Educação no Brasil Republica
-
Upload
vinicius-galvino -
Category
Documents
-
view
219 -
download
0
Transcript of Educação no Brasil Republica
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
1/12
O IDEARIO REPUBLICANO E A PROPAGAO DA ESCOLA PBLICA ENTRE1889-1894
Jorge Uilo! Cl"r#
I!$ro%&'(o)
O presente estudo visa analisar a difuso do iderio republicano e a
propagao da escola pblica entre o perodo de 1889 a 1894. A diviso da
Repblica e orde cronol!gica te coo intuito facilitar o trabal"o de #ue
estuda a $ist!ria. %ntre as dificuldades #ue a ci&ncia "ist!rica apresenta' ua das
aiores ( )ustaente a deterinao dos perodos de seu desenvolviento' pois
no d para di*er +a partir desse oento interropeos o estudo da ,onar#uia ecoeaos o da Repblica-' ) #ue e diferentes oentos os fatos "ist!ricos se
interpenetra no ( por #ue a Repblica ten"a sido proclaada e 1889' #ue a
vida econ/ica e social se transforou a partir da' ao contrrio' ela seguiu da
esa fora' udando soente o regie poltico.
0epois desse esclareciento' podeos di*er #ue' o ,oviento Republicano
teve seu incio e pleno andaento do p(rio' ou se)a' a partir de 1823. 0urante
esse perodo' uitas das udanas eigidas pelos republicanos ) vin"a sendoproovidas pelos diferentes gabinetes inisteriais do ip(rio. %ra a vel"a
,onar#uia buscando a)ustar sua poltica co intuito de peranecer ais tepo no
poder.
O 5overno perial institudo co a ndepend&ncia do 6rasil 718 pretendia
anter intocvel o latifndio escravista e preservar os privil(gios da elite rural'
por( co o passar dos anos' essa estrutura ontada no pilar social e econ/ico
se torna incapa* de acopan"ar a evoluo pelo #ual passava o 6rasil' aisnotadaente a partir de 1823' #uando evolue os eios de transportes co o
surgiento da rede ferroviria e a navegao a vapor. :o Oeste ;aulista as
fa*endas de caf( ad#uirira carter de epresa' co os proprietrios ecani*ando
a produo e nas regi
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
2/12
As atividades industriais coeara a ad#uirir iport=ncia nasd(cadas finais do s(culo >>' especialente no eio Rio de ?aneiro e @o;aulo. % 188' por eeplo' ua prieira associao de indstrias seforou no Rio de ?aneiro. %bora sua eist&ncia ten"a sido ef&era'indicava a constituio de u grupo social co interesses especficos. %@o ;aulo e e outras cidades' ineras sociedades operrias' de nature*a
variada' surgira a partir de 18891893' sugerindo a forao da classetrabal"adora urbana co interesses pr!prios' distintos da#ueles dostrabal"adores rurais. 70e 0ecca. 1991BC.
;odese perceber nas d(cadas finais do p(rio' o apareciento ebrionrio
de ua burguesia industrial e de u operariado urbanoindustrial' #ue tentava dividir
espao co o setor agrrio.
:a poltica' percebiase a inade#uao do regie perial a essa nova
realidade' devido' principalente a crise econ/ica #ue atinge o 6rasil e 1822'
pois se a burguesia industrial era adepta do desenvolviento e do progresso' o setor
agrrio pretendia conservar seus privil(gios. %sse tipo de entalidade contribuiu
para #ue os ideais republicanos se fi*esse cada ve* ais presente' o #ue
acentuou o +antagoniso entre os tradicionais sen"ores de terra #ue governava o
pas coo se governasse suas fa*endas e os representantes de novos interesses-
7DO@EA' 1924B 2.
:a edida e #ue o republicaniso avanava gan"ando espao na
sociedade' surgira institui
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
3/12
0os ;oderes' e Representao :acional.
Art. 13. Os ;oderes ;olticos recon"ecidos pela Donstituio do p(riodo 6ra*il so #uatroB o ;oder Iegislativo' o ;oder ,oderador' o ;oder%ecutivo' e o ;oder ?udicial.
Art. 11. Os Representantes da :ao 6ra*ileira so o perador' e aAssebl(a 5eral
DA;EGIO .
0o ;oder ,oderador.
Art. 98. O ;oder ,oderador ( a c"ave de toda a organi*ao ;oltica'e ( delegado privativaente ao perador' coo D"efe @upreo da:ao' e seu ;rieiro Representante' para #ue incessanteente velesobre a anuteno da ndepend&ncia' e#uilbrio' e "aronia dos ais
;oderes ;olticos. ,;%RA0OR Do 5uarda.
?oo @everiano ,aciel da Dosta.
