Download - embrapa

Transcript
  • http://www.agencia.cnptia.embrapa.br/gestor/arroz/arvore/CONT000fesi63xh02wx5eo0y53mhyx67oxh3.html

    NoBrasil,oarrozirrigadoeodeterrasaltassocultivadosemumagrandediversidadedeclassesdesolos.Paraisso,necessrioquehajaummanejoadequadodafertilidademediantecorreeseadubaesapropriadaseprticasdeconservaodesoloparaevitaraerosocausadaprincipalmentepelaschuvas.

    ExtensoeDistribuiodosSolosDescriodossolosmaisadequadosparaplantioSistemadecultivodeterrasaltasSistemadecultivoirrigado

    ExtensoeDistribuiodosSolos

    Agrandediversidadedetiposdesoloscondicionadapelasformasetiposderelevo,clima,materialdeorigem,vegetaoeorganismosdosolo.NoMapadeSolosdoBrasil(Figura1),atualizadocombasenoatualSistemaBrasileirodeClassificaodeSolos(Embrapa,2006),podesedistinguir13grandesclassesdesolosrepresentativasdaspaisagensbrasileiras.HgrandepredominnciadosLatossolos,ArgissoloseNeossolos,quenoconjuntosedistribuememaproximadamente70%doterritrionacional(Tabela1).

  • Figura.1.DistribuiodossolosnoBrasilbaseadonoMapadeSolosdoBrasil,atualizadosegundooatualSistemaBrasileirodeClassificaodeSolos.

    Tabela1.ExtensoedistribuiodasclassesdesolosnoBrasil.Classes reaabsoluta

    (Km2)rearelativa

    (%)

    Argissolos 2.28589,16 26,84Cambissolos 448.268,08 5,26Chernossolos 37.206,29 0,44Espodossolos 160.892,69 1,89Gleissolos 397.644,27 4,67

  • Latossolos 2.681.588,69 31,49Luvissolos 241.910,74 2,84Neossolos 1.122.603,82 13,18Nitossolos 96.533,02 1,13Organossolos 2.231,33 0,03Planossolos 226.561,75 2,66Plintossolos 594.599,98 6,98Vertissolos 17.630,98 0,21Afloramentosderocha,dunas,guaseoutros 201.815,77 2,37Brasil 8.514.876,60 100,00Fonte:Embrapa(2006).

    NoBrasil,asclassesLatossoloseArgissolosocupamaproximadamente58%dareaesosolosprofundos,altamenteintemperizados,cidos,debaixafertilidadenaturale,emcertoscasos,saturadosporalumnio.

    Solosdemdiaaaltafertilidadetambmocorremesoemgeralpoucoprofundosemdecorrnciadeseubaixograudeintemperismo,caracterizadosnasclassesdosNeossolos,Argissolos,Luvissolos,Planossolos,Nitossolos,ChernossoloseCambissolos.

    Descriodossolosmaisadequadosparaplantio

    SistemadeCultivoemTerrasAltas

    AsreasdesolosmaisadequadasculturadoarrozdeterrasaltascompreendemosLatossolos,Argissolos,NitossoloseChernossolos,argilososoumuitoargilosos,comboacapacidadederetenodegua.Esseaspectodegrandeimportnciaparaoarrozdeterrasaltasporsertotalmentedependentedaprecipitaopluvial.

    LatossolosVermelhosDistrofrricos

    Solosbemdrenadosderivadosderochasbsicas,contendoteoreselevadosemFe2O3,MnOenormalmenteTiO2,comforteatraomagntica.ForamclassificadosanteriormentecomoLatossolosRoxos.Somuitoprofundos,friveisoumuitofriveisquandomidos,argilososoumuitoargilososedeboascondiesfsicas.

    Aprincipallimitaoabaixafertilidadenatural,porquesosolosdistrficos,combaixasaturaoporbases.Demodogeral,sosolosbemprovidosdemicronutrientes,oquenoacontececomamaioriadosLatossolos.Sobastanteresistenteserosolaminar,devidossuascaractersticasfsicasdeboapermeabilidadeeporosidadequandoemcondiesnaturaisouquandobemmanejados.Submetidosaoscultivosintensivospelaaraoousucessivasgradagens,sofremumacompactaosubsuperficial(pdearadooupdegrade)comfavorecimentoaoencrostamentosuperficial,queaumentaconsideravelmenteasusceptibilidadeerosoediminuiaprodutividade.Emcondiesavanadasdemanejoinadequado,desenvolvemseravinasepequenasvoorocascomfacilidade.

