم::ہیاجےئ:بت::ااجزت:ےل:ی:رمق:ؤملک:)امکل(:وک:واسپ:رکے:اگ۔:اہتبل:ارگ:امکل:ےس:ےلہپ:

درتس:وہاگ۔

رکات::یےک:اپس:ڑھک:اروچدیک:وتق:ےلحم:ںیمےکرات:یوخنتاہ::رقم:ر:ا ،وہ:اگڑ:یکسج::ریراویئ:کیا::وساؽ

وک:اسڑےھ:اچر:وس::ارامکل:ےس:ون:وس:ےل:رک:وچدیک::رہک:یراویئبج:،امہ:اک:ون:وس:روےپ:ںیہ:کیا:ہیاک:رکا ا ،:سج

روےپ:اےنپ:اپس: 451 ےیلابیقےک::اویئرلمع:رکےک:یر:ہیا :ہک::اس:رطح::ہیا :۔:اب:ولعمؾ:رکان::اتیروےپ:د

ےگ:؟ں:رانھک:الحؽ:وہ

اشلم:ا ،:وج::ںیم:تناور:ایخ:ےس:::امکل:ےس:زادئ:رمق:ووصؽ:رکان:دوھہک:دیہ:ےقیواحض:را :ہک:اس:رط::وجاب

:اس:رط :اناجزئ:اور:رحاؾ:ا ،:ذہلا:اس:ےس:اانتجب:الزؾ:ا :۔:اور:وج:رمق: :ووصؽ:یک:ےقیہک: ا :وہ::اجیکچ:ےس:

اعمہلم::ہیاجےئ:ا :رھپ::ااجزت:ےل:ی:اس:یک:رکےک:ؿاحؽ:ایب::امکل:وک:الص:تقیقح ا :،:اہتبل:امکل:وک:ولاٹان:الزیم

درتس:ا ۔

:اہچب:ادی::وساؽ:ھچک:دونں:ےک:دعب:یھب:ایالپےن:ےک:دعب؟:::ہدودھ:وریغ:ایاجےئ::رپ:لمع:ایک:لا:کینحتوہےن:ےک:دعب:او

ا ؟:ادا:وہ:یتکس:تنس :کینحت

صخش)وخاہ:وہ::کین:ےک:دعب:بس:ےس:ےلہپ:اےس: یس:اشیادی:یک::ےچبا :ہک::ہیہقیاک:ونسمؿ:رط:کینحت: وجاب

اسملئ:اور:ا ؿ:ےک:وجاابت

رفتماقت

داراالاتفء:اجہعم:ارشػ:ارادارس،:رکایچ:

57

58

:::ےک:دعب:دلج:یہ:اشیلمع:ارگ:ادی:ہیاجےئ۔:اٹچیئ:زیچ:اور:یھٹیم:وکیئ:ایوجھکر:،:دہش::::وہیئ:ابچیئ:وعرت(یک::ایرمد:وہ:

ب:اشلم:وہ:صخش:اک:اعل:کین:وخراک:::ںیم:اجےن:وای:بس:ےس:ےلہپ:ںیم:اجےئ:ا :رتہب:ا :اتہک:ےچب:ےک:ٹیپ:رک:ایل

اس:تنس:وک::یھب:اجےکس:ا :دعب:ںیم:لمع::اس:وتق:ہن:ایکہیوہج:ےس:اتہک:اس:ےس:ربتک:احلص:وہ:۔:اہتبل:ارگ:: یس

اجاتکس:ا ۔:ادا:ایک

وہ،:روشت::ای:ہنرکےن:واال:زپاھ:اھکل:وہ:ی،:وخاہ:ونرک:یتلم:روشت:ےک:ںیہن:ری:یونرک:یرارے:العہق:ںیم::وساؽ

ےس:وج:وسد::اور:رھپ:اس:کنیب:ایااکؤٹن:ولھکا:ںیم:کنیب:یا ،:اب:اس:ےن:وسد:بیرغ:صخش:ا ،:وکیئ:انیالزیمد

:روشت:ںیم :اامعتسؽ:ہن:رکے،ہکلب:اس:وک :اس:وکوخد :یونرک:،احلص:یک:ونرکیےیل:ےرکاےنپد:اتلما ،