Darta de Iei' pela #ual LO@@A ,A5%@EA0% ,;%RAI ,anda cuprir'e guardar inteiraente a Donstituio ;oltica do p(rio do 6ra*il' #ueLO@@A ,A5%@EA0% ,;%RAI ?urou' annuindo Ms Representa
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
4/12
192B12' nas regi
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
5/12
be' antes contnuos obstculos a seu prograa pelas s adinistra
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
6/12
proprietrios de terra' os +coron(is e suas regi
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
7/12
fortalecida' a burguesia passa a reivindicar pelo direito de participao no pleito
eleitoral. A instruo do povo foi ua estrat(gia utili*ada por essa burguesia no
soente no sentido de alfabeti*ar a grande assa' as tab( de garantir a sua
participao no pleito eleitoral' co ob)etivo de udar as ordens da coisa.
@egundo LA:I0A ;ALA
A #uesto do analfabetiso no 6rasil eerge co a refora eleitoral de188' 7Iei @araiva' #ue derruba a barreira da renda' as estabelece aproibio do voto do analfabeto' crit(rios antidos pela prieira Donstituiorepublicana. %la se fortalece co ua aior circulao de id(ias ligadas aoliberaliso e se nutre tab( de sentientos patri!ticos . A divulgao dosndices de analfabetiso e diferentes pases do undo na virada do s(culorevelava a iport=ncia #ue a #uesto vin"a ad#uirindo nos pases centrais e'certaente' tocou os brios nacionais. %ntre os pases considerados' o 6rasilocupava a pior posio' divulgandose internacionalente os dados
oferecidos pelo censo de 1893' #ue indicava a eist&ncia de 8C' 1V deiletrados' considerandose a populao total. ...P 7;ALA' 89' nK ')ulS1993.
;ara retirar o 6rasil do atraso educacional e proover o seu desenvolviento
e progresso industrial' os liberais republicanos adotara a ideologia positivista
forali*ada por Augusto Dote 7129818C2 e #ue no soente tin"a coo ob)etivo
difundir o con"eciento cientfico e defender ua orientao episteol!gica' as
tab( de apresentar ua aneira de pensar' reali*ar as transfora
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
8/12
O con"eciento das leis da sociedade peritir aos cidados vereos liites das reforas possveis' ao passo #ue os governos sero capa*esde usar o con"eciento social cientifico coo base para reforas paulatinase efetivas #ue auentaro ais ainda o consenso. 76OEEO,OR%' 1988B91.
A organi*ao cientifica da sociedade teria coo prop!sito a busca da
estabilidade' a eliinao do conflito entre os vrios grupos sociais' e busca do
consenso' coo fora de alcanar u novo pataar de evoluo' as para isso'
seria necessrio #ue as classes subalternas se conforasse co a sua situao
de subisso #ue ela se encontra e aceitasse de aneira resignada sua condio
de siples eleento de produo' cabendo aos capitalistas a capacidade de investir
e assegurar e suas os a concentrao das ri#ue*as. Assi' os positivistas
eplicava as condi
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
9/12
escolas t(cnicas e de artes e o ensino superior. Fuanto ao ensino de segundo grau'
ou ensino (dio' tentavase fa*&lo no proped&utico para o ensino superior.
6uscavase tab( incentivar o ensino de ci&ncias e substituio ao
ensino literrio presente na grade curricular das escolas' entretanto' se tratava ais
de acr(scio do #ue de substituio e tab(' por#ue as foras #ue defendia o
ensino "uanista clssico ipedira' resultando da o estabeleciento de ua
grade curricular enciclop(dica.
%ntre 1889 a 19C vrias reforas ocorrera co o ob)etivo de el"or
estruturar o ensino pririo e secundrio' entre esses encontrava o da Iei 88 de
189 #ue reforulou a nstruo do %nsino ;ririo e @ecundrio 7antendo a
esa estrutura do p(rio. O controle da nstruo do ensino pririo e
secundrio encontravase subordinada ao Donsel"o @uperior do 0iretor 5eral da
nstruo ;blica e das D=aras ,unicipais' #ue' por sua ve*' encontravase
subordinada ao ;residente do %stado atrav(s do @ecretrio do nterior. A Refora
da nstruo ;blica envolveu os tr&s graus de ensinoB ;ririo 7;reliinar e
Dopleentarista @ecundrio 7dado no 5insio e o @uperior 7nas Qaculdades.
% 1893' foi a ve* do Dol(gio :ora Daetano de Dapos e @o ;aulo'
atrav(s do 0ecreto %stadual n.2. Daetano de Dapos ao assuir a direo da
%scola :oral de @o ;aulo' reforula o seu plano de ensino. @egundo DlarY
733
;reocupandose prieiraente co a construo de u grandioso edifciopara a %scola :oral e escolas aneas. %ssas escolas fora criadas pelo 0r.Daetano de Dapos e era dirigidas por duas notveis professoras 0ona,aria 5uil"erina Ioureiro de Andrade' #ue "avia peranecido #uatro anosnos %stados Gnidos estudando (todos de ensino' ,iss ,rcia 6roZn'educadora norteaericana' vinda do Dol(gio Aericano de @o ;aulo.%ssas duas professoras' con)ugando os seus tuos valores intelectuais e abagage de con"ecientos #ue tra*ia' coeara a aplicar os (todos de
ensino renovado e eficiente nessas escolas' destinadas a capo deabstrao e eperientao de novas t(cnicas de prticas de ensino para osestudantes noralistas e para professores #ue dese)asse' constituindoessas escolas u centro de irradiao de ensino renovado' pois uito dosalunos dessas duas educadoras tivera grande influ&ncia na renovao do%nsino ;blico ;aulista e' posteriorente' noutros estados.
