rogor yalibdebian 9demokratebi:...
Transcript of rogor yalibdebian 9demokratebi:...
#195 (254) 6-13 noemberi 2012 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri
E-mail: [email protected]
rogor yalibdebian “demokratebi” diqtatorebad?dilemad qceuli es SekiTxva ukve
meramdene aTaswleulia awuxebs kaco-
briobas. zustad im dRidan, rac elineb-
ma xalxi qveynis mmarTvel Zalad aRi-
ares da am mmarTvelobis politikur
sistemas demokratia uwodes. da yve-
laze saocari is aris, rom “demokrati-
is” gaCenisTanave gaCnda diqtatori,
romelic xalxis saxeliT Seudga sax-
elmwifos marTvas.
saocari ki isaa, rom diqtatoris
warmoqmnis mizezebs pirvelad axsna
mouZebna ara romelime politikosma
an filosofosma, aramed didma
amerikelma mweralma edgar alan pom.
maxsendeba misi erT-erTi saukeTeso
moTxroba “saubari mumiasTan”. siuJeti
sruliad martivia _ moqmedeba xdeba
meoce saukunis dasawyisis inglisSi,
sadac sami mecnieri megobari
gadawyveten, rom egviptidan Camotanili
mumia gaacocxlon. sawadels miaRwies
da maT winaSe warsdga adamiani, romel-
ic sami aTasi wlis win cxovrobda
egviptis erT-erT nomSi. axalgazrda
mecnierebi waeqiliken mumias da mas
niSnismogebiT uCvenebdnen im drois
teqnikis miRwevebs, magram irkveoda,
rom es yvelaferi Turme hqondaT
mumiis Tanamedroveebs da mumia amomwu-
rav ganmartebas aZlevda maT teqnikis
am “miRwevebze”. gawbilebuli mecnierebi
apirebdnen am polemikis dasrulebas,
roca erTma maTganma mumias hkiTxa:
_ Tqvens dros Tu iyo demokratia?
oriaTswliani Zilisagan Tavdaxsnili
mumia sakmao xniT dafiqrda da mec-
nierebs guli miecaT _ erTi SekiTxva
xom mainc davusviT, romelzec pasuxi
ara aqvso. magram mumiam xangrZlivi
pauzis Semdeg upasuxa, Tanac rogor!
_ vixseneb, Cems siymawvileSi egvipte-
Si mSvidad vcxovrobdiT, xalxs
mosavali uxvad mohyavda, gadasaxadebs
vixdidiT, bednierebi viyaviT.
faraonebic simSvidiT uZRvebodnen qvey-
nis marTvis saqmes. erTxel, erT
moedanze, viRac moqalaqem axsena
sityva “demokratia” da yvelaferi yi-
raze dadga. xalxi erTmaneTs daeria,
maT Soris gamarjvebulma ki xalxis
warmomadgenlad SeasaRa Tavi sazoga-
doebas da vidre qveynis saTaveSi pozi-
ciebs gaimagrebda, sisxlis okeane
daayena. Semdeg viRacam Tqva: “eg
demokrati ki ara, diqtatoriao”. amis
mTqmeli wamsve Caqoles qvebiT, ramac
SiSi da Zrwolva daTesa xalxSi. axla
ver vixseneb, Tu vin uWerda mxars am
diqtators. ho gamaxsenda! _ wamoiZaxa
gaxarebulma mumiam, _ mas erqva “brbo”!
marTlac didebuli ganmartebaa:
Tavgzaabneuli da umarTavi brbos
aqtiuri mxardaWeris gareSe TviT yve-
laze brZeni adamianic ki ver gaxdeba
diqtatori, sulelze da gonebadaxSul
araraobaze rom araferi vTqvaT!
amrigad, ikveTeba erTi Seuvali aq-
sioma: “diqtaturis msurveli mmarTveli
ver Camoyalibdeba diqtatorad brbos
mxardaWeris gareSe. diqtatori da
brbo ganuyofeli mcnebebia da isini
erTimeores hkvebaven”!
mTavaria, diqtatorobis msurvelma
igrZnos brbos sunTqva, misi guliscema,
rom misi bandidan niaRvrad modis
mowodebebi:
_ “mxolod mas SeuZlia qveynis bed-
nierebamde miyvana”!
_ “ra dros demokratiaa, roca xalxi
SimSilobs”!
_ “jer damoukidebloba, Semdeg
demokratia”!
_ “axla, roca qveyana lamis saomar
mdgomareobaSi imyofeba Crdiloel
mezobelTan, demokratiaze saubari
danaSaulia”... da a.S. da a.S.
miuxedavad brbos monuri mor-
Cilebisa diqtatoris mimarT, yoveli
saxelmwifos institucia, ase Tu ise,
mainc axerxebda raRac meqanizmis Se-
qmnas, rac xels SeuSlida umaRlesi
xelisuflis gadiqtatorebas. inglisis
mefis karze es gaxldaT masxara, romel-
ic mefis umaRlesobas mis mankierebas
daurideblad miaxlida xolme pirSi.
Tumca, arc is gaxldaT iSviaTi, rom
sasaxlis karibWesTan am masxaris Tavs
Camohkideben xolme.
mainc diqtatoris xibli mZlavrobda
TviT mironcxebul mefeTa gul-gvamSi.
mTavaria brbom iwamos diqtatorobis
msurvelobis mesianobisa, misi
Seucvlelobis miTi, misi Seuvali mis-
wrafeba mSobliuri xalxis bedniere-
bisaTvis brZolis gzaze, danarCens ki
Tavad brbo gaakeTebs, romelic daun-
doblad gauswordeba maT, visac ar
swams diqtatoris yovlisSemZleobisa,
vinc eWvis TvaliT umzers mis “keTil
miznebs” da xels uSlis diqtators
xalxis bednierebisaTvis gamarTul
brZolaSi. isini wamsve cxaddebian
“xalxis mtrebad”, romelic erTaderT
ganaCens imsaxurebs:
“cixe an sikvdili”!
da dgeba usasrulo rigi eSafoteb-
Tan, giliotinasTan, cixeebis karibWeeb-
Tan!
gamodis, rom mTavari diqtatori is
brboa, romelsac SeuZlia gaaRmerTos
mizanTropebi neroni da kaligula, da-
bali inteleqtis mqone sadam huseini
da muamar kadafi, kolmeurneobis Tavmj-
domare lukaSenko da kim Cen irebis
TaRliTuri ojaxi, aSkarad suleluri
gamometyvelebis mqone meqalTane
saakaSvili da sxvani da sxvani...
me megona qarTveli xalxi didi is-
toriuli tradiciebis mqone iyo, igi
ki ubralo brbo yofila, romelsac
wlebis ganmavlobaSi Tavis Wkuaze
aTamaSebdnen jer cbieri da mzakvari
araqarTveli eduard SevardnaZe, Semdeg
ki suleli da impulsuri, aseve
araqarTveli mixeil saakaSvili.
vai, sircxvilo!
me Cemi samSoblos bedi maRelvebs,
Torem sxvis samSoblos pirwavardnili
diqtatori wamoajdeba Tavze Tu
demokratis niRabmorgebuli araraoba,
didad ar manaRvlebs!
mTavaria, Cems samSobloSi amieridan
mainc aRar moikidos fexi am mankierebam!
zogadad ki, friad martivia, dRes,
diqtatorad gaxazirebuli pirovnebis
xelisuflebaSi moyvana da Semdeg misi
gadiqtatoreba, Tanac maSin, roca dRes
esoden gamartivebulia piarteqnologia,
telearxebisa da masmediis sxva
saSualebaTa Tavxeduri moZalebiT.
brbo da garemocva SearCevs
pirovnebas, romelsac, saWiroebis
SemTxvevaSi iolad Seawmends xels da
sasikvdilodac ki gaswiravs. aseTi
adamiani ki Wkuasusti unda iyos, romel-
ic ver moaxerxebs sakuTari savalalo
perspeqtivis gamoTvlas. gana swored
aseTi pirovneba ar gaxlavT XXI sauku-
nis arSemdgari diqtatori, magram diq-
taturas haeriviT danatrebuli mixeil
saakaSvili, romelsac dRes aSkarad
Seawminda xeli misma gundma da male
saerTod Seaqcevs zurgs!
isic ioli asaxsnelia, Tu ratomaa
diqtatura regresuli procesebis
mTavari macocxlebeli wyaro. faqtia,
rom diqtatorad modis aSkarad anom-
aliuri gadaxrebis mqone an Wkua-
nakluli pirovneba, romelsac Tavis
garemocvaSi ar siamovnebs masze Wkviani
adamianebis bogini. bunebrivia, mis
Semdeg xelisuflebas saTaveSi eqceva
winandel diqtatorze bevrad uWkuo
adamiani, da ase grZeldeba, vidre impe-
rias saTaveSi ar moeqceva saakaSvilis-
Tana (an Tundac elcinisTana) gadag-
varebuli arseba, romelsac kapikebze
SeuZlia mama-papaTa samkvidros gayidva!
fuZemagari da znemaRali adamiani ara-
sodes ikadrebs diqtatorobas, radgan,
xelisuflebis saTaveSi mosvlamde, man,
Tavisi aseve diqtatori ufrosisagan
mravali Seuracxyofa unda gadaylapos.
Semdeg ki, am SeuracxyofebiT damZime-
buli, erTpirovnuli marTvis mwver-
valze asvlisTanave, Tavad amcirebs
da Seuracxyofs udanaSaulo adami-
anebs, raTa sakuTari damcirebuli
araraobis “moraluri” kompensireba
moaxdinos. zustad amgvari jurRmul-
idan moevlina kacobriobas xruSCovi,
romelic “gopaks” cekvavda stalinis
gasarTobad, SevardnaZe, romelsac bre-
Jnevis saameblad mze CrdiloeTidan
amohyavda, saakaSvili, romelmac Se-
vardnaZis pativsacemad Tavis umrwmes
Svils eduardi daarqva...
mxolod monuri fsiqologiis adami-
ans SeuZlia gaxdes diqtatori!
dRes saakaSvilsa da nacionalebs
mavanni ukiJineben: “Tqven ver SesZeliT
saqarTveloSi samoqalaqo sazogadoe-
bis Camoyalibeba”-o!
jer kidev sakiTxavia: ver SesZles,
Tu Segnebulad “ar SesZles”!
Zlieri samoqalaqo sazogadoeba ar-
aviTar DSemTxvevaSi ar dauSvebs Wkua-
nakluli, anomaliuri gadaxrebis mqone
pirovnebis gadiqtatorebas _ amisaTvis
saWiroa brbo. da saakaSvilma da misma
banditurma garemocvam kinaRam SesZles
qarTveli xalxis brbod gadaqceva _
aravin icis rogor wavidoda qveynisa
da qarTveli xalxis saqme, eseni kidev
ramdenime wliT rom SerCenodnen umaR-
les xelisuflebas. albaT winaparTa
tradiciebis erTguli qarTveli xalx-
isagan miviRebdiT im usaxur brbos,
romelsac arc eTnikuri warmoSoba
adardebs da arc religia. saamisod
ki yvelaferi Semzadebuli iyo: pi-
radobis mowmobebidan amogvifxikes
mamis saxeli, erovneba...
diqtatura rom umecrebasa da sib-
neleze dgas, imiTac dasturdeba, rom
“nacionalTa” xelisufleba gegma-
zomierad angrevda mdidar qarTul
mecnierebas, ganaTlebas, kulturas,
ekonomikas... mTavari iyo xalxis
gaRatakeba, raTa rigiT moqalaqes
dacarielebuli kuWis amovsebis garda
sxva araferi hqonoda sazrunavi.
gulidan da gonebidan amogvikawres
tradiciebisadmi pativiscema, kacs
kacis saxe daukarges, qals _ qalisa,
maRali samoqalaqo Rirebulebebis
nimuSebad dagvisaxes homoseqsualebi,
lesboselebi, kaxpebi, sxva gadagvare-
bulebi, meZavebs Tanamdebobebi dau-
riges, xolo visi dasaqmebac ver moax-
erxes, maTi “biznesis xelSewyobis
mizniT” qveyana bordelebiT gaavses,
jari da policia gaapolitikures,
skolebi gaapolicieles, mecnierebi
“Carecxes”, universitetebi gaaT-
evzaZeves, telearxebi fafuki baliSe-
biviT amoides zedmeti Wamisa da
nebivrobisagan gafuebuli ukanalebis
qveS, qaliSvilobis instituti
sanagveze moisroles, ekonomika
gaaTaxsires, morali da zneoba gaau-
fasures, meZavebi da nexvis kasrebi
ministrebad wamogvasves Tavze, yve-
laferi gayides sindisis garda, radgan
sindisi arc arasodes hqoniaT!..
garda amisa, aucilebeli gaxldaT
tiranis institutisaTvis Sesabamisi
ideologiuri fundamentis Seqmna,
risTvisac, garkveuli materialuri da
finansuri berketebis gamoyenebiT Seiqm-
na diqtaturis mexotbeTa dasta
TevzaZeebis, TavxeliZeebis, jafariZeebis,
nodiebis, burWulaZeebis, xaCiZeebis, ru-
ruebis, deisaZeebis, wkrialaSvilebis
da sxva sulmrud gadagvarebulTa Se-
madgenlobiT, romlebmac farTod
gaSales “miSisturi” moRvaweoba!
marTlac, ras gadaurCa saqarTvelo?!
saakaSvils ki avi sizmariviT auxda
yvelaferi, rasac mas qarTveli xalxi
hpirdeboda miyenebuli Seuracxyofisa
da tkivilis sapasuxod.
amerikis SeerTebuli Statebis prezi-
denti abraam linkolni ambobda: “Sei-
Zleba xalxis didi raodenoba moatyuo
mcire xniT, xalxis mcire raodenoba
moatyuo didi xniT, magram mTeli eris
didi xniT motyueba SeuZlebelia”!
megrelebi, matyuara, xelmrud da
arc Tu maRali zneobis mqone adamians
ironiuli moferebiT “cuxs” uwodeben
xolme!
qarTvelma xalxma amxila es “cuxebi”
da istoriis sanagveze moisrola isi-
ni!
axla mTavari isaa, rom “nacTa” nar-
Cenebi maTi odabadisaken “gavacuxcux-
oT” imedmocemuli saqarTvelodan,
radgan Cvens qveyanaSi ar aris “miS-
ist-faSistebis” adgili.
bolos da bolos, maT odabademde
arc Tu ise didi manZilia!
gzac iqiT hqoniaT!
roland jalaRania,
“aia”-s da “fazisi”-s akademiebis
wevri,
gazeT “ilori”-s mTavari
redaqtori
ilori2 6-13 noemberi 2012
yovelkvireuli ambebi afxazeTidan
soxum-zugdidis gzatkecili _ T. d.golicinis gavla am gzaze. _samurzayanoelTa da calke
ilorelTa saCivari. _ oqumisaken. _Wirnaxuls cudi piri uCans. _ oCam-Ciruli taiWi. _ oqumi. _ oqumis
qarTuli wignsacavi.skolas aqaur sofelSi iSviaTad
SexvdebiT. mTel samurzayanoSi sul
aTgan Tu aris samrevlo skola, rom-
lebic, udReuriviT, Zlivs miaTreven
Tavis gajaxirebul arsebobas.
eklesiebi aq umetesad qviTkirisaa,
TeTrad gaspetakebuli kedlebi aguris
eklesiebisa did manZilze mosCans. win
eklesias udgas aswlovani cacxvebi,
romlis Zirs nawirvebs soflelni
Tavs iyrian da Wir-varamze bWoben. ar
SeiZleba yuradReba ar miaqcioT erT
garemoebasa. eklesiis galavanSi
saflavis beqobebi Zalian cotaa, hkvir-
vobT, nu Tu ase cotani imarxebian aqa
mkvdrebio. magram rom gascdebiT ek-
lesiasa, gza iqeT-aqeT, gamoCinebul
adgilas tye gakafulia, oTxkuTxad
rikulia Semovlebuli ramdensame ala-
gas da iqav lamazad aRmocenebulia
farTo foTliani Wadrebi an sur-
nelovan yvaviliani cacxvebi.
es aqaurebis micvalebulTa
gansasveneblis adgilebia. aseTi
sasaflaoebi mTeli gzis gayole-
bazedaa. yovels sasaflaoze ori-sami
micvalebuli asaflavia _ TiToeuli
ojaxis wevrebi. aqaurebi Tavisi mic-
valebulebis eklesiaSi dasaflavebas
imdenad ar etanebian. urCevniaT, rom
mkvdrebis Zvlebi maTi saxlis axlos
esvenos, rom xSirad SeeZloT daxedva
da “Wirisufloba” rom ar daaviwydeT...
gzebi aqauri? marto samurzaya-
noelis saidumlos Seadgens, Tu rogor
unda iaros aqaurs, egreT wodebul
gzebze adamianma da Tavisave msgavs
adamianTan kavSiri da misvla-mosvla
iqonios. arcerT gzas arc erT alagas
ar etyoba adamianis xeli, xami kacis
cnobismoyvareobas didZal masalas
aZlevs es gza. Sens Tavs ekiTxebi
urmiT siaruls aqauri glexi rogor
axerxebs, gansakuTrebiT maSin, roca ca
pirs moixsnis da qveyanas, sadac es
glexi cxovrobs, erT gauval lafad
aqcevs xolme. Sens Tavsve ekiTxebi:
rogor Ra axerxebs aqauri glexi cx-
ovrebas iq, sadac mTeli naxevari weli-
wadi alafebul soflebSi misvla-
mosvla Sewyvetilia da sadac sxva
umagiso SimSiliT mokvdeboda?! am
kiTxvis axsna samurzayanoelis im
TvisebaSi unda veZeboT, romelic marto
imisTvis aris niSandoblivi da romel-
ic mas mis msgavs adamianSi ise mkafiod
da TvalsaCinod arCevs. es Tviseba
gaxlavT: Sefardeba Tvisi cxovrebis
moTxovnilebisa pirobebTan da am moTx-
ovnilebis Camoyvana minimumamde...
cxadia, aqaur kacs ugzooba welSi
wyvets, mis ekonomiur yofas miwasTan
asworebs. imas nu brZanebT, aqaur glexs
ar esmodes, rom kargi gza erTbaSad
wamoayenebs fexze mis nivTier davr-
domilebasa. magram saqme is gaxlavT,
rom, jer erTi, weli ar mosdevs imisTvis
izrunos, meore, Taosnobasac moklebu-
lia. siRaribec araferia, oRond SeinZr-
nen isini, visac maTs sakeTildReod
zrunva aqvs mindobili, _ mTeli sofeli
jarasaviT datrialdeba. xolo sanam
Tavis patronisagan aqauri meurne rasme
xeirs eRirsebodes, mis, yvelafris amtan
zurgs, kidev cxra-piri tyavi asZvreba...
IV“samurzayanoeli glexi Sin”. _ CemimaspinZeli guZa. _ aqauri glexis
mosaxleoba. _ facxis morTuloba:garderobi, bufeti, saxlis aveji. _sazrdo guZasi. _ rodis aris guZabednieri? _ sulieri moTxovnilebaguZasi. _ misi dardi, misi ekonomi-uri ideali. _ rodis Seecvleba
saxe guZas pirvelyofil brZolascxovrebasTan? _ erTi Rame guZas-
Tan. _ Zveli Cveuleba. _ gamoTxoveba.
saRamo Jamdeboda me da Cemi megobari
erT zemodaRwerils soflis bolos
gavediT. iZulebuli viyav mogzauroba
Semewyvita da aqauri glexis saxlSi
Semexedna da pirispir Semxvedroda
“samurzayanoeli glexi Sin”.
sacalfexo biliki ufro viwrovde-
boda da uvali xdeboda. cxenebi mar-
qafad mogvdevdnen ukan. gzis iqiT-
aqeT tyea. adamianis xma ar ismis. aqa-
iq mosxletil gorakebze simindis
yanebi mowmobda, rom adamiani axlos
unda yofiliyo. garSemo gamefebul
myudroebas Cveni cxenebis nalebi-Ra
arRvevda da Sinisaken momavali saqon-
lis bRavili. moulodnelad win Se-
mogvefeTa Tormet-cameti wlis balRi,
daleuli, fexSiSvela, saxegacrecili.
adgilobriv moqsovili nawilebi
bairaRiviT dahfrialebda mis gamxdars
sxeuls. Cvens danaxvaze SekrTa.
ueWvelia, serTukosnebs aq ar moeloda.
davelaparakeT, magram is kidev garinde-
buli idga; ver gamoerkvia. bolos
Zlivas mogvca pasuxi. Cveni momavali
maspinZlis Svili gamodga. rom gaigo
Cveni ganzraxva, “axlave babas (mamas)
Sevatyobinebo”, SurduliviT aiWra aR-
marTSi da male TvalTagan migvefara.
erTi ukanasknelad kidev davataneT
Zala Cvens dazantebul da aRmarTSi
siaruls gadaCveul fexebsa da saucx-
ovo busnos moveqeciT. win gadagveSala
dasuraTxatebuli vake samurzayano _
afxazeTisa, imis iqiT _ laJvardi zRva,
romelzed didfrTebian frinvelebiviT
afra gaSlili navebi misrialebdnen.
sanam kaklis ZirSi SevisvenebdiT, Cemi
megobris “mokeTemac” moatana.
Cveulebrivi “gamarjoba-gagimarjos”-
is Semdeg Cvenma megobarma “rekomenda-
cia” gamiwia Tavis mokeTe guZasTan:
mTaze unda avides da Sen gza unda
uCvenovo.
guZam erTi ki eWvis TvaliT amaTva-
liera da uTxra Cems megobars: _
mTaze ra unda aseT “Cinonik” kacs? _
magram TviTonve daatana: _ albaT “hav-
isaTvis” (haeris gamosacvlelad)
midiso?
_ swored gamoicani!.. _ vupasuxe
guZas. _ amaRam ki Seni stumari viqnebi-
meTqi.
megobari gamogveTxova.
xolo guZam winaswar bodiSi moiTx-
ova, Sen rom gekadreba, iseT pativs
vera gcemo, magram raki mobrZandiT,
Cemi siRaribeca naxeTo. da guZa Tavis
facxisken gamiZRva.
warmoidgineT oTxi dRiuri samosax-
lo miwa, Suagul tyeSi, sofels or
kilometrze daSorebuli. adgili mTa-
goriania, garSemo, rogorca vTqviT, uR-
rani tye akravs. TviT ezos Semovle-
buli aqvs metad susti Robe, erTi al-
abis simaRle. ori wili mainc am
Robisa bunebrivia, _ narekala, mayvali,
yvela erTad ifaravs glexis midamos.
erT alagas WiSkaria, metad Taviseburi
mowyobilobisa. iqiT-aqeT, erTmaneTze
ori mxaris daSorebiT ori wyvili
latania darWobili, erTi mxaris simaR-
le. TiToeuli wyvili latnebisa ugrex-
elaTia gadabmuli ise, rom yovel nax-
evar alabze Siga-da-Sig carieli
alagebi rCeba. amnairadvea gadabmuli
meore wyvili. mere latanebis cariel
adgilebSi gayrilia, ursulebis ms-
gavsad, TiTqmis imave simsxos oTxi Tu
xuTi latani. roca ezoSi Sesvla gin-
daT, latanebi saTiTaod unda
gamoaZroT sul ukanasknelamde.
WiSkridan, an, rogorc aq eZaxian,“olagedan” facxamde sacalfexo bi-
liki miudis asi mxaris manZilzed.
uremi am ezoSi ver Seva, radgan xramebsa
da oRro-CoRrosRa warmoagens Cveni
guZas ezo. arc saWiroa guZasTvis ure-
mi. guliTac rom undodes, am klde-
RreSi uremi gamousadegaria. cxadia,
xarebis samuSaos gujas mZleTa-mZle
mxari asrulebs. tye iqave, cxvir-wina
aqvs da SeSa zurgiT gamoaqvs. simindic
iq uTesia da roca yanas aiRebs, Tavisive
xeliT Txilis tkecisagan mownul
kalaTiT siminds ezos Sua alagas
oTx boZze Seyenebul wknelis sasimin-
deSi Sehyris, romelzedac tkva
(sacalfexo kibe) aqvs midgmuli
asasvlelad. Calasac uremi ara sWiria,
_ rom mosWris, konebad Sehkravs da
ezoSive xeze dahkidebs zamTrisaTvis.
xe-tyes, rogorca vTqviT, tyidan ar
ezideba guZa da sxva meti arafrisaTvis
unda uremi. Sig Cajdoma da imiT
siaruli, Tavis qarTl-kaxel moZmesaviT,
guZam ar icis. rom gaucxadoT, rom
saqarTveloSi aris aseTi kuTxe, sadac
uremSi sxdebiano, Tqveni naTqvami
siciladac ar eyofa. Tu gauWirda da
cxeni versad iSova, ramdensac gnebavT,
imden manZils fexiT gaivlis da uremSi
mainc ar Cajdeba, _ qveynis sircxvils
ar sWams da iseT saqmes ar izams, rom
mis mama-papas ar Caudenia.
Cven guZas ezoSi, anu, ukeT, yanaSi,
xeebi oblada dgas. amaod eZebT aq
karg sayvareliviT xeebze gadaxveul
vazebs. Rvino ar moudis da isic
stoikurad iTmens uRvinobasa. weliwadi
ise gaivlis, sazedaSe Rvino ar gaCndeba
mis facxaSi. Rvinos badlad guZas
wyaro aqvs mTisa, ankara da yinuliviT
civi.(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
gverdSi gamoyenebulia afxazeTis respublikis sainformacio saagento “afsnipresis” masalebi
mogzaurobani
vitali Saria, gazeTi “Эхо Абхазии”
_ batono prezidento, Tqven ukve mokled
ganixileT saqarTveloSi axali xelisu-
flebis mosvlis sakiTxi da maT mier
gaxmovanebuli gancxadebebi. ufro vr-
clad xom ar mimoixilavdiT
saqarTveloSi Seqmnil mdgomareobas?