؟ںیہن:ایاجزئ:ا ::انیل:ےک:ےسیپ:یاس:ونرک:رکے،:ایک:احلص:رکےن:ےک:دعب:اک:ؾ:یھب

روھکارک:اس:رپ:وسد:ووصؽ:رکان:اجزئ::ےسیپ:ںیم:کنیب:یہچ:وسدں:،:انچ:دوونں:رحاؾ:ںیہ:انیاور:د:وسد:انیل::وجاب

درتس:ا :،:ہکلب:وثاب::انید:روشت:ںیم:اور:ہن:یہ:،درتس:ںیہن:رمق:وک:اامعتسؽ:رکان:یھب:یا :اور:اس:وسد:ںیہن

اور:روسؽ:اہلل::ہ:ںیہدوونں:تہب:ڑبے:انگ:انیل:راو:انیروشت:د:اس:وک:دصہق:رکان:وابج:ا :۔زین:ےک:ری:تین:یک

:سج:الصتیح:ےک:ےیل:یہچ:ولطمہب:ونرکں:ا ،:انچ:تنعل:یک:یک:وملس:ےن:دوونں:رپ:اہلل:لج:الجہل:اہلل:ہیلع:یلص

:احلص:رکان:درتس:ںیہن:ےرکوک:روشت:د:یونرک:یسیا :ارگ:وہ:وموجد:ہن:وہ:ا :ا:یاک:وہان:رضور:اور:اقتیلب

روشت:ےک:::وموجد:وہ،:رگم:ارسف:ابال:انقح:روشت:اماتگن:وہ:،:ری:و:اقتیلب:الصتیح:یک:رکی،:اور:ارگ:ولطمہب:ونا

ہن:وہ:ا ::رسیم:یھب:ادمین:ہعیاور:الحؽ:ذر:ااحلؽ:اس:المزتم:ےک:العوہ:وکیئ:وہ:اور:ن :اتیہن:د:یدار:وک:ونرک قح

:ںیہنوصرت:اجزئ:: یس:روشت:انیل:واےل:ےک:ےیل:ےنیل::ا :ا :،نکیلشیاجنگ:یک:ےنیوہج:ےس:روشت:د:یک:یوبجمر

۔:وہ:الحؽ:وہک :ےس:وج:وخنتاہ:ےلم:ک :یا :،:اور:اس:ونرک

زپاھات:ا ::ا اس:ےک:وعض::اجرک:انرحمؾ:وعرا ں:وک:اور:وچبں:،ڑبوں:وک:رقاؿ:دیجم:صخش::رھگوں:ںیم:کیا:وساؽ

ایںیہن؟اؿ:اک:اامعتسؽ:رکان:اجزئ:ا ::،ےتلم:ںیہ:وج:ےسیپ

اجزئ:ا ،:اہتبل:رمد:اک:انرحمؾ::انید:میلعت:وں:وک:رقاؿ:یکاجرک:وچبں:اور:ڑب:رقمر:رک:ےک:رھگوں:ںیم:ےسیپ::وجاب

۔:اور:ہنتف:ےک:وخػ:ےک:ببس:درتس:ںیہن:،:انرحمؾ:ےک:اسھت:اہنتیئ:وعرت:وک:رقاؿ:زپاھان:ےب:رپدک

مک:ا :اور:سک:دح:کت:اجزئ:ا :؟:اک:ایک:ومیقیس:وساؽ:ا :ہک:االسؾ:ںیم:ہیدنبے:اک:::وساؽ

:ا :اور:دحود:یھب:اتید:االسؾ:ااجزت:یھب:اؿ:یک:ںیہ:یرضور:ںیوج:زیچ:ےک:ےیل:زیگک :واحض:را :ہک:ااسنین::وجاب

روک:اھتؾ:رکات:ا :،:اؿ:اؿ:یک:،ںیہ:اگبڑ:و:اسفد:اک:ببس:یتنب:االخؼ:اور:اعمرشے:ںیم:ااسنین:ںیرقمر:رکات:ا :اور:وج:زیچ

:اس:رپ:رقاؿو:انغ:ومیقیس:کیا:،کلہم:ںیہ:االخؼ:اور:اعمرشے:ےک:ےیل:ےس:وج:ااسنین:ںیم:وںزیچ:یہ : : :ا :،

