Post on 12-Feb-2019
singular plural
masc. fem. masc. fem.
determinado o a os as
indeterminado un unha uns unhas
art.
prep.
singular plural
o a os as
a ao (ó) á aos (ós) ás
con co coa cos coas
de do da dos das
en no na nos nas
art.
prep.
singular plural
un unha uns unhas
con cun cunha cuns cunhas
de dun dunha duns dunhas
en nun nunha nuns nunhas
proximidade distancia media afastamento
masc. fem. masc. fem. masc. fem.
singular este esta ese esa aquel aquela
plural estes estas eses esas aqueles aquelas
proximidade distancia media afastamento
masc. fem. masc. fem. masc. fem.
sing. estoutro estoutra esoutro esoutra aqueloutro aqueloutra
pl. estoutros estoutras esoutros esoutras aqueloutros aqueloutras
proximidade distancia media afastamento
este, -s esta, -s ese, -s esa, -s aquel,-es aquela, -s
de deste, -s desta, -s dese, -s desa, -s daquel, -es daquela, -s
en neste, -s nesta, -s nese, -s nesa, -s naquel, -es naquela, -s
un posuído (singular)varios posuídos
(plural)
masc. fem. masc. fem.
1ª persoaun posuidor meu miña meus miñas
varios posuidores noso nosa nosos nosas
2ª persoaun posuidor teu túa teus túas
varios posuidores voso vosa vosos vosas
3ª persoa un ou varios posuidores seu súa seus súas
singular plural
masc. fem. masc. fem.
algún algunha algúns algunhas
ningún ningunha ningúns ningunhas
pouco pouca poucos poucas
abondo abonda abondos abondas
moito moita moitos moitas
demasiado demasiada demasiados demasiadas
tanto tanta tantos tantas
todo toda todos todas
outro outra outros outras
mesmo mesma mesmos mesmas
propio propia propios propias
certo certa certos certas
determinado determinada determinados determinadas
----- ----- varios varias
----- ----- ambos ambas
----- ----- entrambos entrambas
bastante ----- bastantes -----
mal ----- tales -----
masculino feminino
singular cadanseu cadansúa
plural cadanseus cadansúas
un posuidor varios posuidores
1ª de meu de noso
2ª de teu de voso
3ª de seu de seu
O artigo O posesivo
IndefinidosO demostrativo
Contraccións da preposición co artigo determinado
Posesivo distributivo
Posesivo de propiedade exclusiva
Indefinidos variables
Contraccións da preposición co artigo indeterminado
Contraccións da preposición co demostrativo
Combinación do demostrativo co indefinido outro
APÉNDICE MORFOLÓXICO
1
cero
un/unha
dous/dúas
tres
catro
cinco
seis
sete
oito
nove
dez
once
doce
trece
catorce
quince
dezaseis
dezasete
dezaoito
dezanove
vinte
vinte e un / vinte e unha
vinte e dous / vinte e dúas
trinta
trinta e un, trinta e unha
corenta
cincuenta
sesenta
setenta
oitenta
noventa
cen
cento un, cento unha
douscentos / duascentas
trescentos / trescentas
catrocentos / catrocentas
cincocentos / cincocentas, quiñentos / -as
seiscentos / seiscentas
setecentos / setecentas
oitocentos / oitocentas
novecentos / novecentas
mil
millón
billón
trillón
primeiro, -a
segundo, -a
terceiro, -a
cuarto, -a
quinto, -a
sexto, -a
sétimo, -a
oitavo, -a
noveno, -a
décimo, -a
undécimo, -a / décimo primeiro, -a
duodécimo, -a / décimo segundo, -a
décimo terceiro, -a
décimo cuarto, -a
décimo quinto, -a
décimo sexto, -a
décimo sétimo, -a
décimo oitavo, -a
décimo noveno, -a
vixésimo, -a
vixésimo primeiro, -a
vixésimo segundo, -a
trixésimo, -a
cuadraxésimo, -a
quincuaxésimo, -a
sesaxésimo, -a
septuaxésimo, -a
octoxésimo, -a
nonaxésimo, -a
centésimo, -a
milésimo, -a
millonésimo, -a
dobre / duplo, -a
triplo, -a
cuádruplo, -a
quíntuplo, -a
séxtuplo, -a
décuplo, -a
medio, -a
terzo, -a
cuarto, -a
quinto, -a
sexto, -a
sétimo, -a
oitavo, -a
noveno, -a
décimo, -a
onceavo, -a
doceavo, -a
centésimo, -a
milésimo, -a
millonésimo, -a
singular plural
masc. fem. masc. fem.
en nalgún nalgunha nalgúns nalgunhas
de dalgún dalgunha dalgúns dalgunhas
en noutro noutra noutros noutras
de doutro doutra doutros doutras
algo quenquera
alguén máis
cada menos
cadaquén nada
calquera ninguén
NumeraisNumerais cardinais
Numerais ordinais
Numerais multiplicativos
Numerais partitivos
Contraccións de indefinidos con preposicións
Indefinidos invariables
APÉNDICE MORFOLÓXICO
2
formas rectas
(sen preposición)formas oblicuas (con preposición)
libres ligadas
singular
1ª eu min comigo
2ª ti ti contigo
3ª el, ela si, el, ela consigo
plural
1ª nós (nosoutros) nós connosco
2ª vós (vosoutros) vós convosco
3ª eles, elas si, eles, elas consigo
de en
el del nel
ela dela nela
eles deles neles
elas delas nelas
non reflexivoreflexivo (cd)
Dativo (CI) Acusativo (CD)
singular
1ª me
2ª che te
3ªmasc.