_ “vrclad” gansaxilveli aq arafe-
ria... me wavikiTxe zogierTi ministrobis
kandidatis komentarebi. araferi
Secvlila _ erTidaigives imeoreben.
veraviTar gansxvavebas ver vxedav 1992
wels afxazeTSi iaraRiT SemoWril
agresorebsa da im xalxs Soris, rom-
lebic mogvianebiT komentars ukeTebdnen
am faqts, vinc ar unda iyvnen isini _
politologebi, sazogado moRvaweebi Tu
Cinovnikebi. Tu qarTuli ocneba afx-
azeTis saqarTvelos SemadgenlobaSi
dabrunebaa, SemiZlia vTqva, rom es sruli
iluzia gaxlavT. Tu qarTuli ocneba
afxazeTTan keTilmezobluri damokide-
bulebis dalageba gaxlavT, es namdvilad
kargi da misaRebi ocnebaa. me sxva ko-
mentari ar gamaCnia. saqarTvelodan Cven
jer aravin Semogvxmianebia, werili
aravis mouweria. ai, ra wavikiTxe dRes...
momawodes paata zaqareiSvilis interviu.
igi perspeqtiuli qarTveli Cinovnikia.
igi mzadyofnas gamoTqvams, rom ganx-
ilul iqnas yvela sakiTxi, magram kate-
goriulad gamoricxavs afxazeTisa da
oseTis damoukideblobas. CvenTvis es
miuRebelia _ Cven Tavad ganvsazRvravT
sakuTar momavals da beds. Cven kargad
vxedavT Cveni qveynis momavals da am
saqmeSi mrCevelebi ar gvWirdeba. Sei-
Zleba Cveni calkeuli moqalaqeebi kide-
vac megobroben erTmaneTTan, magram erTi
saqmea megobroba, meore ki saxelmwifo-
TaSorisi urTierTobebi. amas ki batoni
zaqareiSvili ar iTvaliswinebs.
svetlana korsaia, telearxi “Абаза-
ТВ”: _ ra safrTxeebi gvemuqreba saqarTve-
los xelisuflebaSi axali politikuri
Zalis mosvlis Semdeg?
_ safrTxeebi Cveni mudmivi Tanamdevia
_ ivaniSvili mova xelisuflebaSi, Tu
sxva vinme. dae, maT TavianTi hqondeT,
Cven ki _ Cveni. Tu ivaniSvili umdidresi
adamiania, Tavisi kapitali sakuTari
xalxis bednierebas moaxmaros. is, rac
man Tqva Cveni misamarTiT, adasturebs,
rom mas afxazi da osi xalxi Tavis
sakuTrebad miaCnia. darCes Tavis azrze.
Cven sakuTar samSobloSi vcxovrobT
da arsad wasvlas ar vapirebT, Cven
sakuTari sazRvrebi gvaqvs da mas davi-
cavT. Tu isini moiqcevian rogorc
keTili mezoblebi, Cven mzad varT... sxva
enaze saubari ki sasurvel Sedegs ver
moitans. xom moismineT lavrovis sityve-
bi: “ruseTis umaRlesi xelisuflebis
mier afxazeTTan da oseTTan
dakavSirebiT miRebuli gadawyvetileba
ar gadaixedeba”.
anJela quCuberia, saxelmwifo sain-
formacio saagento “afsnipresi”: _ male
Jenevis diskusiis morigi raundi gaixs-
neba. Cvenma qveyanam daayena am mola-
parakebaTa formatis Secvlis sakiTxi.
Tu formati ar iqneba Secvlili, xedavT
Tu ara Tqven molaparakebaTa Zvel for-
matSi gagrZelebis aucileblobas?
_ me ramdenimejer gamovTqvi Cemi
azri Jenevis molaparakebaTa Taobaze.
mas erTi Sinaarsi gaaCnia: es gaxlavT
adgili, saidanac Cven mTeli msoflios
gasagonad vaJRerebT sakuTar azrs. afx-
azeTis Taobaze yvelgan gamrudebuli
informacia vrceldeba. msoflioSi
mravali adgilia, sadac Cvens Sesaxeb
araferi ician, magram me evropa maocebs
_ es Cveni bralicaa, da imaTi bralicaa,
visac Cvens Sesaxeb arafris codna ar
unda. Tu yovel Sexvedraze Cven er-
Tidaigives gagvimeoreben, maSin, mapatieT,
magram amgvari Sexvedrebis azrs ver
vxedav. aseTi samuSaos Catarebas azri
ara aqvs. CvenTvis mxolod isaa sain-
tereso, rom Cveni diplomatebi erTgvar
treningebs gadian am Sexvedrebze. sxva
yvelaferi ki uazrobaa. amitom vfiqrobT,
rom saWiroa Cveni poziciis gamkacreba.
da Cven amas gavakeTebT da amis Taobaze
araerTgzis ganmicxadebia afxazeTSi
Camosuli evropeli diplomatebisaTvis.
vuTxari, rom azri ara aqvs amgvar
arafrismTqmel voiaJebs da vurCie, rom
CvenTan stumrad Camovidnen rogorc
kerZo pirebi, romelTac mudam gulTbi-
lad miviRebT, Cveneburad gavumaspin-
ZldebiT, waviyvanT eqskursiebze... aseve
uaryofiTad vekidebi afxazeTSi saer-
TaSoriso organizaciebis saqmianobas.
me maT vurCev, rom Secvalon TavianTi
muSaobis formati da ufro xSirad
Cavidnen galis raionSi. maTi mxridan,
albaT, uxerxulia afxazeTis
ganaTlebisa da kulturis procesebSi
Careva. me didad vafaseb garkveuli
saerTaSoriso organizaciebis saqmi-
anobis afxazeTSi, magram vTvli, rom
mTlianobaSi maTi Zalisxmeva arafris
momcemia. weliwadSi isini afxazeTSi 15
milion dolars xarjaven, magram am
Tanxis naxevari maTive Senaxvaze midis.
isic unda iTqvas, rom maT mier Catare-
buli saremonto samuSaoebi uxarisxoa.
Tundac tyvarCelSi, maT mier gadaxu-
ruli mravali sacxovrebeli korpusi
Tavidan gadasaxuria. igive suraTi gvaqvs
soxumSic... kvlav vubrundebi Jenevis
process. me vfiqrob, rom saqarTvelos
xelisuflebaSi axali Zalis mosvliT
Jenevis molaparakebis formati ar Se-
icvleba. magram Jeneva lamazi da sain-
tereso qalaqia, Rirs misi monaxuleba...
manana gurgulia, saxelmwifo sain-
formacio saagento “afsnipresi”: _ Cemi
SekiTxvac saqarTvelo-afxazeTis
urTierTobebs exeba, radgan amis Taobaze
axla diskusiebi mimdinareobs. qarTul
presaSi xSirad JRers azri imis Taobaze,
rom qarTvelebs konfliqti aqvT ara
mxolod rusebTan, aramed afxazebTan
da osebTanac. magram isini winaaRmdegi
arian, rom ruseTma monawileoba miiRos
molaparakebebSi, Suamavlis saxiT. isini
pirdapir molaparakebebs uWeren mxars.
ras ityviT amis Taobaze, rogor xedavT
ruseTis rols molaparakebebSi?
_ dRemde arcerTi molaparakeba ar
gamarTula Suamavlis, maT Soris ruseTis
federaciis monawileobis gareSe. vnax-
oT, ras ityvis saqarTvelos mTavroba,
roca Camoyalibdeba. Cven gvainteresebs
sakvanZo sakiTxi _ mSvidobis
xelSekruleba. sxva danarCeni Cven gan-
vixileT, dawyebuli JeneviT da damTavre-
buli galis raioniT. Sedegi ar
damdgara. Cven ki mzad varT ganvixiloT
sakvanZo sakiTxebi, Tu saqarTvelo am
molaparakebebs daTanxmdeba. Tu ara da,
qaravani Tavisi gziT wava...
gTavazobT nawyvetebs afxazeTis respublikis prezidentis aleqsandre anqvabis interviudan,romelic gamoqveynebulia gazeTSi “Эхо Абхазии”, #32, 16 oqtomberi 2012 weli.
ilori 36-13 noemberi 2012
(maS, mtyunis dedas... aivazian!)
filologi, Sinagan saqmeTa samin-
istrosa da iusticiis vice-polkovniki
mixeil mumlaZe qarTveli sazogadoe-
bisTvis mniSvnelovan sakiTxebze
gvesaubreba:
_ saqarTvelodan moqalaqeebis maso-
brivi emigrirebis procesi 1990-iani
wlebidan daiwyo, bolo wlebSi ki es
procesi kidev ufro gaZlierda. adamianebi
ucxoeTSi, ZiriTadad, Tavis gadasarCenad
midian. amJamad milion-naxevarze meti
qarTvelia emigrirebuli. Tu sabWoTa
periodSi ruseTSi 60 000 qarTveli cx-
ovrobda, axla maTi ricxvi 600 aTasze
metia. 20 wlis win amerikis SeerTebul
StatebSi ramdenime aseuli qarTveli
Tu cxovrobda, dRes ki iq emigrantTa
ricxvma 200 aTass miaRwia. da Tu cxovreba
ase gagrZelda, emigraciis talRa ar
Seneldeba.
Cemi ojaxis magaliTze SemiZlia
giTxraT: Cemi meuRle, qeTevan iakobiZe 13
welia, amerikis SeerTebul StatebSia.
saqarTveloSi mcire xniT Camovida, mas
Semdeg, rac amerikis SeerTebuli Statebis
moqalaqeoba miiRo. roca Cemi meuRle
amerikaSi wavida, yvelas gaukvirda, radgan
imxanad imereTis samxareo policiis
ufrosis moadgile viyavi. emigraciaSia
Cemi orive Zma: nukri mumlaZe rusTavis
mTavari arqiteqtori iyo, axla amerikis
SeerTebul StatebSia. meore Zma ivane
espaneTSia, barselonaSi. aRarafers vambob
imaze, rom uamravi Cemi axlobel-megobaria
wasuli ucxoeTSi. Cemi azriT, qarTveli
emigrantebis, diasporis potencials
qveyana srulad ver iyenebs, amitom unda
Seiqmnas emigrantTa kavSirebi.
_ ra unda iyos am kavSirebis daniS-
nuleba?
_ es kavSirebi apolitikuri gaer-
Tianebebi unda iyos da qveynis interese-
bidan gamomdinare moqmedebdes. unda
Seiqmnas amerikis qarTvelTa kavSiri,
italiis qarTvelTa kavSiri, ruseTisa
da a.S. amerikis SeerTebul StatebSi
yvelaze arakvalificiuri Sromis
anazRaureba 3000 dolaria! Tumca, amgvari
anazRaureba yvelgan, cxadia, ar aris.
TurqeTSi sasoflo-sameurneo samuSaoe-
bze, ZiriTadad, samegrelos, imereTis, guri-
is soflebidan wasulebi, TveSi 150
dolars iReben. qarTuli saqmisTvis,
pirvel etapze, emigrantTa daxmarebiT,
SeiZleba soflis meurneobis produqciis
gadammuSavebeli mcire sawarmoebis Seqmna,
isini mza produqciis ucxour bazrebze
realizebasac ukeT SeZleben. es xels
Seuwyobs mosaxleobis adgilze dama-
grebas, qveynidan masobrivi emigraciis
masStabis Semcirebas.
rac Seexeba emigrantebs, maTi sakmao
nawili samSobloSi, savaraudod, aRar
dabrundeba da SeuZliaT ucxoeTSi Seqm-
nan Zlieri saTvistomoebi. adre amgvari
saTvistomoebi mxolod safrangeTsa da
ruseTSi iyo. Tumca, axla ramdenime biz-
nesmenma ruseTSi qarTuli skolebi da
sabavSvo baRebi gaxsna. Cemi Zma amerikaSi
gamoscemda gazeT “erTobas”, samwuxarod,
dRes am gazeTis gamocema SeCerebulia.
saberZneTSi moqmedebs “qarTuli centri”.
emigrantebma jer adgilze, iqauri
qarTvelebis problemebi unda moagvaron
da Semdeg aqaur qarTvelobasac daex-
maron. emigraciis problemis gadasaWre-
lad, meti yuradReba unda eqceodes Cveni
qveynis istoriul da dRevandel urTier-
Tobas sxvadasxva saxelmwifosTan.
rogor gaica baTumSi aziziesmeCeTis mSeneblobis nebarTva?“ierusalimSi qarTvelTa¬ salo-cavebi somxebma da frangebma
miitaces”
_ TurqeTSi qarTuli taZrebis
restavrirebis sakiTxma sazogadoebas
qarTul-Turquli urTierTobebis araerT
aspeqtze miapyrobina yuradReba. am Tval-
sazrisiT metad sainteresoa warmoSobiT
qarTvelis, amJamad stambolis vice-meris
mrCevlis ali riza alTunelis naSromi
“saqarTvelo da qarTvelebi osmalur
saarqivo dokumentebSi”, romelic stam-
bolSi axlaxan, 2012 wels gamoica. aq
metad saintereso masalaa baTumSi, daba
azizieSi meCeTis mSeneblobis Taobaze;
es is meCeTia, romlis irgvlivac gan-
viTarebuli movlenebi axlaxan Cveni
sazogadoebis yuradRebis centrSi aR-
moCnda. aq warmodgenilia dokumenti “ba-
TumSi, daba azizieSi axaldaarsebul
meCeTis mSeneblobis nebarTvis micemis
Sesaxeb”, romelSic naTqvamia: “baTumSi
axal daarsebul dabaSi, fadiSahis
brZanebiT, 81.000 yuruSis Rirebulebis
meCeTis mSeneblobis uzrunvelyofisTvis
xalxis mier Segrovebuli 6.000 yuruSis
garda mSeneblobis dasawyebad 85 aTasi
yuruSi daixarja... amave dros, finansuri
TvalsazrisiT saWiro RonisZiebebis
Sesaxeb informacia gadaecema finansTa
saministros. am sakiTxTan dakavSirebiT
rogoric iqneba umaRlesi neba, imis mixed-
viT warmogidgenT am gancxadebas”. werili
1867 wlis 1-li maisiT aris daTariRebu-
li. Cans, rom am meCeTis mSenebloba
TurqeTis trapizonis valis (rwmunebu-
lis), sxva maRali Tanamdebobis pirebis
aqtiuri CareviT ganxorcielda... amave
gamocemaSi warmodgenilia metad sain-
tereso dokumenti _ “sulTanTan ward-
genili saCivari frangebisa da somxebis
mier ierusalimSi arsebuli qarTvelTa
salocavebis mitacebasTan dakavSirebiT”.
aq saubaria, rom “guriisa da imereTis
mTavrebis, elCebis cnobiT, ierusalimSi
arsebuli qarTvelTa salocavebi, rom-
lebic uZvelesi droidan maT sakuTrebaSi
iyo, frangebma da somxebma miitaces”.
brZanebaSi naTqvamia, rom mxolod
Tavdapirvel mflobelebs unda mieceT
saSualeba, moilocon es adgilebi.
“mcxeTis armazi somxebis Tavari arsenali yofila?”
_ somexi mecnieris, suren aivazianis
naSroms “somxeTis istoriuli rukebi”
mimoixilavs istorikosi Tedo dondua
(“saqarTvelos istoriis institutis
Sromebi, tomi meore”). aivaziani amtkicebs,
rom “armenia” Tavisi didebis dReebSi
akontrolebda irans, pontos, kabadokias,
somxur armiebs alyaSi hyavdaT aTeni,
maTi gemebi seravdnen egeosis da xmelTa-
Sua zRvebs... swored amgvari istoriisTvis
Seadgina rukebi mecnierma.
Turme, somxebi Tavdapirvelad isto-
riuli kolxeTisa da iberiis teritori-
aze cxovrobdnen (ratomRac avtori
arafrad miiCnevs ZvelberZnul da romaul
wyaroebs, rukebs). maS, saidan movidnen
qarTvelebi? isini, Turme, somxeTis mefes,
tigran pirvels gadmousaxlebia espaneTi-
dan somxur provincia virqSi dedaqalaqiT
“teplice” (albaT, Tbilisi igulisxmeba).
qarTvelebs SeuqmniaT centraluri
xelisufleba, romelic qalaq Sorapnidan
imarTeboda dadianebis mier.
da kidev _ hiqsosebic da arielebic
somxurad saubrobdnen. somxebs msoflio
civilizaciisTvis uCuqebiaT cxeni da
anbani. urartuuli lursmnuli warwerebi
somxuria. urartus didi mefeebi somex-
rusebi arian (albaT, somxeTidan rom
gadasaxldnen CrdiloeTSi rusebi, mas
Semdeg gauRiavdaT Tmisa da kanis feri).
mcxeTis armazi Turme somxebis mTavari
arsenali yofila. mokled, lamis mTeli
msoflio somxeTi yofila! cxadia, amgvari
TemebiT mani pulirebis, spekulaciis
winaaRmdeg mTelma sazogadoebam da ara
marto specialistebma unda aRimaRlon
xma.
n. kvitaSvili
gazeT “iloris” redaqciisagan: nu-
ravin ifiqrebs, rom aivazianis amgvari
wiaRsvlebi uwyinari mecniereuli eS-
makobaa.
yovelive am sicruisa da Tavxeduri
siyalbis wakiTxvisas rwmundebi, rom yve-
laferi winaswar gaTvlilia vireSmaku-
rad _ saerTaSoriso sazogadoebis im
azrTan Sesagueblad, rom saqarTvelo
saerTod ar arsebobda kavkasiaSi da
mTeli es sivrce istoriulad somxebs
ekavaT. da es maSin, roca “istoriis
mamad” wodebuli herodote kavkasiaSi
saerTod ver xedavs somxur saxelmwifos
da mxolod kolxebze saubrobs.
marTlac maocebs im qarTvelTa sibece,
romlebic jer kidev ver xvdebian, rom
saakaSvili saqarTvelos dedaqalaqis
quTaisSi gadataniT gzas uxsnida somxur
eqspansias aRmosavleT saqarTveloSi.
Cven ki im 350 milion lars mivstirivarT,
ra Tanxac quTaisSi parlamentis aSeneba
dajda.
aivazianebma da misTanebma ar icodnen,
rom saakaSvilis araqarTuli banda ase
samarcxvinod waagebda arCevnebs (da es
miuxedavad Zaladobisa da totaluri
gayalbebisa) da imedovnebdnen, rom
saakaSvili moawyobda 2008 wlis agvistos
msgavs provokacias, Semdeg ki atydeboda
omi da Cveni samxreTeli mezobeli somx-
eTis ruseTis daxmarebiT daepatroneboda
im javaxeTs, sadac TurqeTisagan sikvdils
gamoqceuli somxebi SevifareT, axla ki
am ZirZvel qarTul miwas gvedavebian.
magram, CauvardaT kovzi nacarSi reaq-
cioner somxebs, mati amgvari yalbi Semo-
qmedeba ki, vfiqrob, rom ara mxolod
calkeuli mecnierebisa da sazogadoe-
brivi organizaciebis, aramed xelisu-
flebis doneze gansjis sagnad iqceva.
aivazianisTana reaqcioneri mecnierebis
amgvar najaxirevs yovelTvis sisxlis-
Rvramde mihyavs xalxebi, rac yovlad
dauSvebelia. amitom, amgvari yalbismjRab-
neli mkvlevarebis moqmedeba erTxmad
unda dagmos qarTulma da somxurma pro-
gresulma sazogadoebam. somexTa reaq-
cioner mzakvrul bunebaze ki gazeTis
am nomris me-7 gverdze gTavazobT
nawyvetebs didi rusi publicistis vasil
veliCkos wignidan “kavkasia”.
amdenad, Znelia Seikavo Tavi da morigi
somexi mjRabnelis mimarT ar dagcdes
mravalnacadi qarTuli fraza, romliTac,
Cveulebriv, utifar crupentelebs SeuZa-
xeben xolme:
_ maS, mtyunis dedas... aivazian!
(gagrZeleba me-7 gverdze)
Tqvens napirebTan
damrCa bavSvobamdinare “civi”, mdinare “xobi”,
“texuri” _ mkvircxli
da lurjTvaleba...
Cemi silaRe,
TqvenTan mimorbis fericvaleba.
Tqvens napirebze SiSveli fexiT,
datantalebs da mikrefs yvavilebs...
Tqven SemogevleT,
Cems daviwyebas,
Zvirfasno!
gulSi nuRar gaivlebT.
Cemo senako
mwuxri Tvalze xels mafarebs,
fiqri Cemi fareSia...
dRes survilma lamis warmRvnas
zmanebebis TareSia.
mkerdSi Tbilad Cagixute,
gadagkocne kidiT-kide...
siyvaruliT rom wamleke,
gulze xatad dagikide,
rom Sevirgo Seni ZuZu,
unda viyo Rirseuli...
vinac zurgi Segaqcios,
RvTisgan iyos is wyeuli.
samegrelo siyvarulis,
mziT mosili savanea,
saqarTvelos gvirgvini da
saqarTvelos Tavania.
gojis cixes da...
gojis cixes da lurjTvala tex-
urs,
Cafiqrebulebs adgas naTeli...
fexze wamodga noqalaqevi _
saukuneTa korianteliT...
bieta abSilava
mixeil mumlaZe: “somexi mecnieris mtkicebiT, mcxeTis armazi Turme somxeTis mTavari arsenali yofila”
bolo periodSi saqarTvelo bevrma
saxelmwifo moxelem datova _ zurab
adeiSvili, baCo da daTa axalaiebi, dim-
itri SaSkini, megis qardava, soso Tofu-
riZe... sakmaod grZel da moculobiT
siaSi yvelaze meti SekiTxva SaSkinis
gauCinarebasTan dakavSirebiT daisva. is
ar iyo SemCneuli korufciul skandaleb-
Si, ar gamoirCeoda sadizmsa Tu Zalau-
flebis borotad gamoyenebaSi. miuxedavad
imisa, rom SaSkini saakaSvilis uaxloes
garemocvaSi Sedioda, sazogadoeba mis
mimarT agresias ar gamoxatavda.
maS ratom datova SaSkinma saqarTvelo
da ratom daemSvidoba Tavis megobrebsa
da kolegebs ukve sazRvargareTidan im
dapirebiT, rom dabrundeba? aqamde
vrceldeboda versia, rom mas da baCo ax-
alaias Soris mwvave dapirispireba moxda
da SaSkinma saqarTvelo swored amis
Semdeg datova, rac ar dadasturda. ar-
sebobs kidev ramdenime versia. romelia
swori? _ amas momavali gvaCvenebs. maS
ase, sami versia.
pirveli: SaSkini adeiSvilis uaxloesi
megobari iyo da misi sruli ndobiT
sargeblobda.
adeiSvilma SaSkins wasvlamde gadasca
saidumlo informaciebi da kompromatebi,
romelsac is flobda, imisaTvis, rom
qveyana uproblemod daetovebina.
adeiSvilis saqarTvelodan gasvlis
Semdeg ukve SaSkini rom ar yofiliyo
ormagi dartymis qveS, samSoblo manac
datova. SaSkini Tavis gamosamSvidobebel
werilSi adeiSvils Zalian Tbilad
moixseniebs da Tavis maswavlebels eZaxis.
adeiSvili yovelTvis zurgs umagrebda
SaSkins da prokuraturis ZaliT
upirispirdeboda mis mowinaaRmdegeebs
Sida klanur brZolaSi.
gavixsenoT ramdeni adamiani daiWires
ganaTlebis saministroSi SaSkinis iq
misvlis Semdeg. ganaTlebaSi yvebian, rom
SaSkinis daniSvnidan zustad 2 kviraSi
saministroSi Semovida 20-kaciani
prokurorebis jgufi. daiWires ZiriTadad
kaxa lomaiasa da gia nodias kadrebi. am-
boben, rom kompromatebi dades lomaiazec,
magram is bokeriam daicva. sad aris es
kompromatebi aravin icis, garda proku-
raturisa. SaSkins yovelTvis exmareboda
merabiSvilic. misi mxardaWeris gareSe,
mandaturebis institutis Seqmna ar iqne-
boda SesaZlebeli. amis gaTvaliswinebiT,
savsebiT realuria, rom zustad SaSkins
andobden kompromatebis Senaxvasa da
qveynidan gatanas...
meore: rogorc SaSkinis mezoblebi
yvebian, mis saxlTan 3 oqtombers fizikuri
dapirispireba moxda. ramdenime aTeuli
axalgazrda ”qarTuli ocnebis”
maisurebiT aqcias marTavda, rodesac
SaSkinis umcrosi Svili mamasTan erTad
saxlSi Sedioda. ra moxda zustad, rTu-
lia Tqma, magram faqti iyo is, rom erT-
erTma monawilem bavSvs saxeSi gaartya.
atyda Cxubi. SaSkinis dacvam iaraRi
amoiRo. mas icavdnen specdaniSnulebis
razmis oficrebi, romlebic mis mimarT
gansakuTrebuli erTgulebiT gamoirCeod-
nen. mezoblebi yvebian, rom SaSkinma
sisxlisRvra yviriliT da SuaSi CadgomiT
gaaCera. imave RamiT, man ojaxTan erTad
saqarTvelo datova. misi dacvis manqana
aeroportSi im Rames dafiqsirda, Tumca
SaSkini an misi ojaxis wevrebi iq aravis
unaxavs...
mesame: SaSkini saqarTvelos
mTavrobaSi yovelTvis amerikelebis
kadrad da aSS-is gavlenis wyarod
moiazreboda. rodesac 2009 wels is min-
istrad iniSneboda, opozicia maSinac am-
bobda, rom SaSkini saqarTveloSi
amerikuli reaqciuli Zalebis warmomad-
genelia. arsebobs versia, rom amerikelebma
SaSkini, rogorc Tavisi kaci, qveynidan
saswrafod gaiyvanes, vidre is rusebis
xelSi aRmoCndeboda. SaSkinma bevri, Za-
lian bevri, icis. is saqarTvelos
mTavrobaSi sam saministroSi yvelaze
rTul periodSi muSaobda da mas wvdoma
hqonda saxelmwifo saidumloebasTan.
SaSkini saakaSvilis uaxloesi gare-
mocvidan iyo. prezidenti arasodes
iSurebda qeba-didebas mis mimarT. garda
amisa, Zmakacobda adeiSvilTan da mer-
abiSvilTan _ yvelaze gavlenian min-
istrebTan, anu, informacia romelic SaSk-
inis xelSia akumulirebuli, Zalian sain-
teresoa rogorc axali mTavrobisTvis,
aseve rusebisTvisac...
samive versia logikuri da realobas-
Tan daaxloebulia. mxolod SaSkins aqvs
SesaZlebloba, es uaryos an daadasturos,
magram is kontaqtze ar gamodis. amboben,
rom SaSkini amerikaSia da rTulia dai-
jero, rom is iq amerikuli mTavrobis
daxmarebis gareSe Sevida. Tu es asea,
maSin yvelaferi ufro naTeli xdeba.
sainteresoa isic, rom SaSkinis gundis
wevrebi Tavis postze darCnen da xelisu-
flebis gadabarebis procesSi aqtiurad
monawileoben. saministroSi amboben, rom
man wasvlamde Tavisi uaxloesi garemocva
_ daaxloebiT, oci kaci Sekriba da
yvelas sTxova, gadabarebamde gancxadebebi
ar daeweraT. savaraudod, SaSkinma es
imisTvis gaakeTa, rom rac mis mosvlamde
TavdacvaSi xdeboda, misTvis ar dae-
bralebinaT.
