CIANOTIPIA

I.E.S. Nº 1 de A EstradaEdu. Plástica e Visual

Prof.: A. Sanmartín

Descuberta en 1840 por Hersbhel. É unha técnica fotográfica coa que

se conseguen imaxes en azuis permanentes por medio da acción

fotoquímica da luz ultravioleta sobre superficies previamente

sensibilizadas.

Sistemas fotográficos solubles.

Son os consistentes en papeis emulsionados con sales de prata ou

ferro que, logo da exposición á luz ultravioleta, a imaxe obtense

lavando o papel unicamente con auga, para eliminar os sales non

queimados:

• Cianotipia

Ferro-Prata (Marrón Van Dyke)

Papel ao nitrato de prata

Pautas xerais para traballos de cianotipia:

1. Tipos de Papel

2. O Soporte

2.a. Preparado do papel

2.b. Preparación de madeiras

3. Pinceis

4. A exposición e o revelado da

cianotipia

5. Fórmula da emulsión

6. Aplicación da emulsión

7. Material que debe aportar o

alumando

8. Presuposto

9. Outras fórmulas para a realización

de cianotipias

Pautas xerais no emprego de técnicas foto-solubles.

1. Tipo de papel.

O Superalfa de gravado calcográfico (de vendas en tendas

especializadas en Belas Artes) é un tipo de papel que funciona

perfectamente tanto en cianotipias como no resto de técnicas foto-

solubles. Outros papeis de bos resultados son os Basic de Guarro,

sobre todo o de 225 gr., e os papeis de acuarela, aínda que estes

pecan de ser algo grosos

2. O soporte.

2.a. Preparado do papel.

Os papeis deben admitir o lavado pero deberán de ser finos para

evitar que se empapen de emulsión.

Se o papel resulta ser moi absorbente, ou vai sufrir varios lavados

pode encolarse con gelatina ao 5%.

Se desexamos un fondo perfectamente limpo debemos preparar antes

o papel coas seguintes solucións:

Solución A: Auga (750 ml) e Gelatina (5 gr. en papeis pouco porosos ou

10 en papeis porosos)

Solución B: Auga (750 ml) e Alume potásico (3gr.)

2.b. Preparación de Madeiras.

A preparación de madeirasé similar á do papel, pero en disolucións

máis suaves e estendéndoa varias veces. Cando un papel ou unha

madeira están preparados con gelatina necesitan maiores tempos de

exposición á luz.

3. Pinceis.

Como norma xeral, cando se estende a emulsión faise cunha brocha

de tamaño e calidade media (as moi boas tampouco son

recomendadas) e pelo semiduro.

Disólvense por separado ambas as solucións, mestúranse e esténdese

o preparado sobre o papel en capas moi finas. Pódense dar varias pero

entre unha e outra debemos esperar polo menos un par de días. O que

nunca se deba facer é dar unha capa grosa. Aínda que non é

imprescindible, recoméndase estender o preparado polos dous lados

do papel. O secado adecuado é de 4 a 8 días dependendo das

condicións ambientais, pero se tardamos en usar o papel máis dun

mes a gelatina pódese volver tan dura que non agarre a goma.

(Nota: Eu nunca necesitei preparar ningún papel. Basta usar un papel

minimamente absorvente e tolerante ao lavado con auga, moi

recomendable o papel de acuarela)

4. A exposición e o revelado da cianotipia.

Unha vez imprimados de emulsión e secos, os papeis aguantan pouco

tempo útiles.

A exposición pode realizarse á luz solar, cunha lámpada ultravioleta ou

cuns focos alógenos (de 1000 w mellor que de 500 w).

Débese aplicar unha boa cantidade de luz, pero evitando o calor pois

resta sensibilidade ao pigmento. Se non podemos reducir a calor de

xeito natural, ao mesmo tempo que estamos realizando a exposición

aplicamos un ventilador sobre o papel.

5. Fórmula da emulsión.

Existen varias. Nós recomedamos a do fotografo J.Fontcuberta.

(ao final deste documento recóllense outras)

Prepáranse por separado dúas solucións:

Solución A……25 gr. de Citrato férrico amónico verde + 100cc. de auga

destilada

Solución B……10 gr. de Ferricianuro potásico + 100 cc. de auga

destilada

Estas solucións deben permanecer separadas ata o momento de

aplicalas sobre o papel.