lleo, lo, no
sefem. a, la, na
plural
1ª nos
2ª vos
3ªmasc.
llesos, los, nos
sefem. as, las, nas
Pronomes persoais Pronomes relativos
Pronomes interrogativos
Pronomes exclamativos
Serie tónica
Serie átona
Contraccións
acus.
dat.o / lo a / la os / los as / las
me mo ma mos mas
che cho cha chos chas
lle llo lla llos llas
nos nolo nola nolos nolas
vos volo vola volos volas
lles llelo llela llelos llelas
Concorrencia de pronomes átonos de complemento directo e de complemento indirecto
o cal
a cal
os cales
as cales
canto
canta
cantos
cantas
cuxo
cuxa
cuxos
cuxas
que
quen
onde
cando
como
cal
cales
canto
canta
cantos
cantas
que
quen
onde
cando
como
cal
cales
canto
canta
cantos
cantas
que
quen
onde
cando
como
APÉNDICE MORFOLÓXICO
3
ANDAR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
andoandasandaandamosandadesandan
andabaandabasandabaandabamosandabadesandaban
andeandesandeandemosandedesanden
anda
andade
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
andeiandachesandouandamosandastesandaron
andaraandarasandaraandaramosandaradesandaran
andaseandasesandaseandásemosandásedesandasen
andarandaresandarandarmosandardesandaren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
andareiandarásandaráandaremosandaredesandarán
andaríaandaríasandaríaandariamosandariadesandarían
andarandaresandarandarmosandardesandaren
InfinitivoandarXerundioandandoParticipioandado
VARRER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
varrovarresvarrevarremosvarredesvarren
varríavarríasvarríavarriamosvarriadesvarrían
varravarrasvarravarramosvarradesvarran
varre
varrede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
varrínvarrichesvarreuvarremosvarrestesvarreron
varreravarrerasvarreravarreramosvarreradesvarreran
varresevarresesvarresevarrésemosvarrésedesvarresen
varrervarreresvarrervarrermosvarrerdesvarreren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
varrereivarrerásvarrerávarreremosvarreredesvarrerán
varreríavarreríasvarreríavarreriamosvarreriadesvarrerían
varrervarreresvarrervarrermosvarrerdesvarreren
InfinitivovarrerXerundiovarrendoParticipiovarrido
PARTIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
partopartespartepartimospartidesparten
partíapartíaspartíapartiamospartiadespartían
partapartaspartapartamospartadespartan
parte
partide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
partínpartichespartiupartimospartistespartiron
partirapartiraspartirapartiramospartiradespartiran
partisepartisespartisepartísemospartísedespartisen
partirpartirespartirpartirmospartirdespartiren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
partireipartiráspartirápartiremospartiredespartirán
partiríapartiríaspartiríapartiriamospartiriadespartirían
partirpartirespartirpartirmospartirdespartiren
InfinitivopartirXerundiopartindoParticipiopartido
OBEDECER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
obedezoobedecesobedeceobedecemosobedecedesobedecen
obedecíaobedecíasobedecíaobedeciamosobedeciadesobedecían
obedezaobedezasobedezaobedezamosobedezadesobedezan
obedece
obedecede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
obedecínobedecichesobedeceuobedecemosobedecestesobedeceron
obedeceraobedecerasobedeceraobedeceramosobedeceradesobedeceran
obedeceseobedecesesobedeceseobedecésemosobedecésedesobedecesen
obedecerobedeceresobedecerobedecermosobedecerdesobedeceren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
obedecereiobedecerásobedeceráobedeceremosobedeceredesobedecerán
obedeceríaobedeceríasobedeceríaobedeceriamosobedeceriadesobedecerían
obedecerobedeceresobedecerobedecermosobedecerdesobedeceren
InfinitivoobedecerXerundioobedecendoParticipioobedecido
VerbosParadigmas regulares
Primeira conxugación
Segunda conxugación
Terceira conxugación
Verbos rematados en -cer e -cir
Os. verbos. en. -cer. (menos. facer. e. derivados). e. en. -cir. (menos. dicir. e. algúns.derivados).son.completamente.regulares.e.conxúganse.consonte.aos.seguintes.modelos:
APÉNDICE MORFOLÓXICO
4
TRADUCIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
traduzotraducestraducetraducimostraducidestraducen
traducíatraducíastraducíatraduciamostraduciadestraducían
traduzatraduzastraduzatraduzamostraduzadestraduzan
traduce
traducide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
traducíntraducichestraduciutraducimostraducistestraduciron
traduciratraducirastraduciratraduciramostraduciradestraduciran
traducisetraducisestraducisetraducísemostraducísedestraducisen
traducirtraducirestraducirtraducirmostraducirdestraduciren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
traducireitraducirástraducirátraduciremostraduciredestraducirán
traduciríatraduciríastraduciríatraduciriamostraduciriadestraducirían
