TESĠSAT TEKNĠĞĠ EĞĠTĠM KĠTABI › uploads › yuklemeler › teknik-el-kitabi.pdfDemir...

ISITMA TEKNİĞİ VE TESİSAT KITABI

Demir Döküm servis Yöneticiliği 1 Rev.0 - 05.2012

TESĠSAT TEKNĠĞĠ EĞĠTĠM KĠTABI

SERVĠS BÜLTENĠ

TESĠSAT TEKNĠĞĠ wwwwww..ddeemmiirrddookkuumm..ccoomm..ttrr



TESİSAT TEKNİGİ TEMEL ESASLARI Tesisat Tekniği Teknik & Eğitim

1. SUYUN ÖZELLİKLERİ Neden su kullanıyoruz

Evlerimizdeki ısıtma Sistemlerinde ısı enerjisini taşımak için su kullanmaktayız. Su yoğunluğu, ısı transfer özelliği, sızıntılarda insan sağlığına zarar vermemesi, kolay bulunması ve ucuz olması gibi temel nedenlerden dolayı ideal maddedir. 1.1 Fiziksel Özellikler Su yoğunluğu + 4°C sıcaklıkta maksimum düzeydedir. Yani 1 dm³ su = 1 Kğ sudur. Su ısıtılarak sıcaklığı 4°C’den 90 °C’ ye yükseltilirse hacmi % 3,6 büyür. Bünyesinde 100 Lt su olan bir tesisatta kabaca 4 lt’lik bir artışla hacim 104 lt ’ye çıkar. Su doğada katı, sıvı ve gaz halinde bulunur. Suyun üç hali sıcaklık ve basınca bağlı olarak değişmektedir. Su 1 bar’a kadar olan basınçta ısıtılırsa 100 °C’ de gaz ( buhar) haline geçer. Daha yüksek basınçlarda örneğin 2 bar basınç altında 120 °C’ de , 2,5 bar basınç altında 138 °C’ de buharlaşır. Aşağıdaki entalpi diagramı hal değişimi için verilmesi gereken enerji miktarlarını içermektedir.

1 kg suyun sıcaklığını 1K arttırmak için gerekli enerji, ÖZGÜL ISI = C C = 1,163 W / kg K C = 1 Kcal / kgK C = 4,18 Kj / kgK

92 v att 116 vatt 626 vatt 80 kcal 100 kcal 540 kcal 332 kjül 418 kjül 2250kjül

1.2 Kimyasal Özellikleri Suyun bileşimi : kimyasal saf su hidrojen ve oksijen atomlarından oluşmaktadır. 2H2 + O2 2H2O ,sadece sterilize edilmiş su kimyasal olarak saftır.

Doğada buna pek rastlanmaz, saf suyun tadı pek hoş olmayıp renksiz ve kokusuzdur. İçme suyu için uygun değildir. Elektrik akım yardımıyla su, kendisini oluşturan maddelere ayrılabilir. Böylece renksiz ve kokusuz olan Oksijen gazı ( yanmaz ancak yanmada gerekli olan bir özelliği vardır.) ve Hidrojen ( yanıcı özelliği vardır.) ortaya çıkar. Hidrojen ve Oksijenin yakılmasıyla tekrar su oluşur. Bu işlemde çok büyük enerji açığa çıkar. Bu sirkülasyon ideal olarak Ekoloji denge üzerine zararlı bir etkiyi içermez. Bu yasalara uygunluk,Hidrojen-Teknolojisinde giderek artan bir şekilde kullanılmaktadır.



Havada yağmur suyu genellikle Oksijen ( O2), Azot (N2), Karbondioksit (CO2), ve Sülfür dioksit (SO2) ile zenginleşir. Bu meyanda hafif karbonat ( CO2 + H2O H2CO3) ve sülfürik Asit ( SO2 + H2O H2SO3 ) oluşur. Buna eksi yağmur denir. 2. BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ Fiziksel bir büyüklük olan basınç, bir kuvvetin bir cisim yüzeyine tatbikiyle oluşur.

Fransız matematikçisi Blaise Pascal ( 1623-1662 ) ismine istinaden Pascal

olarak belirlenmiştir. Belirtilen tanımda, küçük bir kuvvet (1N) büyük bir yüzeye (1m² ) dağıldığından, ortaya çıkan basınç çok küçük değerdedir (1Pa). Teknikte basıncın Pa üzerinden belirtilmesi sık kullanılmamaktadır. Teknikte basınç, Pa’nın 100 000 katı ile ifade edilir. Bu birime 1 bar denir. 2.1 Sıvılarda Basınç Bir sıvı ( örneğin su ) tarafından oluşan basınç bütün yönlere aynı şekilde yansır (S.1). Kapalı sistemde her noktada aynı basınç mevcuttur. Tesisat sistemlerinde basınç su ile iletilir. Gazların tersine sıvılar sıkıştırılamaz. Bu fiziksel özellik, örneğin kullanma suyu veya kalorifer tesisatlarının sızdırmazlık kontrolünde kullanılmaktadır. Eğer bir sıvı, örneğin su veya yakıt, dışarıdan bir kuvvete maruz kalmasa da sıvı içinde ağırlık kuvvetinden dolayı basınç mevcuttur.



2.3 BASINÇ ÖLÇME TEKNİKLERİ Basınç ölçerler ,ölçülecek basınca tekabül edecek şekilde çeşitlidir.



3.2.2 Hacimsel genleşme

Bir boylerde veya radyatörlerde görüleceği üzere, bir cismin hacimsel genleşmesi tesisat tekniğindeki içi bos cisimlerde ilginç olmaktadır. Bu tür içi bos cisimler aynı maddenin dolusu gibi genleşirler. Hacim genleşme katsayısı yaklaşık uzunluk genleşme katsayısının üç katı büyüklüktedir.

Tesisat tekniğinde Şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır: *Kalorifer tesisatları yeterli hacimdeki bir genleşme tankına sahip olmalıdır. Tesisattaki su sıcaklık değişimlerinde su dışarıya akmamalı ve tersine durumlarda da eksilmemelidir. *Sıcak su cihazında, ısıtma tam gerçekleşmediği zamanlarda su sıcaklık tabakaları oluşur. Sıcak olan su yukarıda bulunur ve sıcaklık asagı dogru azalır. *Dogal sirkülasyonlu olan sistemlerde sıcak su soğuk suya nazaran daha hafif olduğundan, borunun içinde yukarıya doğru hareket etmesinden yararlanılmıştır. 4. ISI VE TEMEL KAVRAMLARI Isı bir enerji birimidir. Isı, moleküllerde kinetik enerji olarak depolanmıstır. Isı degisik Enerji kaynaklarından elde edilebilmektedir.



4.1 Isı ve sıcaklık

Ayını kütleye sahip farklı iki madde ( örn: 1 kg su ve 1 kg yakıt aynı oranda ısıtıldığında, yakıtın suya oranla daha fazla ısı artısı göstermekte olduğunu gözlenir. Bunun nedeni, maddelerin değişken özgül kapasiteleridir. En büyük özgül ısı kapasitesine sahip olan madde sudur. Bu nedenle su ısı transferi için en uyğun maddedir. Bir maddenin özgül ısı kapasitesi ( C ), o maddenin 1 kg’ının sıcaklığını 1 K yükseltebilmek için gerekli olan ısı miktarını ifade eder.

Herhangi bir ısı kaynağının etkisi sonucu, madde içindeki tüm transfer edilen ısı miktarı tespit edilebilmektedir. Bu ısı içeriği; Q ( ısı miktarı ) olarak tanımlanır ve aşağıdaki formül ile hesaplanır. Enerji miktarı = Kütle x Özgül ısı x Sıcaklık farkı



5.3 MONTAJ DÜZENİ VE UYULMASI GEREKEN KURALLAR

Isıtılan alanlarda hava ısınınca hafifler ve yükselir. Soğuk pencere yüzeylerinde ise soğur ve aşağı iner. Bu hava hareketi, pencere aralıklarından giren soğuk dış hava ile desteklenmektedir. Radyatörler bu nedenle pencere altlarına yerleştirilirler. Yükselen sıcak hava ( akışkanlık ) soğuk havayı yukarı doğru iter ve soğuk havanın zemine ulaşmasına engel olur.

Radyatörün, pencere karsısındaki iç duvara yerleştirilmesi halinde, soğuk ve sıcak havanın aynı yönde sirkülasyonu olur. Bu durumda tabandaki ısı, pencere altı radyatör düzenindeki ısıdan çok daha fazla düşüktür. Odanın tabanı soğuk, tavanın hemen altındaki havada ise oldukça yüksektir.

6 YÜZEY ISITMASI 6.1 Yerden Isıtma Yerden ısıtmalı kalorifer sistemlerinin avantajları :

• Isıtıcılar döşeme altındadırlar ve gözle görülmezler. • Çok hijyenikdirler, düşük konveksiyona sahiplerdir ve toz sirkülasyonu azdır. • Sıcak bir döşeme yüzeyi ve oda sıcaklıkları dengelidir. • Yoguşmalı cihazlar ve ısı pompaları özellikle su sıcaklığının düşük olması sebebiyle bu sistem uygundur. Yerden ısıtmalı kalorifer sistemlerinin dezavantajları :

• Fiyatlarının yüksekliği. • Sızdırma durumunda tamiratının zor ve pahalı olması.



• Kalın sap döşenmiş olan döşemenin ısı ayarının zor yapılması. • Aşağıya doğru olan ısı kaybının daha yüksek olması.

İlk ısıtma : Taban kaplaması yapılmadan önce Şapın kurumuş ve ısıtılmış olması gerekmektedir. Isıtma işlemine çimento saplarda en erken 21 gün , anhidrid Şaplarda ise en erken 7 gün sonra başlanabilmektedir. İlk 3 gün boyunca 25°C’lik giriş suyu sıcaklığı ile başlanılmaktadır. Daha sonraki 4 gün boyunca da maksimum gidis suyu sıcaklığı ile ısıtılmaktadır. Sıcaklıklar :

Sıcak sulu taban ısıtmalarında giriş sıcaklıkları 35 ile 50 °C arasında bulunmaktadır. Sapın zarar görmemesi için max. 60 °C ile sınırlandırılır. Kuru döşeme sistemlerinde, ıslak döşeme sistemlerine nazaran, giriş sıcaklıkları daha yüksek tutulabilmektedir. Sağlık nedenleriyle taban yüzey sıcaklıkları; • Yasam bölgelerinde 29 °C • Kenar bölgelerde 35 °C • Banyolarda 33 °C’yi asmamalıdır.