Mesturanse en partes iguais. Cando entran en contacto, a emulsión

resultante convírtese en fotosensible, polo que apartir dese momento

debemos traballar en penumbra

6. Aplicación da emulsión.

O primeiro que debemos procurar no acto de emulsionar é non

provocar charcos sobre o papel. A cantidade de pigmento colorante

(carga) debe ser o suficiente como para dar corpo á emulsión pero non

debe ser tanta como para que lle reste sensibilidade.

O estendido debe realizarse en penumbra con movementos enérxicos

da brocha en una dirección e logo noutra. Se se abusa do fregado coa

brocha podemos levantar “pelusilla” ou provocar “manchas”.

O secado da emulsión podemos realizalo cun secador de pelo ou un

pequeno calefactor.

A exposición considérase suficiente cando a emulsión comeza a

adquirir un ton grisáceo.

O lavado realízase con 3 ó 4 baños de auga nunha cubeta, durando

cada lavado 5 ó 6 minutos, ou ben, baixo un grifo con auga corrente.

Se no baño do revelado se lle engaden un par de pingas de amoníaco

aumenta a sensiblididade pero diminúe o contraste e a densidade

(debes ter bastante coidado porque é algo difícil de controlar).

Se se lle engade auga oxigenada no baño aumenta notablemente a

intensidade do azul. (Recomendado pola intensidade cromática que

adquire a imaxe).

7. Material que debe aportar o alumnado.

Papel.

Ou ben o Superalfa de gravado, o Ingres para Carboncillo, o Basic de

Guarro ou papeis de acuarela

Pinceis ou brochas.

Cando se estende a emulsión faise cunha brocha MOI LIMPA de

tamaño e calidade media. Abondan con unha cada grupo de 5

alumnos.

Auga osixenada. (non é para uso sanitario) Un bote por alumno

3 vasos de plástico cada grupo de 5 alumnos (1 para cada solución e

outro para a emulsión resultante)

2 xiringuillas de plástico cada 5 alumnos (para medir en penumbra as

dosis de cada solución) Un secador de pelo para cada 2 ou 3 alumnos

1 ou 2 bolsas de plástico opacas (bolsas negras para ou lixo) para transportar os papeis fotosensibles.

8. Presuposto.

Para dar unha idea do moito que renden, e polo tanto do económico que saen estes produtos, saber que con 50 gr de citrato amonico e 20 grs. de ferricianuro traballaron 60 alumnos realizando cada un deles entre 3 e 4 papeis formato A-4 (e sobrou emulsión)  Compra de material: Droguería RIESGO (www.manuelriesgo.com)Dirección: c/ Desengaño, 22 - 20004 Madrid – Tel.: 91.521.61.34 - 91.522.58.24 Fax: 91.532.50.43 Se paga por transferencia bancaria

(Factura de 2007, marzo)Hierro y amonio (III) citrato verde (100 grs)………. 9 €

Potasio ferricianuro (prusiato rojo) (100 grs)………..2 €Eso si, Portes……….13 €

+ IVA   

9. Outras fórmulas para a realización de cianotipias.

Fórmula (1)

A - 62'5 gr. cítrato férríco-amónico verde + 300 cc. Auga destilada

B- 22'5 gr. de ferricianuro potásico + 300 cc auga destilada

DURACIÓN: 2 semanas. Na neveira un mes.

Gardar por separado. Mestúrase a mesma cantidade de A e de B

Se emulsiona o papel. Exponse ao sol durante 15 ó 20 minutos (se

sobreexpón).

Lávase durante 15 minutos aproximadamente ata que desaparezan as

manchas amarelas.

Fórmula (2)

1’25 gr. ácido oxálico + 33'7 gr. citrato férrico-amónico verde + 11’2

gr. ferriciantiro potásico + 0’25 gr. dicromato amónico + 250 cc auga

destilada

DURACIÓN: 1 día.

A auga divídese en 4 partes e en cada unha disólvese un dos

químicos. Logo mestúrase todo. Para intensificar pódense aplicar 2 ó 3

pingas de acedo clorhídrico nun cuarto de litro de auga. Nunca mais

de 3 minutos.

Fórmula (3)

A- 18'5 gr. citrato férrico-amónico verde + 75 cc. auga destilada

B- 6'75 gr. ferricianuro potásico + 75 cc auga destilada

DURACIÓN:1 mes. Gardar por separado as dúas mesturas.

Fórmula (5) (Segundo Langfort)

A- 68 gr. Citrato ferrico amónico verde + 1’3 gr. ácido oxálico + 250cc.

Auga destilada

B- 23 gr. Ferricianuro potásico +1’3 gr. Ácido oxálico + 0’5 gr.

Dicromáto amónico + 250 cc. Auga destilada