traducirtraducirestraducirtraducirmostraducirdestraduciren
InfinitivotraducirXerundiotraducindoParticipiotraducido
CAER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
caiocaescaecaimoscaidescaen
caíacaíascaíacaïamoscaïadescaían
caiacaiascaiacaiamoscaiadescaian
cae
caede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
caíncaíchescaeucaemoscaestescaeron
caeracaerascaeracaeramoscaeradescaeran
caesecaesescaesecaésemoscaésedescaesen
caercaerescaercaermoscaerdescaeren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
caereicaeráscaerácaeremoscaeredescaerán
caeríacaeríascaeríacaeriamoscaeriadescaerían
caercaerescaercaermoscaerdescaeren
InfinitivocaerXerundiocaendoParticipiocaído
OÍR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
oiooesoeoímosoídesoen
oíaoíasoíaoïamosoïadesoían
oiaoiasoiaoiamosoiadesoian
oe
oíde
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
oínoíchesoíuoímosoístesoíron
oíraoírasoíraoiramosoiradesoíran
oíseoísesoíseoísemosoísedesoísen
oíroíresoíroírmosoírdesoíren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
oireioirásoiráoiremosoiredesoirán
oiríaoiríasoiríaoiriamosoiriadesoirían
oíroíresoíroírmosoírdesoíren
InfinitivooírXerundiooíndoParticipiooído
Verbos rematados en -aer, -oer, -aír, -oír
Conxúganse. consonte. aos. modelos. indicados. arriba:. abstraer, acaer, atraer, caer, condoer, contraer, corroer, choer, decaer, descontraer, desoír, detraer, distraer, doer, entreoír, esvaer, extraer, maltraer, moer, oír, proer, recaer, remoer, retraer, retrotraer, roer, saír, sobresaír, subtraer.
INCLUÍR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
inclúoinclúesinclúeincluímosincluídesinclúen
incluíaincluíasincluíaincluïamosincluïadesincluían
inclúainclúasinclúaincluamosincluadesinclúan
inclúe
incluíde
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
incluínincluíchesincluíuincluímosincluístesincluíron
incluíraincluírasincluíraincluiramosincluiradesincluíran
incluíseincluísesincluíseincluísemosincluísedesincluísen
incluírincluíresincluírincluírmosincluírdesincluíren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
incluireiincluirásincluiráincluiremosincluiredesincluirán
incluiríaincluiríasincluiríaincluiriamosincluiriadesincluirían
incluírincluíresincluírincluírmosincluírdesincluíren
InfinitivoincluírXerundioincluíndoParticipioincluído
Verbos rematados en -uír
Os.verbos.rematados.en.-uír.como.argüír, atribuír, concluír, construír, contribuír, destituír, destruír, diluír, estatuír, fluír, imbuír, recluír, restituír.etc.,.son.regula-res..O.seu.modelo.de.conxugación.é.o.seguinte:
APÉNDICE MORFOLÓXICO
5
LER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
leoleslelemosledeslen
líalíaslíaliamosliadeslían
lealeaslealeamosleadeslean
le
lede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
línlichesleulemoslestesleron
leralerasleraleramosleradesleran
leselesesleselésemoslésedeslesen
lerlereslerlermoslerdesleren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
lereilerásleráleremosleredeslerán
leríaleríasleríaleriamosleriadeslerían
lerlereslerlermoslerdesleren
InfinitivolerXerundiolendoParticipiolido
RIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
ríorisririmosridesrin
ríaríasríariamosriadesrían
ríaríasríariamosriadesrían
ri
ride
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
rinrichesriurimosristesriron
rirarirasrirariramosriradesriran
riserisesriserísemosrísedesrisen
rirriresrirrirmosrirdesriren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
rireirirásriráriremosriredesrirán
riríariríasriríaririamosririadesrirían
rirriresrirrirmosrirdesriren
InfinitivorirXerundiorindoParticipiorido
VESTIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
vistovistesvistevestimosvestidesvisten
vestíavestíasvestíavestiamosvestiadesvestían
vistavistasvistavistamosvistadesvistan
viste
vestide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
vestínvestichesvestiuvestimosvestistesvestiron
vestiravestirasvestiravestiramosvestiradesvestiran
vestisevestisesvestisevestísemosvestísedesvestisen
vestirvestiresvestirvestirmosvestirdesvestiren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
vestireivestirásvestirávestiremosvestiredesvestirán
vestiríavestiríasvestiríavestiriamosvestiriadesvestirían
vestirvestiresvestirvestirmosvestirdesvestiren
InfinitivovestirXerundiovestindoParticipiovestido
Conforme.ao.modelo.anterior.conxúganse:.adherir, advertir, agredir, competir, con-cernir, conferir, desapedir, despedir, diferir, discernir, divertir, dixerir, espelir, espir, ex-pedir, impedir, inferir, inserir, investir, inxerir, medir, pedir, preferir, proferir, reexpedir, referir, reflectir, repetir, revestir, suxerir, transferir, transgredir, vestir.