7 SİRKÜLASYON POMPALARI Suyun kalorifer sistemlerindeki dolaşımını sağlamak için sadece santrifüj pompalar uygundur. Pompanın çalışması sırasında emme borusundaki basınç azalır ve basma



borusunda ki basınç artar. Emme ve basma boruları arasında doğan basınç farkına pompa basıncı denir. Pompa basıncı, boru şebekesindeki basınç kayıplarını karşılamayı sağlar ve basınç değeri iki basit manometre veya basınç farkı ölçümü yapan bir manometre ile ölçülebilir. Pompa basıncı = _p1 + _p2

Bir pompa yüksek debilerde düşük basınç üretir. Bu debi düşürüldüğünde, pompa basıncı artar. Birbirlerine bağlantılı olan debi basınç değerleri, üretici firmanın belirlediği pompa karakteristik eğrisinde belirlenmiştir. Bu sayede belirli debideki pompanın basıncı belirlenebilmektedir.



8.3.1 Çift borulu ısıtma tesisatı

Çift borulu kalorifer sistemleri bir gidiş bir de dönüş borularından oluşmaktadır. Isıtma Devresine bağlı tüm radyatörler aynı kalorifer gidiş suyu sıcaklığına sahiptir.

Sekil 8.7: Çift borulu, çok katlı tesisat

Her kata dağıtım kollektörleri kurulur. Bir dairede gidiş ve dönüş boruları sap altına döşenirler. Yerden ısıtma sistemlerinde kullanılan boruların aynısı kullanılmaktadır. Bu döseme tarzı ile montajda zamandan tasarruf edilerek o daireye ait ısı enerjisi sarfiyatı da merkezi bir termik sayaç ile belirlenebilmektedir. Bağlantı borularının tümü kurallara uygun olarak ısı kaybına karsı izole edilmelidir. Geri ve dönüş boruları radyatörlere alt kısımdan bağlanabilirler. Bu bağlantının bir dezavantajı, ev temizliği sırasında boruların zarar görebilmesidir ve bu nedenle borular çoğunlukla duvar içine döşenerek oradan da radyatörlerle bağlantısı yapılmaktadır.



8.4 Karıştırıcı vana kullanılarak yapılan kalorifer tesisatları Eğer ısıtma kazanı düşük sıcaklıkta çalıştırılamazsa, sabit bir yüksek sıcaklık sağlamak için bağımsız bir ayarlama devresi monte edilir. Gidiş suyu sıcaklığı, sıcak kazan suyu ile dönüş suyunun karışması sonucu dış hava sıcaklığına göre ayarlanır. Ortaya çıkan karışım suyu sıcaklığı; karıştırıcının kazan gidiş suyu ile ısıtma devresindeki geri dönüş suyu arasına yerleştirilmesi ile ayarlanabilmektedir. Karıştırıcılı ayarlama sistemi, farklı gidiş suyu sıcaklıkları ile çalıştırılması gereken çoklu ısıtma devrelerinde de kullanılmalıdır.



8.5 DENGE TANKI ( Hidrolik karıştırıcı ) kullanılarak yapılan tesisatlar Tesisat üzerinde farklı sıcaklıklarda çalışan devreler tek bir cihaz ile besleniyorsa, bir hidrolik dengelemeye ihtiyaç vardır. Hidrolik karıştırıcı sayesinde cihaz ile farklı sıcaklıklara sahip devreler ayrılmaktadır. Hidrolik karıştırıcı büyük bir by-pass devresidir ve görevi tesisatta bulunan sirkülasyon suyunu dağıtmak ve toplamaktır. 8.5.1 Farklı tesisatlara göre fonksiyonları



8.7 Tesisattaki su miktarı ve genleşme deposu kapasitesi Tesisattaki su miktarı, ısıtma tipine göre değişir. Kabaca bir hesap yapmak için aşağıdaki değerler kullanılabilir. Döküm radyatörlü sistem = 13,5 lt / kw Sistemdeki genleşme miktarına, küçük Panel radyatörlü sistem = 8,5 lt / kw tesisat kayıpları da ilave edilerek genleş- Alüminyum rad. Sistem = 6,8 lt / kw me deposu kapasitesi bulunur. Bu oran Yerden ısıtma = 12 lt / kw tesisattaki su miktarının % 6 dır. Örn: 20 kw panel radyatör 15 kw yerden ısıtma gücü olan bir tesisatta, Radyatörlü sistem su miktarı 20x8,5 = 170 lt Yerden ısıtma su miktarı 15x12 = 180 lt Toplam su miktarı = 350 lt



8.8 Bir evin ısı kaybı hesabı

Evlerin ısı kaybı çok detaylı veriler dikkate alınarak hesaplanır. Kontrol esnasında Yaklaşık bir hesap yapabilmek için aşağıdaki yöntem uygulanabilir. Kötü izolasyonlu ev ( 13,5’luk tuğla ) 150 watt / m² 50 Watt /M3 Orta izolasyonlu ev ( Ytong tuğla ) 120 watt / m² 40 Watt /m3 İyi izolasyonlu ev ( tuğla + strafor + tugla ) 80 watt / m² 27 Watt /m3 1 kw = 860 Kcal = 1000 watt. 600 mm yüksekliğindeki radyatörlerin yaklaşık olarak verdiği ısı miktarları

Örn : 100 m² kullanım alanı olan bir dairede 600’lük 6 mt panel radyatör vardır. Radyatörlerin yeterli olup olmadığını kontrol ediniz. ( kötü izolasyon ) Isı kaybı: 100 x 150 = 15 000 w = 15 kw Gerekli radyatör miktarı: 15 000 / 2 550 = 5.9 mt 6 > 5.9 olduğundan uygundur. Isı kayıpları ve radyatör hesapları normal olduğu halde, ısınmayan evler olabilir. Bu duruma sebep radyatörlerin yerleşimi, radyatörlerin kafes içine alınması, kalın perde ile örtülmesi, radyatörün ters bağlanması ve borulama nın uygun çaplarda yapılmaması olabilir.



1.1 Bacalı Cihazların Monte Edilecekleri Yerler Ġçin Genel Kurallar

1.1.1 Yer Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Kombi üzerindeki baca çıkış ağızı ile baca deliği arasında dikey olarak en az 33 cm mesafe bırakılması gerektiği dikkate alınmalı ve cihazın yer seçimi buna göre yapılmalıdır. Bunun sağlanabilmesi için ürün ile birlikte verilen montaj Ģablonu kullanılmalıdır.

Cihaz, yüksek sıcaklığa dayanıklı ve sağlam bir duvara monte edilmelidir. Eğer duvar yanabilir bir malzemeden yapılmışsa, yanmaz malzeme ile korunmalıdır.

Cihaz iyi havalandırılan bir ortama monte edilmelidir.

Cihaz, müşteri rızası ve talebi olsa dahi banyoya veya duşu, küveti olan kapalı bir odaya ve yatak odasına monte edilemez.

Cihaz dış ortama açık bir balkona monte edilmemelidir.

Baca şartlarının sağlanması şartıyla, kapalı balkona cihaz monte edilebilir. (Mahya seviyesini geçecek yeni bir baca yapılabilir, veya mevcut bacaya bağlanabilir)

Kombi askı kancasının döĢemeden yüksekliği 1.9 - 2.1 metre arasında olmalıdır.

Kombi, set veya tezgah üstüne monte ediliyorsa, kombinin alt tarafında en az 30 cm mesafe bırakılmalıdır.

Cihaz kapalı bir dolap içine monte edilmemelidir.

Bacalı cihazlar mümkün olduğunca bacaya yakın bir yere monte edilmelidir. (Baca bağlantısız kullanılamaz)

Cihazın monte edileceği mahallin hacmi için de belirtilen şartlar mutlaka sağlanmalıdır.

1.1.2 Bacalı Cihazların Monte Edilemeyeceği Yerler

Binaların genel kullanıma açık apartman koridorları, merdiven boşlukları, aydınlıklar v.b. gibi yerlere

Baca duvarları üzerine,



Apartman aydınlıklarına,

Hacim ve büyüklüğü ne olursa olsun; açık balkon, yatak odası, banyo ve WC' lere, net hacmi 12 m3 den küçük mahallere,

İçinde kolay yanabilen madde bulunan ve yanması halinde özel bir tehlike oluşturabilen oda veya bina bölümlerine,

İçinde patlayıcı maddeler bulunan mahallere yerleştirilemezler.

Cihaz, bir fırın veya ocak üzerine monte edilmemelidir.

Cihazın monte edildiği mahalde donma tehlikesi olmamalıdır.

Ortamda asit buharı bulunmamalıdır.

Cihaz kapalı bir dolap içine monte edilmemelidir.

1.1.3 Bacalı Cihazların Monte Edilebileceği Yerler

Kapalı balkonlar (şartnameye uygun bacaya bağlamak şartıyla)

Mutfaklar

Salonlar (insan yatmaması şartıyla)

Hol ve antreler

Not : Cihaz iyi havalandırılan bir ortama monte edilmelidir. Havalandırma ve baca şartları kesinlikle sağlanmalıdır.

1.1.4 Bacalı cihazlarda Havalandırma ve Hacim ġartları

Bacalı kombi çok iyi havalandırılan bir yere monte edilmeli, cihazın bulunduğu yere sürekli temiz hava girmelidir.

1.1.4.1 Tek mekanda kullanım

Cihazın bulunduğu mahal, enaz 12 m3 hacime sahip olmalı ve doğrudan dış ortama (sokağa) açılan ve herbiri net 75 cm2 lik 2 adet havalandırma menfezi bulunmalıdır

Menfezler, duvar veya pencere üzerinde bulunmalıdır. Üst taraftaki menfez döşemeden en az 180 cm yukarıda ve mümkün olduğunca tavana yakın olmalı, alt taraftaki menfez ise döşemeden en fazla 45cm. yüksekliğe açılmalıdır.

İki menfez yerine, 1 ad. enaz 150 cm2 lik net ölçüye sahip bir alt menfez olabilir.

Menfezler, kapatılamaz tipte (sürekli açık) olmalıdır.



1.1.4.2 Ġki mekanın birleĢtirilmesiyle kullanım

Cihazın bulunduğu yer enaz 12 m3 hacime sahip değilse, veya doğrudan dış ortama (sokağa) açılan ve herbiri net 75 cm2 lik 2 adet havalandırma menfezi mevcut değilse veya her ikisi birden sağlanmıyorsa, bu mekanda kombi kullanılamaz. Bu durumda kombinin bulunduğu mekan ile komşu bir mekanın birleştirilmesi gerekir. Aşağıdaki üç maddenin hepsi sağlanmalıdır:

Kombinin her 1 kW değeri için 1 m3 hacim şartı sağlanmalıdır. Kombinin, monte edildiği yer ve havalandırma delikleriyle irtibatlı olduğu bitişik yerin hacimlerinin toplamı;

17.000 kcal/h kapasiteli kombiler için enaz 20 m3 olmalıdır. 20.000 kcal/h kapasiteli kombiler için enaz 23 m3 olmalıdır. 23.000 kcal/h kapasiteli kombiler için enaz 28 m3 olmalıdır. 30.000 kcal/h kapasiteli kombiler için enaz 35 m3 olmalıdır.