    LatossolosVermelhosDistrficos

    CompreendemsolosmineraiscomteoresmdiosaaltosdeFe2O3nossolosargilososoumuitoargilosos,enormalmentebaixosnossolosdetexturamdia.AnteriormenteeramclassificadoscomoLatossolosVermelhoEscuros.Somuitoprofundos,bemdrenados,friveisoumuitofriveis,detexturaargilosaoumuitoargilosaemdia.Asexcelentescondiesfsicasaliadasaorelevoplanoousuavementeonduladoondegeralmenteocorrem,favorecem

  • suautilizaoparaasmaisdiversasculturasclimaticamenteadaptadasregio.Essessolos,porseremcidosedistrficosrequeremcorreodeacidezeadubaofertilizante.Ossolosargilososemuitoargilosostmmelhoraptidoagrcolaqueosdetexturamdia,tendoemvistaqueestesltimossomaispobresepodemserdegradadosmaisfacilmenteporcompactaoeerosoquandofeitousoinadequadodeequipamentosagrcolas.

    LatossolosVermelhoAmarelos

    SoloscomteoresmedianosdeFe2O3,argilososoumuitoargilososenoconcrecionrios.Mantmomesmonomedaclassificaoanteriora2006.Soprofundosoumuitoprofundos,bemdrenados,comtexturaargilosa,muitoargilosaoumdia.Sosoloscidosamuitocidos,comsaturaodebasesbaixaeteordealumniotrocvelfrequentementealto.EssesLatossolostambmpossuemboascondiesfsicasque,aliadasaorelevoplanoousuavementeondulado,favorecemautilizaocomdiversasculturasclimaticamenteadaptadas.Asprincipaislimitaessoaacidezelevadaeafertilidadequmicabaixa.Requeremummanejoadequadocomcorreodaacidez,adubaofertilizanteecontroledeeroso,sobretudonossolosdetexturamdia,quesoosmaispobresesusceptveiseroso.Adeficinciademicronutrientespodeocorrer,sobretudonossolosdetexturamdia.

    LatossolosAmarelos

    ApresentambaixosteoresdeFe2O3,sendobemdrenados,profundosemuitoprofundos,compredominnciadetexturamdia,baixarelaotexturalepoucadiferenciaoentreoshorizontes.Apresentambaixasaturaoesomadebases,ealtasaturaoporalumnio.Umadascaractersticasmaismarcantesdessessolosapresentaremsecoesos,durosoumuitodurosquandosecos.Asprincipaislimitaesdessessolosdecorremdeforteacidez,altasaturaocomalumnioextravelebaixafertilidadequmicanatural.Portanto,somuitopobresemnutrientes,oqueinevitavelmenteimplicarnuminvestimentoinicialbastantealtocomousointensivodeadubaofertilizante.Aprticadecalagemobjetivaaneutralizaodoefeitotxicodoalumnioparaasplantasetambmfornecimentodeclcioemagnsio.

    NitossolosVermelhos

    Solosdeargiladeatividadebaixa,originadosderochasbsicas,comteoresrelativamenteelevadosdeFe2O3.Antes,eramconhecidoscomoTerraRoxaEstruturada.Soprofundosoudeprofundidademdia,bemdrenados,comtexturaargilosaoumuitoargilosaaolongodoperfilereduzidogradientetextural.Asaturaoporbasesbaixa,sendopredominantementedistrficos,compequenasocorrnciasdesoloseutrficoselicosSosoloscomboascondiesfsicas,queapresentamcomoprincipaislimitaesabaixasaturaodebasese,nocasoderelevoondulado,asusceptibilidadeerosoeapresenadepedregosidadeerochosidade.

    ChernossolosArgilvicos

    Essessolossecaracterizamporapresentarargiladeatividadealtaesaturaoporbasesalta.Antes,eramdesignadosdeBrunizensAvermelhados.Somoderadamenteprofundosarasos,comdistintadiferenciaoentreoshorizontes,normalmentecomtexturamdianoshorizontessuperficiaiseargilosanossubsuperficiais.ApresentampermeabilidademoderadanohorizontesuperficialelentanohorizonteBt,sendo,portanto,muitosusceptveisaprocessoserosivos.Solosqueapresentamcaractersticasqumicasexcelentesparaousoagrcola,principalmenteporseuelevadopotencialnutricional,altasaturaoporbasese

  • capacidadedetrocadections,almdeapresentaremacidezpraticamentenula.Noentanto,ocorrememlocaisondeorelevomaisacidentado,prevalecendoaslimitaesdevidasaosfortesdeclives,comaltoriscodeeroso.Somaisusadosparapastagens.