Segundo.modelo:
Conxúganse.do.mesmo.xeito:.crer, descrer, ler, reler, sobreser, trasler
O.mesmo.paradigma.teñen.os.verbos.asentir, conseguir, consentir, desmentir, ferir, malferir, mentir, perseguir, proseguir, resentir, seguir, sentir.
Sorrir conxúgase.igual.
SERVIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
sirvoserves [ɛ]serve [ɛ]servimos [e]servides [e]serven [ɛ]
servíaservíasservíaserviamosserviadesservían
sirvasirvassirvasirvamossirvadessirvan
sirve
servide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
servínservichesserviuservimosservistesserviron
serviraservirasserviraserviramosserviradesserviran
serviseservisesserviseservísemosservísedesservisen
servirserviresservirservirmosservirdesserviren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
servireiservirásserviráserviremosserviredesservirán
serviríaserviríasserviríaserviriamosserviriadesservirían
servirserviresservirservirmosservirdesserviren
InfinitivoservirXerundioservindoParticipioservido
Verbos rematados en -ir con alternancias vocálicas. Verbos con e como vogal final da raíz do infinitivo
Primeiro.modelo:
APÉNDICE MORFOLÓXICO
6
UNIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
unounesuneunimosunidesunen
uníauníasuníauniamosuniadesunían
unaunasunaunamosunadesunan
une
unide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
unínunichesuniuunimosunistesuniron
uniraunirasunirauniramosuniradesuniran
uniseunisesuniseunísemosunísedesunisen
uniruniresunirunirmosunirdesuniren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
unireiunirásuniráuniremosuniredesunirán
uniríauniríasuniríauniriamosuniriadesunirían
uniruniresunirunirmosunirdesuniren
InfinitivounirXerundiounindoParticipiounido
CABER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
caibocabescabecabemoscabedescaben
cabíacabíascabíacabiamoscabiadescabían
caibacaibascaibacaibamoscaibadescaiban
cabe
cabede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
coubencoubechescoubocoubemoscoubestescouberon
couberacouberascouberacouberamoscouberadescouberan
coubesecoubesescoubesecoubésemoscoubésedescoubesen
cabercaberescabercabermoscaberdescaberen
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
cabereicaberáscaberácaberemoscaberedescaberán
caberíacaberíascaberíacaberiamoscaberiadescaberían
coubercouberescoubercoubermoscouberdescouberen
InfinitivocaberXerundiocabendoParticipiocabido
DAR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
doudasdadamosdadesdan
dabadabasdabadabamosdabadesdaban
deadeasdeadeamosdeadesdean
dá
dade
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
deidechesdeudemosdestesderon
deraderasderaderamosderadesderan
desedesesdesedésemosdésedesdesen
dardaresdardarmosdardesdaren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
dareidarásdarádaremosdaredesdarán
daríadaríasdaríadariamosdariadesdarían
derderesderdermosderdesderen
InfinitivodarXerundiodandoParticipiodado
FUXIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
fuxofoxes [ɔ]foxe [ɔ]fuximosfuxidesfoxen [ɔ]
fuxíafuxíasfuxíafuxiamosfuxiadesfuxían
fuxafuxasfuxafuxamosfuxadesfuxan
fuxe
fuxide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
fuxínfuxichesfuxiufuximosfuxistesfuxiron
fuxirafuxirasfuxirafuxiramosfuxiradesfuxiran
fuxisefuxisesfuxisefuxísemosfuxísedesfuxisen
fuxirfuxiresfuxirfuxirmosfuxirdesfuxiren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
fuxireifuxirásfuxiráfuxiremosfuxiredesfuxirán
fuxiríafuxiríasfuxiríafuxiriamosfuxiriadesfuxirían
fuxirfuxiresfuxirfuxirmosfuxirdesfuxiren
InfinitivofuxirXerundiofuxindoParticipiofuxido
Conxúganse.igual:.aducir, afundir, aludir, asumir, conducir, confundir, cumprir ‘com-pletar’, curtir, deducir, desentupir, desunir, difundir, discutir, eludir, embutir, entupir, escapulir, esculpir, fulxir, fundir ’derreter’, gruñir, incumbir, inducir, infundir, insurxir, nutrir, percutir, presumir, reducir, refulxir, refundir, repercutir, resumir, reunir, rustrir, seducir, sucumbir, suplir, traducir, tupir, unir, unxir, urxir, zurcir.
Segundo.modelo:
Conxúganse.igual:.acudir, bulir, consumir, cubrir, cumprir ‘ser preciso’, cuspir, des-cubrir, deslucir, durmir, encubrir, engulir, ensumir, entrelucir, fundir ‘render’, fuxir, lucir, mulir, muxir, pulir, rebulir, recubrir, relucir, ruxir, sacudir, subir, sufrir, sumir, translucir, tremelucir, tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir.