Kombinin bulunduğu yer ile birleştirilen oda arasında, herbiri enaz 150 cm2 net ölçüde olan 2 adet menfez bulunmalı, yada 300 cm2 net ölçüde alt menfez bulunmalıdır.

Menfezler kapatılamaz tipte olmalıdır. Bunu sağlamak için, menfezler tercihen kapılara açılmalıdır.

Üst taraftaki menfez döşemeden enaz 180 cm yukarda ve mümkün olduğunca tavana yakın olmalı, alt taraftaki menfez ise döşemeden en fazla 45 cm. yüksekliğe açılmalıdır.

Alt menfezin yerine, arzu edilirse, kapı altı net 5 cm kesilebilir. Kesim işleminde (halı, mermer vb.) yükseklikler gözönüne alınarak, net mesafe bırakılmalıdır.

Ortak hacime, mutlaka direkt dış ortamdan (sokaktan) sürekli hava girişini sağlayacak toplam net 150 cm2 lik menfez bulunmalıdır.

Menfezler enaz net 75 cm2 lik 2 adet ; veya enaz net 150 cm2 lik 1 adet olmalıdır.

Üst taraftaki menfez döşemeden enaz 180 cm yukarda ve mümkün olduğunca tavana yakın olmalı, alt taraftaki menfez ise döşemeye yakın



olmalıdır.

Menfez yerine yanmaz hava kanalı uygulaması yapılabilir. Bu durumda aşağıdaki şartlar sağlanmalıdır:

10 metre uzunluğunda düz (dirseksiz) bir yanma havası kanalı için, net 300 cm2 bir kesit yapılmalıdır. 90° açılı her bir dirsek için, kanal uzunluğu 3 metre daha kısa tutulmalıdır. Aynı şekilde 45 derece açılı herbir dirsek için, kanal uzunluğu 1.5 metre daha kısa tutulmalıdır.

Yanma havası için montaj odası ile irtibatlandırılan komşu mahal, yatak odası, banyo ve WC olmamalıdır.

Hava sirkülasyonu sağlanan bina aydınlıkları da menfez bağlantısı için kullanılabilir.

1.1.5 Bacalı Cihaz Atık Gaz Borusu ve Baca Bağlantısı

Bacalı kombilerin emniyetli çalışması yönünden, bacaya bağlanması zorunludur.

Atık gaz boru malzemesi paslanmaz çelik ve en az 0.6 mm. emaye edilmiş çelik sac olabilir. Galvaniz sac, plastik ve asbest malzeme kullanılmamalıdır.

Cihaz baca davlumbazından sonra dik olarak yükselen ve min. uzunluğu 33 cm olan baca hızlandırma parçası olmalıdır. Hızlandırma parçasından sonra dirsek konulmalıdır.

Atık gaz boruları, bacaya 2° - 3° 'lik bacaya doğru yükselen eğim ile bağlanmalı ve baca enkesitini daraltmayacak biçimde monte edilmelidir.

Atık gaz boruları birbirine sızdırmaz şekilde bağlanmalı ve ek yerlerinde sızdırmazlık malzemeleri kullanılıyor ise sıcağa dayanıklı olmalıdır. Bunun için ısıya dayanıklı ve yapışkanlı alüminyum folyo sızdırmazlık bandı kullanılmalıdır.



Atık gaz boruları yanıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu mahaller, yatak odaları, banyo ve WC'lerden geçirilmemelidir.

Atık gaz borularının enkesit alanı cihazın davlumbaz çıkışındaki enkesit alanından daha küçük olmamalıdır.

Cihaz baca borusu aydınlığa bağlanmamalı, pencereden dışarı çıkarılmamalıdır.

Verilen çaplardan daha küçük çapta boru kesinlikle kullanılmamalıdır.

Cihazlar mümkün olduğunca bacaya yakın yerleştirilmelidir ve en kısa yoldan bacaya bağlanmalı, dirsek, T bağlantı ve yatay uzantılardan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

Tek dirsek kullanılması durumunda baca borusunun yatay uzunluğu en fazla 2 metre olmalıdır. İki dirsek kullanılması durumunda en fazla 1 metre olmalıdır.

Binanın en üst katına bağlanan kombilerde baca borusu yatay uzunluğu maksimum 1 m. olmalı ve tek dirsek kullanılmalıdır.

Kombi, kurallara uygun, temiz ve iyi bir çekişe sahip olan bir baca kanalına bağlanmalıdır. Baca kanalı müstakil tip olmalı ve her cihaz ayra bacaya bağlanmalıdır. Adi şönt tipi baca kanalı kesinlikle kullanılmamalıdır.

Atik gaz çıkış boruları kapı, pencere vb. en az 20 cm. uzakta olacak şekilde yerleştirilmelidir. Bu mesafe yalıtım malzemeleri ile azaltılabilir.

Atık gaz boruları, merdiven, merdiven sahanlığı,bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, yatak odası, banyo ve WC'lerden geçirilmemelidir. Atık gaz borusunun aydınlıktan geçen bacaya bağlanması durumunda ısı kaybına karşı yalıtılmalıdır.



1.2 Cihazların Bağlandıkları Bacalar Ġle Ġlgili Genel Hususlar

Bacalar ilgili TSE standartlarında belirtilen şartlara uygun olmalı, sıcaklıktan, yoğuşmadan ve yanma ürünlerinden etkilenmeyecek malzemeden uygun kalite ve boyutlarda yapılmalıdır.

Baca çekişinin yeterli olup olmadığı tesisat yapılmadan önce yapımcı firma tarafından mutlaka kontrol edilmelidir.

Bacaların duman kanalları düşey olmalıdır. Düşey doğrultuda, ancak bir kez 30° yi geçmeyen sapma olabilir.

Cihazların bağlandığı bacalara mutfak aspiratörü bağlanmamalıdır.

Baca yüksekliği minimum 4 metre olmalıdır. Bacanın çıkış ağzı mahyadan 0,8-1 metre yukarıda olmalıdır.

1.3 Bacalı Cihazlarda Baca Kanalı Çapı

Daire kesitli bacalar tercih edilmelidir.

Kare kesitli bacaların kesiti, daire kesitli bacalara göre %30 daha fazla olmalıdır.

Dikdörtgen kesitli bacalarda uzun kenar, kısa kenarın en çok 1,5 katı olmalıdır.

Aspiratör

4 m 7 m 10 metre >

23000 kcal/h kadar 13 cm 13 cm 13 cm

30000 kcal/h 15 cm 14 cm 14 cm

KOMBİ BACA KANALI KESİTİ

Baca çapı

Baca yüksekliği

Cihaz Kapasitesi



2. HERMETĠK KOMBĠLER

Hermetik kombiler yanma için gerekli taze havayı özel baca borusu sayesinde direkt dış ortamdan alan ve atık gazı da yine aynı özel baca borusu sayesinde dış ortama atan cihazlardır. Hermetik kombilerin bu özelliği sayesinde monte edildikleri mahal ile ilgili herhangi bir sınırlama yoktur.

2.1 Hermetik kombi için yer seçimi

Hermetik kombiler bulunduğu ortamın havasını kullanmadığından, takıldığı mahalde hacim sınırlaması ve havalandırma Ģartı aranmaz.

Hermetik kombi, hiçbir şekilde normal baca kanalına bağlanamaz.

Cihaz dış ortama açık bir balkona ancak kapalı bir dolap içine konulması şartı ile monte edilebilir. Bu durumda, cihazın soğumasını sağlamak ve servis verebilme imkanı sağlamak için kombinin dış kenarları ile dolabın arasında enaz 10 cm boşluk bırakılmalıdır

Cihaz mümkün olduğunca dıĢ duvara yakın bir yere monte edilmelidir. Cihazla birlikte 75 cm uzunluğunda Atık Gaz Donanımı (hermetik baca) verilmekted kurallara bağlı kalmak kaydıyla DemirDöküm servis Yöneticiliği’nden (ücreti ile) Baca Uzatma Parçası temin edilerek, bu mesafeyi aşağıda yer alan Demir Döküm marka kombi Şofben atık gaz kataloğunda belirtilen şartları yerine getirmek suretiyle uzatmak mümkündür. (Bu mesafe cihazın teknik özelliklerine göre değişebilir, cihazın teknik özelliklerine bakılmalıdır.)

2.2 Hermetik cihazların montajının yapılamayacağı yerler

Binaların genel kullanımına açık merdiven boşlukları, koridorlar, aydınlıklar gibi yerlere monte edilmemelidir.

Baca duvarları üzerine monte edilmemelidir.

Cihaz, bir fırın veya ocak üzerine monte edilmemelidir.

Cihazın monte edildiği mahalde donma tehlikesi olmamalıdır.

Ortamda asit buharı bulunmamalıdır.

Patlayıcı madde bulunan mahaller monte edilmemelidir.



2.3 Hermetik Kombi Ġçin Havalandırma

Hermetik kombiler, içinde bulunduğu ortamın havasını kullanmadığından, takıldığı mahalde havalandırma şartı aranmaz.

Cihaz, önden ve yandan kapalı bir dolap içine monte edilebilir. Ancak bu durumda, servis imkanını sağlamak için cihazın etrafında 10 cm dolap üstünden 20 cm dolap altından 30 cm boşluk bırakılmalı ve dolabın alt ve üstüne havalandırma menfezi açılmalıdır.

2.4 Hermetik Kombilerin Atık Gaz Tesisatı

Hermetik cihazların atık gaz tesisatında, yanma için temiz hava temini ve atık gaz çıkışını sağlayan ve rüzgara karşı koruyucu tertibatlı, Demirdöküm tarafından temin edilen ve belirtilen orijinal parçalar kullanılmalı ve bunlar kullanım ve tesis klavuzu talimatlarına göre monte edilmelidir. Kombi ile birlikte verilen atık gaz donanımının boyunun yetmediği durumlarda, ilave atık gaz boru ve aksesuarları Demirdöküm servis yöneticiliğinden temin edilecektir.

Hermetik tip cihazlara ait baca çıkışları mutlaka direkt dış ortama açık, hava sirkülasyonu olan yerlere bağlanmalıdır.

Hermetik kombi, hiçbir şekilde normal baca kanalına bağlanamaz.