    ArgissolosVermelhoAmarelos

    Solosquesecaracterizamporapresentaremgradientetextural,comntidaseparaoentrehorizontesquantocor,estruturaetextura.OsteoresdeFe2O3normalmentebaixosSoprofundosapoucoprofundos,moderadamenteabemdrenados,comtexturamuitovarivel,pormcompredomniodetexturamdianasuperfcieeargilosaemsubsuperfcie,compresenaounodecascalhos.Devidograndediversidadedecaractersticasqueinterferemnousoagrcola,almdaocorrncianosmaisvariadosrelevos,difcilgeneralizar,paraaclassecomoumtodo,suasqualidadeselimitaesaousoagrcola.Deumamaneirageral,podesedizerqueosArgissolossomuitosusceptveiseroso,sobretudoquandoogradientetexturalmaisacentuado,presenadecascalhoserelevomaismovimentadocomfortesdeclives.Nessecaso,nosorecomendveisparaagricultura,prestandoseparapastagemereflorestamentooupreservaodafloraefauna.Quandolocalizadosemreasderelevoplanoesuavementeondulado,essessolospodemserusadosparadiversasculturas,desdequesejamfeitascorreodaacidezprincipalmentequandosetratardesolosdistrficosoulicoseadubao.

    SistemadeCultivoIrrigado

    OsPlanossolos,Gleissolos,Chernossolos,Plintossolos,Vertissolos,Organossolos,Cambissolos,Espodossolos,NeossolosFlvicoseNeossolosQuartzarnicoshidromrficosocupam,emgeral,reassedimentaresbaixas,devrzeasouterraos,oquelhesconferecondiesmaisoumenosapropriadasaocultivodoarrozirrigado.

    Planossolos

    EssaclasseapresentacomocaractersticageralapresenadeumtipoespecialdehorizonteBtextural,comincrementodeargiladoA(ouE)paraoBassociadoacoresacinzentadasouescurecidasquerefletemumabaixapermeabilidade.Sosolosdefertilidadebaixaaalta,apresentandonormalmentebaixosteoresdematriaorgnicaedeficinciaemfsforo.

    Gleissolos

    Caracterizamseporapresentarumhorizontecomcorescinzentas(horizonteglei),imediatamenteabaixodohorizonteA,ouquecomeadentrode50cmdasuperfcie,indicativodeformaoemambientedereduodevidosaturaoporguaduranteumlongoperododoano.Sodetexturamdiaouargilosaemtodososhorizontes,defertilidadebaixaaaltanoapresentandohorizonteBassociadomudanatexturalabrupta,oqueosdiferenciadosPlanossolos.

    Chernossolos

    Chernossolosemreasdevrzeacomdrenagemimperfeitaemrelevoplanoasuaveondulado,maldrenadossobastanteaptosparaocultivooarroz.

    SosolosqueapresentamhorizonteAchernozmicoseguidoporhorizonteBtexturalouincipientecomargiladeatividadealtaesaturaoporbaseselevada(eutrficos)emtodooperfil.Apresentam,normalmente,fertilidadenaturaldemoderadaaalta,suportando,juntocomalgunsVertissolos,osmelhoressoloscultivadoscomarrozirrigado,proporcionandoaltasprodutividades.

  • Plintossolos

    Sosolosgeralmenteprofundos,imperfeitamenteoumoderadamentedrenados,formadossobcondiesderestriopercolaodegua.Apresentamumhorizontecommosqueadosvermelhoseamarelos,maciosquandomidos,masqueendurecemirreversivelmentequandosecam,formandondulosduros,identificadoscomoplintita.Soemgeraldefertilidadebaixa.

    Vertissolos

    Emrelaoutilizao,essessolossoadequadosdopontodevistaqumico,pormnoapresentamatributosfsicosfavorveisaomanejo,sendomuitodurosquandosecos,formandotorrescompactos,emuitoplsticosemuitopegajososquandomolhados,aderindoaosimplementosagrcolas.Amaiorpartedessessolosutilizadacompastagensnaturaisdeboaqualidadee,emmenorescala,comculturasanuaiscomotrigo,milhoesorgo.Emreasplanassocultivadoscomarrozirrigado.

    Organossolos

    Nasuamaiorparte,sofortementecidos,combaixasaturaoporbasesefrequentementecomaltosteoresdealumniotrocvel.Quandodrenadosecultivados,podemficarsujeitosaumaacentuadasubsidncia(rebaixamentodasuperfcie)ediminuiogradativanoteordematriaorgnica.

    Abaixafertilidadenatural,adeficinciadeaeraoeosimpedimentosmecanizaoconstituemimportanteslimitaesaousodessessolos.

    Cambissolos

    OsCambissolosemreasdevrzeaocupamposiesligeiramentesuperioresedemelhordrenagemdoqueosGleissolos.Suaspartesmaisplanassofrequentementesistematizadaseutilizadascomarrozirrigado.Somuitovariveisquantotexturaefertilidadenatural.

    Espodossolos,NeossolosFlvicoseNeossolosQuartzarnicosHidromrficos

    Apresentamumaaptidomuitorestritaparaousocomarrozirrigado,poissomuitoarenososousujeitosainundaesmuitofrequentes.OcupamreassignificativasdevrzeasnorioGrandedoSul,SantaCatarinaeRoraima.