Verbos con u como vogal final da raíz do infinitivo
Primeiro.modelo:Verbos
Paradigmas irregulares
APÉNDICE MORFOLÓXICO
7
DICIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
digodisdidicimosdicidesdin
dicíadicíasdicíadiciamosdiciadesdicían
digadigasdigadigamosdigadesdigan
di
dicide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
dixendixechesdixodixemosdixestesdixeron
dixeradixerasdixeradixeramosdixeradesdixeran
dixesedixesesdixesedixésemosdixésedesdixesen
dicirdiciresdicirdicirmosdicirdesdiciren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
direidirásdirádiremosdiredesdirán
diríadiríasdiríadiriamosdiriadesdirían
dixerdixeresdixerdixermosdixerdesdixeren
InfinitivodicirXerundiodicindoParticipiodito
FACER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
fagofasfaifacemosfacedesfan
facíafacíasfacíafaciamosfaciadesfacían
fagafagasfagafagamosfagadesfagan
fai
facede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
fixenfixechesfixofixemosfixestesfixeron
fixerafixerasfixerafixeramosfixeradesfixeran
fixesefixesesfixesefixésemosfixésedesfixesen
facerfaceresfacerfacermosfacerdesfaceren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
fareifarásfaráfaremosfaredesfarán
faríafaríasfaríafariamosfariadesfarían
fixerfixeresfixerfixermosfixerdesfixeren
InfinitivofacirXerundiofacendoParticipiofeito
ESTAR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
estouestásestáestamosestadesestán
estabaestabasestabaestabamosestabadesestaban
esteaesteasesteaesteamosesteadesestean
está
estade
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
estivenestivechesestivoestivemosestivestesestiveron
estiveraestiverasestiveraestiveramosestiveradesestiveran
estiveseestivesesestiveseestivésemosestivésedesestivesen
estarestaresestarestarmosestardesestaren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
estareiestarásestaráestaremosestaredesestarán
estaríaestaríasestaríaestariamosestariadesestarían
estiverestiveresestiverestivermosestiverdesestiveren
InfinitivoestarXerundioestandoParticipioestado
HABER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
heihasha / haihabemoshabedeshan
habíahabíashabíahabiamoshabiadeshabían
haxahaxashaxahaxamoshaxadeshaxan
---
---
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
houbenhoubecheshoubohoubemoshoubesteshouberon
houberahouberashouberahouberamoshouberadeshouberan
houbesehoubeseshoubesehoubésemoshoubésedeshoubesen
haberhabereshaberhabermoshaberdeshaberen
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
habereihaberáshaberáhaberemoshaberedeshaberán
haberíahaberíashaberíahaberiamoshaberiadeshaberían
houberhoubereshouberhoubermoshouberdeshouberen
InfinitivohaberXerundiohabendoParticipiohabido
Conxúganse.tamén.así.os.derivados.contradicir, desdicir.e.predicir. Bendicir.e.maldi-cir.son.regulares,.aínda.que.no.presente.de.indicativo.e.no.presente.de.subxuntivo.poden.seguir.o.modelo.de.dicir.
Conxúganse.do.mesmo.xeito.afacer, desfacer, refacer e satisfacer.
APÉNDICE MORFOLÓXICO
8
IR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
vouvasvaiimosidesvan
íaíasíaiamosiadesían
vaiavaiasvaiavaiamosvaiadesvaian
vai
vamoside
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
funfuchesfoifomosfostesforon
foraforasforaforamosforadesforan
fosefosesfosefósemosfósedesfosen
iriresirirmosirdesiren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
ireiirásiráiremosiredesirán
iríairíasiríairiamosiriadesirían
forforesforformosfordesforen
InfinitivoirXerundioindoParticipioido
PODER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
podopodespodepodemospodedespoden
podíapodíaspodíapodiamospodiadespodían
poidapoidaspoidapoidamospoidadespoidan
pode
podede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
puidenpuidechespuidopuidemospuidestespuideron
puiderapuideraspuiderapuideramospuideradespuideran
puidesepuidesespuidesepuidésemospuidésedespuidesen
poderpoderespoderpodermospoderdespoderen
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
podereipoderáspoderápoderemospoderedespoderán
poderíapoderíaspoderíapoderiamospoderiadespoderían
puiderpuiderespuiderpuidermospuiderdespuideren
InfinitivopoderXerundiopodendoParticipiopodido
ESTAR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
estouestásestáestamosestadesestán
estabaestabasestabaestabamosestabadesestaban
esteaesteasesteaesteamosesteadesestean
está
estade
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
estivenestivechesestivoestivemosestivestesestiveron
estiveraestiverasestiveraestiveramosestiveradesestiveran
estiveseestivesesestiveseestivésemosestivésedesestivesen
estarestaresestarestarmosestardesestaren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
estareiestarásestaráestaremosestaredesestarán
estaríaestaríasestaríaestariamosestariadesestarían
estiverestiveresestiverestivermosestiverdesestiveren
InfinitivoestarXerundioestandoParticipioestado
POÑER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
poñoposponpoñemospoñedespoñen
poñíapoñíaspoñíapoñiamospoñiadespoñían
poñapoñaspoñapoñamospoñadespoñan
pon
poñede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
puxenpuxechespuxopuxemospuxestespuxeron
puxerapuxeraspuxerapuxeramospuxeradespuxeran
puxesepuxesespuxesepuxésemospuxésedespuxesen
poñerpoñerespoñerpoñermospoñerdespoñeren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
poñereipoñeráspoñerápoñeremospoñeredespoñerán
poñeríapoñeríaspoñeríapoñeriamospoñeriadespoñerían
puxerpuxerespuxerpuxermospuxerdespuxeren
InfinitivopoñerXerundiopoñendoParticipioposto
Conxúganse.igual.os.derivados.de.antepoñer, apoñer, compoñer, contrapoñer, depo-ñer, descompoñer, dispoñer, expoñer, impoñer, indispoñer, opoñer, predispoñer, pre-supoñer, propoñer, recompoñer, repoñer, superpoñer, supoñer, traspoñer, xustapoñer.