Cihazın atık gaz sisteminin dışarıda kalan kısmı, “büyük çaplı dış borunun ucu“ duvarın dış yüzeyinden taşmayacak şekilde kesilmelidir.

Hermetik baca çıkışına 40 cm’den daha yakın yerde açılabilen pencere vb. yapı elemanı bulunmamalıdır.

Hermetik baca çıkışı üç tarafı kapalı balkonlardan çıkıyorsa atık gaz borusu ucu

balkon dışına kadar uzatılmalıdır.

Hermetik cihazların baca çıkıĢları ;

Apartman havalandırma ve aydınlık boĢluklarına, Geçit ve koridorlara, binalar arası avlulara, Dar saçak aralıklarına, Balkonlara(açık veya kapalı ), Asansör boĢluklarına, Atık gaz çıkıĢını engelleyen çıkıntılı yapı kısımlarının altlarına, BaĢka birimlere temiz hava sağlayan açıklıklara, Doğrudan rüzgar direncine maruz kalabilecek yerlere verilemez.



İnsanların geçtiği yerlerde, örneğin kaldırımlarda baca çıkış yüksekliği en az 2m. olmalıdır.

Kaldırımlara cepheli yan bodrum binalar için, gerekli emniyet tedbirleri alınmak şartıyla bu yükseklik en az 1 metre olabilir.

Açık alanlarda baca çıkışı yerden en az 0.3m yükseklikte olmalı ve baca çıkışları paslanmaz veya galvanize çelik tel örgü kafeslerle korunmalıdır.

Araç trafiğinin olduğu yerlerde bu durum oluşabilecek bir darbeye karşı göz önünde bulundurulmalıdır.

Dışarıya taşan çatı veya ahşap kaplamanın, üstten bacaya uzaklığı en az 0.5 m. olmalıdır.

Atık gaz çıkış ağzının karşı bina ile olan mesafesi, atık gaz atış doğrultusunda en az 3 m. olmalıdır.

Zemin seviyesinin altındaki (bodrum katlarında) Hermetik cihazlar, yalnız her cihazın yanma havası ve atık gaz boru hatları kendine ait kanallara (Kuranglez) açılıyorsa, tesis edilebilir. Kanalların kesit alanları en az ;

Anma ısıl gücü 14 kW ye kadar olan cihazlarda; 0.5 m2 Anma ısıl gücü 14 kW den fazla olan cihazlarda; 0.75 m2 Kanalın küçük kenar boyutu en az 0.5m olmalıdır. Bu kanallara açılan

havalandırma menfezi veya pencere olmamalıdır.

Hermetik tip cihazlarda yatay çıkış ağızları, cihaza yağmur suyu vb. girmemesi için dış tarafta aşağıya doğru % 2 eğimle monte edilmelidir. (Yoğuşmalı kombilerde bu eğim % 2 yukarıya doğru verilmelidir.)



Hermetik tip cihazlarda yanma havası ve atık gaz boru çıkış ağızları yakıt pompaları ve yakıt depolarından en az 5 m yatay uzaklıkta olmalıdır.

Hermetik tip cihazlarda, yanma havası ve atık gaz boru çıkış ağızları çatı üzerinden yapılıyorsa, çatı yüzeyi ile baca çıkış ağzı arasındaki mesafe en az 40cm yükseklikte olmalıdır.

Atik gaz tesisatı çatıdan yapılabilecek cihazlar çatı katlarına veya çatı/teras altındaki odalara monte edilebilir. Ancak bu durumda;

Tavanın ateşe dayanıklı olması gerekir.Cihazınm temiz yanma havası temini ve atık gaz çıkışını sağlayan "atık gaz tesisatı" çatı arasında ateşe dayanıklı malzeme ile izole edilmelidir.

Tavan ateşe dayanıklı malzemeden değil ise"atik gaz tesisatı" tavan geçişinden itibaren yanmayan malzeme ile izole edilmeli veya ayrı bir koruma borusu içine alınmalıdır.

Hermetik atıkgaz bacasının duvardan çıkması tercih edilmelidir. Atıkgaz sisteminin tahliye çıkışı camdan yapılırsa, en az 40cm uzaktaki camların açılmaması gerekmektedir.

Atık Gaz borusu üç tarafı kapalı balkondan çıkılması gerekiyorsa atık gaz borusu balkon dışına kadar uzatılmalıdır.



2.4.1 Baca çıkıĢlarının yerleĢtirilmesi ile ilgili asgari ölçüler :

Cihazın ve atık gaz sisteminin yerleşimi aşağıda verilen resime uygun olmalıdır.

Baca çıkıĢlarının yerleĢtirilmesi ile ilgili asgari ölçüler (cm. cinsinden)

A – Bir pencerenin altında 60

B – Bir hava menfezinin altında 60

C – Yağmur kanalının altında 30

D – Balkon altında 30

E – Bir pencerenin yanında 40

F – Bir hava menfezinin yanında 60

G – Düşey veya yatay boru yanında 60

H – Binanın dış köşesinden mesafe 30

I – Bir binanın iç köşesinden mesafe 100

L – Zeminden veya döşemeden mesafe 180

M – İki baca çıkışı düşey mesafe 150

N – İki baca çıkışı yatay mesafe 100



HERMETİK KOMBİ ATIK GAZ BACA BORUSU MONTAJ UYGULAMALARI

HERMETİK KOMBİLERİN BACA BAĞLANTI TİPLERİNE GÖRE MAKSIMUM BACA UZUNLUĞU (m)

TİP C1 TİP C3 TİP C4 TİP C5 TİP C8 TİP B2 TİP B3

ÜR

ÜN

AD

I

KA

PA

SİTE

FAN DİYAFRAM

ÇAPI

BA

CA

BO

YU

C11 C12 C13

C31 C32 C33

C41 C42 C43

C51 C52 C53

C81 C82 C83

B21 B22 B23

B31 B32 B33

Ø 60/100 Ø

60/100 Ø

80/80 Ø 80/80 Ø 80/80

Ø 80/80

Ø 80/80

( m ) ( m ) ( m ) ( m ) ( m ) ( m ) ( m )

ATR

ON

( kW ) Diyafram C12 C32 C42 C52 C82 B22/B22P

24 var min 1,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

--- max 4,5 5,5 10,0 10,0 10,0 10,0

28 var min 1,0 2,0 4,0 4,0 4,0 4,0

--- max 4,5 5,5 15,5 15,5 15,5 15,5

NİT

RO

N


24 --- min 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

--- max 7,0 7,0 30,0 30,0 30,0 30,0

30 --- min 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

--- max 5,0 5,0 30,0 30,0 30,0 25,0

NIT

RO

MIX

( kW ) Diyafram C13 C33 C43 C53 C83 B23/B23P B33

24 --- min 0.5+1 dirsek 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

--- max 7 + 1 dirsek 7,0 30,0 30,0 30,0 30,0 30,0

28 --- min 0.5+1 dirsek 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

--- max 7 + 1 dirsek 7,0 30,0 30,0 30,0 30,0 30,0

35 --- min 0.5+1 dirsek 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

--- max 7 + 1 dirsek 7,0 30,0 30,0 30,0 30,0 30,0

NEV

A /

LY

NX


BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z 24

var min 1,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

--- max 4,5 5,5 10,0 10,0 10,0 10,0

28 var min 1,0 2,0 4,0 4,0 4,0 4,0

--- max 4,5 5,5 15,5 15,5 15,5 15,5

NEP

TO /

LEO

PA

RD

( kW ) Diyafram C12 C32 C42 C52

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

24 var min 1,0 1,0 2,0 2,0

--- max 5,5 5,5 20,0 20,0

28 var min 1,0 --- 2,0 2,0

--- max 4,5 --- 14,0 14,0

SARGON CONDENSE

( kW ) Diyafram C12 C32 C42 C52

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

BU

BA

ĞLA

NTI

TİP

İ U

YG

ULA

MA

NA

Z

24 var min 1,0 1,0 2,0 2,0

--- max 3,0 3,0 20,0 20,0

28 var min 1,0 1,0 2,0 2,0

--- max 3,0 3,0 20,0 20,0



ÖRNEK HERMETĠK KOMBĠ ATIK GAZ BORUSU MONTAJ UYGULAMALARI



KOMBİ TESİSAT MONTAJ UYGULAMALARI İSOFAST –THEMAFAST KOMBİLER

NİTROMİX- NEVA-ATRON NEPTO KOMBİLER



Tesisatlarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar :

A – Plastik Boru Kaynakları : 1. Ġdeal bir kaynak için nelere dikkat edilmelidir:

İlk olarak üretici firmanın tavsiye ettiği kaynak makinası, aksamlar kullanılmalı ve kaynak şartnamesine uyulmalıdır.

2. Kaynak sırasında kullanılan ısıtıcı makina ve paftalarda nelere dikkat edilmelidir:

Isıtıcı makinanın ideal sıcaklıkta çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Bunun için de sıcaklık ölçüm aleti veya sıcaklık ölçüm kalemi kullanılabilir. Ucu kavuniçi renkte olan kalem, sıcak haldeki paftaya sürüldüğünde, gri renge dönüşüyorsa sıcaklık ideal seviyededir.

Kaynaktan önce paftaların temiz olup olmadığı kontrol edilmelidir. Gerekiyorsa ıslak veya alkollü bir bez ile temizlik yapılmalıdır.

3. Makina sıcaklığı:

Gerekli sıcaklık 260 C dir.

4. Kaynak yapmadan önce pafta temizliği neden yapılmalıdır:

Kaynak paftalarının kirli olması durumunda, boru ve fittingslerin yüzeylerinin arasına yabancı maddeler karışır, bu da birleştirme sırasında iki malzemenin birbirine homojen olarak kaynamasını engeller.

5. Teflonu kalkmıĢ paftalar kullanılmamalıdır:

Teflonu zarar görmüş paftalara, ısıtma sırasında boru ve fittingslerin yüzeyleri yapışabilir. Teflonu bozulmuş olan paftalar mutlaka değiştirilmelidir.

Pafta teflonunun zarar görmemesi için sıkılaştırma sırasında dikkat edilmelidir.



6. Kaynak paftaları neden ısınmıyor:

- Paftalar kaynak makinasına tam olarak sıkılmamışsa ısıtıcı yüzey ve pafta yüzeyi arasındaki hafif boşluk oluşacaktır, bu sebepten dolayı kaynak makinasının ısısının pafta yüzeyine geçişini engellediği için paftalar yeterli ısınmaz.

- Kaynak makinasının termostat ayarı bozulmuş olabilir.

- Kaynak makinasının ısıtıcı yüzeyinin içindeki rezistans hasar görmüş olabilir.