G dos ob)etivos da %scola :oral era forar professores odernos dentro
das novas t(cnicas de ensino' toando coo base nos princpios pedag!gicos
cientficos' confore predoinava nos %stados Gnidos' onde id(ias de $orace ,ann
e de outros educadores estava presentes. A %scola :oral Daetano de Dapos
9
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
10/12
troue coo novidade a iplantao da %scola Anea' onde os alunos podia
eercitar a sua pratica.
% 1894' o governo paulista atrav(s do 0ecreto %stadual nK 48' de U de
setebro de 1894 criava o 5rupo %scolar. [ iplantao dessa odalidade de
escola alterou o curso de "ist!ria do ensino pblico pririo no pas' atrav(s de
seus pro)etos de organi*ao curricular e adinistrativa' apresentava u ensino
seriado onde os alunos era distribudos "oogeneaente sob a orientao de u
s! professor' cu)o (todo seguido era o intuitivo.
:o 6rasil os grupos escolares fora criados co o prop!sito de reunir as
escolas isoladas #ue fora agrupadas levando e considerao a proiidade
entre elas. Os grupos escolares fora responsveis por u novo odelo de
organi*ao escolar no incio da Repblica' a #ual reunia as principais
caractersticas da escola graduada eistente na %uropa e nos %stados Gnidos'
sendo criados co o ob)etivo de iplantar a educao popular.
@egundo @aviani 7334' os grupos escolares constitura u fen/eno
tipicaente urbano' ) #ue no eio rural ainda predoinou as escolas isoladas. O
grupo escolar foi ua escola eficiente para a seleo e a forao das elites.
Po,&l"'(o r"ileir". &r"!" e r&r"l /180-19223
Ano ;opulao Eotal ;opulao Grbana ;opulao Rural182 9.9J3.428 11'1V 88'9V1893 14.JJJ.91C 1'4V 82.UV
QontesB 0ados referentes ao perodo de 182 a 193B Iopes' 192U. 0ados tab(etrados do Denso 0eogrfico do 65%' 199U.
0entro desse #uadro estatstico ( possvel ter ua breve noo de #ue a
populao urbana ainda era pe#uena e proporo coparando co as locali*ada
na regio rural. 0e odo #ue o nero de escolas criadas at( ento atendia a
deanda. Ap!s 193' novos grupos escolares fora iplantados' inclusive eoutros estados brasileirosB no Rio de ?aneiro e 1892' no ;ar e 1899' no ;aran
e 193J' e ,inas 5erais e 193U' no Rio 5rande do :orte e no %sprito @anto
e 1938' no ,ato 5rosso e 1913' e @anta Datarina e e @ergipe e 1911' na
;araba e 191U' no ;iau' e 193. Apesar da apliao do nero de grupos
escolares pelo 6rasil' ela no acopan"ou na esa proporcionalidade o auento
populacional. % 1914' por eeplo' para #ue a autoridade governaental pudesse
atender a reivindicao populacional por escolas duplicara os turnos' redu*indo a)ornada da escolaridade de #uatro anos para dois anos' peritindo assi a
10
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
11/12
apliao de ofertas de vagas na escola pblica se' no entanto' auentar os
recursos financeiros e a rede fsica eistente' pre)udicando a #ualidade de ensino
#ue ) se encontrava defasada' ua ve* #ue se redu*iu o tepo de estudo de 4
anos para dois. %sta situao perdurou ao longo de todo s(culo >> e adentra o
s(culo >>' #uando ainda assunto relacionado a universali*ao do ensino'
#ualidade continua constando na pauta de discusso educacional.
REER5NCIA BIBLIOGR6ICA
A:A@ 0O ,;TRO 0O 6RA@I' L. . 18U8'6%IIO' ?os( ,aria. Histria da Repblica.@o ;auloB Dia. %ditora :acional. 192.DO,E%. A. Curso de Filosofia Positiva. 1\ e \ Ii
-
7/25/2019 Educao no Brasil Republica
12/12
@ALA:' 0." nova lei da educa%&o.6D5. ra:etria 6i#ites e Perspectivas.@o;auloB %ditora Autores Associados. 1998.
@ALA:' 0. AI,%0A' ?ane @oares de' @OGHA' Rosa Qtia de' LAI0%,AR:'Lera Eere*a. ; le$ado Educacional do s8culo