Zalian samwuxaroa, rom SaSkinma SeZlo
qveynis datoveba. arada, misgan miRebuli
informacia bevr burusiT mocul detals
naTels mohfenda...
l. tatiSvili
sami versia _ ratom datova saqarTvelo dimitri SaSkinma
“mTeli ruseTi, _ werda 30-in wlebSi
amerikeli mwerali b. hoferi, _ albaT
ucxour bankebSi iqneboda Cadebuli”.
gana marTla ase ar iqneboda? anglo-
rusuli safinanso wreebis Jurnali
“ruseTi” 1918 wlis maisSi werda: “is,
rasac Cven vxedavT ruseTSi, aris gaafTre-
buli brZola amouwuravi bunebrivi
nedleulis resursebisaTvis”. amasve am-
bobda “London finansial vews” 1918 wlis
oqtomberSi: “iseve, rogorc inglisma
ganaxorciela proteqtorati egvi ptis
mimarT, yvelaferi imaze mianiSnebs, rom
mTeli msoflio daawesebs proteqtorats
ruseTis mimarT. aseT SemTxvevaSi, ruseTis
fasiani aqciebi birJebis naRebad
gadaiqceodnen”.
ai, ra safrTxe aacila ruseTs Tavidan
patriotma ulianov-leninma. magram man
ver misca ruseTs Tavisuflebisa da
bednierebis Sansi.
Semdeg ruseTs Tavisuflebisa da dide-
bisaken miuZRoda ioseb stalini. da, vin
aris stalini? stalini, es gaxldaT amo-
cana “davewioT da gadavuswroT!”. magram,
uwinares yovlisa, stalini _ esaa axali
adamianis formirebis amocana, romelic
unda gamxdariyo ruseTSi socializmis
gamarjvebis faqtori.
beria?
beria _ es sididiT meore figuraa _
stalinis Semdeg, figura, romelmac didi
roli iTamaSa “kavis ruseTis atomur
ruseTad” gardaqmnaSi. diax, ara molo-
tovma, ara kaganoviCma, ara orjonikiZem.
aramed _ diaxac rom beriam!
jer kidev didi samamulo omis dawye-
bis win, ssrk saxkomsabWos Tavmjdomaris
moadgilem beriam Tavis Tavze aiRo qvey-
nis umniSvnelovanesi dargebis marTvis
sadaveebi. Tavad omma ki daadastura am
pirovnebis mniSvneloba da isic, rom mas
mxolod formalurad ekava qveynis umaR-
les saxelisuflebo gundSi meore adg-
ili, radgan faqtiurad igi nomeri
pirveli gaxldaT!
da maSin yvelasaTvis naTeli gaxda,
rom Cekisti da specsamsaxuris ufrosi,
beria, saxelmwifo aucileblobis gamo
gaxda, ai, saerTo-saxelmwifoebrivi
ekonomikuri cxovrebis did organizatori
ki igi mowodebiT iyo, Tavisi uSreti en-
ergiisa da talantis wyalobiT.
cxovrebidan udrood wasuli aleqsi
vasilis Ze toptigini ver moeswro exila
Tavisi dastambuli wigni “ucnobi beria”,
romelmac 2002 wels ixila dRis Suqi.
me didad vafaseb mis wigns _ berias WeS-
mariti saxis warmosaCenad toptiginma
didi Sroma gaswia, Tumca, bolomde mainc
ver moaxerxa berias pirovnebis ganxilva.
magaliTad, Tavisi wignis bolosity-
vaobaSi toptigini berias beds udarebs
es-es-is reixsfiureri himleris da CineTis
“didi inkvizitoris” kan Senis beds. ma-
gram Rirda ki sakiTxis amgvarad dayene-
ba?
marTalia, Semdeg toptigini wers:
“kan Sens, arc Tu iSviTad, CineTis be-
riad moixsenieben (ar vici, ramdenad
samarTliania es Sedareba _ s.k.). magram
berias damsaxurebebs samSoblos winaSe
namdvilad ver Seedreba civsisxliani
mkvlelis himleris da verc sisxls
daxarbebuli kan Senis damsaxurebebi”.
rogorc xedavT, Sedareba araa mTlad
erTmniSvnelovani. da es arc iqneboda
samarTliani. imitom, rom himlerisa da
kan Senis saqmianoba specsamsaxurebis
farglebs gareT warmoudgenelia. beriam
ki ufro meti wvlili Seitana sax-
elmwifos ekonomikuri da samxedro
Zlierebis saqmeSi, vidre specsamsaxurebis
saqmianobis daxvewaSi.
amitom ar SeiZleba berias Sedareba
aRniSnul germanel da Cinel saxelmwifo
moRvaweebTan!
rac Seexeba berias borot pirovnebad
warmoCenas, es marTlac im boroti adami-
anebis saqmea, romelTac waaxalises berias
mkvlelebi da amiT xeli Seuwyves sabWoTa
kavSiris dangrevas.
swored isini miiCnevdnen, rom sabWoTa
ruseTi borotebis simbolo iyo.
1917 wels lenins ruseTisaTvis sxva
alternativa ar gaaCnda, garda social-
isturi aRmSeneblobisa. Semdeg movida
stalinis epoqa... kalininma, sikvdilis
win daweril baraTSi, romelic man
“politbiuros da amxanag stalins”
gaugzavna, aRniSna:
“avadmyofobam da sikvdilis molodinma
sruliad ver Semisusta interesi Cemi
samSoblos momavali bedisadmi,
gansakuTrebiT axlo momavlisadmi. misi
uzrunvelyofis mTavar elementad, Cemis
Rrma rwmeniT, mimaCnia amxanag stalinis
xelmZRvaneloba.
leninis gardacvalebis Semdeg, me, Cemi
politika da saqcieli myarad davukavSire
amxanag stalins. yovelTvis Rrmad mwamda,
rom mxolod stalins SeeZlo qveynisa
da partiis winaSe aRmocenebuli siZnelee-
bis gadalaxva... sxva pretendentebs me
seriozulad arasodes aRviTqvamdi...).
verafers daumateb kalininis am
sityvebs.
da iseve, rogorc stalini iyo qveynis
ualternativo lideri, aseve beria, 54
wlis asakSi _ 1953 wels, iyo stalinis
Tanamoazreebidan erTaderTi, romelsac
Rirseulad SeeZlo gaegrZelebina lenin-
stalinis saqme da mieyvana qveyana
saboloo gamarjvebamde.
ai, swored amitom gaanadgures beria.
sxvagvarad, wlebi gavidoda da yvelani
darwmundebodnen, rom qveynis saWesTan
unda dadgariyo lavrenti pavles Ze
beria. da imitom, raTa berias mkvlelebi
ar qceuliyvnen sisxlis samarTlis
damnaSaveebad, saWiro iyo, rom Tanamedrove
Tu momavali Taobebis azrovnebaSi beria
gaeigivebinaT “satanis mociqulTan”,
“sikvdilis raindTan”, “barbarosTan,
borot jalaTTan”.
amasTan, beria unda gaenadgurebinaT
ara mxolod rogorc saxelmwifo moRvawe,
igi saerTod unda amoeZirkvaT sabWoTa
xalxis mexsierebidan.
stalinis politikaSi zogjer marTlac
iyo garkveuli doziT simkacre da sisas-
tikec ki, rasac Secdomebic mosdevda
xolme (magaliTad, omis dawyebis win ty-
eebis gadawva da sxva), magram mas arasodes
axasiaTebda farisevloba da sicrue!
xelisuflebaSi xruSCovis mosvlis Semdeg
ki sicrue da farisevloba sistematurad
Zlierdeboda da gorbaCovis epoqaSi to-
taluri gaxda!
amdenad, is, rac postalinisturma nomen-
klaturam SesZlo stalinis sikvdilis
Semdgom, iyo mxolod is, rom daemcirebina
beladis Rvawli qveynis aRmSemneblobis
saqmeSi da XX yrilobaze lafSi amoeTx-
vara misi saxeli. magram “demokratebmac”
ki ver moaxerxes stalinis demonizacia,
radgan CerCilis is erTi, cnobili frazac
ki sakmarisi aRmoCnda maTi ganazraxis
gasacamtvereblad.
magram beriasTan es veragoba gauvidaT
da erTi dro, adamiani ifiqrebda, rom
samudamodac.
da mainc, istoriis qars... diax _ isto-
priis qars ZaluZs gafantos is mtveri
da uwmindureba, rac gamoCenili adamianis
saxels moscxes medroveebma.
da, fantavs kidec!
stalinma gaakeTa yvelaferi is, rac
unda gaekeTebina. man Caibara post-
mefiseuli kavis ruseTi da dastova igi
atomuri bombiT. amis Taobaze ki CerCilze
ukeTesad verafers itvvi _ ser uinston
CerCils namdvilad SeeZlo azris xa-
tovnad gamoTqma.
magram stalinma ar gaakeTa, an ver
moaswro gaekeTebina mTavari ram _
ukidegano da uZieres qveyanaSi ver das-
tova Tavisi Rirseuli memkvidre. SeiZleba
mas kuznecovis an voznesenskis imedi
hqonda, magram isini wvrilfexa moRvaweebi
aRmoCndnen. aRmoCnda, rom isini fiqrobd-
nen ara imaze, Tu rogor kargad aaSenebd-
nen qveyanaSi komunizms, aramed, rogor
unda emarTaT sabWoTa kavSiri stalinis
Semdgom.
es rom gaigo, stalins TiTqos taras
bulbas gancda daeufla, romelmac umcrosi
Svilis _ andres gamcemlobis Taobaze
Seityo! stalinic taras bulbasaviT moiqca!
man isini Soba da aRzarda... man, isini,
taras bulbas msgavsad _ mohkla!
kompetenturi memkvidre ki gverdiT
edga _ beria. stalinma es ver gaigo,
beria ki stalinis gareSe ganwiruli
iyo. da saboloo jamSi qveyanam Tavisi
bedi miando gaqnil, axlomxedvel, uprin-
cipo da umecar intrigans. da ara mx-
olod mas, radgan, rogorc wesi, nebismieri
adamiani Tavis msgavs pirovnebebs Se-
moikrebs xolme garSemo. “Zvirfas nikita
sergis Zesac” daexvivnen _ antisabWoelebi
da prodasavluri Sexedulebis mqone
araraobebi.
berias SeeZlo exelmZRvanela
qveynisaTvis 65-70 wlis asakamde, ese igi,
mas SeeZlo qveyana mieyvana revoluciis
50-wlisTavamde. da es iqneboda sruliad
sxva, realurisagan didad gansxvavebuli
samSoblo!
savaraudoa, rom qveyanas ar eyoleboda
imdeni medrove, ramdenic mas xruSCovma
da breJnevma daaxvies. beria ar mowamlav-
da qveyanas navTobdolariani ineqciebiT.
mis sabWoTa kavSirSi verasodes ver
Camoyalibdeboda gorbaCovisa da elci-
noidebis e.w. “mexuTe kolona”. berias
xelmZRvanelobisas nebismieri uqnara da
uunaro xelmZRvaneli pasuxs agebda ara
partiis raikomis an qalaqkomis, aramed
SromiTi koleqtivebis winaSe.
mokled, berias sabWoTa kavSiri XXI
saukuneSi Seabijebda msoflio sazoga-
doebrivi procesebis gadamwyvet faq-
torad. da aseTi iqneboda ara mxolod
sabWoTa kavSiri, aramed mTeli social-
isturi banaki!
swored es ar apaties berias xruSCov-
elma-partokratebma, gorbaCovelebma, el-
cinoidebma, msoflio plutokratiam da
msoflio aristokratiam _ ar apaties
mas sicocxleSi, miT umetes ar apaties
sikvdilis Semdgom.
ar apaties is, rom mas SeeZlo im
qveynis Seqmna, sadac adamianebis bedi
damokidebuli iqneboda ara erT muWa
Tavmomwone da gabRenZil “elitaze”,
aramed inteleqtualuri sazogadoebis
kompetentur birTvze. maSin xalxs win
gauZRveboda ara cekas “koleqtiuri
goni”, aramed sazogadoebrivi azri.
es wigni ixsneba karleilis sityvebiT:
me ar mwams uvici adamianebis koleqtiuri
gonisa. vaRiareb, arc me mjera amgvari
adamianebis. magram minda vkiTxo yvelas:
“SeiZleba ki, rom gvjerodes mcodne
adamianebis koleqtiuri gonis”?
rac Semexeba me, aseTi gonis _ mjera!
beria ar gaxldaT genialuri _ ro-
gorc lenini, rogorc stalini! igi mx-
olod zekompetenturi iyo. sxva Tvise-
bebTan erTad, igi amanac daRupa _ piteris
principis Sesabamisad. da kidev, igi daRu-
pa gulubryvilo rwmenam kolegebis,
Tanamoazreebis sikeTisadmi, romelTac
saboloo jamSi sulmokleoba gamoiCines
da mas zurgSi Caartyes xanjali.
fsiqologebis mier araerTgzis damt-
kicebulia, rom sulbinZuri adamiani, Za-
lauflebis moxveWis Semdeg, roca 50
wlis asaks gadaabijebs, sabolod Camoy-
alibdeba naZiralad da yovlad uvargis
aramzadad. beria ki, 1950 welSi, roca
qveynis vice-premieri, speckomitetis Tavmj-
domare da sabWoTa kavSiris marSali
iyo, dainaxa ra Rawvgamoberili serJanti,
ubralo rusi ymawvili, dainteresda _
xom ar stkioda mas kbili.
ara, Zvirfaso mkiTxvelo, aseTi yu-
radRebiani adamiani ar SeiZleboda
yofiliyo aramzada!
Cemi wigni dasrulda.
me vemSvidobebi Cems gmirs da mk-
iTxvels.
ukan darCa saxelovani da xmauriani
epoqa _ omis, brZolis, Senebis, marcxisa
da gamarjvebis epoqa...
cxovreba...
udiadesi qveynis didi cxovreba.
yovelive es gacocxlda Cems gonebaSi,
gadmoiRvara qaRaldze da masze darCa.
Cven ki, Zvirfaso mkiTxvelo, erTi-erTze
SevrCiT partokratiis, oligarqiuli re-
Jimis bevrad ufro damangrevel da saz-
izRar sibinZuresTan, romelic faqtiurad
gaxlavT zearakompetenturobis sibinZure-
Si mcuravi sazizRari reJimi.
erTi-erTze davrCiT?
jerjerobiT _ asea...
magram iqneb Cveni gaerTianebis Jami
dadga? gaerTianebis, raTa erToblivad
movaxdinoT kompetenturi individuumebis
koleqtiuri gonis formireba! mxolod
maSin mivxvdebiT, rom Tu marTebulad
SevafasebT winaprebis mier qmnil saqmeebs,
Cvenc SevZlebT gavxdeT drois mier
nakarnaxevi didi saqmeebis Semoqmedebi.
28 maisi _
00 saaTi da 05 wuTi, 29 maisi 2007
weli _
06 saaTi da 31 wuTi, 21 noemberi 2007
weli.
s. kremliovi (“arzamas-16”).
ilori4 6-13 noemberi 2012
sergei kremliovi
XX saukunis saukeTeso menejeri
Targmani roland jalaRaniasi
beria
maS ase, Zvirfaso mkiTxvelo!
gasrulda wigni “beria _ XX saukunis
saukeTeso menejeri”, romelmac, eWvsgare-
Sea, waruSleli STabeWdileba dastova
Tqvenze. igi sam weliwadze meti xnis
ganmavlobaSi ibeWdeboda “ilorSi”.
eWvianobis suliskveTeba, riTac faust-
ma mowamla Cveni samyaro, zogjer
sasargebloc ki aris adamianebisaTvis,
radgan es eWvi xSirad WeSmaritebisadmi
mudmivad ltolvas aiZulebs xolme maT,“avtoritetuli” istorikosebisa da
mkvlevarebis mier sazogadoebisaTvis,“maRlidan”, TiTqos Seuval faqtebad
miwodebul “kompetentur” azrSi. swored
am “kldesaviT” myar argumentebSi
pouloben es daudgromeli adamianebi
im logikur Seusabamobebs, rac maT
srul safuZvels aZlevs eWvis qveS
daayenon qveynis istoriis sakmaod didi
monakveTi.
kremliovis am wignSi aris aseTi
fraza: “istoria ar iwereba, istoria
iqmnebao”! sruli WeSmaritebaa, radgan
istoriaSi Cawerili kolumbis mier aR-
moCenili da indoeTad wodebuli miwa
rom amerikis kontinenti yofila, es
saqmiT daadastura amerigo vespuCim da
kidev erTxel daamtkica, rom istoria
ar iwereba _ istoria iqmneba!
swored asea lavrenti pavles Ze be-
rias SemTxvevaSi da mkiTxveli amaSi
darwmundeba winamdebare wignis wak-
iTxvis Sedeg, radgan beriam Seqmna is
didi istoriuli monakveTi, romelsac
gverds ver auvlis TviT yvelaze miker-
Zovebuli da arakeTilsindisieri is-
torikosic ki.
ar arsebobs ruseTis istoriaSi
pirovneba, romlis Taobazec ise mkveTrad
iyos gamijnuli erTmaneTisagan dadebiTi
da uaryofiTi sazogadoebrivi azri, ro-
goric es berias SemTxvevaSia. dRes
ruseTSi aRaravin moixseniebs dadebiT
konteqstSi xruSCovs, breJnevs, andropovs,
Cernenkos, gorbaCovs, elcins... berias
Taobaze ki, misi mokvlisTanave gaimijna
erTmaneTisagan es ori maCvenebeli da
dRes ukve mniSvnelovnad gaizarda im
adamianTa ricxvi, romlebic ruseTis
tragediad miiCneven berias likvidacias
avanturist xruSCovisa da misi
danaSaulebrivi garemocvis mier.
diax, dRes xruSCovs, breJnevs da
ruseTis sxva momdevno mmarTvelTa sax-
elebs aRaravin axsenebs, radgan sam-
SoblosaTvis maT araferi gaukeTebiaT
sakuTari didebisaTvis ssrk istoriis
uniWod gadaweris garda. lavrenti be-
rias ki istoriis gadasawerad ar ecala
_ igi sabWoTa kavSiris istorias qmnida.
amitomac aris, rom isini, vinc dRes
lafs asxamen berias xsovnas, Sinaganad
mainc darwmunebulebi arian, rom beriam
marTlac didi Sroma gaswia erT dros
kavis ruseTis asaRorZineblad da mis
“atomur” ruseTad gadaqcevisaTvis! (gagrZeleba me-5 gverdze)
beria damTavrda, beria grZeldeba!
ilori 56-13 noemberi 2012
(gagrZeleba me-4 gverdidan)
amitom, lavrenti beriasadmi amgvari
usamarTlo damokidebuleba maT
sindisze iyos, Tuki maT sindisi da
morali saerTod gaaCniaT!
56 welze meti gavida mas Semdeg, rac
nikita xruSCovma da misma
Tanamzraxvelebma muxanaTurad mokles
me-20 saukunis WeSmaritad didi sax-
elmwifo da sazogadoebrivi moRvawe
lavrenti pavles Ze beria, romelic
maSin mxolod 54 wlisa iyo, magram
moaswro imdeni sasikeTo saqmis gakeTeba,
ris gasakeTebladac Zalze niWier, sam-
Soblosa da Sromis uzomod moyvare
da didad produqtiul adamiansac ki
SeiZleba erTi sicocxle ar eyos.
urTules periodSi mouwia cxovrebam
da moRvaweobam am adamians, romlis
mravalmxrivi saqmianobis fenomeni jer
kidev ar aris saTanadod Seswavlili
da gamokvleuli. urTulesi dro iyo
Tundac imitom, rom msoflios meeqvsedze
iqmneboda sruliad axali saxelmwifo,
romelsac analogi ar gaaCnda (da,
samwuxarod, albaT aRarc eqneba) kaco-
briobis istoriaSi. stalinis geniisa
da misi garemocvis ubadlo Sromismoy-
vareobisa da saxelmwifo idealebisadmi
fanatiuri rwmenis wyalobiT mokle xan-
Si Seiqmna zesaxelmwifo, romlis Ziri-
Tadi daniSnuleba gaxldaT mSromeli
masebis socialuri dacvis myari
garantiebis Seqmna, ufaso ganaTleba,
ufaso mkurnaloba, mZlavri ekonomikuri
berketebis gamoyenebiT mosaxleobis
sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba
da sxva. magram, 1953 wels friad saeWvo
viTarebaSi mokvda ioseb stalini, da
masTan erTad dasamarda jer lavrenti
beria, Semdeg ki komunizmis idea, rom-
liskenac nela, magram mainc ganuxrelad
miiwevda sabWoTa kavSiri. 70 wels miR-
weul adamianebs kargad axsovT, rom, 1953
wlamde, yoveli wlis martis TveSi, ro-
gorc wesi, 15-20 procentiT iafdeboda
pirveladi moxmarebis sagnebi, rom iseT
farTo samomxmareblo saqonels, ro-
goricaa puri, asanTi, navTi, saponi da
sxva, ukve simboluri fasebi edo da
stalins rom kidev 2-3 weli sicocxle
dacloda, uamravi asortimentis saqoneli
sruliad ufaso iqneboda mosaxleo-
bisaTvis. magram ar daacales...
Tu eTnikuri warmomavlobis fesvebiT
vimsjelebT, stalini ar iyo rusi, magram
gana faqti ar aris, rom am veeberTela
qveynis istoriaSi ar moiZebneba arc
rusi da arc ararusi adamiani, romelmac
stalinisodena sikeTe mihmadla ruseTs,
romelmac erT mZlavr muStad Sekra
msoflios TiTqmis meeqvsedze
gadaSlili, sadac ukidegano ruseTze
arcerT mmarTvel Zalas arasodes iseTi
mkacri ideologiuri da ekonomikuri
kontroli ar dauwesebia, rogorc es
ioseb stalinma ganaxorciela. magram,
Tu saqmianobis Sedegebidan gamovalT,
maSin arc xruSCovi SeiZleba CavTvaloT
rusad, radgan ruseTis istoriaSi Znelad
moiZebneba Tundac ararusi adamiani,
romelmac imdeni siborote da mtroba
Caidina ruseTis winaSe, ramdenic nikita
xruSCovma.
stalinma didi Zala Sealia trockis
mier kultivirebuli avanturistuli
devizis dangrevas “msoflio revoluci-
is” Taobaze, radgan es gaxldaT ara so-
cialuri datvirTvis mqone mSvidobiani
mowodeba, aramed msoflioze Zalado-
brivad batonobis faSisturi idea,
romelic gulisxmobda ara socializmis
damyarebas mTel msoflioSi, aramed
ruseTis qcevas msoflio imperializmis
forpostad. es boroti idea, samwuxarod,
mogvianebiT aRorZinda faSistur ger-
maniaSi da yvelam kargad icis, Tu riTi
damTavrda. ar aris gamoricxuli, rom“msoflio revoluciis” trockiseuli
recepti im Jido-masonTa gegmis nawili
gaxldaT, romelTac ruseTis dangreva
da miwasTan gasworeba ewadaT. stalinma
droze gamoicno es mzakvruli Canafiqri
da ormocdaaTi wliT gadaswia ebraelTa
svla aRmosavleTisaken, magram, stalini
mokles, aseve mokles misi ideebis erT-
guli beriac da Semdeg Jido-masonebs
sul 40 weliwadi dasWirdaT sabWoTa
kavSiris dasangrevad. amJamad msoflioSi
mimdinare politikur procesebs Tu
gavaanalizebT, Zneli misaxvedri araa,
rom sabWoTa kavSiris dangrevis Semdeg
dRis wesrigSi dgas ruseTis dangreva
da misi aRmosavleTis sazRvrebis gad-
moweva uralis mTebamde, rac jerjerobiT
warmatebiT xorcieldeba ruseTis,
ebraelebis mier mosyiduli mmarTveli
rusuli, Tu garusebuli ebrauli ma-
sonuri Zalebis mier.
dRes “msoflio diqtatoris” posti
amerikis SeerTebul Statebs upyria,
romelmac TiTqos sisxlis dauRvrelad,
magram mainc didi sisxlis fasad daipyo
samyaro Tavisi ybadaRebuli dolariT.
dRes msoflioSi 700 trilioni dolari
daseirnobs amerikis fulis saWreli
dazgis wyalobiT, romelic ukve veRar
kontrolirdeba TviT amerikis mierac
ki, rac uaxloes wlebSi inflaciiT da
ekonomikis gaCanagebiT emuqreba mTel
msoflios. amerika veRar axerxebs mozR-
vavebuli dolaris dasaqonlebas da
amitomac ganacxada uari sakuTari va-
lutis oqroTi uzrunvelyofaze. axla
ki mas sayrdeni resursi sWirdeba, raTa
kidev ramdenime wliT gauxangrZlivos
sicocxle dolars. aseTi resursi ki
mxolod ruseTs gaaCnda da gaaCnia
urals gadaRma cimbirSi. gavixsenoT
didi monRoli dampyrobeli Cingiz-xani,
romelic vidre msoflios damorCilebas
daiwyebda, jer Tavisi Svili juCi gaagza-
vna didi armiiT mdinareebis selengasa
da eniseis auzebs Soris moqceuli cim-
biris sivrcis dasapyrobad. simarTle
rom vTqvaT, im mxaris asaRebad didi
saomari araferi iyo, radgan mTel cim-
birSi maSin sul ramdenime aTasi adamiani
cxovrobda. magram cimbirs gaaCnda
wiaRiseuli, rac aucilebeli iyo didZa-
li iaraRis dasamzadeblad da monRolma
mbrZanebelma samyaros dapyroba swored
aqedan daiwyo. es kargad icoda Cingiz-
xanma, magram, rogorc Cans, es kargad
ician amerikelebmac, romlebic yve-
lafers akeTeben miznis misaRwevad.
amitom sWirdebodaT maT xruSCovi, bre-
Jnevi da gorbaCovi, da ara ioseb stalini,
amitom moiciles maT xruSCovis xeliT
beria, Semdeg moiyvanes breJnevi, an-
dropovi, Cernenko, gorbaCovi, elcini...
berias rom ara mxolod samSoblos
gamyidveli rusebi ebrZodnen, imiTac
dasturdeba, rom uria-masonebma mTel
msoflioSi Seqmnes sazogadoebrivi azri:
lavrenti berias likvidacia iyo didi
sikeTe da socialisturi samarTlianobis
aRzeveba. magram wlebi midian da yve-
laferi Tavis adgilze dgeba _ gmirebs
kvlav ubrundebaT damsaxurebuli saxeli
da Rirseba. da didad sasixaruloa, rom
am saqmes akeTeben swored is rusebi,
romelTac kargad ician Tu vin mtrobs
maT samSoblos da vin iyvnen is adami-
anebi, romlebic sakuTari sicocxlis
fasad emsaxurebodnen mravalerovan sab-
WoTa kavSirs.