- Paftalar kaynak makinasına (16–63 mm kaynak makinası 800 W çalışan) doğru şekilde monte edilmelidir. Dar mekanlarda kaynak yapabilmek için 40 mm üzerindeki paftalar kaynak makinasının uç kısmına monte edilir. Pafta yüzeyi tam olarak ısınmadığından dolayı da kaynak hatalı olur. 40 mm üzerindeki paftalar daima kaynak makinasının en geri kısmındaki deliğe monte edilmelidir.

7. Kaynak makinası rezistansı hasarları :

a) Kaynak makinası kapatıldıktan sonra soğuması için üzerine su dökülmemelidir. Kaynak makinası sadece normal soğumaya bırakılmalıdır.

b) Düzensiz voltajdan kaynaklanabilir.

8. Gerekli voltajın sağlanması :

Kaynak makinası kablosunun uzunluğu 30 metreyi geçmemelidir.

9. DüĢük voltajlardaki kaynak problemleri :

Kaynak için gerekli olan sıcaklık sağlanamaz ve boru ile bağlantı parçaları tam olarak birleşmez. Bu da soğuk füzyona neden olur.

DOĞRU YANLIġġ



10. Kaynak makinasının kullanıma hazır olma süresi:

Kaynak makinasını çalıştırıldıktan sonra 260 C’ ye ulaşmalıdır. Ortam sıcaklığına bağlı olarak bu süre 10–30 dakika arasındadır.

İlk kaynak, sıcaklık 260 C’ ye ulaşdıktan, 5 dakika sonra uygulanmalıdır.

11. 5°C altındaki soğuk hava Ģartlarında makinanın daha iyi ısıtması için termostat ayarları 300°C ve üzerine getirilmesi ne gibi sonuçlara yol açar:

Makinaların termostat ayarları değiştirilebildiğinden dolayı makinanın ısıtma değerleri 300°C ve üstüne ayarlanılabilinir. Ve makina bu şartlarda çalışabilir. Fakat bu sıcaklıklarda malzemeler gereğinden fazla ısıtıldığından dolayı, homojen bir şekilde kaynama özelliğini kaybeder. Aşırı ısıtma ayrıca boru ve fittings çeperlerinin de daralmasına neden olur. Doğrusu ısıtma derecesini değil ısıtma süresini %50 oranında arttırmaktır daha doğru yapılacak bir işlemdir. Bu değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Termostat ayarlarının tekrar eski haline (260oC’ ye) değiştirilmesi durumunda malzemeler istenilen sıcaklıkta ısıtılmadığı için soğuk kaynak yapılmış olur.

Boru Çapı

Ø

Kaynak Derinliği

Isıtma Süresi

Saniye

Kaynak Süresi

Soğuma Süresi

mm mm Standart Tavsiye Saniye Dakika

16 13,0 5 8 4 2

20 14,0 5 8 4 2

25 15,0 7 11 4 2

32 16,5 8 12 6 4

40 18,0 12 18 6 4

50 20,0 18 27 6 4

63 24,0 24 36 8 6

75 26,0 30 45 8 8

90 29,0 40 60 8 8

110 32,5 50 75 10 8

125 40,0 60 90 10 8



12. Yukarıdaki tabloda verilen kaynak derinliği, ısıtma süresi, kaynak süresi ve soğuma süresinin açıklaması:

Kaynak derinliği: Isıtma sırasında ve sonrasında borunun fittingsin içine gireceği maksimun değeri gösterir. İşaretlemeden önce boru doğru açıda düzgün kesilmelidir.

Boru paftanın içine döndürmeden sabit bir şekilde işaretlenmiş olan kaynak derinliğine kadar itilmelidir. İşaretlenmiş kaynak derinliğinin geçilmemesi gerekmektedir. Borunun kaynak derinliğini işaretlemede kaynak makinaların içinde çıkan şablon kullanılabilir.

Isıtma süresi: Malzemelerin ısınma süresidir. Boru ve fittings pafta içine tam olarak oturduktan sonra başlar ve boru çaplarına göre değişir. (Örn: 125 mm borularda 90 saniye). Gerekli “ısıtma süresi” sonunda boru ve fittingsi aynı anda paftadan çıkarılmalıdır.

Sıklıkla yapılan en büyük hata, boru ve fittingsin paftaya tam oturduktan sonra ısıtma süresini beklemeden çıkarılıp kaynağın yapılmasıdır.

Kaynak süresi: Isıtma süresi sonunda boru ve fittings paftadan çıkartılıktan

sonra belli bir zaman dilimi içinde birleştirilmelidir. Bu zaman dilimi kaynak süresi olarak adlandırılır. Bu süre aşılırsa malzeme soğuyacağından sağlıklı bir kaynak olmaz.

En fazla yapılan hatalardan birisi de borunun fittingsin içine rahat bir şekilde girebilmesi için çevrilerek birleştirilmesidir. Bu şekilde yapılan kaynak sağlıklı olmaz. Boru hiçbir şekilde çevrilmemelidir.

Birleştirme sırasında fazla güç uygulanmamalı, sadece boru kaynak derinliği kadar fittingse sokulmalıdır. Boru ve fittings en az kaynak süresi kadar sabit tutulmalıdır.

Soğuma süresi: Basınçlı uygulamaya almadan önce beklenmesi gereken süreye soğuma süresi denir.

13. Kaynak öncesi Alüminyum takviyeli PP borularda yapılan tıraĢlama

iĢlemi uygulaması cam elyaf takviyeli PP borularda uygulanabilirliği:



Cam elyaf takviyeli PP borularda kaynak öncesi tıraşlama işlemini uygulamaya gerek yoktur.

14. Plastik boruların kaynağı ve montajı sırasında dikkat edilmesi gerekenler:

- Kılıflı boru kullanımında boru hattı kısa tutulmalıdır. Buna bağlı olarak da genleşme ve büzülme etkilerinin azaltılması için kolektör merkezi bir yere yerleştirilmelidir. Gerekiyorsa, fazla kolektör kullanılmalıdır.

- Kılıflı boru hattı olabildiğince iç veya dış duvarlara paralel olarak döşenmelidir. Bu durum, hatların korunması ve yenileme işlemi açısından gerekli bir uygulamadır.

- Kılıflı boru döşenirken, radyatör önüne gelindiğinde, radyatör bağlantısından 50 cm önce bir “S” yapılmalıdır.

- Plastik boruların kesme işlemi için özel boru kesme makinası kullanılmalıdır.

- İdeal kaynak için sadece orijinal kaynak makinası ve aletleri kullanılmalıdır.

Kaynaktan önce paftaların temizliğine önem verilmelidir. Gerekiyorsa ıslak veya alkollü bir bez ile temizliği yapılmalıdır.

- Paftalar kaynak makinasına doğru şekilde monte edilmelidir. Paftayla kaynak makinası ısıtıcı yüzeyi arasında boşluk bırakılmamalıdır. Paftaların sıkılaştırılması sırasında paftaların teflonuna zarar verebileceğinden kesinlikle kerpeten kullanılmamalıdır.

- Kaynak makinasını çalıştırmalı ve gerekli sıcaklık 260 C’ ye kadar ulaşıncaya kadar beklenmelidir. Ortam sıcaklığına bağlı olarak bu süre 10 ile 30 dakika arasındadır.

- Kaynak sadece 260 C’ de yapılmalı, makinanın termostatı ile sıcaklık değiştirilmemelidir.

- İlk kaynak, 260 C’ ye ulaşıldıktan 5 dakika sonra uygulanmalıdır.

- Sıcaklığın ideal noktaya ulaştığını anlayabilmek için ölçüm aleti kullanılmalıdır. Bu amaçla firmaların ölçüm kalemleri bulunmaktadır.

- Kaynak sırasında pafta değiştirilirse, yeni paftanın 260 C ye ulaştığını kontrol edilmelidir.

- Kaynak makinasını fişten çekildiyse, yeni bir kaynağa başlamadan önce, kaynağa başlama prosedürü tekrarlanmalıdır.



- Kaynak makinasını fişten çektikten sonra kendi halinde soğumaya bırakılmalıdır. Soğuması için üzerine su dökülmemelidir. Bu rezistanslarının bozulmasına neden olur.

- Mükemmel bir kaynak için kaynak makinası ve paftalarının yüzeylerinin temiz ve kuru olması gerekmektedir.

- Yüzeyleri kirli veya teflonu bozulmuş olan paftalar, mutlaka yenileri ile değiştirilmelidir.

- Kaynak öncesi, boru doğru açıda ve düzgün bir şekilde kesilmelidir.

- Boru, paftanın içine döndürmeden sabit bir şekilde işaretlenmiş olan kaynak derinliğine kadar itilir. İşaretlenmiş kaynak derinliğinin geçilmemesi gerekmektedir. Gerekli “ısıtma süresi” sonunda boru ve fittings aynı anda paftadan çıkarılmalı ve “kaynak süresi” içinde birleştirilmelidir. Birleştirme sırasında fazla güç uygulamamalı, sadece boru tarafında ısınan yüzey kadar fittingse sokulmalı ve en az tekrar “kaynak süresi” kadar iki parçayı tutulmalıdır. Basınçlı uygulamaya almadan önce “soğuma süresi” kadar bekletilmelidir.

15. Borulardaki genleĢmeden dolayı uzama nedeniyle ortaya çıkacak sorunlar: Sıcaklıklardaki değişiklikler sonucu genleşmeler nedeniyle borularda boyutsal değişikliklere yol açar. Buhar ve sıcak su gibi yüksek sıcaklıklarda çalışan sistemlerde genleşme söz konusu olduğundan önlem alınmadığı durumda sorunlar ortaya çıkabilmektedir. 5 ile 40 °C sıcaklıklar arasındaki sistemlerde genleşme oranları düşük kalmakla birlikte, uzun boru hatlarında ve yüksek binalarda sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle, basınç, sıcaklık, ağırlık ve diğer yüklere ilişkin tasarım gereksinimlerinin yanı sıra, boru sistemlerinde aşağıdaki problemleri önlemek amacıyla önlemler alınmalıdır:

- Boru ve dirseklerin aşırı gerilme ve yorulmadan dolayı arıza yapmaları, - Birleşme yerlerinden sızıntı olması, - Bağlı elemanlarda gerilmeler olması.

Borulardaki sözü edilen genleşmeyi karşılamak üzere aşağıda verilen çeşitli esnek mesnet ve yön değiştirme elemanları kullanılmaktadır: - L dirsekler, - Z dirsekler, - U dirsekler, - Çoklu tip genleşme alma parçası, - Körüklü tip genleşme düzenleyici.