اسملئ:اور:ا ؿ:ےک:وجاابت

59

:اممتعن::وذمتم:وارد:وہیئ:ںیم:ثیودح:(:ںیم6تیامقلؿ:::ا:ۂ)وسر::ںیم:دیجم:ازعلت:رقاؿ :ا :۔:انچں:ہچ:اہلل:رب

ن رفامےت:ںیہاس م تی و من الن

د یش

و ال

یث ل ل

ضل اہلل بغ یل عن سب ی

م ی

اور:ھچک: )رتہمج::عل

ول:وگ:ں:وک:ےبےھجمسوبےھج::ےعیاتہک:اس:ےک:ذر:ےتنب:ںیہ:دیارابا ں:ےک:رخ:اغلف:رک:ےن:وای:ےسوج:اہلل::ںیہولگ:وہ:

:ا :وج:اگےن:وای:انزؽ:وہ:یئ:ا س:صخش:ےک:ابرے:ںیم:تیا:ہی۔:ااسؿ:رتہمج:رقاؿ(:::اہلل:ےک:راےتس:ےس:اکٹھب:ںیئ

رطػ:املئ:ہن:وہں:۔:اور:االسؾ:یک:ےن:ںینساھت:ات:ہک:رقاؿ:ےک:اجب:ےئ:ول:گ:ا س:ےک:اگ:ایرک:ال::دیرخ:زینک

:اتم:ںیم:یریم:بیرقنع’’وملس:اک:اراشد :ابمرک:ا :ہک::اہلل:ہیلع:وضحر:یلص:ےک:اب:رے:ںیم:ومیقیس

(:رقاؿ:2/837ی:)اخبر‘‘۔ےگ:،:رشاب:اور:ابوجں:وک:الحؽ:ںیھجمسمشیےگ:وج:زان،رں:وہ::اولگ:ادی:ذ ےا

اک:ابثع::یہ:ااور:رمگ:یےس:دور:نیلمع:ا :اور:رحاؾ:ا ،:د:یناطیش:ےس:ولعمؾ:وہ:ات:ا :ہک:ومیقیس:ثیودح

:یہ:ذ ےا:ےس:دؽ:ںیم:انغوومیقیس:’’ہک::ایوملس:ےن:اراشد:رفام:اہلل:ہیلع:وضحر:ارکؾ:یلص:ںیم:ثیدح::کیا ،:ا

(4/81:ۃ)اوکشمل‘‘۔ا :وہ:یت:اادی:زپ:ےن:ےس:یتیھک:اپین:وہ:ات:ا :ےسیج:اافنؼ:ادی

:ومیقیسا:اگان:اجبان:اور:اننس:ا:ذہل ےک::ہوریغ:،:دیع:یوجاشد:ںیم:ثی،::ضعب:ااحد:بس:رحاؾ:ںیہ:ور:االت

وک:ابمح:اھجمس:اجات:ا ،:ا س:ےک::ا اور:سج:ےس:ادتسالؽ:رکےک:ومیقیس:یااجزت:د:ومعق:رپ:دػ:اجبےن:یک

:ومیقیس:ہیابت:ا :::یلہپ:ابرے:ںیم :اسیا :ہک:ا:ہیابت::ورسی،:د:ںیہن::یہا ےس:ںیم:رعض:ا :ہک:دػ:االت

دػ::ےک:وقادع:وک:وحلمظ:رےھک:ری:ا :ہک:ومیقیس:ہیابت::یرگنھگو:ہن:وہ:،:رسیت:ااجزت:ا :سج:ںیم:اجبےن:یکدػ:

:ای اضمنیم:ہیرفک:ایوہ:وعرت:ےک:اواصػ::ا :ہک:دػ:رپ:وج:ااعشر:زپےھ:اجںیئ:ہیابت::اجےئ،اور:وچیھت:ایاجب:

راجئ:ا ::وہ:،:اج:لک:وج:ومیقیس:وہ:یت:ااومر:ےس:تلفغ:ہن:ادی:ینیوہشت:ااھبرےن::رپلمتشم:ہن:وہ:اور:اس:ےس:د

ےک:ابرے::ا :۔:ومیقیس::ںیہنشیاجنگ:اس:یک:راھک:اج:ات:اس:ےیل:ابت:وک:وحلمظ:ںیہن: یس:رطح:یکاس:اس:ںیم

:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:دمحم:عیفش:امظع:اپاتسکؿ:رضحت:یتفم:یتفم ےک:ےیل:لیصفت:ںیم االسؾ:اور:’’اتکب::اصبح:

۔ا ::دیفم:اک:اطمہعل:‘‘ ومیقیس

ونسمؿ:ا :؟:رعافت:ےک:دؿ:اہنان:سک:ےک:ےیلوساؽ::

ووقػ:رکےن:ےک:واےطس:رعہف:ےک:دؿ:زواؽ:ےکدعب::رعافت:ںیمدیماؿ جح:ادا:رکےن:واولں:ےک:ےیل::وجاب

لسغ:رکان:ونسمؿ:ا :۔

؟:ںیم:اےنپ:ٹیلف:ایاجرک:امنز:زپےھ::ا :؟:وہ:دجسم:ںیم:رتہب:ایک:وعرت:ےک:ےیل:ںیم:ہنیہکم:اور:دم::وساؽ

:،:امنز:زپےنھ:ےک:ےیل:ںیامنز:ادا:رک:ںیم:یہ:ا :ہک:وہ:اےنپ:ٹیلف:ہیالضف::وعرا ں:ےک:ےیل:ںیم:ہنیہکم:اور:دم::وجاب

والسؾ::ایرتز:ای،::رغض:ےس:دجسم :رحاؾ:ںیم:،:اہتبل:ارگ:وعرت:وطاػ:یک:اجان:انمبس:ںیہن:یوبن:دجسم :ایرحاؾ::دجسم

اسملئ:اور:ا ؿ:ےک:وجاابت

61

۔ںیہ:امنز:زپھ:یتکس:دجسم:ںیم:وفصں:ںیم:یک:وخانیت ا وموجد:وہ::ںیم:یوبن:رغض:ےس:امنز:ےک:وتق:دجسم :یک

دجسم:اجان:اور::اس:دور:ںیم:ےیلےک:حیرتاو:ۃ رطح:ولص:اور:ایس:ےیلےننس:ےک:ؿایب:وعرا ں:وک:امنز :ہعمج:ںیم::وساؽ

ا ؟:ادا:رکان:اسیک:ہامنز:وریغ:زنمؽ:ںیم:اورپ:یک:دجسم:یک

:::ےک:ےیلاج:ان::وخاہ::امنز ہعمج::اک:اسمدج::ںیم:وخانیت::وجاب ::::ےکےیل:::حیرتاو::ایوہ: : وہ،:حرہ:وصرت::رکموہ::ا ۔اہتبل:::

:رس:رپتس::یک::ای(:وشرہ::1):::ا شیاجنگ::ےک::اسھت::اجےن::یک::یاپدنب::ا ::اؿ:رشاطئ:یک::اجںیئ:ےننس:ےک:ےیل::ؿارگ:::ایب

(: :وہ: :)::رپدے::ںیم::(لمکم::رشےک2ااجزت: :ا4) ںیلکن::ری اور:اھگنسر::ےیک::تنیو:ز::بی(:ز3وہں: :::یسی(:دجسم:

اننس::وہ::ہن::ہک::امنز ::ہعمج:::ؿ(:وصقمد::ایب5اےن::اجےن::ےک::راےتس::ابلکل::دجا:وہں::)::ےک:ےیل::وہہک:اہجں:رمد:و:وخانیت

:ںیہرشتک:رکان:اچ:اخرط::ارگ:یھبک::رضورت::یک::ینیہن::وہ:ا ::د:::ہشیایگ::زپےن::اک::وکیئ::مسق::ےک::ہنتف::ںیم:(رغض: یس6)

۔ںیہ:ا :رک:یتکس

مک:ا :؟:رکواےن:اک:ایک:ہوریغ: ،اور:امنز،داع:ؿہعمج:اک:ہبطخ:،:ایب:ںیم:الؤی:ارکیپس:::وساؽ

:ارکیپس::وجاب :ہک:رضورت:یھب ج ہس:ا :اجزئ:ا ،ابوصخلص:بج:(:اامعتسؽ:ن وین)ریباکالؤی: :اذاؿ۔::وہ:ےسیج:

ا :،::یہی ہک:اغبل:یھب:وہ:اسیج:وہیت::الہ :ہلحم:وک:اس:ےس:فیلکت:ارگ:ےک:ےیل:ہ،:امنز:وریغ:ؿاہتبل::ہعمج:اک::ہبطخ:،:ایب