1990-ian wlebSi gamoCekili “demokrate-
bi” stalins da berias xSirad uyenebdnen
brals, rom maT Seqmnes veeberTela im-
peria. es ar gaxlavT marTebuli, radgan
stalinma da beriam Seqmnes ara poli-
tikuri imperia, aramed sabWoTa social-
isturi respublikebis kavSiri _ udidesi
qveyana erTiani ekonomikiT, erovnuli
da socialuri TanabaruflebianobiT,
harmoniuli sazogadoebiT, erTiani so-
cialuri dacvis meqanizmiT. “siborotis
imperiad” sabWoTa kavSiri Camoyalibda
swored im xruSCovebis, breJnevebisa da
andropov-Cernenkoebis xelSi, romelTac
stalinis mmarTvelobis Jams maRali av-
toritetis mqone saerTaSoriso komu-
nisturi moZraoba gadaaqcies kremlisa
da saxelmwifo uSiSroebis komitetis
agenturad, romlebic sakuTari survil-
isamebr atrialebdnen miliardobiT
Tanxebs, Tavxedurad afaTurebdnen xels
saxelmwifo xazinaSi, zrunavdnen mx-
olod piradi da ojaxis wevrebis fu-
funebaze da aravis indobdnen maT xelSi
damaxinjebuli komunisturi idealebis
(faqtiurad ki sakuTari keTildReobis
berketis) SesanarCuneblad. ar hqondaT
bolSevikebs Tavis marTlebis moraluri
ufleba, Torem marTlac sasaciloa, rom
sabWoTa kavSirs “siborotis imperia”
uwodos meoce saukunis yvelaze didi
siborotis Semoqmedma amerikis SeerTe-
bulma Statebma, romelmac 1945 wels
iaponiaSi ori atomuri bombis Camogdeb-
iT sicocxle mouswrafa 300.000-ze met
mSvidobian moqalaqes.
lavrenti beriam Zalian kargad icoda,
rom erTpartiuli sistemis dominire-
bisas komunisturi partiis saxelmwifos
marTvis saTaveebSi dayeneba gamoiwvevda
qveynis miyvanas erTi muWa partokrat-
biurokratebis diqtaturamde da amito-
mac iZleoda miTiTebebs saxelmwifos
marTvis struqturaSi mTavrobis rolis
prioritetis Sesaxeb. iseve, rogorc
Tavis droze stalins, beriasac surda
moespo komunisturi partiis monopolia
qveynis xelisuflebaSi, xruSCovma ki
yvelaferi piruku gaakeTa da komunis-
turi partia faqtiurad im mafiad
gadaakeTa, romelsac “arc RmerTi swamda
da arc komunisturi idealebi”.
jer kidev 1952 wels lavrenti beriam
Seitana winadadeba germaniis gaer-
Tianebis Sesaxeb, da am gaerTianebas
apirebda ara socializmis egidiT. mas
ar aSinebda imis perspeqtiva, rom germania
gaxdeboda erTiani burJuaziuli sax-
elmwifo. xruSCovma ki samarcxvino
kedeli gaavlo qveyanas, romelic reaq-
cionerma separatistebma aseve samar-
cxvinod daasrules saqarTveloSi.
1953 wels lavrenti berias ideis
gamarjvebas SeeZlo mkveTrad Seecvala
samamulo (ssrk) da msoflio istoriis
msvleloba, ara mxolod sabWoTa kavSiris
xalxebis, aramed msoflio kacobriobis
sasikeTod. istoriidan amoiSleboda“civi omis” 35 weliwadi, ar iqneboda“cxeli” omebi avRaneTSi, tajikeTSi, bu-
dapeStSi, praRaSi, vilniusSi,
dnestrispireTSi, azerbaijanSi,
saqarTveloSi, aRar daiRvreboda sisxlis
zRva afrikasa da arabul qveynebSi...
lavrenti berias erT-erTi Tanamebr-
Zoli, Semdeg ki misi princi pebis
moRalate viaCeslav molotovic ki aRi-
arebda: “beria ufro momavlis kaci iyo,
vinem warsulis, is verafers xedavda
kerZo sakuTrebis gareSe. socializms
igi ar scnobda”.
berias hqonda proeqti erovnuli re-
spublikebisaTvis mmarTvelobis sadav-
eebis maqsimalurad gadacemis Sesaxeb,
igi yovelnairad icavda erovnuli
tradiciebis ganviTarebas kulturis da
enis dargSi, xruSCovma ki yovel re-
spublikaSi mayureblad daniSnes rusebi,
riTac sabWoTa kavSiri ruseTis imperiad
gadaaqcies...
rusi mwerali da publicisti, Tavisi
samSoblos didi patrioti, miukerZove-
beli da xazgasmiT obieqturi, patiosani
mkvlevari sergei brezkuni (kremliovi
misi literaturuli fsevdonimia) erT-
erTi imaTTagania, vinc wlobiT imuSava
arqivebSi da didi dro moandoma WeS-
maritebis dadgenas. mis wignSi Tqven
gaecnobiT im lavrenti pavles Ze berias,
romelsac SeiZleba dRevandeli Taoba
arc ki icnobdes. sergei kremliovma
moaxerxa gadadgurebas gadarCenili
sabuTebis Segroveba da im simarTlis
Tundac mcire nawilis interpretireba,
rac sakmarisia meoce saukunis udidesi
pirovnebis _ lavrenti berias cxovrebis,
moRvaweobis da burusiT mosili aRsas-
rulis mkiTxvelisadmi warsadgenad.
wignisadmi Cemi didi interesi
ganapiroba imanac, rom am wignis avtori
gaxlavT ara eTnikuri qarTveli, aramed
rusi adamiani da sasiamovnoa imis Seg-
rZneba, rom ruseTSi TandaTan mravldeba
im adamianebis ricxvi, romlebic swori
analiziT midian im daskvnamde, rom be-
rias damarcxeba faqtiurad sabWoTa
kavSiris damarcxebas niSnavda.
saqarTveloSi ki, sadac saakaSvilis
somxuri xelisufleba stalinisa da
didi samamulo omis didebis memori-
alebs ebrZvis da vandalurad angrevs,
aravis epitnaveba im adamianis reabil-
itacia, romelmac uamravi ram gaakeTa
saqarTvelosaTvis da dResac bevr rameSi
sargeblobs gaWirvebuli qarTuli
mosaxleoba am sikeTiT.
gavixsenoT Tundac is, rom, roca
meoce saukunis 90-ian wlebSi welSi ga-
texili saqarTvelos mosaxleobas Tavis
rCenis elementaruli saSualeba ar
gaaCnda, bevrma adamianma mZime zamTarSi
siciviT sikvdilisagan Tavi imiT
gadairCina, rom SeSad Cexavdnen lavrenti
berias mier ocdaaTian wlebSi gaSenebul
qarsafar zolebs...
arafers vambob berias mier aSenebul
warmoeba-dawesebulebebze, kolxeTis Wao-
bis daSrobaze, ganaTlebis mZlavri kere-
bis Seqmnaze Tbilisis saxelmwifo uni-
versitetis xelmZRvanelobiT, sarwyav
sistemebis mowyobaze, romelSi Cadebul
metalis armaturebs mosaxleoba dResac
jarTad abarebs, raTa lukma-purisaTvis
kapikebi iSovos!
uRrmesi madloba mas amisaTvis!
cnobilma qarTvelma politikosma
aleqsandre WaWiam saxalxo moZraoba“samegrelos” meore yrilobis maRali
tribunidan ganacxada: “damisaxelos vin-
mem iseTi pirovneba qarTul istoriaSi,
visac erTiani saqarTvelos SeqmnisaTvis,
qarTuli saxelmwifoebriobis Camoyal-
ibebisaTvis meti gaukeTebia, vidre giorgi
Wyondidelma gaakeTa. damisaxelos vinmem
iseTi pirovneba, romelmac saqarTvelos,
maT Soris Tbilisis, afxazeTis
gaqarTvelebisaTvis meti gaukeTebia,
vidre lavrenti beriam gaakeTa. damisax-
elos vinmem pirovneba, romelsac
qarTvelTa sulieri gaerTianebisaTvis,
qarTuli erovnuli TviTSegnebis gaRviZe-
bisaTvis, qarTuli sulis amaRlebisaTvis
ufro meti gaukeTebia, vidre es zviad
gamsaxurdiam gaakeTa...”
dRes saqarTveloSic uamravi vinme
moiZebneba, vinc rusi antonov-ovseenkoe-
bisa da viRac buSkovebis msgavsad aseve
ciliswamebis lafs asxams stalinisa
da berias saxelebs. maSin, roca ruseTis
Sinagan saqmeTa ministrs kabinetSi
ukidia berias didi portreti,
saqarTveloSi aravin fiqrobs
samarTlianobis aRdgenaze, raTa Zvele-
buli saxeli da dideba daubrundes im
adamianebs, romlebmac ekonomikurad da
mentalurad CamorCenili qveynidan
msoflio civilizaciis erT-erT lider
qveyanad aqcies ara mxolod saqarTvelo.
magram, im politikur Tu sazogadoe-
briv Zalas, romelsac ganzraxuli aqvs
saqarTvelos ekonomikuri da sulieri
Zlierebis Sesusteba da misi, rogorc
saxelmwifos moSla, arafrad epitnavebaT
im adamianebisadmi pativiscemis gamox-
atva, romlebic yvelafers akeTebdnen
samSoblos sakeTildReod. amitom
gamoucxades maT omi stalinis Zegls
da berias xsovnas!
meoce saukunis samocdaaTian wlebSi,
roca didi xnis win qveynis politikuri
cxovrebidan Camowerili viaCeslav
molotovi jer kidev cocxali iyo, mas-
Tan megobrobda SesaniSnavi qarTveli
pirovneba, meore SesaniSnavi qarTvelis,
Tblisis partiuli organizaciis
pirveli mdivnis, SevardnaZis binZur
provokaciebs usamarTlo Sewiruli
giorgi gegeSiZis mZRoli, warmosadegi
qarTveli vaJkaci reo nebieriZe. maxsovs,
erTxel Cven erTad Cavedis moskovis
gareuban barvixis samTavrobo sanato-
riumSi, sadac viaCeslav molotovi
isvenebda. am mxcovan adamians CavutaneT
mcireodeni qarTuli nobaTi da masTan
sasaubrod sanatoriumis baRSi
CamovsxediT. miuxedavad xandazmulobisa
(80 wels karga xnis gadacilebuli
gaxldaT) axalgazrduli mWaxe xma hqon-
da, aseTive axalgazrduli SemarTebiT
uamravi ram mogviTxro ioseb stalinze,
mis usazRvro niWze, Sromismoyvareobaze,
ganumeorebel mxedarTmTavrul Tvise-
bebze, partiisa da samSoblosadmi lamis
fanatikur siyvarulze...
gavbedeT da vkiTxeT: berias Sesaxeb
ras ityviTo.
moulodneli ram moxda _ TiTqos
uceb kidev ufro daberda da Cvens
Tvalwin CamoiRvenTa axlaxan TiTqos
axalgazrduli SemarTebiT damuxtuli
kaci. Cafiqrda, karga xans Cumad iyo,
Semdeg ki Rrmad moxucebulisaTvis
damaxasiaTebeli xmis kankaliT gviTxra:
_ Zalian gTxovT, amis Sesaxeb araferi
mkiTxoT!
maSindel sabWoTa kavSirSi berias
Taobaze damkvidrebuli uaryofiTi
azris gaJRerebis survili rom hqonoda,
xels veraferi SeuSlida, magram aSkara
iyo, rom Temas Segnebulad uvlida
gverds. mivxvdiT _ tyuilis Tqma ar un-
doda, simarTlis aRiareba ki, albaT,
wmindad adamianuri TvalsazrisiT, eux-
erxuleboda, radganac Tavadac xom gaxl-
daT lavrenti berias tragediis uSualo
monawile, rac masac Seubrunda bumeran-
giviT, mis bevr TanamebrZolsac da sru-
liad sabWoTa kavSirsac...
viaCeslav molotovze kargad vis Sei-
Zleboda scodnoda Tu ra potenciali
dahkarga sabWoTa kavSirma lavrenti
berias dakargviT!
uSecdomo adamiani ar ibadeba. ro-
gorc amboben _ mzesac ki aqvs laqebi
naTel zedapirze. SeiZleba arc beria
iyo mTlad Seumcdari, radgan Cveule-
brivi adamiani gaxldaT, adamians ki,
warmatebis kvaldakval, Secdomebic Tan
dasdevs, rac zogjer SeiZleba sabedis-
werodac ki iqces misTvis. lavrenti be-
rias yvelaze didi Secdoma ki gaxldaT
is, rom briyv da umecar nikita xruSCovs
misca misi ganeitralebis saSualeba,
rac male umZimes bediswerad eqca ara
mxolod berias, aramed mTel sabWoTa
kavSirs!
sergei kremliovma Tavisi am SesaniS-
navi naSromiT kidev erTxel daadastura,
rom politikurad da zneobrivad umar-
Tavma briyvma nikita sergis Ze xruSCovma
da misma masonurma bandam lavrenti be-
riasTan erTad mokles sabWoTa kavSiri.
ubralod, damoukidebel saxelmwifoTa
am marTlac veeberTela Zmuri gaer-
Tianebis dasaflaveba Sedga 38 wlis
Semdeg _ 1991 wels.
Sesabamisad, eWvsgareSea, rom qarTvel
mkiTxvels daainteresebs am didebuli
wignis qarTuli Targmani, romelze
muSaobasac ori sruli weliwadi Seva-
lie.
magram vTvli, rom es mZime Sroma
amad Rirda, radgan mkiTxveli masSi
marTalia drogasul, magram mainc uamrav
siaxles Seityobs.
marTalia, es wigni ukve gamoqveynda“ilorSi”, magram bevrad ufro gaiolde-
ba misi aRqma wignis variantSi. amitomac
gadavwyviteT misi oTxtomeulad gamo-
cema, romlis SeZenis Taobaze damatebiTi
informacia gamoqveynebulia gazeTis am
nomris me-12 gverdze. wignis gamocema
ganxorcielda saxalxo moZraoba“samegrelos” mxardaWeriT.
wigni udavod sainteresoa, magram aT-
jer metad sainteresoa igi imitom, rom
misi avtoria Tavis samSobloze uzomod
Seyvarebuli rusi adamiani, romelmac
kargad icis, Tu raoden tragikuli iyo
sabWoTa kavSirisaTvis berias muxanaT-
urad mokvla.
amanac gadagvawyvetina wignis gamo-
cema!
mkiTxvelisadmi Rrma pativiscemiT,
roland jalaRania,Targmanis avtori
beria damTavrda, beria grZeldeba!
ilori6 6-13 noemberi 2012
dasawyisi “ilori” #171-194
ara so des da ma viw yde ba cno bi li mog -
za u ri sa da mi mom xilve lis iu ri sen ke -
vi Cis gak virve bu li gamometyve le ba da
Se kiT xve bi: iq neb ga ma ge bi noT ra xde-
ba? xe lov nu ri me To de biT `ar go~-s ga-
daadgile ba TviT mog za u ro bis prin -
cips ewi na aR mde ge bo da: rom Zve li gza,
Zve li xer xe biT da Zve li sa mu Sa o e biT
ga ne xor ci e le bi naT. yve la ze uf ro aR -
maSfo Te be li qa la qis sa zo ga do e bi saT -
vis is iyo, rom fo Te lebs am ce re mo ni -
a lis Tvis ram de ni me ki lo met ris da -
So re biT, na pi ri dan un da edev ne bi naT
Tva li. rom Sem kiTxe bod nen ra to mo? _
ma Sin ki ara, dRes ar vi ci ra un da me -
pa su xa! si tu a cia Zal ze da i Za ba. vin ar
mi re kav da Tbi li si dan, maf rTxi leb dnen,
rom par ti is ce ka Si me uk ve ra Rac da -
na Sa uls miT xzavdnen, kuT xur na ci o na -
liz mSi mdeb dnen brals. saq me Si cno -
bi li mec ni e re bi da sa zo ga do moRvawe -
e bi, Tvi Ton aka de mi ko si gi or gi Ci ta-
i ac ki Ca er To (“fa zi sis” aka de mi is ma -
Sin de li pre zi den ti). bo los uSiS ro -
e bis ko mi te tis Tav mjdo ma re ge ne ral-
pol kovni ki aleq si ina u ri Ca mo vi da,
mo u lod ne li swo red is gax ldaT, rom
ro ca ina ur ma Cve ni ar gu men te bi mo is -
mi na, iq ve ad gilze ga nac xa da, rom qa-
laqis sa zo ga do e bis moT xovna aris
sa mar Tli a ni da mog za u ro ba sa qar Tve -
lo Si swo red rom qa laq foT Si un da
dam Tavrdes, ro gorc es bri ta nel mec -
ni ers aqvs Ca fiq re bu lio. Sem deg uk ve
Cve ni stu mar-mas pinZlo bis saq mea, sad
wa viy vanT da ras vaC ve neb To. sxva Ta
So ris, mxo lod “fa zi sis” aka de mi is
sxdoma aik rZa la, To rem Ca tar da ge -
la Tis aka de mi is sxdo mac, sa qar Tve-
los mec ni e re ba Ta aka de mi is prezi di u -
mis sxdo mac. tim se ve ri nis eki paJs sa -
mec ni e ro, kom kavSi ru li da par ti u li
Sex vedre bi umaRles do ne ze mo uw yves
mTels sa qar Tve lo Si.
kar gad xvde biT, rom yve la am si bin -
Zu ris sa Ta ve Si id ga ara ro me li me
mec ni e ri, eT nogra fi, arqeologi, is to -
ri ko si, ara med po li ti ko si (im pe ri od-
Si sa qar Tve los kp cen tra lu ri ko mi -
te tis pirve li mdi va ni iyo sa meg re-
los wi na aR mdeg mklav-ener gia, go ne ba-
fan ta zia mo uR le li meb rZo li e. Sevar -
dna Ze _ k. S.) da ara im pe ri is cen tri-
dan, mos ko vi dan mosuli ara med mSob -
li u ri sa qar Tve lo dan.
ge kiT xe biT, mi u xe da vad di di mon do -
me bi sa da mTel msof li o Si far To
pro pa gan di sa, ma inc ra tom ver Sev Ze-
liT aR gve niS na qar Tu li sa xel mwi fo -
eb ri o bis 3.000 wlis Ta vi? ama Sic mos -
kovma Seg vi Sa la xe li?
dRes am dar bazSi mo vis mi neT Se sa -
niS na vi mox se ne be bi, mra val wli a ni sa -
mec ni e ro kvle ve bi sa da Cvens xelT
ar se bu li is to ri u li ma sa le bis ni Wi -
e ri ana li zi, ris Tvi sac yve la ga mom -
svlels did mad lo bas mo vax se neb mo -
ni We bu li si a mov ne bi saT vis. amas Tan zo -
gi erT ga mos vla Si ga mo ik ve Ta gar kve u -
li po zi cia, ga is ma da u zus te be li ga -
moT qme bi, ro mel Tac aS ka rad dah kravs
Si da po li ti ku ri mdgo ma re o biT
gamowve u li uk ma yo fi le bis el fe ri.
sa mec ni e ro dis ku si a Si po li ti ku ri
ele men tis mo me te bu li do ziT Se mo ta-
na, miT ume tes ma Sin, ro ca saq me exe ba
mwi ri is to ri u li ma sa lis sxva das -
xvagvar, Tun dac Zal zed ten denci ur
in terpre ta ci as, mav ne da sa Si Sia sa -
qar Tve los aw myo sa da mo mav lisTvis.
mo gex se ne baT, Cems Tval win Ca i a ra
af xa ze Tis tra ge di am. me iq miv li ne-
biT ki ar Cav sulvar, ara med vicxovre,
iq vi mu Sa ve da iq ve mTe li sig rZe-si ga -
niT gan vi ca de Tav sda te xi li ube du re-
ba. ara so des gaminel de ba is Rrma emo -
cia, ro me lic cxov lad aRi beW da mex -
si e re ba Si ad re u li bav Svo bi dan. swo-
red rom po li ti kos Ta Ca re viT, po li -
ti kos Ta ug nu ri wa qe ze biT Rviv de bo-
da Cve u leb ri vi sa mec ni e ro ka ma Ti did
Si da e rov nul da pi ris pi re bam de, xal -
xTa So ris SuR lamde.
es win da u xe da o ba iyo? _ Ta vis dro-
ze mec ase me go na, mag ram dRes aramc
da aramc! sa qar Tve los daSlis mo -
sur ne Ta vis saq mes aTe u li da ase u li
wle bis gan mavlo ba Si yo vel Tvis ake -
Teb da gegmazomie rad da Tan mimdev ru -
lad, Cven Si Si na u ri mo Ra la tec am
pro ces Si yo vel Tvis sa Wi ro do ziT
mo na wi le ob da da cec xlze navTs yo -
vel Tvis `dro u lad~ as xamda. aTa so-
biT ga uT viTcno bi e re be li Cve ni Ta na -
me ma mu le xSi rad mtris saq mes ake Teb-
da. amis coc xa li mow me, RvTis mad liT,
dRe sac bev ri gvyavs.
am Ja mad, qvey nis mTli a no ba dar Rve u -
lia, er Ti a ni qar Tu li sa xel mwi fos
iu ris diqcia mis te ri to ri a ze ar
vrcel de ba, Cve ni gu Sin de li Zme bi da
Ta na meb rZo le bi sa qar Tve los mo wi na -
aR mde ges Tan TanamSromlo ben. aseT vi -
Ta re ba Si sa qar Tve los Tavs mo ax vio
axa li po li ti ku ri dis ku sia fo Ti-
fazisis sa xel wo de bis gar Se mo, ro me -
lic an go ni e ri mtris xri kia, an ugu -
nu ri moy va sis emo cia, ori ve Sem Txve va-
Si es qvey ni saT vis sa zi a noa.
swo red ama ze min do da Tqve ni yu -
rad Re bis ga max vi le ba. Tavs mo va led
vTvli di di mad lo ba mo vax se no fa zi-
sis aka de mi is sxdo mis or ga ni za to-
rebs ga we u li Sro mi saT vis. Ce mi mo -
saz re ba od na va dac ar amcirebs aka de -
mi is dRe van de li sxdo mis mniS vne lo-
bas. pi ri qiT, aq ga mar Tu li msje lo ba
Se iZ le ba unari a na dac iq nes ga mo ye ne -
bu li sad Re i so sa Wir bo ro to prob le -
me bis mo sag va reb lad, er Ti a ni qarTuli
cno bi e re bis gan samtki ceb lad. (ba kur
gu lua, Zvir fa so ko le ge bo, aka de-
mi is wev re bo, Jurn. `cot ne i de li~. t.