BAKIR BORU TESİSATI ; Bakır boru birleştirilirken dikkat edilmesi gereken hususların başında kullanılan malzeme kalitesi gelmektedir. Bakır boruların üretimlerinde %99 oranında bakır madeni kullanılmak üretim standartları gereği şarttır. Ancak bakır borunun yumuşaklık ve sertliği üretim sıcaklığı ile soğutma sıcaklık değerleri ile belirlenir. Bakır borudan sonra kaliteli olması gereken en önemli malzeme kaynak telidir. Kaynak teli gümüş madeni oranı ne kadar fazla olur ise kaynak ve birleşme kalitesi o kadar iyi olacaktır. Gümüş oranı azaldıkça kayak teli eriğinin bakır boruyu sarması zorlaşacaktır. Kaynak yapılacak boruların yüzeylerinin temizliği de bu durumda önem arz etmektedir. Yüzeyin temiz olmaması durumunda yüzey üzerinde kılcal damarlar oluşacak ve damarlar basınç altında kaçaklara sebebiyet verecektir. Pasta (borax) kullanımı ile temizleme işlemi daha da kaliteli yapılabilmektedir. Ancak borax Pasta’nın fazla kullanılması kaynakta köpürmeler ve dolayısı ile kılcal delikler meydana getirecektir. Bu durum kaynak kalitesini arttırmak yerine daha da düşürecektir. Şalama nın vermiş olduğu alevin şiddeti de boruya uygun seçilmelidir. Küçük çaplı borularda kuvvetli ısı tatbik edilir ise borularda erime ve delinme, düşük sıcaklık tatbik edilirse kaynağın boruyu tam saramaması ve soğuk kaynak oluşmasına neden olacaktır. Kaynak yapılırken ek noktasının her iki yani en az 3cm boyunda ısıtılmalıdır. Böylece kaynak yapılacak ek yerinin soğuması engellenmiş olur. Alevin boyunu ve şiddetini ayarlayabilmek için şalama üzerindeki oksijen ve LPG karışımının zenginliğinin ayarlanması gerekir. Kademeli olarak LPG ve oksijen verildiği takdirde alev şiddeti artar ve aynı şekilde kademeli olarak oksijen ve LPG azaltılır ise alevin şiddeti azaltılır. BAKIR BORULARDA KAYNAK YAPILMASI

1. Yumuşak Lehim; Yumuşak lehimleme 450 oC nin altındaki sıcaklıklarda yapılan lehimlemeler olarak tanımlanır. Su tesisatlarında uygulaması yaygındır.

2. Sert Lehim; Sert lehim ise 450 oC nin üstünde fakat ana metalin ergime sıcaklığının altında olan sıcaklıklarda gerçekleştirilir. Klima ve soğutma gaz tesisatlarında uygulanır. Sert lehimleme Gümüş kaynağı olarakd da adlandırılır. Yumuşak lehimleme birleştirmeleri 180 oC ile 315 oC leri arasında, Sert lehim işlemi de 600 ile 815 oC arasunda gerçekleşmektedir.



BAKIR BORU KAYNAK YAPILIRKEN Yumuşak lehim ve sert lehim işlemi aynı temel işlem sıralarını takip etmelidir. Ölçme ve kesme Raybalama Temizleme Pasta sürme Tutturma ve destekleme Isıtma Kaynak teli uygulaması Soğutma ve temizlik BAKIR BORU TESİSATI İLE İLGİLİ GÖRSELLER

Bakır boru uygun ölçüde kesilmelidir. Ne kısa nede uzun olmalıdır.

Kesilen bütün boru uçları raybalanarak, iç çap orijinal hale getirilir. Ayrıca kesim esnasında oluĢan çapaklar temizlenir Eğer boru iç yüzeyindeki bu tırtıklar düzeltilmez ise,bölgesel olarak türbülans ve bölgesel yüksek akıĢ hızı korozyona sebep olacaktır.



Lehim yapılacak boru ve fiting ucundaki okside olmuĢ tabakalar,yağlar temizlenmelidir.Bu boru ve fiting arasındaki kılcal aralığı lehim akıĢına uygun hale getirilmelidir. Temizliğin yapılmaması kılcal çekim etkisinin olumsuz etkilenmesine ve lehim mukavemetinin azalmasına sebep olacaktır.

PAST A KULLANIMI

Temizlenen yüzeyden, oksit izlerini çözerek uzaklaĢtırmak, Temizlenen yüzeyin ısıtılma esnasında tekrar oksit oluĢumunu engellemek, ErimiĢ kaynak telinin bütün birleĢme yüzeyine homojen yayılımını sağlamak , Temizlikten hemen sonra, oksidasyonun tekrar oluĢmasına imkan vermeden bir fırça yardımıyla, ince ve düzgün bir Ģekilde, hem boru

hemde fitingin iç yüzüne sürülmelidir.



BAKIR BORULARDA KAYNAK YAPILMASI BORULARIN ISITILMASI

Boru ve ek noktası ısıtılmalıdır. Bu iĢlem yapılırken pastanın yanmamasına dikkat edilmelidir.Boru uygun sıcaklığa geldiğinde kaynak teli ek noktasına eritilmelidir.

Elektrikli kaynak uygulaması da sağdakı Ģekildeki gibi ek noktası maĢa ile kıstırılıp ısıtılır.Uygun sıcaklıkta lehim teli ek noktasına eritilir.Kaynak esnasında borunun deforme olmamasına dikkat edilmelidir.



BAKIR BORU KAYNAĞINDA LEHĠM TELĠ ERGĠME SICAKLIĞI

BAKIR BORULARIN BÜKÜLMESĠ

Boru bükme aparatı kolları 180 açılır. Boru tutma klipsini kaldırılır. Boru, boru yuvasu-ına yerleĢtirilir.Klips kapatılır.Kolu dik hale (90 derece)getirilir. Bu esnada boruya Ģekil verecek yatak boru üzerine gelmiĢ olduğuna dikkat edilir. Bükme aparatı üzerindeki 0 sıkalası,Ģekil verme yuvasının önü ile aynı hizada olmalıdır.Aparatın kollarını birbirine doğru düz ve devamlı bir hareketle itilir. Ġstenen açı skalada okunur. Bu skalaya göre istenen açıda boru bükülür. Kol dik pozisyona bükülmüĢ boru ile birlikte getirilir. Boru yuvadan çıkartılır. Boru tutucu klips kaldırılır.



Havşa Açma Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar;

Resimlerden de görüleceği gibi havşa açımı öncesinde borunun düzgün kesilmesi ve kesim sonucunda oluşan çapakların temizlenmesi gerekmektedir. Havşa yuvasından çıkacak boru uç mesafeleri boru et kalınlıkları ve boru çaplarına göre değişkenlik gösterecektir. Hangi boruda ne kadar havşa ucu çıkarılacağı ile ilgili tblo aşağıdaki gibidir.



KAYNAK VEYA HAVŞA SONRASI BORULARIN BİRLEŞTİRİLMESİ

Bağlantı borusu rekorunu elle bir-iki diĢ tutturduktan sonra,diĢler üzerine kaymayı kolaylaĢtıracak yağ sürülmelidir.

Bağlantı rakorunun sıkılması esnasında iki adet anahtar ile kontra yapılarak rakor sıkılmalıdır.



B – Bireysel Sistemlerde KarĢılaĢılan Sorunlar: 16. Isı kaybı hesabının önemi : Isı kaybı hesabı yapılmadan, kombi ve panel radyatör seçimi yapmak ileride tüketicilerin ısınma problemlerine yol açmaktadır. Tesisat hesabı uluslararası standartlarda belirtilen ve Türkiye’ de de TS 2164 ile karşılığı olan standart ile yapılmalıdır. Projeler, makina mühendisleri denetiminde standartlara uygun bir şekilde yapılmalıdır. 17. Kombiye uzak noktadaki radyatörlerin ısınmama sorunu: Bu sorunun ana nedeni; tesisat projelendirme hatasından kaynaklanmaktadır. Tesisatlar standartlara uygun yapılmalıdır. Yanlış yapılan tesisattan sonra problemi çözmek çok zordur. Bu tür uygulamalara önlem olarak Reglaj vanası kullanımı önerilebilir. 18. Radyatörlerin bir bölümünün ısınması, bir bölümünün yetersiz ısınma sorunu:

Sorun; kombiden ayrılan hatların dengesiz projelendirilmesinden kaynaklanmaktadır. Kombi yer seçimi yapılırken dikkat edilmeli, kombi çıkışı iki ayrı hatta bölünecekse bunlar dengeli bir şekilde ayarlanmalıdır. 19. Tesisata gereğinden fazla dirsek konulması :

Tesisatın yanlış projelendirilmesi sonucu fazla dirsek konulduğunda direnç artmakta bu da pompa gücünün yetmemesine neden olmaktadır. Tesisat yapılırken boru boyundan, dirseklerden ve vanalardan kaynaklanan kayıplar hesaplanmalı, bu dirençleri karşılayacak şekilde kombi seçilmeli veya ilave pompa kullanılmalıdır. 20. Büyük bir tesisatta örneğin 2–4 daireye tek kombi konulması durumunda pompa ve genleĢme deposundan kaynaklanabilecek sorunlar: Eğer iki veya daha fazla daireye aynı kombi ya da kat kaloriferinden enerji verilecekse; Öncelikle ısı kaybı hesabı yapılmalıdır. Kullanılacak genleşme deposunun seçimide iyi yapılmalıdır. İki dairedeki toplam radyatörlerin ısı kapasitesi hesaplanmalı bunların genleşmesi durumundaki su hacminin mevcut depo ile karşılanıp karşılanmadığına bakılmalıdır. Karşılamadığı taktirde ek depo konulmalıdır. Tesisattaki dirsek vana ve borulardan kaynaklanan direnç toplamı kat kaloriferi ya da kombinin üzerinde standart olarak bulunan pompanın basıncından daha yüksek değerlerde kalırsa pompa suyu dolaştırmaya yetmemektedir. Bu yüzden pompa seçimide iyi yapılmalıdır.



21. Yerden ısıtmada boru boyunun uzun tutulması kaynaklanan kombi verim sorunu Burada boru boyunun uzun olması ve kavislerin fazlalığından dolayı direnç artmakta ve pompanın direnci bunu yenememektedir. Buda kombi verimini düşürmektedir. 22. Pislik tutucuların çapının darlığından kaynaklanan sorunlar:

Pislik tutucuların çapının darlığı, öncelikle filtre sisteminin tıkanmasına yol açar. Tesisatta su kaçırma problemi olduğunda tesisata sürekli olarak su takviyesi yapılmakta, bu da zaman içerisinde pislik tutucunun dolmasına ve direncin artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle kaçakların önlenmesi gerekmektedir. Bir kere tesisat temizlendikten sonra hep aynı su dolaşacağından tekrar sorun ortaya çıkmayacaktır.