APÉNDICE MORFOLÓXICO
9
PÓR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
poñoposponpomospodespon
puñapuñaspuñapuñamospuñadespuñan
poñapoñaspoñapoñamospoñadespoñan
pon
ponde
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
puxenpuxechespuxopuxemospuxestespuxeron
puxerapuxeraspuxerapuxeramospuxeradespuxeran
puxesepuxesespuxesepuxésemospuxésedespuxesen
pórporesporpormospordesporen
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
poreiporásporáporemosporedesporán
poríaporíasporíaporiamosporiadesporían
puxerpuxerespuxerpuxermospuxerdespuxeren
InfinitivopórXerundiopondoParticipioposto
QUERER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
queroqueresquerequeremosqueredesqueren
queríaqueríasqueríaqueriamosqueriadesquerían
queiraqueirasqueiraqueiramosqueiradesqueiran
quere
querede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
quixenquixechesquixoquixemosquixestesquixeron
quixeraquixerasquixeraquixeramosquixeradesquixeran
quixesequixesesquixesequixésemosquixésedesquixesen
quererquereresquererquerermosquererdesquereren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
querereiquererásquereráquereremosquereredesquererán
quereríaquereríasquereríaquereriamosquereriadesquererían
quixerquixeresquixerquixermosquixerdesquixeren
InfinitivoquererXerundioquerendoParticipioquerido
PRACER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
prazopracespracepracemospracedespracen
pracíapracíaspracíapraciamospraciadespracían
prazaprazasprazaprazamosprazadesprazan
prace
pracede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
prouguenprouguechesprougoprouguemosprouguestesprougueron
prougueraprouguerasprougueraprougueramosprougueradesprougueran
prougueseprouguesesprougueseprouguésemosprouguésedesprouguesen
pracerpracerespracerpracermospracerdespraceren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
pracereipraceráspracerápraceremospraceredespracerán
praceríapraceríaspraceríapraceriamospraceriadespracerían
prouguerprougueresprouguerprouguermosprouguerdesprougueren
InfinitivopracerXerundiopracendoParticipiopracido
SABER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
seisabessabesabemossabedessaben
sabíasabíassabíasabiamossabiadessabían
saibasaibassaibasaibamossaibadessaiban
sabe
sabede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
soubensoubechessoubosoubemossoubestessouberon
souberasouberassouberasouberamossouberadessouberan
soubesesoubesessoubesesoubésemossoubésedessoubesen
sabersaberessabersabermossaberdessaberen
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
sabereisaberássaberásaberemossaberedessaberán
saberíasaberíassaberíasaberiamossaberiadessaberían
puxerpuxerespuxerpuxermospuxerdespuxeren
InfinitivosaberXerundiosabendoParticipiosabido
Os.derivados.apracer, compracer.e.despracer.son.regulares.e.conxúganse.como.obe-decer.
Conxúganse.igual.os.derivados.antepor, apor, compor, contrapor, depor, descompor, dispor, expor, impor, indispor, opor, predispor, presupor, propor, recompor, repor, su-perpor, supor, traspor, xustapor.