II Tbi li sis-fa zi si, 2008, gv.65-66. ba kur
gu lu as mox se ne ba sa mec ni e ro kon fe -
ren ci am di di yu rad Re biT mo is mi na.
ma Sin (1984w.) ba to ni b. gu lua par ti is
fo Tis sa qa la qo ko mi te tis pir ve li
mdi va ni iyo).
miuxedavad rigi gaugebrobisa `XX
saukunis argonavtis~, ingliseli mog-
zauris tim severinis mier, 35 saukunis
Semdeg, ganmeorebiTi `laSqrobiT~ _
mogzaurobiT, romelic ganxorcielda
egeosis zRvidan Zveli kolxeTis (fa-
zisis) mdinare rionis deltamde, 1984
wlis 21 ivniss. `argos~ gembanidan
msoflios gasagonad, msoflios mi-
lionobiT telemayureblis winaSe `ar-
gonavtma~ tim severinma ganacxada: `ka-
cobriobas awvalebda fiqri, miTi ar-
gonavtebis Sesaxeb zRapari iyo Tu
sinamdvile da dRes, uflebamosili
var, ganvacxado, rom Cemi mogzauroba
ganxorcielda winaswar Sedgenili gra-
fikis mixedviT, amitom `miTi sinamdvi-
les Seesabameba~. es ki, 35 saukunis Sem-
deg ganmeorebiTi mogzaurobiT praq-
tikulad dadasturda.
ba kur gu lu as naT qva mi dan, er Txel
ki dev naT lad Cans, ro gor eb rZodnen
da eb rZvi an kol xe Tis warsuls, mis
mo ma vals, ri Tac, ro gorc bev rjer iT q-
va, faq tobri vad eb rZvi an qvey nis, mTe li
saqarTvelos war sulsa da mo ma vals.
aqe danac kar gad Cans, rom e. Se var -
dna Ze axal gazrdo bi dan ve, yo vel Tvis
da yo ve li for miT, mTe li SesaZ leblo -
be biT eb rZo da da eb rZvis sa meg re los,
amiT is eb rZo da da eb rZvis mTel sa -
qar Tve los.
vagrZelebT zemoT dawyebul saubars,
sa in te re soa: fa sis Tan ar go nav te bis
mi Tis mi xed viT, oqrosmatyli an ma ver-
Zma friq se mo iy va na ai a Si anu kol-
xeTSi, rom lis me fem he li o sis Ze ai et-
ma Seifara is da co lad Ser To uf ro-
si qa liS vi li qal ki o pe, ver Zi RmerTs
Ses wi res, xo lo mi si oqrosmar tyli a ni
tya vi _ oq ros saw mi si md. fa si sis na -
pi ras are sis Wa la Si did mu xa ze Ca mo -
hki des.
iol ko sis (Te sa li is) me fem Ta vis
Zmis wuls ia sons sa mem kvidreo tax tis
mi sa Re bad aia-kol xeTSi gamgzavre ba
da oq ros saw mi sis Ca mo ta na da a va la.
ia son ma aa go or mocda aT xo fi a ni xo -
mal di `ar go~ da ela de li vaJ ka ce biT
pon tos ev qsi no sa ken (Sa vi zRvis ken)
ga mo em gzavrnen.
oq ros saw mi sis sa nac vlod ai et ma
ia sons rTu li da va le bis Ses ru le ba
mos Txo va (rom lis Ses ru le ba ia sons
ar Se eZ lo): uRel Si un da Se e ba are sis
vel ze sa ba la xod gaS ve bu li ori spi -
len Zisfe xe bi a ni (Cli qe bi a ni) cec -
xlmfrqve li xa ri. am da va le bis Ses -
ru le ba mar Tlac Se uZ le be li iyo, ro -
mel mac SeaSfo Ta ar go nav te bi (mi ni e-
bi). mag ram ai e tis Svi liS vilma ar-
gosma ga am xne va ar go nav te bi: dax ma re-
bas vTxov de da Cems (qal ki o pes), ro -
mel sac Se uZ lia da i yo li os Ta vis da
me dea da ro mel sac Se uZ lia da am za-
dos sas wa u lis mom xde ni wa ma li, rom
ia son ma da va le bis Ses ru le ba Ses Zlos.
ia so ni da Ta na meg zu re bi jer qal -
ki o pes Sex vdnen, ro mel mac Svi le bis
dab ru ne biT di dad ga i xa ra, Semdeg Tvi -
Ton ai e ti da mi si me uR le ga moC ndnen,
iq ve iyo me de ac. ama so ba Si af ro di tes
vaJ ma eros ma Seasru la da na pi re bi da
Ta vi si auc de ne li is riT ai e tis asul
me de as siy va ru li aRun To ela del
Wabu kis ia so nis mi marT, rad ga nac mxo -
lod amis sa Su a le biT aRas ru leb dnen
im Znel da va le bas, rac aiet ma mis ca
ia sons.
ai et ma Svi liS vi le bi sa gan mo is mi na
ar go nav te bis mi er ma Ti xsnis am ba vi
da isic, Tu ris Tvis iy vnen isi ni mo -
sul ni kol xeTSi. ai e ti gan risxda mi -
ni e bis (ar go nav te bis) Tav xe du ri gan -
zraxviT.
cno bi lia, rom kol xebma ara mar to
gu baz me fis mkvle lo bis sa kiT xis gan -
sa xil ve lad mo iw vi es saxalxo kre ba,
sa xal xo sab Wo, yri lo ba, e. w. sa xal xo
`par la men ti~, ara med aseT sxdo mebs
uZ ve les dro Sic iw vevdnen. im dros,
ro de sac ar go nav te bi ia so nis me Ta u -
ro biT cdi lob dnen oq ros saw mi sis
gata ce bas, ra Sic maT (ar go nav tebs)
xels uw yobdnen ai e tis Svi lis Svi le-
bi _ ki ti (so ro si), fron ti si (fae-
to ni), me li si, gan sa kuT re biT ki ar go si,
ro mel mac de das _ qal ki o pes sTxo va
dax ma re ba da de da di di yoy ma nis Sem-
deg da i yo lia, xo lo qal RmerTe bis
dax ma re biT mo i na di res me de as gu lic.
am dros ai et ma sa sax lis ga reT kol -
xTa yri lo ba mo iw via. me fe gan risxe bu -
li iyo mo sul Ta Tav xe du ri moTxovniT.
ase ve me fe uk ma yo fi lo iyo friq so sis
va Je bis (sa ku Ta ri Svi liS vi le bis) saq -
ci e liT, romle bic meg zu re bad da ud-
gnen bo rot ganmzrax vel mom xdu rebs.
ai ets ax sovda ma mis, he li o sis darigeba:
mo ri de bo da sa ku Ta ri mod gmis mzak -
vro bas _ es ki mas Se iZ le bo da qal ki -
o pes Svi le bi sa gan da muq re bo da. ai et-
ma yri lo ba ze mo u wo da kol xebs, fxiz -
lad yo fi liy vnen da Tval yu ri edev -
ne bi naT xo mal di saT vis, ra Ta verc er -
Ti uc xo e li ver gaq ce o da me fis sas -
tik ga na Cens.
mox da ise, rom faq tobri vad ar go-
sis, qal ki o pes dax ma re biT da me de as
wam lis sa Su a le biT mi ni eb ma gai ta ces
ra oq ros saw mi si, ukan ela da Si sxva
gziT dab rundnen, vid re fa zis Si Ca -
vid nen. me fem (ai et ma) maT da a dev na
kol xTa uam ra vi xo mal di da Ta vad
af sirto si. mag ram mi ni eb ma (ia son ma)
me de as daxmarebiT, mot yu e biT, ve ra gu-
lad mok les af sirto si.
mi ni eb ma (ukan dabru ne bu leb ma) mi aR -
wi es tir se ni sis sa na pi ro ebs da ma le
mi ad gnen ai as gan Tqmul navsadgurs, sa -
dac ai e tis da _ kir ke me u fe ob da.
`ai e tis asul ma ma mi das kol xur ena-
ze ti ri liT uam bo yo ve li ve, rac ki
Tavs ga dax da mxo lod afsirto sis mok -
vlis am ba vi da u ma la. kir kes es ar ga -
mo par via, mag ram Se eb ra la crem -
lTamfrqve ve li Zmis Svi li da uT xra:
`sa za re li ram Ca gi de nia da ve ra so des
ga eq ce vi ai e tis mZi me ris xvas. rad gan
maved re bel xar da Tan Ce mi na Te sa vi,
bo ro te bas ver Ca vi den Sens wi na aR-
mdeg. mag ram gam Sordi da gahye vi uc -
xo els. ve Rar mo mil bob guls ved re -
biT~ (ris mag gor de zi a ni).
aq ve amis Tqmac gvin da, rom `maT (ar -
go nav tebma) Ca u a res fi li res kun Zuls.
aq kro no si, ti ta neb ze mbrZa neb lo bis
Jams, re a sa gan ma lu lad oke a ne o sis asu -
li nim fa fi li res da u kav Sirda mis gan
vne biT an Te bu li. re am wa as wro mas Ra -
lat ze da kri nos ma... gaq ce viT da aR wia
Ta vi co lis ris xvas. Sercxvenil ma fi -
li rem ki mi a to va es mxa re da pe las g-
Ta did mTeb Si ga da sax lda~. es ad gi-
li imi tom mo vi ta ne, rom meT qva: uZ ve-
les dro Si, am te ri to ri a ze kol xi _
pe laz ge bi cxov robdnen.
kol xe Ti dan gab ru ne bu li ar go se -
le bi mZi me Tav ga da sav le biT uax lovde -
bod nen sam Soblos. eTa li is kun Zu lis
da to ve bis Sem deg `swra fad ga cur dnen
ar go nav te bi _ av so ni is zRvis tal -
Rebze, Cauares tir se ni sis na pi rebs da
ai as sa xel ganTqmul nav sadgur Si Se -
cur dnen. vaJ ka ce bi xo mal di dan gadmo-
vidnen, ba gi re bi na pir ze da a mag res da
da i na xes dab ne u li kir ke. igi Ra mis
siz mre biT iyo SeSinebu li da zRvis
wyliT Tavs iban da, ra Ta cod ve bis gan
gaw mendi li yo... xme leT ze gad mo sul ma
argo nav tebma... ro ca kir kes ga reg no ba
da sa xe ixi les, myis ve Se ic nes ai e tis
grZne u li da~ (aka ki uruSa Ze. ro do se -
lis ar go nav ti ka, 1948, gv. 173-174, xo lo
1964 w. ga mo ce ma Si gv. 285).
qal RmerTi kir kes, kol xe Tis me fis
ai e tis grZne u li dis, tri al vel ze
Tli li qvi sa gan na ge bi sasaxle So ri -
dan izi dav da mnax ve lebs. ho me ro sis
`odi se as~ me a Te sim Re ris mi xed viT Cans,
rom kir kes sa sax le Si mi vid nen jgu-
fis me Ta u ri ev ri lo qe da mi si 22 am xa -
na gi, rom le bic gak virve bu li Sescqe-
rodnen kir kes sa sax lis ir gvliv mo -
bo ri a le uzar ma zar cxo ve lebs, lo-
mebs, mglebs, rom le bic kir ke sa gan mo -
ja do e bul ni mnax ve lebs ela qu ce bod-
nen, fex qveS ege bod nen.
aR sa niS na via, rom kir kes is to ria
ho me ro sis gar da sxva mwer lebsac aqvT
ga mo ye ne bu li ro gorc antiku r ise
eli nis tur xa na Si. apo lo ni os ro do -
se li mTlad uc vle lad ar iye nebs ho -
me ro sis po e mis mi xed viT kir kes si u-
Jets. prof. mi xe il Ci qo va nis mi xed viT:
`arc ise Sors dga nan er Tma ne Ti sa gan
VIII sa u ku nis mgo sa ni ho me ro si da III
sa u ku nis aleq sandri e li po e ti (ro -
do se li) Ta vi anT po e meb Si~.
ro gorc prof. mi xe il Ci qo va ni am -
bobs: ber Znu li mi Tis ori _ ho me ro-
sis da ro do seli se u li re daq cia si u -
Je tu rad er Tma ne Ti sa gan gan sxvavde ba,
ori ve Sem Txve va Si mTa va ri moq me dia
kol xi de li grZne u li qali kir ke, ro -
me lic aja do ebs ada mi a nebs da Ta vi si
sur vi lis mi xed viT uc vlis maT sa-
xes... Zve li redaq ci e bi (ho me ro sis, ro -
do se lis) er Tma ne Ti sa gan, msgav se bis da
mi u xe da vad, mniS vne lov nad gansxvavde -
bi an. iq mne ba STa beW di le ba, rom 500
wlis man Zilze ber Znu li mi To lo gi is
gar kve u l si u Jets deg ra da cia ga nuc-
dia da gaz Rapre bu la (mi xe il Ci qo va ni,
ber Znu li da qar Tu li.... gv. 24, 95).
ko rin To Si me de a sa da ia sons Se e Zi -
naT Svi le bi. aTi we li bed ni e rad cxov -
robdnen. Sem deg ia son ma uRala ta me -
de a saT vis mi ce mul fics da ga daw yvi-
ta Se er To ko rin Tos me fis, kre o nis
asu li kre u sa. me de am kre u sa ze da mis
ma ma ze Su ri iZia. mi Tis mi xed viT, me-
deam Ta vi si Svi le bi da xo ca. mag ram,
Tur me ara, me de as Ta vi si Svi le bi _
fe re te da mer me ro si ta Zar Si ga da u ma -
lavs, Rir se u li ada mi a ne bi ga uz rdia
(ama ze mok led ze mo Tac gvaqvs sa u ba-
ri). me dea Ca vi da aTen Si. Sem deg Svil-
Tan me de os Tan er Tad da to va ati ka da
ga da vi da azi a Si, sa dac Se it yo, rom
per ses Ta vi si Zma ai e ti sa me fo dan ga -
nu dev nia. me de os ma mok la per se si da
ai ets Za la uf le ba da ub ru na. me deo si
ise gaZ li er da, rom azi is di di na wi li
da i ka va, maT So ris is mxa rec, ro mel-
sac mi si sa xe lis mi xed viT mi dia ewo -
de ba (ris mag gor de zi a ni, arg onav te bi,
gv. 45-47).
ase Tia Tqmu le bis uZ ve le si ver sia.
klimenti Selia, profesori, mecnierebisdamsaxurebuli moRvawe.
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
kolxeTi _ kacobriobis civilizaciis saTave
ilori 76-13 noemberi 2012
(gagrZeleba me-3 gverdidan)
mokled, ver isveneben somxebi da
cdiloben mTel msoflios daumtki-
con, rom isini yvelaze ganaTlebuli
eris msoflioSi. faqtebi da mkvle-
varebi ki sul sxva rameze RaRadeben
vidre saqarTvelos Tavze asxdnen
somexi saakaSvili da misi somxuri
banda, Cven ar gveZleoda saSualeba,
rom Rirseuli pasuxi gagveca somexi
cilismwameblebisaTvis. axla ki, roca
saqarTvelo qarTvelebma davibruneT,
erTi mrude sityvac ki ar unda Se-
varCinoT somex morodior mecniereb-
sa da aranakleb morodior saeklesio
moRvaweebs.
somxur reaqcionerTa bunebiaSi
kargad Casaxedad gTavazobT mcire
amonaridebs cnobili rusi publicis-
tis vasil veliCkos wignidan “kavka-sia”:
...“vin arian somxebi!”MmaTi ZiriTadi
warmomavloba naklebad safuZvlianad
aris gamokvleuli. istoria mowmobs,
rom isini jer babilonis tyveobis
Jams, Semdeg ki ierusalimis dangrevisas
Seerivnen ebraelTa uzarmazar masas.
anTropologiuri TvalsazrisiT, isi-
ni, ufro metad brahicefalebi, e.i. mok-
leTavianebi arian da am mxriv Santris,
erkertis, pantiuxovisa da sxvaTa
gamokvlevebiT, Zalze waagvanan mTiel
ebraelebs da siro-qaldeveebs
(aisorebs). ingliseli swavluli berti-
ni miiCnevs, rom isini palestinamdeli
ebraelebis tipebi arian.
profesori d.anuCini ambobs, rom
somxebi ar ganekuTvnebian ariul
tomebs da isini arianizirebulebi
(eniT) arian. zemoTTqmulTan erTad,
yvela, vinc sakuTar Tavs somxobas mi-
akuTvnebs, aSkarad ar aris Zireuli
somxuri tomis warmomadgeneli. (somx-
uri Jurnali “murCi”, 1897 weli, statia
saTauriT “boSebisagan wamosuli somxe-
bi”). msoflioSi nacionaluri enisa
da samSoblos gareSe mxolod ori
eri arsebobs: ebraelebi da boSebi.
verc aziurma tiraniam, verc Suasauku-
neobrivma daundobelma devnam da verc
Tanamedrove humanurma kulturam ver
SesZlo maTi asimilireba sxva xalxeb-
Tan. am mZlavrma faqtorebma ver Ses-
Zles moegudaT erTi xalxis wres-
gadasuli materialuri sixarbe da
meore xalxis usazRvro ltolva xe-
tialisadmi. yvelgan, evropasa Tu azi-
aSi, axal Tu Zvel samyaroSi, boSa
yovelTvis rCeba boSad, ebraeli ki
ebraelad. mxolod erTaderTma, somexma
erma SesZlo boSebis asimilireba da
amas vamtkiceb _ ambobs statiis avtori
_ ara mSrali sityvebiT, aramed sarw-
muno faqtebze dayrdnobiT. erevnis,
Semaxis, elizavetpolis, tfilisisa da
sxva kuTxeTa boSebma, romelTa arse-
bobasac amtkicebs ormocdaaTi wlis
winandeli istoria, aRar isurves boSe-
bad yofna, Seerwynen somxur elements
da asimilirdnen maTTan, oRondac
daitoves gvarebi maTi warmomavlobis
samaxsovrod. romeli kuTxidanac ar
unda Sexedo am sakiTxs, daskvna erTia
_ arcerT xalxs ar mouxdenia maso-
brivi asimilireba, garda somxebisa.
boSa-somxebis simbiozma Wkviani adami-
anebic ki mogvca. magaliTad, sanqt-pe-
terburgis universitetis profesori
qerobe patkaniani boSuri warmoSobis
somexi gaxldaT (aseve boSuri war-
moSobisaa beri-poeti alamdariani. ax-
landeli ori somexi mwerali, saxalxo
poeti hanes-oRli da sxvebi). profesori
d.anuCini aRniSnavda ra sxva xalxebTan
somxebis asimilirebis mniSvnelovan
SesaZleblobebs, me-19 saukunis 90-ian
wlebSi mianiSnebda, rom somxebs Soris
Zalian bevrni arian asimilirebuli
boSebi. orive xalxTan gacnoba kidev
ufro ganamtkicebs aRniSnuli Jur-
nalis pozicias. mniSvnelovani somxuri
jufebis Taobaze kidev ufro sain-
tereso daskvna gaakeTa kavkasiis
anTropologma, doqtorma i.pantiuxovma.
pativcemulma mecnierma gamoiyena is
periodi, roca tfilisi gadaWedili
iyo naxevrad veluri ltolvilebiT
TurqeTidan da am qveynidan gamoqceul
bevs somexs anTropologiuri kvleva
Cautara. gairkva, rom am daupatiJebel
stumarTa meti wili, TavianTi fizikuri
agebulebiT, wminda wylis qurTebi iyv-
nen. es ki gzas uxsnis varauds imis
Taobaze, rom TurqeTSi somxuri geno-
cidis zogierTi epizodi sxvadasxva
sarwmunoebis mqone qurTTa tomebs
Soris gaRvivebul SuRls ukavSirde-
ba...
...somxebs aseve uneblie an Zalado-
brivi Sejvarebis SemTxvevebi hqondaT
sxva xalxebTanac. sparseli moZaladee-
bi, azerbaijaneli TaTrebi, Turqebi,
qarTvelebi da mTielebi, albaT, didad
ar ebodiSebodnen im xalxis qalebs,
romelTac saxelmwifoebrioba da mas-
Tan dakavSirebuli siamaye da gmiruli
Tavdacvis unari didi xnis win
dahkarges da qarTul xmlebs amoe-
farnen.
am garemoebaTa gamo naTelia, rom
somexTa ZarRvebSi yovelnairi sisxli
sCqefs. amiT aixsneba is ambavi, rom
wina aziaSi saarakod qceuli simx-
dalis mqone somexi xalxi drodadro
iZleva talantian da uSiSar mxedarTm-
Tavrebs. swored es adasturebs somexTa
jilagze sxva meomari da mamaci xalxis
sisxlis gavlenas. normalur, wminda
sisxlis somexs ki, saerTo kavkasiuri
andazis Tanaxmad, “kurdRlisac ki
eSinia”...
...somxebs Zalian ar uyvarT, roca
maT ebraelebs adareben da TavianT
damcvelebs avaleben, rom rac SeiZleba
energiulad amtkicon haikeli xalxis
ariuli warmomavloba. albaT, yovelive
amas eZRvneba maxvilgonieri qarTuli
andaza: “mxolod monas, Tu mas
nabrZanebi aqvs, ekadreba imis mtkiceba,
rom muxis xe vaSls isxams”...
...ai, sxvaTa Soris, ra momwera me
sofel varSavskidan CemTvis ucnobma
damsaxurebulma profesorma d.i.azare-
viCma g.siromiatnikovis amaswindeli
statiis Taobaze, romelic daibeWda
JurnalSi “Новое время” (1903 weli,
#9708): “ara maqvs ra xelT biblioTeka,
mxolod SegaxsenebT, rom ukanasknelad
moskovSi gamarTul arqeologTa
yrilobaze, romelic anTropologiurma
ganyofilebam moawyo virxovis Tavmj-
domareobiT, mosmenil iqna erTi viRac
frangis (vgoneb, misi gvaria fige)
moxseneba somexTa semitizmis Taobaze.
am yrilobis masalebs naxavT saimper-
atoro sajaro biblioTekaSi da iqve
moiZiebT moxsenebasac”.
imedi maqvs, pativcemuli mecnieri
ar gamkilavs imisTvis, rom mis azrs
veyrdnobi _ igi albaT aRaSfoTa semi-
tizmis eWvisgan somexTa damcvelebis
qarafSutulma damokidebulebam mec-
nierebisadmi. amis gasamarTleblad
moviyvan efronisa da brokhauzis gan-
martebas leqsikonSi, imis Taobaze, rom
somxebi indoevropuli tomis iranuli
jgufis anasxletebi arian. magram, aqve
unda gvaxsovdes isic, rom kalendrebic
tyuian, miT umetes, ebraelTa mier Sed-
genili kalendrebi...
aucileblad unda aRiniSnos, rom
somexi navTobmrewveli mecenatebi ga-
Zlierebulad zrunaven somxeTis
gansakuTrebuli istoriis Seqmnaze, am
patara erisa da misi “gmirebis” gan-
didebaze, isini pativiscemis Rirsi
SemTxveviTi generlebi iqnebian, Tu
aseve… pativiscemis Rirsi (oRond, sxva
kuTxiT) arc Tu SemTxveviTi kontra-
bandistebi. kerZod, isini xelidan ar
uSveben SemTxvevas, parazituli
xerxebiT ganadidon TavianTi istori-
uli “damsaxurebebi” Tu amJamindeli
Rirsebebi; gzadagza cdiloben
daCrdilon is mezobeli xalxebi,
romelTac bevrad naTeli istoria da
Rirseba gaaCniaT, vidre sakuTriv
somxebs. istoriul-arqeologiurad
somxebi qarTvelebs usindisod Zarc-
vaven _ istoriuli Zeglebidan
amokawvriT Slian qarTul warwerebs,
itaceben uZveles marTlmadideblur
samrekloebs da dacarielebul ekle-
siebs (amis dasturad moviyvanT wina
ori Tvis ganmavlobaSi momxdar or
faqts: duSeTis mazris wminda
nikolozis eklesiis mrevlma arza
Seadgina da Tavisi wris or warmomad-
genels sTxova, mkacri zomebis misaRe-
bad Suamdgomloba kavkasiis maRali
Cinebis winaSe somexi samRvdeloebis
im warmomadgenelTa mimarT, romelTac
usindisod miitaces samreklo “bodavis
wminda giorgis niSi” da misi mimdebare
teritoria. am samreklos mTavari xate-
bi maTve moipares da duSeTis somxur
eklesias gadasces, samreklos daarqves
“surp-geurqi” da iq marTlmadidebel
mRvdlebs wirvis saSualeba aRukveTes.
Jurnali “kavkasia”, 1897 wlis ivnisi).
axalcixis axlos, mdinare focxovTan
aris samkurnalo wyaro, romelic Tavis
tkivilis uebari saSualebaa. aq didi
xania dgas qarTuli samreklo da sa-
locavi niSa. wyaroTi xalxi ufasod
sargeblobda, samreklos ki sakmaod
didi Sesawiri Sesdioda. mimdinare
wlis martSi ki viRacam samrekloSi
gamofina somxuri xatebi, karebs didi
klite Seaba da gasaRebi jibeSi Caido
(gazeTi “iveria”, 1897 wlis aprili);
Txzaven istoriul sisuleleebs da
Zvel somxur samflobeloebad war-
mogvidgenen im sanaxebs, sadac yoveli
qva qarTuli samefos warsulze mian-
iSnebs...
...patkanovis mowafe niko mari xeli-
dan ar uSvebs SemTxvevas, rom somxebis
sasargeblod qarTvelebs rame wagli-
jos, Tanac, sul imis damtkicebas
cdilobs, rom uZvelesi qarTuli poema
“vefxistyaosani” nasesxebi nawarmoe-
bia.
es xels aZlevT somex politikanebs
imdenad, ramdenadac somxebs Tavisi ar-
sebobis manZilze ar hqoniaT ramdenadme
Zlieri politikuri nawarmoebi, rogorc
eris sulieri aRmavlobis TvalsaCino
nimuSi...
...ai, ras swers somxebze tacitusi
Tavis meore wignis “ad-excessu augusti”-s
52-e paragrafSi _ miukerZoebeli, huma-
nuri da maRalzneobrivi tacitusi,
romelsac SeeZlo romis mtrebis, ger-
manelebis qebac ki: “es aris dasabamidan
orsaxovani xalxi, rogorc xasiaTiT,
aseve geografiuli mdebareobiT”.
xolo, me-12 wignis 46-e paragrafSi igi
aSkarad miuTiTebs somexTa mzakvrul
bunebaze.
“Sen xar mSiSara, Sen xar mona, Sen
xar somexi!” _ ambobs puSkini moxuci
mTielis piriT...
...cnobili frangi mogzauri, grafi
de Sole somxeTis, qurTistanisa da
mesopotamiis mimoxilvis Semdeg musul-
manebis somxebisadmi damokidebulebis
fonze swerda: “miuxedavad didi Tana-
grZnobisa, romelsac badebs somxebis
siRaribe da tanjva-vaeba, me verasodes
movaxerxe maTTan daaxloeba, radgan
ver Sevegue maT zizRis momgvrel
cbierebas, sulmdablobas da gulisam-
rev simuxTles!”
germaneli mogzauri alfred kiorte
Tavis “anatoliur eskizebSi”, romelic
man TurqeTSi moRvawe cnobil germanel
mkvlevars kolmar fonderholcs uZRvna
da romelSic avtori sityvebs qars ar
atans, gamoTqvams Semdeg azrs: “yvela,
vinc am provinciaSi SexebaSia adamianTa
ZiriTad birTvTan, ar SeiZleba pa-
tiviscemiTa da siyvaruliT ar ganim-
sWvalos TurqTa mimarT, upativcemu-
loba ar gamoamJRavnos berZenTa mimarT
da zizRiT ar ganimsWvalos somxe-
bisadmi... yvelgan marTldeba andaza,
rom berZens ZaluZs ori ebraelis mo-
tyueba, somexs ki SeuZlia moatyuos
ori berZeni. darwmunebiT SeiZleba
iTqvas, rom Tu anatoliaSi sadme mo-
gatyues, ese igi, saqme somexTan gqoniaT”.
avtors aseve mohyavs eski-Sexirelis _
erT-erTi msxvili moqaravnis sityvebi:
“roca raime saqmesTan dakavSirebiT
vurigdebi Turqs, masTan werilobiTi
kontraqtis gaformeba ar mWirdeba,
radgan misi sityvac sakmarisia. berZen-
Tan an sxva levitanelTan pirobebs
werilobiT vaformeb, radgan es saWiro-
caa da sasargebloc. somexTan arc
raime weriliT minda saqmis daWera,
radgan maTi sicruisa da intrigebisgan
vercerTi werilobiTi piroba ver dag-
ixsnis”...