:وموجد:ذعمور:ارفاد:،:اوروھچےٹ:وچبں:ےک:اراؾ::ںیم:ہک:اس ت:اواقت::اس::ےک:اامعتسؽ:ےس:رھگوں::ںیم:اس:ےیل

:وہات:ا : :واعق: :ںیم:یارفناد:ایللخ: ایس:اک:ابثع:اتنب:ا :،زین:شیوشت:ابعدت:ںیم: یلوؽ:ولوگں:یک:ابعدت:

:ا :۔:ذہلا:امنز :مک:وہ:اجیت::یھب:وتعق:اور:اتیمہ:یک:نید:وہج:ےس:ولوگں:ےک:دولں:ںیم:یک::شیاور:وشت:فیلکت

:اور:دجسم:ےک:ایگروین:االاکمؿ:انچب:اچےیہ:ےک:اامعتسؽ:ےس:یتح:الؤی:ارکیپس::ےیلےک:ہوریغ:بہعمج:ےک:اطخ ،:

۔اجےئایک: اافتک:رپ:یہ:ارکیپس

اافدات::بیبط:االہم:رضحت:اشہ:میکح:دمحم:میلک:اہلل:اصبح:داتم:رباکمہت

اج:مہ:ولوگں:ےک:اپس:امنز:یھب:ا ،:روزہ:یھب:ا ،:زوکۃ:یھب:ا ،:ریخ:ریخات:یھب:رکےت:

ت:):الہک:رکےن:واےل:اومر(:وج:انگہ :رصحی:ںیہ،:ا ؿ:ےس:ںیہ،:جح:ورمعہ:یھب:رکےت:ںیہ،:نکیل:اکلہم

ںیہن:ےتچب،:اس:ےس:اطتع:اک:ونر:متخ:وہاجات:ا ۔اکی:صخش:ےن:زمدوری:یک:حبص:ےس:اشؾ:کت:،:اکی:

زہار:اک:ونٹ:امکای،:رگم:اس:یک:افحتظ:ںیہن:رکاکس)اور(:اضعی:رکدای۔:اذ ے:یہ:):مہ:ولگ(:اطتع:ےک:

ےس:ںیہن:ےتچب،:ا :ایکینں:اضعی:وہاجیت:ںیہ۔ےیل:تقشم:ااھٹےت:ںیہ،:اور:انگہ:

اسملئ:اور:ا ؿ:ےک:وجاابت

61

اامتجع

ادمحل:ہلل!:اہللازعلت:ےک:لضف:ورکؾ:ےس:اخاقنہ :ادمادہی:ارشہیف:نشلگ :اابقؽ:ںیم:اھٹ:رحمؾ:ارحلاؾ:::رب

وک:رشوع:وہےن:واال:اامتجع:ریخب:ووخیب:دس:رحمؾ:ارحلاؾ:وک:ااتتخؾ:ذپری:وہا،:سج:ںیم:املعء:،احلصء:،اسنیکل:اور:وعاؾ:

یک:اکی:ڑبی:دعتاد:ےن:رشتک:یک:،:سج:یک:ایکلھجں:شیپ:یک:اجیت:ا ۔

:ااعشر:ےک:دعب:اامتج :ایگاز:ینعی:ااعشر:ےس:ایک:ہ ا، ع:اک:اداقعد:رضحت:واال:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:رفنمد

رضحت:واال:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:وپےت:اور:ہفیلخ:اجمز:تعیب:رضحت:ومالان:ااحسؼ:اصبح:ےن:میلعت:یک:اور:اس:

رطح:اامتجع:اک:اباقدعہ:اداقعد:وہا۔

:اشعء:ااعشر:زپےھ:ےئگ:اور:اس:دعب:امنز رغمب:انجب:ومالان:ریشاز:اصبح:ےن :ایبؿ:ایک:،دعب:امنز

ےک:دعب:خیش:ادحلثی:رضحت:ادقس:ومالان:دبع:ارلدیش:اصبح:داتم:رباکمہت:اور:ااتسذ:ادحلثی:یتفم:اراشد:امظع:

:اک:ایبؿ:وہا:سج:ںیم:اوہنں:ےن:الہ تبحم:ےک:وخاص:اتبےت:وہےئ:ا اعض:یک:اتیمہ:وک::اصبح:داتم:رباکمہت:

ؿ:وک:اانپ:وکیئ:امکؽ:ںیہن:انھجمس:اچےیہ:ہکلب:ہی:اہلل:اعتیل:اک:لضف:وااسحؿ:ا :ہک:کین:اکؾ:رکےن:یک:ااجرگ:ایک:ہک:ااسن

ا قیف:وہاجےئ۔

:داروں:ےک:ےیل:رحسی:اک:ااظتنؾ:اھت:،رحسی:ےک:وتق:دجسم:ںیم: وناور:دس:رحمؾ:وکاخاقنہ:ںیم:روزہ

یک:التوت:ںیم:،:وک:یئ:ذرک:واذاکر:ںیم،:وکیئ:رگہی::اپک:بیجع:رواحین:اموحؽ:اھت:وکیئ:دجہت:یک:امنز:ںیم:،:وکیئ:رقاؿ

:ذرک: :سی:یک:التوت:یک:یئگ:اس:ےک:دعب:سلجم وزاری:ںیم،:وکیئ:داعؤں:ںیم: یلوؽ:اھت:،دعب:امنز :رجف:اامتجےک:وسرہ

:رقاؿ اپک:یک:قشم:وہشمر:اقری:انجب:اقری:دمحم:افروؼ:اصبح:ےن:رکایئ::اور:ایبؿ:وہا،:حبص:دس:ےجب:وجتدی

ےک:دعب:انجب:یتفم:ضیفم:ارلنمح:اصبح:ےن:تنس:ےک:اطمقب:ووض:اور:امنز:یک:یلمع:قشم:رکوایئ:۔:اور:اس:

ایس:رطح:دؿ:رھب:میلعت:وملعت:اور:ایبانت:اک:ہلسلس:اتلچ:راہ:سج:ںیم:انجب:احظف:بی:اہلل:اصبح:،انجب:

بح:،:انجب:وصن :اصادمح:وصن :قح:انیقیل:اصبح:،:انجب:ومالان:رادش:وبحمب:اصبح:،:انجب:ومالان:نیسح:

اخاقنہ:ےک:بش:وروز

رفتماقت

ادارہ

61

62

وبحمب:زرکای:اصبح،:داراولعلؾ:رکایچ:ےک:دو:ااسذتہ:انجب:یتفم:دبع:اانملؿ:اصبح:اور:انجب:ومالان:نیسح:

:انجب:یتفم:ادمح:اتممز:اصبح:،:انجب:رضحت:یتفم:دبع:اابلری:اصبح:داتم: : اق م:اصبح:اس:ےک:العوہ

ں:انجب:یتفم:اربامیہ:ریمشکی:اصبح:،:ارباکمہت:اشلم:ںیہ،:ہکبج:ااعشر :رعمتف:زپےنھ:واےل:رعموػ:تعن:وخ

انجب:اقری:فیس:اہلل:اصبح:،:انجب:اقری:اونر:اصبح:ودرگی:اشلم:ںیہ۔دس:رحمؾ:دعب:امنز :رغمب:رضحت:

ومالان:ونر:دمحم:اصبح::داتم:رباکمہت:اور:میلح:االتم:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم:رباکمہت:اک:

داتم:رباکمہت:ےن:ااتتخیم:داع:رکایئ:،:رصتخم:اوراجعم:داع:یک:بیجع:تیفیک:ایبؿ:وہا،ایبؿ:ےک:دعب:رضحت:واال:

:دایمئ:اطع::یھت،اہلل:اعتیل:رضحت:واال:داتم:رباکمہت:اور:امتؾ:احرضنی :اةحب:وک:تحص سلجم:اور:نیقلعتم:و

رںیھک۔اقمئ:رفامںیئ:اور:رضحت:واال:داتم:رباکمہت:اک:اسہی:اتدری:مہ:رپ:

امہمونں:یک:ادم

: :زعم:ادلنی:رضحت احیج:افروؼ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اصزبحادے:انجب:رضحت:ومالان

اصبح:داتم:رباکمہت:ہ ارہ:رحمؾ:ارحلاؾ:اخاقنہ:رشتفی:الےئ:اور:رضحت:واال:داتم:رباکمہت:ےس:وصخیص:

الماقت:رفامیئ:،:دعب:امنز :رغمب:اخاقنہ:ںیم:ایبؿ:رفامای۔

:اخص:ےس:::اصبح،ارفہقیاڈنیلگن:ےس:اھبیئ:فیس:ارلنمح ےس:انجب:احظف:دمحماصبح،ریموپر

ومالان:دبع:ارلدیش:اصبح:اےنپ:رمہاہ:دو:وسبں:ںیم:املعء:اور:اةحءےک:اسھت:رشتفی:الےئ،:بج:ہک:دیحراابد:ےس:

:رادش:وبحمب:اصبح:داتم: :ےس:رضحت:ومالان :ایر :ڈنٹواہل احظف:اابقؽ:اصبح،افراؿ:وراحیؿ:اصبح،

یگروؿ:کلم:ےس:اکن :اةحب:اخاقنہ:رشتفی:الےئ۔اوررضحت:واال:داتم:رباکمہت:بج:ہک:ڈنٹو:اجؾ،:اتلمؿ:اور:ا

رباکمہت:یک:تبحص:ےس:وخب:دیفتسم:وہےئ۔

ونثمی:ومالان:روؾ:

رضحت:ومالان:الجؽ:ادلنی:رویم:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہ:ہک:وج:دخا:ےس:یرات:ا ،:اور:

ات:اور:ااسنؿ:بس:یرےت:ںیہ،:

اور:وج:یھب:دےھکی:اگ،:اس:رپ:اس:وقتی:اایتخر:رکات:ا ،اس:ےس:ج

رمد :قح:یک:تبیہ:اغبل:وہک ۔

:ونثمی:: (میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:اشہ:ومالانادقس:رضحت:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:)اعمرػ

اخاقنہ:ےک:بش:وروز

63

رحنیم:رشنیفی:زایرت:

اعتیل:ااسمؽ::ممتہم :اجہعم:رضحت:ادقس:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح:داتم:رباکمہت:دمحبہ

:اجہعم:رضحت:ومالان :روۂضدمحم:اربامیہ:اصبح:دممہلظ:ااعلی:اورانبئ:ممتہم :اور :ہپ::رہدو:رضحات:رمعہ ادقس:

احرضی:یک:اعسدت:ےس:حرہہ:دنم:وہےئ:۔اماشء:اہلل:و:ابرک:اہلل!:العوہ:ازںی:اجہعم:ےک:ااسذتہ:ںیم:ےس:رضحت:

ومالان:رمعاؿ:اخدل:اصبح،:رضحت:ومالان:فیس:ارلنمح:اصبح:اور:رضحت:ومالان:بیعش:ریفوز:اصبح:دممہلظ:

:یھب:جح:ورمعے:یک:اعسدت:احلص:یک،زین:اہلل:اعتیل:ےن:ضحم:اےنپ:لضف:و:رکؾ:ےس:ارقح:وک:یھب:ہی:اعسدت:ےن

المد والشکربیصن:رفامیئ۔:وبقؽ:اطع:رفامےئ۔:انیم:!فلل اہلل:اعتیل:رہ:اکی:یک:احرضی:وک:رشػ

ہس:امیہ::ااحتمانت:اک:مظن

دنمرہج:ذلی:مظن:ےط:اپای:ا ::ےک:وحاےل:ےسھ 1438اجہعم:ںیم:ہس:امیہ:ااحتمانت:

رحمؾ:ارحلاؾ::ااحتمانت:ےس:لبق:میلعت:اک:ارخی:دؿ:28

رحمؾ:ارحلاؾ::ااحتمانت:یک:ایتری:ےک:ےیل:لیطعت:29

رحم:ؾ:ارحلاؾ::ااحتمانت:اک:ااغز:31

رفص:اریخل:::ااحتمانت:اک:ااتتخؾ7

رفص::الیطعتت11رفص::ات:8

:اک:دوابرہ:ااغزرفص:اریخل:::ہس:امیہ:ااحتمانت:ےک:دعب:میلعت11

إ إ إ إ

اجہعم:ےک:بش:وروز

رفتماقت

(اجہعم:ارشػ:ارادارس:رکایچ:ت)انمظ :امیلعتاراشد:امظع:اصبح:دممہلظ:رضحت:یتفم

63

64