APÉNDICE MORFOLÓXICO
10
SER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
sonesésomossodesson
eraeraseraeramoseradeseran
sexasexassexasexamossexadessexan
sé
sede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
funfuchesfoifomosfostesforon
foraforasforaforamosforadesforan
fosefosesfosefósemosfósedesfosen
serseressersermosserdesseren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
sereiserásseráseremosseredesserán
seríaseríasseríaseriamosseriadesserían
forforesforformosfordesforen
InfinitivoserXerundiosendoParticipiosido
TRAER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
traiotraestraetraemostraedestraen
traíatraíastraíatraïamostraïadestraían
traiatraiastraiatraiamostraiadestraian
trae
traede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
trouxentrouxechestrouxotrouxemostrouxestestrouxeron
trouxeratrouxerastrouxeratrouxeramostrouxeradestrouxeran
trouxesetrouxesestrouxesetrouxésemostrouxésedestrouxesen
traertraerestraertraermostraerdestraeren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
traereitraerástraerátraeremostraeredestraerán
traeríatraeríastraeríatraeriamostraeriadestraerían
trouxertrouxerestrouxertrouxermostrouxerdestrouxeren
InfinitivotraerXerundiotraendoParticipiotraído
TER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
teñotestentemostedesteñen
tiñatiñastiñatiñamostiñadestiñan
teñateñasteñateñamosteñadesteñan
ten
tende / tede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
tiventivechestivotivemostivestestiveron
tiverativerastiverativeramostiveradestiveran
tivesetivesestivesetivésemostivésedestivesen
terterestertermosterdesteren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
tereiterásteráteremosteredesterán
teríateríasteríateriamosteriadesterían
tivertiverestivertivermostiverdestiveren
InfinitivoterXerundiotendoParticipiotido
VALER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
vallovalesvalevalemosvaledesvalen
valíavalíasvalíavaliamosvaliadesvalían
vallavallasvallavallamosvalladesvallan
vale
valede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
valínvalichesvaleuvalemosvalestesvaleron
valeravalerasvaleravaleramosvaleradesvaleran
valesevalesesvalesevalésemosvalésedesvalesen
valervaleresvalervalermosvalerdesvaleren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
valereivalerásvalerávaleremosvaleredesvalerán
valeríavaleríasvaleríavaleriamosvaleriadesvalerían
valervaleresvalervalermosvalerdesvaleren
InfinitivovalerXerundiovalendoParticipiovalido
Da.mesma.maneira.conxúgase.equivaler.Abster, ater, conter, deter, entreter, manter, reter.e.soster conxúganse.igual.
APÉNDICE MORFOLÓXICO
11
VER
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
vexovesvevemosvedesven
víavíasvíaviamosviadesvían
vexavexasvexavexamosvexadesvexan
ve
vede
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
vinvichesviuvimosvistesviron
viravirasviraviramosviradesviran
visevisesvisevísemosvísedesvisen
ververesververmosverdesveren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
vereiverásveráveremosveredesverán
veríaveríasveríaveriamosveriadesverían
virviresvirvirmosvirdesviren
InfinitivoverXerundiovendoParticipiovisto
VIR
indicativo subxuntivoimperativo
Presente Copretérito Presente
veñovésvénvimosvidesveñen
viñaviñasviñaviñamosviñadesviñan
veñaveñasveñaveñamosveñadesveñan
ven
vinde / vide
Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.
vinviñechesviuviñemosviñestesviñeron
viñeraviñerasviñeraviñeramosviñeradesviñeran
viñeseviñesesviñeseviñésemosviñésedesviñesen
virviresvirvirmosvirdesviren
Futuro Pospretérito Futuro f. nominais
vireivirásviráviremosviredesvirán
viríaviríasviríaviriamosviriadesvirían
viñerviñeresviñerviñermosviñerdesviñeren
InfinitivovirXerundiovindoParticipiovido
Poden.conxugarse.igual advir, convir, contravir, desconvir, devir, desavir, intervir, pre-vir, provir, reconvir, sobrevir.
Conxúganse.igual.os.derivados:.entrever, prever, rever. Prover conxúgase.como.ver.nos.tempos.do.tema.de.presente.e.nas.formas.nominais.(provexo, provés...; provía...; proverei...),.mentres.que.nos.tempos.do.tema.de.perfecto.tende.a.facerse.regular:.provín, proviches, proveu, provemos, provestes, proveron; provera,.etc.; provese etc.).
Adverbios e locucións adverbiais
De lugarabaixoacáacóacoláadianteaíaláalénalguresalíalóaquénaquíarredorarribaatrásavantecercadebaixodentroderredorderribadetrásdianteembaixoencimaenribafóralonxeninguresondepretou?velaívelaquíxalundes
á beiraa caróna contramána rente(s)en fronteao ladoao péao redor
De tempoacotíoagoraaíndaantanoantesantontearestoraarreoasemadeatrás
axiñacandocedocercadaqueladecontadodecotedecontinodecotíodeseguidadeseguidodespoisendexamaisenseguidaentónentrementreshoganohoxeindalogomañámentresnamentresnoutroranuncaonteoutrorapasadomañáprontoseguidosempretardetrasantontexaxacandoxamais
a cada poucoa deshoraa destempoa diarioa miúdoa tempoantes de antonteao outro díaao poucoaos poucosás vecesde alí a poucode aquí a poucode camiñode cando en candode cando en vezde momentode raro en rarode tempo en tempode vez en candodeica poucodeica un pouco