...mkacrad Tu ganvsazRvravT, somxur
inteligencias kargad aqvs gaazrebuli,
rom misi jilagi mTlad kargi rep-
utaciiT ver sargeblobs, kavkasiis sak-
iTxebSi gauTviTcnobierebel xalxs
isini SemTxveviT ar warudgebodnen
xolme “qarTvelebad”, zogjer ki
“Cerqezebadac”. SemTxveviTi arc is
aris, rom somxebisadmi garkveuli sim-
patiiT ganwyobili publicistebi eride-
bian am eris pirdapir dasaxelebas
“somxebad” da maT moixsenieben xolme
“adgilobrivebad”, “kavkasielebad”, xSir-
ad ki “qristianebad”. es ukanaskneli
Tikuni maTTvis yvelaze sanukvaria,
rogorc musulmanur samyarosTan das-
apirispireblad, aseve imitomac, rom
isini, Tundac uneblied, ebraelebs ar
Seadaron. maTi ebraelebTan msgavseba
ki imdenad TvalSisacemia, rom mTeli
msoflios mecnierTa mtkicebas somxe-
bis ariulobis Taobaze cxovrebiseuli
realiebi wamsve gaacamtvereben.
raoden arazustic ar unda iyos
somxeTis istoria, masSi uamravi ram
aris niSandoblivi da Wkuissaswavli
_ Txrobis ubodiSo toni iqneba es Tu
moxmobili faqtebi. dawyebuli kaTo-
likos ioane VI-dan (“somxeTis istoria
kacobriobis dasabamidan 925-e wlamde”,
frangulad Targmna sen-martenma), vidre
gviandel periodamde somexi is-
torikosebi pretenzias acxadeben leg-
endaruli periodis monacemTa
sizusteze, TiTqos somexTa warmoSoba
uSualod noes ukavSirdeba. misi Svil-
TaSvili, xolo iafetis SvilisSvili
iyo haiki. somexi arqiepiskoposis iose-
fis mtkicebiT, romelmac imperator
pavle pirvels wigni uZRvna, somxuri
warmomavloba Semdegi sqemiT viTardeba:
noem Sva iafeti, iafetma Sva homeri,
homerma Sva tirasi, tirasma Sva Torgomi,
Torgomma Sva haiki, romelmac nimrodTan
erTad babilonTa enis aRreva gamoiwvia.
haiks ar surda nimrodis umaRlesi
xelisuflebis aRiareba, aujanyda mas,
gaimarjva da nimrodi mokla. amdenad,
xalxma, romelsac Tavkacobda haiki,
sakuTar Tavs uwoda “haikelebi”. amas
mTeli rigi analogiuri “simarTlis
momcveli da aRiarebuli” faqtebi
moyveba. gverdebi aWrelebulia iseT
“did adamianTa” saxelebiT, romelTac
istoria ar icnobs, xolo drodadro
istoriulad sruliad umniSvnelo per-
sonaTa uaRresad gazviadebuli fig-
urebi Cndebian...
...somexTa damokidebuleba ruseTis
mTavrobis mimarT sagrZnoblad Wrelia.
aniWebda ra did mniSvnelobas axlo
aRmosavleTSi ruseTis istoriul
misias, petre pirveli sulac ar iqne-
boda imis winaaRmdegi, rom xalxi,
romelic Tavis Tavs qristians uwodeb-
da, musulmani dampyroblis winaaRmdeg
aRmsdgariyo. amitom man, zemoT aR-
niSnul avantiurists, somexTa wargza-
vnil israel oris azris gamoTqmis
saSualeba misca, magram, mis ankesze ar
wamoego. didma imperatorma brZana,
sityvierad ganemartaT somexTa wargza-
vnilTaTvis, rom axla “SvedebTan omiT
aris dakavebuli” da, amdenad, avantiura
Tavidan aicila. rac Seexeba somex is-
rael oris Txovnas, rom SvedebTan
omSi igi ruseTis jarTan darCeniliyo,
imperatorma upasuxa, rom “misi iq yofna
arafris momtania”...
...somxuri sakiTxis sirTule imaSic
mdgomareobs, rom parazitizmisa da
politikanurobis amocanebi mWidrodaa
gadaxlarTuli erTmaneTSi da isini
organul kavSirSi imyofebian erT-
maneTTan...
... Tu sityva “SeTxzulis” garda
sxva ram sityvasac mivusadagebT somx-
eTis istorias, upirvelesad, es gaxlavT
sityva “Ralati”. mudmivad meryevi
sazRvrebis mqone saxelmwifos, somx-
eTis, saeWvod cnobili mmarTvelebi
yovelTvis mosazRvre Zlieri sax-
elmwifoebis monarqebze iyvnen
damokidebuli, da... yovelTvis Rala-
tobdnen maT...
simarTle, romelsac saguldagulod Cqmalaven somxebi
ilori8 6-13 noemberi 2012
cnobili iuristi, mecnieri mindia
ugrexeliZe qveyanaSi arsebul
samarTlebriv mdgomareobas sagangaSod
miiCnevs. uzenaesi sasamarTlos Tavmj-
domareobis Semdeg, 10 wlis gan-
mavlobaSi evropis adamianis uflebaTa
dacvis sasamarTlos mosamarTle iyo
da bevri gaxmaurebuli saqmis ganxilva
mouxda. darwmunebulia, rom stras-
burgSi gagzavnili saqmeebis umravle-
sobas saqarTvelos xelisufleba
waagebs da xalxisTvis soliduri
Tanxebis gadaxda mouwevs. arCevnebamde
Sexvedrisas gamoTqva rwmena, rom
qarTveli xalxi swor arCevans
gaakeTebs da amis Semdeg qveyana
samarTlebriv CarCoSi moeqceva. misi
am interviudan mkiTxveli bevr sain-
tereso detals Seityobs.
minidosie Tbilisis saxelmwifo universitetis
iuridiuli fakultetis damTavrebis
Semdeg, mindia ugrexeliZe eweoda mec-
nierul saqmianobas saqarTvelos mec-
nierebaTa akademiis ekonomikisa da
samarTlis institutSi, iyo saqarTve-
los teqnikuri universitetis proreq-
tori; 1990 wels airCies saqarTvelos
uzenaesi sabWos (parlamentis) wevrad,
imave wels ki _ saqarTvelos uzenaesi
sasamarTlos Tavmjdomared. 1993 wlidan
muSaobda: saxelmwifo sakonstitucio
komisiis marTlmsajulebis qvekomisiis
Tavmjdomared, sasamarTlo reformebis
saxelmwifo komisiis TanaTavmjdomared,
sisxlis samarTlis axali kodeqsis
samTavrobo komisiis TanaTavmjdomared,
iyo qarTuli enciklopediis sagamom-
cemlo sabWos wevri. miniWebuli aqvs
Rirsebis ordeni. 1999 wels airCies
adamianis uflebaTa evropuli sasamarT-
los mosamarTled. 2009 wlidan sazo-
gadoebrivi sakonstitucio komisiis
wevri, agreTve _ evrosabWos sistemaSi
moqmedi Tbilisis politikuri skolis
eqspertia. aris aTeulobiT samecniero
naSromis avtori da samecniero saqmi-
anobasTan erTad, pedagogiur saqmi-
anobasac eweva.
_ batono mindia, albaT
dameTanxmebiT, rom demokratiis xarisxi
saxelmwifoSi upirveles yovlisa,
sasamarTlo sistemis damoukideblobis
xarisxiT izomeba. amitom Cveni saubari
swored am sakiTxiT minda daviwyoT.
adamianebi xSirad aprotesteben gana-
Cens. bolo TveebSi gansakuTrebiT
TvalSi sacemi iyo opoziciuri poli-
tikuri gaerTianebis SemomwirvelTa
soliduri TanxebiT masobrivi da-
jarimeba, rac sasamarTlom daakanona.
bevri dajarimebuli sakuTari saxlidan
ukve gamoasaxles kidec da maTi
sarCeli strasburgSi igzavneba. aqvT
Tu ara am saCivrebis avtorebs mogebis
Sansi?
_ samarTlebrivad, yvela es SemTxveva
uciloblad mogebuli iqneba evropis
sasamarTloSi. oRond meCveneba, rom
rodesac saxelmwifos am ukanonobaTa
gamo jarimebs daakisreben, SesaZloa,
isini, visac uCivian, arc iyvnen xelisu-
flebaSi da Tavad im adamianebs
mouwioT am Tanxis gadaxdam, vinc axla
dazaralebulia da Civis... axla yve-
lasaTvis mTavaria, xalxi provokacias
ar wamoegos da rogorme simSvide Sev-
inarCunoT.
_ xSirad, erTsa da imave
mosamarTleebs gamoaqvT xelisu-
flebisTvis xelsayreli gadawyvetile-
bebi. ras etyodiT aseT mosamarTleebs?
_ cota xnis win isini gavafrTxile,
rom “niurnbergis procesi” ar ascdebaT
da rac ufro droze moegebian gons
da ganeridebian am umsgavsobas, miT
ukeTesi iqneba. bolo dros rac xdeba,
es aranairad ar jdeba kanonis far-
glebSi. arc is SeiZleba, rom erTi da
imave mosamarTlesTan xvdebodes “qar-
Tuli ocnebis” saqmeebi. saqme mosamar-
Tles an anbanis mixedviT ewereba, an _
qronologiuri principiT, saqmis Se-
mosvlisda mixedviT.
_ bolo dros xelisuflebam stras-
burgSi bevri saqme waago. amaze ra
reaqcia hqondaT Tqvens ucxoel
kolegebs?
_ sandro girgvlianis saqmes rom
ganixilav, ra warmodgena unda gqondes
qveyanaze?.. ver davijerebdi, es vinmes
rom eTqva _ daskvnaSi pirdapir ase
weria: “sasamarTlo da yvela sxva
uwyeba Sexmatkbilebulad moqmedebdnen,
raTa es saqme ar yofiliyo gamoZiebu-
li”. amaze meti ra unda eTqvaT?!
_ batono mindia, momCivani wlebis
manZilze elodeba evrosasamarTlos
verdiqts. ase ratom Wianurdeba saqmee-
bis ganxilva?
_ isinic politikur movlenebs ade-
vneben Tvals da es aris dagvianebis
mizezi...
_ uSualod Tqven Tu monawileobdiT
saqarTvelodan gagzavnili saqmeebis
ganxilvaSi?
_ yvela saqme CemTan xvdeboda, garda
iseTisa, romelsac Cemi surviliT Camov-
cildi. yvela erovnul saqmes ori
Tanamdebobis piri hpatronobs.
momxsenebeli ar unda iyos im qveynis
moqalaqe, romlis saqmec ixileba, magram
meore piri aucileblad unda iyos
erovnuli mosamarTle. es imitom, rom
rac unda kargad Seiswavlon saqme,
sxva ver iqneba iseTive mcodne im qvey-
nis kanonmdeblobis da faqtobrivi
viTarebis. amitom gekiTxebian yve-
lafers. es gevaleba da ar aris saSiSi,
radgan Semowmebuli xar ukve, rogorc
piruTvneli da miukerZoebeli adamiani.
ase rom ar iyos kidec, maSinve Segaty-
oben. iseTi profesionalebi arian, romc
gaamrudo, mainc erTi xma Senia: Tu
mcire palata ixilavs, sul 7 xmiT
wydeba saqmis bedi, Tu didi palata _
maSin 17 xmiT.
_ anu Tqven ganixileT yvela gax-
maurebuli saqme?
_ Tengiz asaniZis saqmidan dawyebu-
li, CeCnebis saqmiT damTavrebuli.
gverdiT myavda araCveulebrivi gundi.
maT Soris iyo, maRali rangis profe-
sionali _ Tea wulukiani; gverdiT
rom ar myoloda, Zalian gamiWirdeboda.
_ xSirad amboben, rom xelisuflebis
warmomadgenlebi procesze moumzade-
blebi gamodiodnen. am mosazrebas
iziarebT?
_ samwuxarod, xSirad Cveni xelisu-
flebis warmomadgenlebi iseT ileTebs
iyenebdnen, romlebic ucxoeTSi gaugebari
da miuRebelia. viTom raRac dokumenti
ar mivida, Seferxeba iyo da a.S. slengis
enaze rom giTxraT, “diSovi” nomrebi...
molaSvilis da absanZis saqmeebis ganx-
ilvaSi monawileobaze uari vTqvi, radgan
Tavis droze am xalxTan uSualo Sexeba
mqonda, zogjer _ kargi, zogjer _ cudi
da romc vyofiliyavi obieqturi, kiTxvebi
mainc darCeboda. iyo ramdenime SemTxveva,
rodesac saqarTvelom, Cem magivrad,
droebiT saqmeSi monawileobis misaRebad,
strasburgSi iseTi adamianebi gamogzavna,
romlebic TviTon monawileobdnen
saqarTveloSi im saqmis gaukuRmarTe-
baSi!.. erTxel eka tyeSelaSvilis daniSv-
na undodaT da mis gamogzavnas apirebd-
nen, arada, aq TviTon monawileobda im
adamianis daWeraSi; es maSinve gaSifres
evrosasamarTloSi da mkiTxes kidec, _
ra Wkuas emsaxureba es Tqveni xelisu-
fleba, amas rom akeTebso?..
_ anu es meTodi ar amarTlebda?
_ piriqiT, ukureaqcias iwvevda... ra
moxda haagis sasamarTloSi, esec cx-
adyofs, rogor amzadeben eseni saqmeebs.
mxedvelobaSi maqvs ruseTis winaaRmdeg
Setanili saCivari. qveynisTvis sasic-
ocxlo sakiTxebs, romelic am sarCelSi
saqarTvelom daayena, gaeros saerTa-
Soriso sasamarTlo haagaSi arsebiTad
ver ganixilavs mxolod imis gamo, rom
saqarTvelos iusticiis saministrom
proceduruli moTxovnebi ver daakmay-
ofila. iusticiis saministros hqonda
valdebuleba, jer miemarTa rasobrivi
diskriminaciis saerTaSoriso
komitetisTvis, rac mas aseve ar gaukeTe-
bia. Tu rasobrivi diskriminaciis saer-
TaSoriso komiteti ar daakmayofilebda
sarCels, maSin iusticiis saministros
ukve SeeZlo, gaeros saerTaSoriso
sasamarTlosTvis miemarTa; es proce-
dura saministrom ar amowura da ise
mimarTa gaeros saerTaSoriso marTlm-
sajulebis sasamarTlos haagaSi. amitom
saqme praqtikulad daRupes procedu-
rul stadiaSive. samwuxaroa, roca
aseTi moumzadebeli saqmeebi midis. iq
konkretuli pirovnebebi ar Canan, magram
amiT saqarTvelos imiji ilaxeba...
roca es xelisufleba saTaveSi movi-
da, vicodi, ra sirTuleebi iqneboda.
marTalia, mixeil saakaSvili bevrs la-
parakobs Tavis ganaTlebaze, magram mas
bavSvobidan vicnob da yvelaze kargad
vici, rogoria misi samarTlebrivi
ganaTleba. isic kargad maxsovs, moskovSi
gamocdaze rom CaiWra; misi bebia, babua
da deda mTxovdnen, davxmarebodi kievis
saswavlebelSi miSas mowyobaSi. maSin
mas skola axali damTavrebuli hqonda
da Tavisi araswori saqcielis gamo
TbilisSi ar daedgomeboda, Tanaklase-
lebis mSoblebi dasdevdnen... am sakiTxze
metad aRar SevCerdebi, es xom man
kargad icis... erTs getyviT: kievis uni-
versitetSi miSa Cemi gagzavnilia. akakis
“gamzrdelis” ar iyos, ar vici, ukve
ramdenjer movikla Tavi... miSas garda,
bevri iuristi, romlebic dRes xelisu-
flebaSi arian, Cemi moswavleebi iyvnen.
RmerTma kargad amyofos kote
kublaSvili _ isic Cemi moswavle iyo.
ganaTlebuli biWia, Tavisi Zmisgan gan-
sxvavebiT, magram mas ara aqvs ufleba,
uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare
iyos...
_ Tqven uzenaesi sasamarTlos
mosamarTleobas strasburgSi wasvla
arCieT. Tu mixeil saakaSvilTan
axloblobdiT, swored mis dros ratom
TqviT uari am maRal Tanamdebobaze?
_ aq marTla gaukvirdaT, rom evropis
adamianis uflebaTa dacvis sasamarT-
loSi rigiTi mosamarTleoba vamjobine
uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomareobas.
bevri motivi mqonda. jer erTi,
saqarTveloSi, romelic politikurad
mouwesrigebeli qveyana iyo (da aris
dResac), mimaCnda, rom maT xelSi
samarTlebrivi sakiTxebi saSinel CixSi
moeqceoda. nu ggoniaT, rom sasamarTlo
reforma mixeil saakaSvilma Caatara.
is rom movida, reformas Seuqcevadi
xasiaTi hqonda. man mere araTu miisaku-
Tra, aramed “gaaupatiura” dawyebuli
reforma. uamravi mimarTuleba aqvs re-
formas, misTvis ki mTavari iyo, xalxi
samsaxurebidan gaeyara da Tavisi xalxi
daesva. Semdeg es mosamarTleebi kargad
gamoiyena da maTi nawili cixeSic ki
gauSva... boboqari periodebi iyo. rom
gaecnoT im pirvel dokumentebs, roml-
iTac gza unda gaxsnoda namdvil
samarTlebriv cxovrebas saqarTveloSi,
SeiZleba, gagikvirdeT kidec.
es adamianebi, romlebic maSin Se-
vardnaZis frTis qveS iyvnen da “mo-
qalaqeTa kavSiris” saintereso nawils
Seadgendnen, saocrebebs akeTebdnen. Za-
lian niWieri iyo Jvania, wignieri,
ganaTlebuli adamiani. maTTan, bune-
brivia, Sexeba mqonda. metsac getyviT:
iusticiis sabWoSi 12 kaci iyo; Tanamde-
bobrivad pirveli me viyavi, meore Tu
mesame figura saakaSvili gaxldaT.
iciT, rogor cxovrobda e.w. reforma-
torebis jgufi?! SevardnaZis jgufis
wevrebad miiCneodnen, TiTqos utevdnen
konservatorebs, magram sinamdvileSi,
mobrundebodnen xolme da Tavisianebs
ebrZodnen, rom momavalSi rogorc
opozicionerebi, ise warmoCeniliyvnen
sazogadoebaSi. es aSkara iyo. amas Se-
vardnaZe rom mixvda, cdilobda, maTTan
davepirispirebine da amiT Tavisi skami
SeenarCunebina. gadavwyvite, maT
pirovnul dapirispirebas gavqceodi.
im axalgazrda frTamac, roca dainaxa,
rom maTi pirisfareSi ver gavxdebodi,
bunebrivia, momiZula, magram manamde
bevri rame erTad gvikeTebia.
_ konkretulad ra?
_ prokuratura Warbi funqciebisgan
unda gaTavisuflebuliyo, iusticiis
saministros mTeli rigi funqciebi
unda CamorTmeoda, Seiqmna iusticiis
sabWo... mere, rogorc ki aRmavali bur-
JuaziasaviT moeqcnen xelisuflebis
saTaveSi, ormagad aRadgines is funq-
ciebi, romelic am uwyebebs revoluci-
amde waarTves. ukve aRar sWirdebodaT,
radgan TviTon movidnen xelisufle-
baSi da undodaT, rac SeiZleba meti
uwyeba yofiliyo maT uSualo kon-
trolqveS. aseTi politikuri axirebe-
bis gamtarebeli ver gavxdebodi. erTi
mxriv, ukve SevardnaZe veRar uZlebda
amas. yvelafers rom mixvda, gadawyvita,
saakaSvilis frTa Caenacvlebina Jva-
nia-SaSiaSvilis frTiT, magram maSin
zurab Jvania da Temur SaSiaSvili
erTmaneTTan dapirispirebulebi iyvnen
da es gegma SevardnaZes ar gamouvida...
im umsgavsobas gaveqeci. amave dros, es
iyo erTaderTi Sansi, rom im asakSi
kidev raRac meswavla. evrosasamarT-
loSi axali asparezi, axali urTier-
Tobebi, axali perspeqtivebi meloda
da marTlac ase moxda.
_ rogori iyo evrosasamarTloSi
gatarebuli 10 weliwadi?
_ mZime, magram nayofieri. sruliad
axal sistemaSi vmuSaobdi, kanonia
samarTlis mTavari wyaro, kanonsa da
samarTals Soris tolobis niSania _
kanoni udris samarTals. cudi samar-
Tali ar arsebobs. iq precedentul
samarTalze unda gadavrTuliyavi. amit-
om, pirveli 3 weli, dRe da Rame vmuSaob-
di, rom is teqnologiebi ameTvisebina,
rac arsebobs. ras niSnavs preceden-
tuli samarTali? Sen xelmZRvanelob
ara kodeqsis muxliT, aramed evropis
sasamarTloebis mier winaT, msgavs
saqmeebze gamotanili gadawyvetile-
bebiT _ anu precedentebiT. bevria
aseTi gadawyvetileba, is unda moiZio
da unda icode, rogor gamoiyeno. rTu-
lia, magram davZlie. mere ukve yve-
laferi kalapotSi Cadga da bevri
saintereso saqme ganvixile. Cavardna
ar mqonia, piriqiT, gakvirvebulebic ki
iyvnen _ postsabWouri sivrcidan Camo-
sulma amdens rom mivaRwie. ra icodnen,
rom amis mTavari Semoqmedi Cemi peda-
gogi _ TinaTin wereTeli iyo, romelic
sabWoTa samarTals ki ara, saerTa-
Soriso samarTals gvaswavlida...
_ albaT gqondaT SeTavazeba poli-
tikuri partiebisgan. ratom ar waxvediT
politikaSi?
_ politikisken ar gamixedavs. Se-
Tavazeba Zalian bevrjer mqonda, magram
uars vambobdi. pedagogiur saqmianobas
or universitetSi vewevi. aseve, kalami
arasodes damidvia da momavalSic mec-
nierul saqmianobas gavagrZeleb.
saocrad mawuxebs, rom xalxSi gamZafre-
bulia usamarTlobis gancda. es aris
marTlmsajulebis didi krizisi.
mTavari is aris, rom qarTuli
samarTlis momxmarebeli mxolod erTi
muWa adamianebi arian, romlebic mmarTv-
el gunds warmoadgenen. bunebrivia, es
qveynisTvis didi marcxia.
P.S. Cveni gazeTis momdevno nomerSi
ganvagrZobT saubars baton mindia
ugrexeliZesTan, romelic gviambobs,
rogor gaxda uzenaesi sasamarTlos
Tavmjdomare, ra piroba misca zviad
gamsaxurdias, ratom darCa SevardnaZis
xelisuflebaSi da ra gancda hqonda,
roca gamsaxurdias momxreebs
asamarTlebda.
T. xurcilava
ras hyveba mixeil saakaSvilis “gamzrdeli” _“ar vici, ukve ramdenjer movikla Tavi”
ilori 96-13 noemberi 2012
ramdenime aTeuli welia, mavne tradi-
ciad damkvidrda cilismwamebluri gancx-
adebebis gakeTeba saqarTvelos prezi-
dentis, zviad gamsaxurdias, mimarT, ramac,
samwuxarod, masStaburi xasiaTi miiRo.
amis erT-erTi dasturia am dReebSi
somexi maRalCinosnis mier sajarod
gakeTebuli upasuxismgeblo gancxadeba,
romelSic man zviad gamsaxurdia anti-
somxur tendenciaSi daadanaSaula.
aseT usafuZvlo braldebebs rogorc
saqarTveloSi, aseve mis farglebs gareT,
ganapirobebs specsamsaxurebis mier didi
xnis winaT SemuSavebuli sqema, romelic
miznad isaxavda da isaxavs zviad gamsax-
urdias diqtatorad, Sovinistad, anti-
demokratad warmoCenas, raTa diskred-
itacia moxdes ara marto baton zviad
gamsaxurdiasi, aramed mTeli erovnul-
ganmaTavisuflebeli moZraobisa da misi
monapovrebisa.
sruli pasuxismgeblobiT minda gan-
vacxado, rom baton zviad gamsaxurdiasa
da mis mTavrobas arsad, arasdros, arc
zepir gamosvlebSi, arc werilobiT
araqarTveli mosaxleobis mimarT raime
Seuracxmyofeli gancxadebebi ar gaukeTe-
bia. aseve, erovnuli xelisuflebis
mmarTvelobis periodSi eTnikuri um-
ciresobebis mimarT aranairi diskrimi-
naciuli, ukanono qmedebebi ar ganxor-
cielebula.
baton zviad gamsaxurdias, samwuxarod,
msgavs ciliswamebebsa da dausabuTebel
gancxadebebze xSirad uxdeboda pasuxis
gacema. aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT
baton zviad gamsaxurdias poziciis na-
Telsayofad mogvaqvs 1990 wlis oq-
tomberSi, arCevnebamde, saqarTvelos tele-
viziiT misi gamosvlis Canaweridan ci-
tata: `...Semdegi sakiTxi, romelzedac
mraval SekiTxvas gvisvamen es aris Cveni
damokidebuleba araqarTvel mosaxleobas-
Tan. Cven araerTxel gangvicxadebia, rom
Cven ar moviTxovT araqarTvelTa gasaxle-
bas saqarTvelodan, rogorc amas zo-
gierTi mogvawers. ar moviTxovT maT
diskriminacias, devnas. Cven moviTxovT
mxolod uflebaTa gaTanabrebas. amJamad
aravisTvis saidumlo araa, rom qarTveli
mosaxleoba bevr raionSi diskriminire-
bulia, iCagreba. Cven moviTxovT mxolod
uflebaTa gaTanabrebas, qarTvelTa
diskriminaciis Sewyvetas da amave dros,
rasakvirvelia, araqarTveli erovnuli
umciresobebis uflebaTa dakanonebas.
aseTia Cveni pozicia araqarTveli
mosaxleobis sakiTxSi~ (ix. `mrgvali
magida _ Tavisufali saqarTvelo~, cno-
bari, Tbilisi, 2009, gv. 69).
araqarTveli erovnuli umciresobebisad-
mi araTu diskriminaciuli, aramed Semwynare-
bluri, samarTliani damokidebulebis faq-
tobrivi dasturia saarCevno blokis
`mrgvali magida-Tavisufali saqarTvelo~
politikuri programa, romlis Tanaxmadac
sakanonmdeblo aqtiT uzrunvelyofilia
saqarTvelos yvela moqalaqis Tanasworu-
flebianoba, erovnul umciresobaTa poli-
tikur-samarTlebrivi garantiebi (ix.