3. GAZ TESĠSATI

3.1 Doğal gaz tesisatı :

Doğal gaz ile kullanım için, öncelikle ve mutlaka, mevcut TSE standartları ve yerel gaz dağıtım şirketlerinin (İgdaş, EGO, Botaş vb..) talimat ve şartnameleri doğrultusunda “Doğal Gaz Tesisat Projesi” hazırlanmalı ve onaylatılmalıdır.

Tesisat tamamlandıktan sonra, yerel gaz dağıtım şirketinden “Gaz Açma Belgesi” almadan önce, cihaz kesinlikle çalıĢtırılmamalıdır.

Doğal gaz besleme basıncı 20 mbar. dır.

Borular, paslanmaya karşı boyanacaktır.

Gaz tesisatı duvar geçişlerinde kılıf kullanılacaktır.

Geçici olarak LPG tüpüyle kullanımı söz konusu ise, ileride doğal gaza geçildiğinde sorun çıkmayacak şekilde uygulama ve yer seçimi yapılmalıdır.



3.2 Ev Tipi 12 ve 24 kg.lık LPG tüpleri ile kullanım Ģartları :

3.2.1 Tüp Sayısı :

Isı kaybı; 8.000 kcal/h’e kadar olan yerler için 1 adet, 12.000 kcal/h’e kadar olan yerler için 2 adet 24 kg lık tüp kullanılması tavsiye edilir.

Isı kaybı, 12.000 kcal/h değerinin üstünde olması halinde, paralel bağlanmış tüplerde karlanma sorunu ve dolayısıyla yeterli gaz debisi alınamaması sorunu ile karşılaşılabilir. Bu tür yerlerde LPG dökme gaz kullanılması tavsiye edilir.

Özellikle 30.000 kcal/h kapasiteli kombilerin 12 veya 24 kg LPG tüpü ile kullanılması durumunda tüplerde karlanma sorunu ile karşılaşılabilir.

3.2.2 Tüplerin YerleĢimi :

Tüpler, soğuk ve karlanmaya müsait ortamlara (açık balkon, sokak vb..) konulmamalıdır.

Tüpler, ocak, fırın vb.. cihazların yakınına konulmamalıdır.

Tüpler, direkt alev tesirine maruz bırakılmamalıdır.

Tüplerin elektrikli battaniye vb.. direkt elektrikli cihazlar ile ısıtılması doğru değildir. Tüplerin altına sıcak su sirkülasyonu yapılabilecek şekilde bir sıcak su bataryası konulabilir. ( Su sıcaklığı en çok 50 C olmalıdır).

Tüpler zemin düzeyinin altında kalan (tam bodrum gibi) ve doğal hava akımı sağlanamayan yerlere konulmamalıdır.

Tüpler, yan yatırılmamalı ve ters çevrilmemelidir.

Tüpler dolap içinde ise, dolap kapaklarında tüplerin bulunduğu taban yüzeyinin % 10’ u kadar havalandırma deliği açılmalıdır.

Tüplerin konulduğu mahalde kanalizasyon bağlantılı rögar bulunmamalıdır.

Tüplerin bulunduğu alt seviyeden en az 50 cm yükseklikte lamba, kontaktör, sigorta vb. elektriksel elemanlar bulunmamalıdır.

3.2.3 Dedantör :

Çıkış basıncı LPG de kullanım için 300 mmSS olan dedantörler kullanılacaktır.

Çıkış basıncı Propanda kullanım için 370 mmSS olan dedantörler kullanılacaktır

ÇıkıĢ basıncı 500 mmSS olan dedantörler kesinlikle kullanılmamalıdır.

Her tüpe uygun tipte ayrı bir dedantör takılacaktır.



Dedantörler, 2 kademeli ve geri kaçırmasız tip, 0-2 kg/h veya 0-1.6 kg/h kapasiteli olmalıdır.

Tüp değiştirirken emniyet için cihazın söndürülmesi ve bütün gaz vanalarının kapatılması gerektiği, müşteriye hatırlatılmalıdır.

3.2.4 LPG Kollektör Seti :

Tüp ile kullanımda şirketimiz tarafından cihazla birlikte verilen ve ayrı olarak da fiyat listelerimizde yer alan, “LPG Kollektör Seti” kullanılmalıdır. Başka

tür kalitesiz malzeme kullanılmamalıdır.

Kaçak yapması riski nedeniyle boru kollektör ve döküm T parçası gibi malzemeler kullanılmamalıdır.

3 tüp kullanımı halinde, ıstavrozun bütün çıkışları kullanılmalı; 2 tüp kullanılması halinde ise, en alttaki çıkış kör tapa ile kapatılmalıdır.

Istavrozun üst çıkışına gaz vanası bağlanmalı ve cihaza bağlantısı buradan yapılmalıdır.

LPG Kollektör Seti, resimde belirtildiği şekilde duvara sıkıca tesbit edilmelidir.

LPG kollektör seti, tüplerden 15 cm yükseğe monte edilmelidir.

Kollektör seti, cihazın hemen altına konulmamalı, yan tarafına konulmalıdır.

3.2.5 LPG Gaz Bağlantısı :

Demirdöküm “LPG Kollektör Seti” içinde verilen malzemeler kullanılmalıdır.

Kullanılan PVC hortumun üzerinde TSE amblemi ve üretim tarihi bulunmalıdır.

Hortum uzunluğu; - Cihazdan kollektöre en çok 125 cm, - Kollektörden dedantörlere en çok 50 cm, olmalıdır.

Cihazdan kollektöre, 125 cm den daha fazla mesafe sözkonusu ise, bakır boru tesisatı çekilmelidir.

LPG hortum bağlantı uçları tel vb malzemeler ile değil hortum kelepçesi ile sabitlenmelidir.

Hortumların üretim tarihinden itibaren 3 yıl içinde yenisi ile değiştirilmesi gerektiği müşteriye hatırlatılmalıdır.



3.3 LPG Sanayi Tüpü ile Kullanım :

Sanayi tüpü kullanım şartları TSE Standardı ile tarif edilmiştir. Örneğin, sanayi tüpleri konut içine yerleştirilemez. Bu TSE standardına aynen uyulmalı ve gaz tesisatı, sanayi tüpü konusunda uzman olan firmaların ekiplerine yaptırılmalıdır. Bu şartlar sağlanmaz ise, kombi devreye alınmayacaktır.

3.4 LPG Tankı (Dökmegaz ) ile Kullanım :

LPG Tankı kullanım şartları TSE Standardı ile tarif edilmiştir. Buna aynen uyulmalıdır.

Yakıt olarak saf propan kullanılıyorsa buharlaştırıcı kullanımı gerekmemektedir.

Yakıt, eğer miks LPG (propan+bütan) ise, buharlaştırıcı (ısı eşanjörü) kullanımı mecburidir.

LPG Tankı Sistemi, aşağıdaki elemanlardan oluşur.

- Aksesuarlarıyla birlikte Stok Tankı,



-Bina içi ve dışı Gaz Hattı,

-Bina servis kutusu içindeki Regülatör Grubu..

Tankların montajı, standardlar, teknik özellikler, müşteri ihtiyaçları, çevre düzenlemesi gibi faktörler dikkate alınarak, yeraltı veya yerüstü tankı olarak yapılabilir

4. ĠLAVE KONTROL SĠSTEMLERĠ :

4.1 Oda Termostatı :

Bütün kombi uygulamalarında kullanımı tavsiye edilmektedir.

Salon, oturma odası veya holün duvarına, yerden 1.5 metre yüksekliğe, hertürlü ısıtma kaynağından (radyatör, pencere, kapı ağzı vb..) uzak bir yere monte edilmelidir.

TSE. Li ve PVC izoleli beyaz kablo ile kombiye bağlantısı yapılacaktır.

4.2 Termostatik Vana :

Radyatörlerde termostatik vana uygulaması yapılacaksa bir tanesine normal vana takılmalıdır.

Termostatik vana takılan radyatörlerin önü perde ile kapatılmamalıdır.

Oda termostadı takılan mekandaki radyatörlere termostatik vana takılmamalıdır.



TESĠSAT MONTAJ UYGULAMALARI 100 KW MAKSİCONDENSE CİHAZ İLE DİREKT ISITMA YERDEN SISTMA VE BOYLER

UYGULAMASI

SZ1:Direk ısıtma devresi NTC sensör PZ1:Direk ısıtma devresi sirkülasyon pompası

SZ2:Yerden ısıtma(düşük ısıtma)NTC Sensör PZ2:Yerden ısıtna devresi sirkülasyon pompası

SB :Boyler devresi NTC Sensör PB:Boyler devresi sirkülasyon pompası

Sistemin doğru ve sağlıklı çalıĢması için tüm ısıtma devrelerei tesisat dönüĢlerine çekvalf

konulmalıdır.



350 KW KAPASĠTELĠ KASKAT SĠSTEM MONTAJI

MAKSİCONDENSE CİHAZLAR İÇİN CEBRİ VEYA TABİİ MENFEZ ÖLÇÜLERİ Kazanların montaj edildiği mahalde eğer yanma havasının atmosferden teminini sağlayan ayrı bir düzenek yok ise atmosfere açık uygun havalandırma yapılmış olmalıdır. Havalandırma için gerekli menfez ölçüleri ve cebri olarak havalandırılacak mahallerde gerekl hava miktarı tabloya uygun olacaktır.Aşağıda verilen tablo üstünde çalışacak kaskad sistemlerde, daha büyük kazanlarımızın montaj talimatlarında verilen güç ve havalandırma boyutları tabloları esas alınmalıdır.



ÜÇ ve DÖRT YOLLU VANALAR Kazandan gelen sıcak su ile radyatörlerde ısı vererek soğumuş olarak dönen su üç ve dört yollu vanalarda ayar durumuna göre belirli oranlarda karışarak tekrar radyatörlere ( üç yollu ) veya hem radyatörlere hem de kazana (dört yollu) gitmektedir. Bu işleme göre üç veya dört yollu vanalara karışım vanalarıda denilmektedir. Ayrıca dağıtım işlemi özelliği olan devreler de vardır. Üç ve dört yollu vanalar manuel veya otomatik kumandalı olarak yapılabilir. Kalorifer tesisatında karışım vanalarının kullanılması aşağıdaki dört yönden önemlidir. 1. Özellikle çelik, büyük ölçüde ve az da olsa dökme demir kazanlarda radyatörlerde ısısına

vererek kazana dönen soğumuş suyun giriş bölgesinde baca gazının sıcaklığının yoguşma noktasının altına düşmesi tehlikesi vardır. Baca gazındaki su buharı ile kükürt sebebiyle hasıl olan sülfirik asit yoğuşarak korozyon başlar.