en tempohoxe en díao outro antontepara o outro díapor vecespouco a pouco
De cantidade e precisiónabondoalgoapenasbastantebencantocasedabondodemasiadomáismalamentemediomenosmesmamentemesmomoimoitonadapoucosósoamentetalmentetantantoxustamentexusto
a mediasde máisde menosde sobrade todopor aí
De modoadredeamodoasemadeasíbencomodevagarengordegratismalmellorpaseniñopeor
APÉNDICE MORFOLÓXICO
12
Adverbios e locucións adverbiais
Locucións prepositivas
Conxuncións e locucións conxuntivasPreposicións
a correra dereitasa eitoa escapea feitoá finá mantentaao caboao chouao dereitoao finao xeitoá présaa propósitoás présasás toasde baldede golpede prontode propósitode repentede socatede socatode súpetoen balde
De afirmaciónabofésitaménxaora
así mesmode certo
De negaciónninnonsequeratampouco
non xa
De dúbidaacasodisquequizá(s)quizabesquizaisseicatalvezao mellorpoida quese cadra
a cor á beira dea carón dea causa dea diferenza dea forza dea par deá parte dea pesar dea poder dea prol dea rente(s) dea respecto dea través deabaixo deacerca deademais dealén deamais deantes deó par deó pé deó redor deaquén dearredor dearriba de
atrás debaixo debardante debeira decabo decanto acara acas decerca deco gallo decon respecto acontra dede par dedebaixo dedentro dederredor dederriba dedespois dedetrás dediante deen canto aen favor deen fronte deen lugar deen par de
en troques deen vez deencima deencol deenriba defóra defronte alonxe deno canto depese apor causa depor cousa depor culpa depor medio depor mor depreto derespecto arespecto deriba desobre detocante atras deverbo dexunto axunto de
Copulativasemaisnina maise mais
Disxuntivas e distributivasou(que)...queben...bencal...calnin...ninora...oraou...ouquer...quervolta...voltaxa... xa
Adversativasmaisnembarganteperoporénsenón
a menos queagás queagora benagora queaínda queasí a todo, así e todobardante quecon todoe iso que (e eso que)excepto quefóra de queinda quemenos queno entantonon obstanteora benora quepor isoquitado que, quitando quesacado que, sacando quesenón quesó que
Concesivasasí
a pesar de quea pouco queaínda queben queinda quemáis quemal quemesmo quenin quepese a quepor (+ adxectivo) quepor máis quepor moito quepor pouco que
Condicionaiscandose
a menos quea nada quea non ser quea non ser sea pouco que
aagásanteapósataatébaixobardantecabocandacasconconformeconsontecontradedeicadendedesdeduranteen
entreexceptofóramaliamediantemenosondaparaperanteporquitandosacadosacandosalvosegundosensenónsosobretrasxunta
APÉNDICE MORFOLÓXICO
13
agás queagás sebardante quecaso de quecon quecon tal de quecon tal quede non ser quede non ser seen caso de queexcepto queexcepto sequitado quequitado sequitando quequitando sesacado quesacado sesacando quesacando sesalvo quesalvo sesempre quesenón que
Causaiscomopoisporqueque
como queira quedado quepois quepor causa de quepor cousa de quepor culpa de quepor mor de queposto quevisto quexa que
Consecutivasconquedaquelaentónlogo
así poisasí quede aí quede forma quede maneira quede modo quede xeito quepolo tantopor conseguintepor tantotan(to)... quexa que logo
Finaisporquequea fin de quea queen favor de quepara que
Locativasonde
onde queira que
Temporaisapenasasemadecandoentrementresmalmentresnamentres
antes de queantes queao queasí queata queaté queaxiña quecada vez quecando queira quedecontado quedeica que
dende quedes quedesde quedeseguida quedespois de quedespois queen tantoentre tantoinda ben nonlogo quementres tantonon bensempre quetan pronto
Modaiscomoconformeconsontesegundo
así comoben comode forma quesen quecoma sede maneira quetal calcomo queira quede modo quetal comocomo sede xeito quetal e comomal como
Comparativascacomacomoque
Completivasquese
á (a + a artigo; ‘ala’)
ás (a + as artigo; ‘alas’)
bóla (‘esfera’)
cá (ca + a)
cás (ca + as)
chá (‘plana’)
chás (‘planas’)
có (ca + o)
cós (ca + os; subst.)
cómpre (‘é mester’)
cómpren (‘son mester’)
dá (pres. e imp. de dar)
dás (pres. de dar)
dó (‘compaixón’)
é (pres. de ser)
fóra (adv.)
máis (adv. e pron.)
nó (subst.)
nós (pron. tónico; pl. de nó)
ó (a + o)
ós (a + os)
óso (do corpo)
pé (parte do corpo)
póla (‘rama’)
pór (‘poñer’)
présa (‘apuro’)
sé (‘sede eclesiástica’; imp. de ser)
só (adv. e adx.)
té (‘infusión’)
vén (pres. de vir)
vés (pres. de vir)
vós (pron. tónico)
a (artigo; pron.; prep.)
as (artigo; pron.)
bola (peza de pan)
ca (conx.)
cas (prep.)
cha (che + a)
chas (che + as)
co (con + o)
cos (con + os)
compre (‘merque’)
compren (‘merquen’)
da (de + a)
das (de + as)
do (de + o)
e (conx.)
fora (antepret. de ser e ir)
mais (conx.)
no (en + o)
nos (pron. átono; en + os)
o (artigo; pron.)
os (artigo; pron.)
oso (animal)
pe (letra)
pola (‘galiña’; por + a)
por (prep.)
presa (‘prendida’; ‘presada’)
se (conx.; pron.)
so (prep.)
te (pron.; letra)
ven (pres. de ver; imp. de vir)
ves (pres. de ver)
vos (pron. átono)
Conxuncións e locucións conxuntivas
O til diacrítico
APÉNDICE MORFOLÓXICO
14