`mrgvali magida _ Tavisufali saqarTvelo~,
cnobari, Tbilisi, gv. 29-30).
yovelive zemoTqmulidan gamomdinare,
konkretuli faqtebiT gaumyarebeli
gancxadebebi unda CaiTvalos ciliswame-
bad, sazogadoebrivi azris dezorientaci-
is mcdelobad da unda mieces ara marto
politikuri, aramed samarTlebrivi Se-
fasebac.
aqve gvinda SevexoT uaxlesi istoriis
gayalbebis kidev erT yuradsaReb mcde-
lobas. 1 oqtombris arCevnebis Semdgom
periodSi ̀ qarTuli ocnebis~ liderisgan,
aseve koaliciis yvela wevrisgan gamud-
mebiT keTdeba gancxadebebi, rom TiTqos
1 oqtombris arCevnebi iyo pirveli
demokratiuli arCevnebi saqarTvelos is-
toriaSi. saqarTvelos istoria dRemde,
`nacionaluri moZraobis~ reJimis axirebis
gamo, iwyeboda 2003 wlidan. dReidan ki,
rogorc Cans, saqarTvelos istoria dai-
wyeba 2012 wlis 1 oqtombridan. msgavsi
upasuxismgeblo gancxadebebi sxva arafe-
ria, Tu ara sazogadoebisTvis TvalSi
nacris Seyra. 1990 wlis 28 oqtombris
marTlac pirveli, mravalpartiuli,
demokratiuli arCevnebis mizanmimarTuli
ignorireba, saqarTvelos uaxlesi is-
toriidan misi umniSvnelovanesi mon-
apovrebis (saqarTvelos mTel terito-
riaze Catarebuli sayovelTao referen-
dumis, damoukidebulebis aRdgenis)
sabolood amoRebis mcdeloba. damafiqre-
belia is faqti, rom 20 wlis manZilze
permanentuli usamarTlobiTa da ganuk-
iTxaobiT daTrgunuli mosaxleobisgan
mxardaWerili da gamarjvebuli `qarTuli
ocneba~ cdilobs Tavisi moRvaweoba
saqarTvelos istoriis gayalbebis mcde-
lobiT daiwyos. rac Seexeba im faqts,
Tu ramdenad kanonieri, demokratiuli
da Tavisufali iyo umanko Cvilis moSTo-
bis, specdaniSnulebis razmisa da niRbiani
pirebis mier iaraRis JRarunisa da
arCevnebis Sedegebis sxvaobis minimumamde
xelovnurad dayvanis fonze Catarebuli
arCevnebi, amas uaxlesi istoria da misi
udidebulesoba xalxi gansjis.
eTer mgalobliSvili
13 oqtomberi, 2012 weli
`sicrue da orpiroba avnebs xorcsa, merme sulsa~
qarTulma mecnierebam didi
danaklisi ganicada _ gardaicvala
cnobili qarTveli istorikosi,
saqarTvelos saxalxo meurneobis
Rvawlmosili muSaki, saxalxo moZraoba
“samegrelos” Tanamdgomi misi daarse-
bis dRidan, gazeT “iloris” aqtiuri
avtori, akademikosi anzor Sonia.
saqarTvelom dahkarga mklav-
mouRleli mecnieri-mkvlevari, sazo-
gadoebam _ Rirseuli pirovneba, romel-
mac kacurad ganvlo RvTis mier
misTvis boZebuli 75 weliwadi, ojaxma
dahkarga sanimuSo mzrunveli meuRle
da mama, samegobrom dahkarga saimedo
sayrdeni Wirisa Tu lxinis Jams...
marTlac Tavzardamcemi aRmoCnda
yvelasaTvis anzor Sonias gardac-
valeba!
imdenad didi iyo sulmnaT anzoris
gataceba saqarTvelos istoriiT, rom
mas urTulesi kvleviTi samuSaoebi ar
Seuwyvetia maSinac ki, roca sapasuxis-
mgeblo Tanamdebobebi ekava partiul,
sabWoTa Tu administraciul orga-
noebSi, da maSinac, roca xelmZRvanelob-
da msxvil sarewvelo sawarmoebs.
grigaliviT SeiWra anzor Sonia
konservatizmiT gamorCeul istoriul
mecnierebaSi da safuZvlianad
mokvleuli, aqamde ucnobi istoriuli
movlenebiT TiTqmis yiraze daayena
saukuneTa ganmavlobaSi lamis dogmad
qceuli faqtebi. Znelia gamoarCio
romelime wigni mis aTeulobiT gamo-
cemas Soris, romelsac SesaSuri
keTilsindisierebiT aCuqurTmebda
kolxuri graalis mcvelad SemarTuli
mecnieri. moSurneebi mxolod zurgs
ukan Tu bedavdnen qiliks, pirSi ki
veras ubedavdnen, radgan WeSmarite-
basTan SeWidebas mxolod znedacemuli
angaJirebuli adamiani, an saqarTvelos
dauZinebeli mteri Tu gabedavs. maT
ki batoni anzori yovelTvis scemda
sakadris pasuxs, Tumca, amave dros
iyo uarResad gawonasworebuli, maqsi-
malurad delikaturi, kolxuri
zrdilobiT gamorCeuli!
swored anzor Soniam daayena
pirvelma saqarTvelosaTvis istori-
uli saxelwodebis “iberiis”
dabrunebis sakiTxi. swored man SeuZa-
xa afxaz Soniebs: “vai Cvens Tavs,
Tqveni odabade Tu dagaviwydaTo”!
mxolod anzor SoniasTana alalmar-
Tal da wesier kacs hqonda imis
moraluri ufleba, rom gaekicxa ara
mxolod WeSmaritebis gzas acdenili
sakuTari sagvareulos zogi wevri,
aramed mTeli sazogadoebac ki...
samwuxaroa, rom anzor Soniaze
dReidan warsulSi mogviwevs saubari!
saxalxo moZraoba
“samegrelo”,
gazeTi “ilori”
roca batoni anzori 70 wlis gaxda,
cnobilma qarTvelma istorikosma, mec-
nierebis damsaxurebulma moRvawem,
akademikosma, batonma klimenti Seliam
gulTbili werili miuZRvna mas. ba-
toni klimentis TxovniT, es werili
gvinda nekrologad gavadevnoT anzor
Sonias ukanasknel gzaze.
kacur-kacobis qurumi
(sityva anzor Soniaze)
batoni anzori _ inJineri, is-
torikosi, publicisti, mravali wignisa
da statiis avtori, didi eruditi,
Rirseuli mamuliSvili, qvelmoqmedi,
mravalmxrivi sazogado moRvawe,
aTeuli wlebis manZilze uangarod,
maRali niWierebiT, amouwuravi en-
ergiiT da dauRalavad emsaxureba
misTvis sicocxleze ufro sayvareli
samSoblos _ qarTveli eris intere-
sebs. is Tavisi SeZaxilebiT amxnevebs
dids Tu pataras da swori, marTali
gziT siarulisken, samSoblos umaR-
lesi siyvarulisken mouwodebs maT.
misTvis umaRlesi principia didi va-
Jas sityvebi: “RmerTo, Seayvare
qarTvelebs saqarTvelo!” da
“saqarTvelo upirveles yovlisa”!
ero qarTvelo _ gamravldi, ga-
Zlierdi, amaRldi! _ es aris misi oc-
neba. misi naSromebis laitmotivia
erovnuli tradiciebis, zne-Cveulebe-
bis, adaT-wesebis dacva, samSoblos
siyvaruli, ubraloeba, patiosneba, moy-
vasis siyvaruli, urTierTpativiscema.
batoni anzor Sonia _ sityviT,
mravalricxovani wigniTa da statiiT,
saqmiT _ kuTxurobis, urTierT-
dapirispirebis winaaRmdeg, qveynis er-
Tianobisa da mTlianobisaTvis dau-
Ralavi mebrZolia. is samarTlianad
amtkicebs, rom saqarTvelo
ganaTlebiT, kulturiT, civilizaciiT,
Cveni samyaros erT-erTi upirvelesi
da uZvelesi qveyanaa.
batoni anzoris gamosvlas Tu
moxsenebas mravalricxovani audito-
ria yovelTvis siyvaruliT xvdeba.
is SesaniSnavi oratoria.
batoni anzori gulgadaxsnili,
uSuro da Tavmdabali, urpetenzio,
laRi da ubadloa lxinsa da nadimSi,
igi saxelqmnili pirovneba da sax-
elqmnili Tamadaa.
batoni anzori utyuaria megob-
robaSi, erTguli yvela karg saqmeSi.
anzor Sonias naSromebidan
CamovTvli zogierTs: “werili afxaz
Soniebs, anu, vai Cvens Tavs”, “erovnuli
mniSvnelobis sabediswero Secdoma”,
“eris didi tkivili”, “gvarebi
metyveleben”, “didi saqarTvelos
tragedia”, “afxazeTi _ danaSaulis
tolfasia uTqmeloba”, “egrisis sam-
Tavro” da qarTuli saxelmwifoebri-
oba da sxva.
erTi patara adgil-abzaci anzor
Sonias wignidan “didi saqarTvelos
tragedia”: “saqarTvelos istoria
uwyveti jaWvia Cveni winaprebis mier
gadaxdili omebisa deda-samSoblos
dasacavad, jiSis, enis, mamulisa da
sarwmunoebis gadasarCenad”. aq naTlad
Cans SesaniSnavi mkvlevari-istoriko-
sis, mraval maRal Tanamdebobaze
gamocdilebamiRebuli pirovnebis,
saqarTvelos erovnuli da socialur
urTierTobaTa akademiis akademikosis,
baton anzor Sonias Sexedulebani,
mrwamsi.
Zvirfaso, sayvarelo, umcroso mego-
baro, batono anzor! Cemi cxovrebis
mwuxrs, mudmiv samyofelSi wasvlis
win, glocavT Tqven, TqvensaviT sam-
Soblos yvela moyvaruls, yvela
qarTvels, mTel saqarTvelos.
gisurvebT xangrZliv sicocxles,
wignebisa da statiebis siuxves, ojaxur
sixaruls. bednieri iyos TqvenTvis
70 wlisTavi. amin!
klimenti Selia,
akademikosi
Tavzardamcemi iyo yvelasaTvis an-
zor Sonias gardacvaleba. vicodiT,
rom mZimed iyo avad, magram sulis
siRrmeSi mainc yvelas gvejera, rom
misi Seupovroba sasurvel Sedegs
moitanda, batoni anzori male gamo-
janmrTeldeboda da kvlavac Cveuli
SemarTebiT gaagrZelebda maRalnay-
ofier samecniero moRvaweobas, magram,
vaglax, rom amao gamodga Cveni molo-
dini!
kidev erTi Zlieri sveti waeqca im
wmidaTawmida saqmes, rasac saqarTve-
los istoria hqvia. baton anzors mi-
aCnda, rom qveynis umTavresi siwminde
misi mdidari istoriaa, da amitomac
medgar mcvelad darajobda saqarTve-
los mdidar istorias, arasodes
urigdeboba zogierTi qarTveli, an
qarTul gvars amofarebuli vai-mec-
nieris mier, nebsiT Tu uneblied,
dayrantalebul siyalbes, erTgulad,
uangarod emsaxureboda mecnierebas
da saqarTvelos uamravi gamrudebuli
istoriuli etapi gaxada naTeli da
xelmisawvdomi farTo auditori-
isaTvis!
gana, dangreuli saxlis aRdgenaze
bevrad Zneli saqme ar gaxlavT dan-
greuli istoriis aRdgena?
vaglax, rom es yvelaferi dReidan
warsulis sakuTreba xdeba. gvaimedebs
mxolod is, rom batonma anzorma sama-
radisod Rirseuli adgili daikava
did qarTvel mecnierTa kohortaSi.
zaur gaxaria, tariel gagniZe, viq-
tor caava, irakli Todua, goCa
abloTia, aleqsandre tolstoi,
arno xidirbegiSvili, Tengiz
kublaSvili
kaci, romelic daaklda saqarTvelos...
anzor Sonias xsovnas
ilori10 6-13 noemberi 2012
sazogadoebrivi moZraoba „daicavi
saqarTvelos“ warmomadgeneli zug-
didSi kaxa miqaia saqarTvelos
Tavdacvis saministros proeqti
„daicavi Seni saxlis“ gagrZelebis
aucileblobas eWvqveS ayenebs da „info
9“-s eqskluziurad awvdis informacias
samegreloSi baCo axalaiasa da megis
qardavas yofnis Sesaxeb. nakleb sarw-
munoa, rom es damnaSaveebi samegreloSi
imyofebodnen, radgan mosalodneli
sasjelis SiSiT maT pirvelebma das-
toves qveyana, magram saakaSvili da
nacebi rom ase iolad ar daTmoben Za-
lauflebas da uamrav ukadris saqmes
ikadreben, esec faqtia.
amitom gvmarTebs yvelas didi sifx-
izle!
kaxa miqaias da sxva zugdidelTa
TqmiT, axalaia da qardava e. w. nebay-
oflobiTi rezervis safarqveS Camoy-
alibebuli araformaluri band-
formirebebis Stabebs koordinacias
uweven. rogorc miqaia ganmartavs, ar-
sebul ramdenime Stabis muSaobaSi
„aqtiurad CarTuli arian yofili
mxedrionelebi, „tyis Zmebi“, samwuxarod,
yofili zviadistebi, da isini elode-
bian, Cemis azriT, mixeil saakaSvilis
brZanebas“.
miqaia darwmunebulia, rom zugdidSi,
walenjixasa da CxorowyuSi ganlage-
bul Stabebze dayrdnobiT axalaia da
misi jgufi samegreloSi aucileblad
moawyoben sabotaJs. SeiZleba iTqvas,
rom sxva gamosavali maT ar gaaCniaT,
imitom, rom aucileblad mouwevT qar-
Tuli sasamarTlos winaSe warsdgoma
da pasuxisgeba maT mier Cadenili
yoveli avkacobisaTvis.
kaxa miqaia mTeli kategoriulobiT
acxadebs, rom mas sando wyaro hyavs,
Tumca am Stabebis arsebobis Sesaxeb
samegreloSi yvelam icis, magram dRevan-
del dResac ki ver bedaven xmis amoRe-
bas.
miqaia samegreloSi arsebulbandformirebebze saubrobs
“investorebs hesebis
infrastruqturisTvis saWiro
teritoriebi simbolur fasad _
1 aSS dolarad gadaecaT”
“qarTuli ocneba” winasaarCevnod
acxadebda, rom xelisuflebaSi¬mosvlis
SemTxvevaSi saqarTveloSi seismurobis
maRali maCveneblis gamo didi hesebisa
da atomuri eleqtrosadgurebis
mSenebloba aikrZaleboda. Tumca, ener-
getikis da bunebrivi resursebis min-
istri kaxi kalaZe ambobs, rom hesebis
mSenebloba axali mTavrobis prior-
iteti iqneba.
garemos dacvis eqspertebi miiCneven,
rom axal mTavrobas hesebTan
dakavSirebiT uamravi Tavsatexi elis
_ sxvadasxva zomisa da struqturis 85
hesis Sesaxeb saakaSvilis mTavrobis
xelmowerili xelSekruleba in-
vestorisTvis aris Seqmnili da ig-
norirebulia saxelmwifos interesebi.
investorebs hesebis infrastruqtur-
isTvis saWiro teritoriebi sakuTre-
baSi simbolur fasad _ 1 aSS dolarad
gadaecaT. amasTan, Tu saqarTvelos
xelisufleba gadaifiqrebs hesebis
aSenebas an maT nacionalizacias
gamoacxadebs, erT dolarad gaCuqebuli
teritoriebis ukan dasabruneblad in-
vestors sakompensacio Tanxa sabazro
Rirebulebis Sesabamisad unda gadaux-
ados. investorebs xelSekrulebaSi ar
uweriaT, konkretulad ra farTobi
gadaecemaT. mocemulia mxolod dasatb-
orad saWiro teritoriis maCveneblebi,
magaliTad, xudonis SemTxvevaSi
dasagubeblad gansazRvrulia 530 aTasi
heqtari da aqvea ganmarteba: “investors
gadaeces infrastruqturisTvis saWiro
sxva teritoria”, oRond ar aris naTq-
vami, saidan sadamde. garemos dacvis
eqspertebis ganmartebiT, es mxolod
erTi paradoqsuli fragmentia
xelSekrulebebisa, romelTac saqarTve-
los wyalSi CaZirvis mzakvrul gegmas
uwodeben. mxolod xudonhesis
SemTxvevaSi turizmis centrad aRi-
arebul svaneTSi datborvis Sedegad
wylis qveS aRmoCndeba xaiSis Temis
27 sofeli, mikroklimatis Secvlis
Sedegad tenianobis momateba kidev
ramdenime soflis mosaxleobas
gadasaxlebas aiZulebs. axalgaxsnili
turistuli saTxilamuro zona sveli
Tovlis gamo moiSleba, flora da
fauna ganadgurdeba, daziandeba da
ganadgurdeba kulturuli Zeglebi.
amis magaliTebi ukve gvaqvs raWaSi
Saoris wyalsacaviT gamowveuli prob-
lemebis saxiT.
roca saxelmwifos pirad
sakuTrebad miiCnev
xelSekrulebebis gaformebamde
xelisufalTagan aravis ukiTxavs,
gvWirdeba ki es hesebi? ar arsebobs
energetikis seqtoris strategiuli
ganviTarebis gegma, romliTac
gansazRvruli iqneboda alternatiuli
proeqtebis ganxorcieleba.
daviT WipaSvili, arasamTavrobo
organizacia “mwvane alternativis”
warmomadgeneli: _ axali hesis aSeneba
advilia, Tu sajaro moxele sax-
elmwifos, rogorc pirad sakuTrebas,
ise uyurebs. axali hesis mSenebloba
niSnavs axal did fuls, did “atkats”...
ofSorul zonebSi kompaniebis dareg-
istrirebac xom xels uwyobs am yve-
lafriT dainteresebulTa gaqanebas.
samwuxarod, SesaZloa, investorebis
saxels amofarebulTa vinaoba samu-
damod saidumlod darCes.
saqarTveloSi arsebuli arc erTi
hidroeleqtrosadguri ar muSaobs pir-
vandel simZlavreze, radgan rezervuare-
bi nataniT aris savse. reabilitaciis
Sedegad engurhesis rezervuaridan
natanis amowmenda ara mxolod energiis
gamomuSavebas, nagebobis sicocxlis
xangrZlivobasa da medegobasac
gazrdis. arsebul hesebze turbinebis
Secvlis SemTxvevaSi SesaZlebelia
gacilebiT meti simZlavris miRebac,
rac, ra Tqma unda, kvlevis sagania,
Tumca realur alternativad am sak-
iTxis ganxilvac SeiZleba. Tu 260-
megavatian turbinebs 320-megavatianiT
SevcvliT, engurhesze dadgmul 1300-
megavatian simZlavreebs 300 megavatiT
gavzrdiT, am odenobis eleqtroenergiis
gamosamuSaveblad ki vaSenebT axal
kaskadebs _ aWarasa da samcxe-javax-
eTSi.
zarali Tu sargebeli?
xudonhesTan dakavSirebuli SeTanxme-
bis mecxre muxlis safuZvelze
saqarTvelos mTavrobam SeizRuda
uflebebi, rac imas niSnavs, rom Tu
saqarTvelos kanonebsa da regulaci-
ebSi ganxorcielebuli cvlilebebi
materialurad daazaralebs investors,
an mis proeqts, saxelmwifom mas kom-
pensacia unda gadauxados(?!) D
daviT WipaSvili: _ mTavroba in-
vestors gadasaxads ver gauzrdis.
amasTan, investori mxolod aTi wlis
ganmavlobaSi mogvcems dens, Tanac
iafad ki ara, Tboeleqtrosadgurebis
fasad. imis gamo, rom eqsports ar vbe-
gravT, investoris keTildReoba
arafers Sematebs saqarTvelos biujets
da ra iqneba saqarTvelos sargebeli?
isic gaurkvevelia, vis da rodis
daasaqmeben, radgan gamocdilebam gviCve-
na, rom Tu Turquli kompania aSenebs
rames, Turqi muSaxeli modis, Tu Cinuri
_ Cinelebi da sxv. proeqtis Tavgadak-
lulma momxreebmac ki dagmes es
xelSekruleba.
rogor SeiZleba saxelmwifosTvis
momgebiani iyos hesi, romelic Sendeba
ara saxelmwifosTvis, aramed in-
vestorisTvis? amas aRiareben msoflio
bankSic, romelmac specialuri mokvleva
Caatara. daskvnaSi weria, rom Tu am
hesis gamomuSavebul eleqtroenergias
saeqsportod ar gaitanen, proeqts
ekonomikuri Rirebuleba ar gaaCnia.
rogorc wyaluxv da eleqtroenergiis
eqsportior qveyanas, mxolod zamTris
sami Tvis ganmavlobaSi gvaqvs 5%-mde
deficiti da amasac mezobeli
qveynebidan Sesabamisi barteruli
xelSekrulebis xarjze vivsebT. cno-
bisTvis, engurhesis eleqtroenergia
ori TeTric ar jdeba. aTi wlis
Semdeg (esec gaurkvevelia, ratom aTi
weli?), rodesac investors xelSekrule-
ba amoewureba, dens, sadac moundeba, iq
gayidis, mihyidis mas, vinc mets
gadaixdis. ra gamodis? Cems qveyanaSi
aSenebul hesze, sadac amis gamo buneba
damizianes da Semiqmnes uamravi prob-
lema,M Cemive resursebiT warmoebul
eleqtroenergias investori Zvirad an
saerTod ar momyidis? maSin ra
mniSvneloba hqonda mis aSenebas?
katastrofis safrTxe izrdeba
daviT Wi paSvili: _ ori mTa,
romelTa Sorisac unda aagon xudonx-
esis kaSxali, mewyrulia. laparakia
hesze, romelic SeiZleba Tavze dagen-
gres, mTeli dasavleT saqarTvelo
wyalqveS aRmoCndes da daitboros. en-
gurhesis kedlebidan wyali Jonavs, 900
litri wamSi. saremonto samuSaoebi
periodulad inarCunebs mis mdgradobas.
sadac betonis kedelSi amdeni wyali
Jonavs, warmogidgeniaT, ra mdgomare-
obaSi iqneba kaSxlis is mxare, sadac
mxolod niadagia? SeiZleba aseT md-
gomareobaSi myofi 271 metri simaRlis
hesis Tavze xudonis saxiT axali, 200
metri simaRlis “bombi” avaSenoT? war-
moqmnili talRebi jer engurhess daan-
grevs, Semdeg ki milionobiT kuburi
metri wyali walekavs dasavleT
saqarTvelos udides nawils, datboravs
TurqeTis CrdiloeTs.
gamosavali
garemos dacviTi samarTlis spe-
cialisti merab barbaqaZe miiCnevs, rom
Tuki saxelmwifo erTi xelis mosmiT
ityvis uars am hesebis aSenebaze, inve-
storebi saerTaSoriso arbitraJSi Sei-
tanen saCivars.
_ gamosavlis moZebnas kvalificiuri
muSaoba sWirdeba. winaaRmdeg
SemTxvevaSi SeiZleba, didi zarali mi-
adges saxelmwifos. investorebis um-
ravlesobas xom ara mxolod hesebi,
dRemde oTaxic ki ar auSenebiaT da
saerTod, araferi gaukeTebiaT. es kom-
paniebi specialurad aris Seqmnili
erTjeradad, swored konkretul
SemTxvevaSi “investorobisTvis”. saqme
gvaqvs, faqtobrivad, saxelmwifo qonebis
datacebasTan (?!). vimedovneb, sisxlis
samarTlis specialistebi Seiswavlian
am sakiTxs. faqtia, rom gadawyvetile-
bebs iRebdnen sazogadoebis monaw-
ileobis gareSe, rac saerTaSoriso
valdebulebebis darRvevaa.
P.S. imis Sesaxeb, Tu ra savalalo
Sedegebi mohyveba ukve mSenebare hesebis
amuSavebas da rogor gaformda
saqarTvelos damangreveli xelSek-
rulebebi, kvlav mogiTxrobT.
saqarTvelos wyalSi CasaZiri gegma, axali didi fuli, didi “atkatebi”
qalaq zugdidSi, municipalitetis
SenobasTan, rusuli enis maswavle-
blebma piketi moawyves. isini axali
mTavrobisgan skolebSi rusuli enis
swavlebis uwindeli moculobiT aRd-
genas iTxoven. rogorc cnobilia, amJa-
mad rusuli ena iswavleba rogorc
ucxouri da mas kviraSi sul ori
saaTi eTmoba.
pedagogebis TqmiT, imTaviTve Tavad
qveynis prezidenti iyo Zalian negatiu-
rad ganwyobili ruseTisadmi, magram
„Tundac ruseTis winaaRmdegi iyo, ra
SuaSia rusuli ena? rogor SeiZleba
kavkasiel da, gansakuTrebiT, qarTvel
bavSvebs es ena waarTva?“ – gakvirvebas
gamoTqvamen isini.
prezidentma saakaSvilma erTxel
ganacxada, rom rusuli progresis ena
ar aris da axalgazrda TaobisTvis
inglisuri enis Seswavla ufro upri-
ania. skolis kursdamTavrebulTa 73
procentic umaRles saswvlebelSi
mosaxvedrad sagamocdod inglisurs
irCevs.
saqarTvelos ganaTlebis samin-
istros gancxadebiT, saqarTvelos
mosaxleobis 90 procentma rusuli
icis. Tumca, albaT, saubaria 30 wlisa
da am asaks gadacilebul adamianebze,
rac gasagebicaa, radgan isini sabWoTa
kavSirSi daibadnen.
ganaTlebis ministrobis kandidati
giorgi margvelaSvili darwmunebulia,
rom rusuli enis swavlebis SezrudviT
wina xelisuflebam axalgazrdobas
araTu enis, aramed rusuli kulturis
aRqmac SeuzRuda.