2. Ayrıca kazana soğuk su girmesiyle ısıl gerilmeler ve sonuçta çatlamalar meydana gelir. 3. Bazı kalorifer tesisatında boylere yüksek sıcaklıkta, döşemeden ısıtma için düşük

sıcaklıkta ve radyatörler için dış hava şartlarına gore orta sıcaklıkta su dolaşımı gerekebilir.

4. Bazı büyük binaların kuzeye ve güneye bakan taraflarında ısı ihtiyaçları çok fazladır.

Kuzey ve güneye cephelerin tesisatlarına farklı sıcaklıkta su gönderilebilir.

4.3 ÜÇ YOLLU VANALAR

4.3.1 Üç yollu vanaların özellikleri ve kullanma yerleri 1. Karışım ( farklı sıcaklıklarda gelen iki suyu karıştırma) 2. Dağıtım ( gelen suyu iki ayrı devreye dağtma ) Olmak üzere iki gaye için kullanılır.

Üç yollu vanalarda dikkat edilmesi gereken nokta vananın karışım ve dağıtım özelliklerine göre dolaşım pompalarının yerlerinin farklı olmasıdır.



4.3.2 Avantajları

1. Merkezi sistemde dolaşan suyun debisi sabit kalacaktır.

2. Isıtma ihtiyacının az olduğu sürelerde dahi borulardaki aşırı soğumalar

olmayacağı için boru şebekeleri ani ısınmalardan ve gerilmelerden

etkilenmeyecektir.

3. Üç yollu vana tam kapalı durumdan itibaren açmaya başlandığında,

eşanjöre sıcak su girişi en kısa sürede etkin olacaktır. (Yani kontroldeki

gecikme süresi en az olacaktır.)

4.4 DÖRT YOLLU VANALAR

4.4.1 Dört Yollu Vanaların Özellikleri ve Kullanma Yerleri Kazan çıkışındaki dört yollu vana üzerinden radyatör, döşemeden ısıtma boruları vb. ısıtıcı elemanlara giden su miktarı ayarı yapılır.

Dört yollu vanalar karışım vanası olarak kulanılırlar ve bu sebeple de dört yollu karıştırıcılar diye de

adlandırılırlar.

Önceden de değinildiği gibi kazanlarda korozyon tehlikesini en aza indirmek için kazanın hiçbir yerinde sıcaklık 50°C'nin altına düşmemelidir. Kazana bu şartı sağlayacak şekilde dönüş suyunun sıcaklık ayarı dört yollu vana ile yapılır. Aşağıdaki şekilde dört yollu vana kullanılan bir ısıtma devresi görülüyor. Şekildeki ısıtma devresi iki alt devreden -kısımdan-oluşuyor. Birinci alt devre kazan devresi olarak adlandırılıp kazan, kazan çıkış ve dönüş boruları ile dört yollu vana bağlantılarından ibarettir. İkinci alt devre ise ısıtma devresi olarak adlandırılıp radyatör vb. ısıtıcı elemanlar, giriş ve çıkış boruları ile dört yollu vana bağlantılarından ibarettir. Dikkat edilirse dört yollu vanada hem kazana dönen su hem de ısıtıcıya giden su karışımı yapılmaktadır. Bu sebeple dört yollu vanalar ikili karıştırıcı olarak da adlandırılmaktadır. Yine aynı şekilde kazan çıkış suyu sıcaklığının 90°C olduğu kabul edilerek kazan ile ısıtma alt devrelerindeki sıcaklık değişimleri dört yollu vananın ayar durumuna göre verilmiştir. Dört yollu vana kullanılan devrelerde dolaĢım pompası ısıtma alt devresinde genellikle dört yollu vana çıkıĢlarına konulur. Kazan alt devresinde dolaĢım daha fazla doğal dolaĢım ağırlıklıdır. Bu sebeple dört yollu vananın ekseni ile kazanın alttan 1/3 su

2. ALT DEVRE

1. ALT DEVRE



yüksekliği arasında 80 ile 100 cm arasında bir mesafe bulunması gerekir. AĢağıda bu mesafe H ile verilmiĢtir.

Kapalı genleşme kabı bulunan devrelerde yani kapalı ısıtma devrelerinde ısıtma alt devresinde soğuma sebebiyle hacim küçülmesi olur. Bu sebeple ısıtma devresinin rakor, fiting, vana gibi bağlantı yerlerinden devreye hava emilir. Bu mahzuru kaldırmak için Yandaki şekilde de görüldüğü gibi 3/8"lik bir boru ile kazan alt devresine kısa bağlantı sağlanır. 3/8"lik bu boruda takriben 150-200 mm yükseklikteki bir cep ile suyun ters istikamette akışı önlenir. Eğer Yandaki şekilde görüldüğü gibi ısıtma devresine ek olarak kullanma sıcak suyu devresi yani boyler devresi var ise boyler dönüşüne enjektör konulmalıdır. Yine aynı şekilde bir binanın kuzeye ve güneye bakan bölümlerinde dört yollu vanalardan yararlanılması halinde ters akımların meydana gelmemesine dikkat edilmeli veya enjektör kullanılmalıdır.

H



Dört yollu karıştırma vanasında üç yollu karıştırma vanasının yanısıra kazan dönüş suyu

sıcaklığının yükseltilmesi de sağlanır. Bu işlem aşağıdaki şekilden görüldüğü gibi kazan

çıkışındaki suyun bir kısmının kazan dönüşüne karıştırılması ile sağlanmaktadır.

KAZAN DAĠRELERĠNĠN HAVALANDIRILMASI

Cebri havalandırma

Doğal havalandırması mümkün olmayan kazan dairelerinin cebri olarak havalandırılması gerekir. Cebri havalandırma için gerekli minimum taze hava ve egzost havası miktarları aşağıdaki formüllerden hesaplanmalıdır. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus kazan dairesinde negatif basınç yaratılmamasıdır.

Cebri havalandırma fan hesabı (Üflemeli brülörler için)

Alt havalandırma (Taze hava) :

Hava debisi = Q x 0.9 x 3.6 ( m3/saat )

Üst havalandırma (Egzost havası) :

Hava debisi = Q x 0.6 x 3.6 (m3/saat) Q = Brülör kapasitesi (kW)



Cebri havalandırma fan hesabı (Atmosferik brülörlü kazanlar için)

Alt havalandırma {Taze hava)

Hava debisi = Q x 1 .1 x 3.6 (m3/saat)

Üst havalandırma (Egzost havası)

Hava debisi = Q x 0.45 x 3.6 (m3/saat)

Q = Kazan kapasitesi (kW)

NOT: Her iki halde de üst havalandırma sisteminde, elektrik motoru kanalı gerisinde ve atık gazla doğrudan temas halinde ise elektrik motoru Ex-proof olacaktır.

MERKEZİ ISITMA TESİSATI ÖRNEK ŞEMALAR



ĠÇĠNDELĠLER

TESĠSAT TEKNĠĞĠ TEMEL ESASLARI : 2

SUYUN FĠZĠKSEL ÖZELLĠKLERĠ :……………………………………………………………………….2

SUYUN KĠMYASAL ÖZELLĠKLERĠ :..................................................................................................... 2-3

BASINÇ VE BASINÇ BĠRĠMLERĠ :…………………………………………………………………….....3

SIVILARDA BASINÇ :................................................................................................................................. ....3

GAZLARDA BASIN. :……………………………………………………………………………………… 4

BASINÇ ÖÇLME TEKNĠKLERĠ :……………………………………………………………………… 4-5

SICAKLIK VE GENLEġME :…………………..........................................................................................5-6

ISI VE TEMEL KAVRAMLAR :.............................................................................................................. .6-7

RADYATÖRTLER:………………………………………………………………………………………... 7

DĠLĠMLĠ RADYATÖRLER PANEL RADYATÖRLER:……………………………………………… ... 8

MONTAJ DÜZENĠ VE UYULMASI GEREKEN KURALLAR :………………………………………...9

YÜZEY ISITMA VE DUVARDAN ISITMA:…………………………………………………………..9-10

SĠRKÜLASYON POMPALARI :……….. …………………………………………………………….10-12

ISITMA SĠSTEMLERĠ :………………………………………………………………………………..12-16

KARIġTIRICILAR (ÜÇ YOLLU VE DÖRT YOLLU VANALAR) VE TESĠSATA MONTAJI 1…6-17

DENGE TANKLARI (KARIġTIRICI):.. ………………………………………………………………17-18

GENLEġME TANKI VE ISITMA TĠPĠNE GÖRE SU HACĠMLERĠ:…….…………………………...18

BĠR EVĠN ISI ĠHTĠYACININ BULUNMASI:…. ………………………………………………………..19

BACA BAĞLANTILARI VE KURALLARI:…… ……………………………………………………….20

BACALI KOMBĠLERĠN MONTAJ KURALARI :……… …………………………………………..21-26

HERMETĠK KOMBĠ MONTAJ KURLLARI VE ATIK GAZ BORU UYGULAMALARI: ……..27-33



KOMBĠ TESĠSAT VE MONTAJ UYGULAMALARI :….………………………………………………..34

TESĠSATLARDA DĠKKAT EDĠLMESĠ GEREKEN KURALLAR:..........................................................35

PLASTĠK BORU TESĠSATLARI :…….. ………………………………………………………………..35-40

BAKIR BORU TESĠSATINDA DĠKKAT EDĠLMESĠ GEREKEN KURALLAR : …………………41-45

BAKIR BORULARIN BÜKÜLMESĠ ESNASINDA YAPILACAK ĠġLEMLER:...............................45-47

BĠREYSEL ISITMA TESĠSATLARINDA KARġILAġILAN SORUNLAR :…...................................48-49

DOGAL GAZ VE LPG UYGULAMALARINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR : ………..49-53

ĠLAVE KONTROL SĠSTEMLERĠ ODA TERMOSTATI VE TERMOSTATĠK VANALAR :…….......53

MAKSĠCONDESE DUVAR TĠPĠ KAT KALORĠFERĠ MONTAJ UYGULAMALARI......................54-55

ÜÇ YOLLU VE DÖRT YOLLU VANALAR VE MONTAJ UYGULAMALARI:................................ 56-59

KAZAN DAĠRELERĠNĠN HAVALANDIRILMASI :..............................................................................59-60

MERKEZĠ ISITMA TESĠSATI ÖRNEK ġEMALAR :................................................. ……………….....60-61

TESĠSAT TEKNĠĞĠ EĞĠTĠM KĠTABI › uploads › yuklemeler › teknik-el-kitabi.pdfDemir...

Documents

Transcript of TESĠSAT TEKNĠĞĠ EĞĠTĠM KĠTABI › uploads › yuklemeler › teknik-el-kitabi.pdfDemir...