„rusuls swavloben mTel
msoflioSi, ara marto saqarTveloSi.
esaa xalxi, visac cvetaevas, dosto-
evskisa da mandelStamis rusulad wak-
iTxva unda. Zalian mniSvnelovania, rom
qarTulma kulturam, romelic ramdenime
saukunis ganmavlobaSi orenovani iyo,
ki ar dakargos es, aramed aaRorZinos“,
– ganacxada man „vestis“ korespon-
dentTan saubrisas.
zugdidis skolebSi rusuli enis dabrunebas iTxoven
ilori 116-13 noemberi 2012
konstantine gamsaxurdias ro-
manebSi mkvlevrebi xSirad cnoben
Tavad mwerals, mis Svilebs, say-
varel adamianebs, mwerlis Taname-
drove istoriul figurebs... kon-
stantine gamsaxurdias piradi cx-
ovreba iseTive mZafri da mSfoT-
vare iyo, rogoric epoqa, romelSic
mis Tanamedroveebs uwevdaT cx-
ovreba... rogorc Cans, imisTvis, rom
cnobili romanebi daweriliyo da
Semdeg Cvenamde moeRwia, Tavisi
wili msxverpli mwerlis cxovrebis
megzurebmac gaiRes _ didi xnis
win dawyebul da mitovebul “mT-
varis motacebas” rebeka vaSaZis
gardacvalebis Semdeg miubrunda
mwerali da kidec daasrula, “daviT
aRmaSenebeli” ki meore did siy-
varuls _ miranda falavandiSvils
miuZRvna... Tumca, rogorc gamsax-
urdias mkvlevari, profesori soso
sigua aRniSnavs, “rom ara mirandas
avadmyofoba da gardacvaleba, kon-
stantine daasrulebda dawyebul
romans _ “Tamar”...
_ arsebobs istoria, romlis mixed-
viTac sanam konstantine gamsaxurdia
rebeka vaSaZes SeirTavda colad, re-
bekas Tanaklaseli moswonda...
_ diax, gimnazieli konstantine rebeka
vaSaZis Tanaklasels, silamaziT
gamorCeul asuls, WiaTurel vera ab-
duSeliSvils Seuyvarda. konstantine-
sac moswonda vera, magram maT Soris
rebeka Cadga da Wabuks guli aucrua:
vera Senze Woraobs, _ kowias daxeuli
fexsacmelebidan fexis TiTebi mouCan-
so... mas Semdeg gabrazebuli konstan-
tine veras aRarc ki dalaparakebia...
gavida dro. WiaTuraSi maswavleblobd-
nen vera, rebeka da galaktionis satrfo
_ olia okujava. veras isev uyvarda
konstantine, Tumca is ucxoeTis
nislebs iyo gadayolili da gimnaziis
Semdeg vera arc enaxa. veras
ganuqarveli siyvarulis Sesaxeb kargad
icoda rebekam da skolaSi xmamaRla
kiTxulobda xolme kowias ustarebs,
rom metoqisTvis guli daewyvita. mog-
vianebiT, vera fsiqikurad daavadda da
male ise gardaicvala, rom konstan-
tinesTvis Tvalic ar moukravs... kon-
stantine, rogorc TaraS emxvari,
sikvdilis momtani demoni aRmoCnda
verasa da rebekasTvis. maT erTnairad
daasrules sicocxle...
_ Tumca, verasgan gansxvavebiT, rebekas
ocneba ausrulda...
_ 1909 wels konstantines WiaTureli
mRvdlis, isaia (isaak) vaSaZis qal-
iSvili, rebeka vaSaZe Seuyvarda (“es
mexuTe welia erTmaneTi gviyvars”, _
swerda konstantine sacoles 1913 wels).
moRweulia mravali ustari, romelsac
axalgazrda mwerali satrfos peter-
burgidan, moskovidan, miunhenidan,
berlinidan, matareblidan Tu tyveTa
banakidan ugzavnida (maTi nawili mog-
vianebiT buxarSi Seuyria da dauwvavs
rebekas). am gziT umtkicebda siyvaruls,
wuxda, rom marto datova da Tavad
evropas miaSura, patiebas sTxovda,
alersiT uwodebda rebis, rebikas,
revekas, penelopes... acnobda Tavisi cx-
ovrebis wvrilmanebs: rodis iyo
mTvrali, ra dalia _ arayi Tu koniaki,
rogor daiwyo Tambaqos moweva, kenigs-
bergSi rogor ubwkina loyaze viRac
germanelma qalma... jvrisweris Semdegac
Zveleburi aRtkinebiTa da miamitobiT
swerda, rom swavlas male daasrulebda
da myisve mas daubrundeboda. ramdenime
teqsti Ria baraTze aqvs dawerili,
romelzec napoleon bonapartia
gamosaxuli. ustarebis toni mxne da
mxiarulia, guliTadi, xalisiani. ar
Cans is pesimizmi da melanqolia, rac
mwerals mogvianebiT daeufla da sic-
ocxlis bolomde gahyva. rebekas
mSoblebs sasiZo ar moswondaT (rebekas
deda, ana baraTaSvili, mweral marika
baraTaSvilis mamida iyo). isaias Se-
Zlebuli ojaxi hqonda, xolo konstan-
tine saeWvo perspeqtivis maradiuli
studenti iyo _ xelT wigni ekava,
fuli ar hqonda, praqtikul saqmes
guls ver udebda, icvlida qalaqebsa
da universitetebs, cxovrobda sxvaTa
daxmarebis xarjze. magram satrfosadmi
saocar Tavdadebasa da erTgulebas
iCenda. iyo uaRresad gulRia, Tavaziani
da yuradRebiani. jvrisweramde re-
bekasgan fuls ar iRebda, Semdeg ki
yovel werilSi fulze Cioda. erTxel
maswavlebelma konstantines valter
skotis “aivengo” misca gasarCevad, rom-
lis erT-erT personaJs rebeka hqvia.
rebekas xsenebaze yvela konstantines
miaCerda. “gamawiTles saZaglad”, _
wers mwerali. “landebTan lacicSi”
igi Tavis romanul faTerakebze
mogviTxrobs, asaxelebs germanel
qalebs, zogs gaTxovils, zogsac _
gasaTxovars, magram ara rebekas. Sei-
Zleba, romelime maTgani realurad
arc arsebula, magram adelhaide lenc-
Tan romani marTali unda iyos, radgan
es asuli Zalian hgavs ellen ronsers
(“mTvaris motaceba”).
_ am siyvarulma rebekas mSoblebis
sijiutec daamarcxa?
_ 1914 wels rebekasa da konstantines
Tavad isaiam daswera jvari. wyvili
germaniaSi wavida. iq orive daapatimres,
rogorc ruseTis moqalaqeebi. ger-
manelebs rebeka ebraeli egonaT _
saxelisa da mamis saxelis gamo. mog-
vianebiT, rebekac socialist-federal-
isti gaxda, Tumca konstantine uSlida,
_ partiuloba qals ar sWirdebao. re-
bekas umcrosi Zmebi _ simoni da daviTi
federalizms erTgulebdnen. roca
wiTelma niaRvarma waleka saqarTvelo,
maT evropas Seafares Tavi. daviTi
germaniaSi cxovrobda da iqve gar-
daicvala, xolo simoni ucxoeTis cas
ver Seegua da samSobloSi dabrunda.
bolSevikebma ucxoeTSi gadaxvewa ar
apaties da daxvrites. rebeka galak-
tionis pirvel meuRlesTan _ olia
okujavasTan megobrobda. moRweulia
rebekas gardacvalebis gamo WiaTuraSi
gagzavnili, galaktionis samZimris de-
peSa. 1918 wels rebekasa da konstantines
qaliSvili, naTela SeeZinaT. roca kon-
stantines Svilis dabadeba axares,
simamris ojaxSi iyo. aRelvebulma,
lampis cxel SuSas akoca da tuCebi
daiwva. mRvdels gaecina, siZis saqcieli
ki ar moewona.
_ ra gaxda col-qmris daSorebis
mizezi?
_ ramdenime TveSi mwerali germaniaSi
gaemgzavra, erTi wlis Semdeg ukan
dabrunda da meuRles kategoriulad
mosTxova berlinSi wasvla. rebekam
da sidedr-simamrma uari Tqves, _ omia,
qveyana iqceva, ZuZuTa bavSviani qali
sad unda wavideso?! konstantine gaji-
utda, magram rebeka ver daiTanxma. es
faqti Zalian hgavs TaraSis sijiutes
Tamaris mier Tmis SeWris gamo. 1919
wlidan, faqtobrivad, maTi xanmokle
colqmroba Sewyda _ konstantine
berlinSi dabrunda, rebeka ki WiaTuraSi
darCa; skolaSi qarTul da rusul
enebs aswavlida. male qveyana uaresad
airia _ konstantines bolSevikebi sde-
vnidnen, arc mRvdlis ojaxs adga kargi
dRe _ waarTves saxli, wisqvili,
CamoarTves miwebi, aukrZales mRvdelm-
saxureba. konstantine meuRles swerda:
“Sens TvalebSi me meguleba Cemi mze-
gardacvlili siWabuke”. 1925 wels
“dionisos Rimili” gaugzavna. rebekam
romanze recenzia dawera. TiTqos Zveli
wyena daviwyebas eZleoda, magram ram-
denime TveSi mwerali daapatimres. kon-
stantines gadakargvam, sevdam da de-
presiam qals fsiqika Seuryia... igi 41
wlis asakSi WiaTuraSi gardaicvala,
iqve dakrZales. konstantine dakrZalvas
ar daswrebia, magram maSin werda “mT-
varis motacebis” pirvel striqonebs
da misi siWabukis ocneba aRdga qeraT-
mian, cisferTvala Tamar SarvaSiZis
sevdian saxeSi. amis Semdeg qreba rebeka
konstantines mexsierebidan, TiTqos
arc arasodes arsebuliyo...
_ rebekas gardacvalebam “mTvaris
motacebis” dasruleba daaCqara, romlis
werac sakmaod gauxangrZlivda mwer-
als...
_ “mTvaris motacebis” werisas mw-
erali marto cxovrobda da mxolod
Tavis gmirTa landebs exmianeboda.
Tavisufal moazrovnes coli ar unda
hyavdes, frinveli marto unda frendeso,
_ ambobda nicSe, imeorebda konstantine
da misi gmirebic eul cxovrebas arCevd-
nen ojaxur siTbosa Tu simyudroves.
_ magram es etapic dasrulda da
konstantine gamsaxurdiam masze 23
wliT axalgazrda miranda falavan-
diSvili SeirTo colad...
_ gamorCeuli silamazisa da bunebis
asuls, mirandas maTiko erqva, iadasac
eZaxdnen; mirandad konstantinem “monaT-
la” _ albaT, Seqspiris mixedviT. mw-
eralma is germanul skolaSi gaicno,
sadac Tavad aswavlida. miranda repre-
sirebulTa ojaxidan iyo, mama _
nikolozi 1924 wels daxvrites, rogorc
Tavadi. dedac male gardaicvala. Zma
meore msoflio omSi daiRupa. Zveli
tradiciis mixedviT, konstantine xelis
saTxovnelad mirandas bebias eaxla,
magram gawbilebuli darCa. Se wuwko,
lamis Cemi asakisa xar da am angelozs
rogor gagatano?! _ mkacrad upasuxa
qalbatonma da ojaxis wevrebs mimarTa
_ stumari gaacileTo. 1935 wels 44
wlis konstantine da miranda mainc
daqorwindnen.
_ cnobilia, rom col-qmars kon-
fliqtic xSirad hqonda...
_ konstantines, rogorc yvela did
xelovans, rTuli xasiaTi hqonda.
saSineli dro, romelic maryuJiviT
yelze exveoda, kidev ufro uwewda
fsiqikas. mis mZime cxovrebas miranda
marTlac mfarvel angelozad moevlina.
martoobam, SemoqmedebiTma procesma,
epoqis koSmarma mwerals mkacri xas-
iaTi Camouyaliba. es Tavs iCenda cx-
ovrebiseul wvrilmanebSi, xel-
momWirneobaSi, pedantur sizusteSi,
colqmrul urTierTobaSi, rasac
Tavdapirvelad konfliqtebic mosdevda.
axalgazrda miranda eWvianobda, _ al-
baT sayvarlebi hyavs da imitom modis
saxlSi ase gviano.
_ mwerlis qaliSvili da miranda
Tu icnobdnen erTmaneTs?
_ 1936 wels col-qmars qaliSvili
_ Tamari SeeZinaT, 1939 wels ki _
zviadi. konstantine axali daojaxebu-
li iyo, roca saSualo skola daasrula
da WiaTuridan Camovida misi ufrosi
qaliSvili naTela. miranda da naTela
TiTqmis tolebi iyvnen. udedmamod
aRzrdili naTelas danaxvaze miranda
atirda, naTelasac cremlebi moeZala.
miranda yvelanairad cdilobda, naTe-
las udedoba ar egrZno. naTelas uTq-
vams, _ fuli rom mWirdeboda, mamas ver
veubnebodi, mirandas vTxovdi xolmeo.
erTxel es konstantines gaego da
colze gabrazebula, _ ver gavige,
naTela Seni Svilia Tu Cemio. kon-
stantines Taviseburi warmodgena hqon-
da qalis ganaTlebaze. ar moswonda,
miranda universitetSi rom swavlobda,
eubneboda _ jobia, ojaxs mixedoo. mi-
randam ekonomikuri fakulteti daam-
Tavra, magram arsad umsaxuria. meuRles
literaturul muSaobaSi exmareboda,
Targmnida, uvlida ojaxsa da Svilebs,
maspinZlobda stumrebs, mogzaurobda
sazRvargareT. mxolod erTxel iyo
meuRlesTan erTad samogzaurod ger-
maniaSi, manamde mwerals ar aZlevdnen
ucxoeTSi wasvlis uflebas. rogorc
zviadi igonebda, dedam mas musikisa da
xelovnebis siyvaruli da qalisadmi
rainduli Tayvaniscema Caunerga.
_ rogorc cnobilia, mirandac
udrood gardaicvala...
_ miranda am qveyanas 56 wlis asakSi
gaSorda _ ukve mesame stadiaSi gada-
suli simsivne aRmoaCnda. tkivilebs
uxmod itanda sneuli. “kolxuri
koSkis” ezoSi dakrZales 1970 wels is,
visac mweralma Tavisi mravalwliani
Sromis nayofi _ “daviT aRmaSenebeli”
uZRvna. miranda diliT gardaicvala.
zviadi eqimis Camosayvanad ruseTSi
iyo wasuli. egonaT, konstantines jer
kidev eZina, is ki sawer magidasTan
ijda da werda. roca mirandas
sikvdili auwyes, fexze wamoiWra, kalami
xelidan gauvarda. qancmileuli isev
skamze daeSva da didxans iyo garinde-
buli. Semdeg meuRlis cxedarTan mivida
da cxared atirda. miranda aq, ezoSi
unda daikrZaloso, _ uTxra axloblebs.
panTeoni uxsenes. Cemi panTeoni iq aris,
sadac davimarxebio, _ upasuxa... mirandas
daRupvis Semdeg isev depresiam daria
xeli. Sinidan ar gamodioda, aravis
naxva ar surda, mdumared ijda sawer
magidasTan, sigarets eweoda, drodadro
werda da kiTxulobda an fanjridan
gahyurebda gaZarcul xeebs...
S. labaZe
konstantine gamsaxurdia _ saeWvo perspeqtivis mqone arasasurveli sasiZo
12 6-13 noemberi 2012
sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias
iumori
ISSN 1987-8966 “ilori” redaqciis misamarTi:Tbilisi,
baqraZis quCa #6
me-4 sarTuli
sareg. #01018002930
234-32-95
gazeT “iloris”
gacnoba SegiZliaT
“saqinformis”
vebgverdze
WWW.saqinform.ge
mTavari redaqtori: roland jalaRaniasaredaqcio sabWo: Temur qoriZe, zurab jamburia,
Tengiz kublaSvili, klimenti Selia,givi somxiSvili, anzor Sonia, daviT qobalia,giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)
teqnikuri redaqtori: mixeil CodriSviligazeTis menejeri: zurab qobalia 599-34-37-27
* * *
brma nawlavis operaciis win
avadmyofi eqims ekiTxeba:
_ eqimo, operaciis Semdeg violi-
noze dakvra SemeZleba?
_ diax, SegeZlebaT!
_ namdvilad iciT?
_ diax, namdvilad!
_ ra kargia! aqamde ar damikvria,
axla ki, ese igi, SemeZleba!
* * *
TbilisSi, rusTavelis gamzirze
guruli akrZalul adgilze
gadadis. ustvens policieli da
gabrazebuli eubneba:
_ sad midixar, aq xom gadasvla
ar SeiZleba?
_ sad mivdivar da SvilTan!
_ SvilTan, Torem egec ministri
ar iyos!
_ ministri araa, mara arc SensaviT
ufSvitinebs quCaSi!
* * *
_ viTom samsaxuris problemebi
ar myofnides, Tqvenc cxvirCamoSve-
bulebi mxvdebiT... _ buzRunebs Sin
dabrunebuli qmari.
_ kargi, batono, _ pasuxobs coli,
_ sasiamovno ambiT daviwyeb. Cveni
eqvsi Svilidan xuTs arc xeli
moutexavs da arc fexi.
* * *
deda eubneba Svils:
_ Svilo, diskoTekaze amdens nu
dadixar, Torem dayruvdebi.
_ ara, gmadlobT, dediko, ukve
visadile...
ilori
avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba
faqtebisa da monacemebis sizusteze
1 oqtombris saparlamento arCevneb-
Si koalicia “qarTuli ocnebis” gamar-
jvebam mniSvnelovan movlenebs daudo
saTave.
safexburTo samyaroSi axali
moZraobebi daiwyo, romlis mizanic
fexburTis federaciis xelmZRvanelo-
bis Secvla aris _ rogorc amboben,
mxolod kanonis farglebSi da
SenobebSi Sevardnisa da revolu-
ciebis gareSe.
sazogadoebisTvis cnobilia, rom
saqarTvelos fexburTis federaciis
amJamindeli prezidenti zviad siWinava
postze xelmeored 2011 wlis 22 ian-
vars, XIX saarCevno yrilobaze airCies.
maSin siWinava prezidentobis kan-
didatad federaciis 20-ma subieqtma
waradgina, kandidati ki mxolod is
gaxldaT. mas legitimaciis vada 2015
wlamde aqvs.
magram miaRwevs Tu ara siWinava am
vadamde da ra moxdeba, axla amas
dabejiTebiT veravin ityvis.
Tumca ukve gaCnda informaciebi,
rom ramdenime pirovnebas am postis
dakaveba surs.
mixeil yavelaSvili
saqarTveloSi dabrunebuli
saqarTvelos nakrebis yofili
Tavdamsxmeli da “Cveni fexburTis”
erT-erTi damfuZnebeli mixeil yave-
laSvili saxelmwifos jer kidev
fexburTis federaciis 2007 wlis 13
maisis saprezidento arCevnebis Semdeg
uxeSi Carevis gamo daupirispirda.
magram maSin yavelaSvili opozi-
cionerobaze arc fiqrobda, sanam
fexburTidan ar mokveTes, bolos ki
qveyanaSi Camosvlac saSiSi gauxda.
saqarTvelos saparlamento arCevnebSi
koalicia “qarTuli ocnebis” gamar-
jvebis Semdeg gaCnda informacia, rom
SesaZloa, 41 wlis yavelaSvili saqarTve-
los fexburTis federaciis preziden-
tobis momavali kandidatic ki gaxdes.
magram is am nabijis gadadgmas jer
ar Cqarobs da ambobs: “vapireb Tu ara
saprezidento arCevnebSi monawileobas,
jer amaze laparaki Zalian naadrevia,
radgan sanam vinme kandidaturas
wamoayenebs, manamde unda dainiSnos
samarTliani arCevnebi”.
yavelaSvili xazs usvams, rom fexbur-
Tis federaciaSi samarTliani arCevnebi
imitom aris aucilebeli, rom mis
mimarT sazogadoebis ndoba dabrundes.
amave dros, federaciisa da saerTod,
qarTuli fexburTis mimarT ndobis
aRsadgenad, siWinavas gadadgoma urCia.
daviT ugreliZe
fexburTis federaciaSi samarTliani
arCevnebis aucileblobaze laparakobs
da siWinavas gadadgomisken mouwodebs
daviT ugreliZec.
“qarTuli fexburTis qomagTa ligis”
erT-erTi damfuZnebeli, erovnuli Cem-
pionatisa da saqarTvelos fexburTis
damoukidebeli federaciis damfuZnebeli
yrilobis erT-erTi aqtiuri mxardamWeri,
“gurias” veteranebTan erTad, “qarTuli
ocnebis” Tematur jgufSi gawevrianda
da lanCxuTSi Temur CxaiZis saarCevno
StabSi iyo.
ugreliZe ambobs, rom prioritetebi
unda Seicvalos da saxelmwifos wliuri
daxmareba 7 milioni lari nakrebis
nacvlad bavSvTa fexburTsa da infra-
struqturas unda moxmardes.
kiTxvaze, adasturebs Tu ara gavrcele-
bul xmebs saprezidento ambiciebis
Sesaxeb, veterani fexburTeli ambobs:
“jer Cven imisTvis vibrZviT, rom fexbur-
Ti SemTxveviTi xalxisgan gavaTavisu-
floT. Semdeg konkurentunarian gare-
moSi unda Catardes riggareSe arCevnebi,
romelic iqneba samarTliani da yovel-
gvari Carevisgan Tavisufali. sanam es
winapiroba ar Seiqmneba, Cems kandidatu-
raze laparaki naadrevia”.
mamuka kvaracxelia
Tu federaciis riggareSe saprezi-
dento arCevnebi dainiSneba, masSi mon-
awileobas miiRebs uefa-s mediaoficeri,
saqarTvelos damoukidebeli federaci-
is Camoyalibebis sainiciativo jgufis
erT-erTi wevri mamuka kvaracxelia.
45 wlis kvaracxelia orjer iyo
prezidentobis kandidati, ris gamoc
sakuTar tyavze iwvnia represiebi, erTx-
el sasikvdilodac gawires da bedze
gadarCa.
kvaracxelia maSin imedovnebda, rom
moaxerxebda ucxouri investiciebis
mozidvas da delegatebis mxardaWeris
mopovebas, magram misi kandidaturis
wardgena veravin gariska.
kvaracxelias bevri saintereso
mosazreba gaaCnia. erT-erTi maTgani
saqarTvelos Cempionatis gazafxuli-
Semodgomis principze gadasvla aris.
fiqrobs, rom safexburTo skolebisa
da regionebSi safexburTo meurneobis
mowyobis principebi drois moTxovnebis
mixedviT unda Seicvalos.
amJamad mamuka kvaracxelia uefam
ukrainaSi doneckis “Saxtarisa” da
londonis “Celsis” matCze mediaofi-
crad miavlina da masTan dakavSireba
ver SevZeliT. mis komentarebs
saqarTveloSi dabrunebisTanave Semog-
TavazebT.
levan kobiaSvili
yvelaze moulodneli kandidatura
bolosTvis SemovinaxeT. diax, saqarTve-
los fexburTis federaciis preziden-
tobaze berlinis “hertas” qarTveli
kapitani levan kobiaSvilic dafiqr-
da.
Tumca am ambavs misi axlo megobari,
“zestafonis” mTavari mwvrTneli zaza
zamTaraZe jerjerobiT uaryofs: “es
sakiTxi seriozulad jer ar ganxilu-
la. me levanis megobari var da prezi-
dentoba rom surdes, es naRdad
mecodineboda. Tanac, kobiaSvils “her-
tasTan” kontraqti akavSirebs. mgonia,
rom axla unda SevqmnaT precedenti,
prezidentma saarCevno vada daasrulos
da mere samarTliani arCevnebi dainiS-
nos”.
da mainc: detalebze zustad ver-
afers mogaxsenebT da ver getyviT, rom
levan kobiaSvils karieris dasruleba
da kandidaturis wamoyeneba ukve
gadawyvetili aqvs, magram CvenTvis
danamdvilebiT aris cnobili, rom am
sakiTxze megobrebTan erTad, gamocdili
qarTveli fexburTeli fiqrobs da
garkveul sakiTxebze molaparakebebic
hqonda.
levan kobiaSvilma saqarTvelos
nakrebSi 100 Sexvedra Caatara da 12
goli gaitana, magram erovnuli gundi-
dan madlobis gareSe daiTxoves.
18-wliani (?!) karieris ganmavlobaSi
uTamaSia rusTavis “gordaSi” (1994-
1995), Tbilisis “dinamoSi” (1995-1997),
vladikavkazis “alaniaSi” (1997-1998),
“fraiburgSi” (1998-2003), “SalkeSi” (2003-
2009), 2009 wlidan dRemde ki berlinis
“hertaSia”; gaxlavT gundis kapitani
da kidev _ germaniaSi Searqves metsax-
eli “mister saimedooba”.
sff-is prezidentobis ukve cnobili da moulodneli kandidatebi
ra daujda biujets daviTbaqraZis nadiroba afrikaSiramdenime dRis win telearx “mae-
stros” Jurnalistma Salva ramiSvilma
socialuri qseliT metad saintereso
dokumenti gaavrcela – sabanko gadar-
icxvis damadasturebeli sabuTi, saidanac
irkveva, rom gadaricxva saaqcio sazo-
gadoeba „Ti-bi-si bankis“ parlamentis
serviscentridan aris ganxorcielebuli,
gadamxdeli ilia yuraSvilia, xolo sak-
maod soliduri Tanxis, 5.760 aSS
dolaris mimRebi – samxreT afrikaSi,
keiptaunSi mdebare „samxreT afrikis
golfisa da safaris turi“, gadaricxvis
daniSnuleba ki sastumros xarjebis
dafarvaa...
sxvisi ar vici, me ki am ambavma erTi
qarTuli Tqma gamaxsena: “ZaRli Sin ar
vargoda da sanadirod garbodao”!..
mokled, rogorc surdaT ise xar-
javdnen sabiujeto saxsrebs qveyanas
sarevelasaviT modebuli “nacebi”, oRon-
dac dro etarebinaT. axlaxan ki is in-
fromaciac gavrcelda, rom daviT
baqraZis meuRles, egvi pteSi
dasasveneblad yofnisas, mobiluti tele-
foniT sargeblobisaTvis, biujetis xar-
jze, gadaericxa 20.000 lari.
Salva ramiSvili aRniSnavs, rom
nadirobisaTvis gadaricxuli Tanxa
dadasturebuli parlamentis yofili
Tavmjdomaris, daviT baqraZis, dacvis
ori wevris – ilia yuraSvilisa da
aleqsandre sixaruliZis mier ganxor-
cielebuli sabanko gadaricxvis safi-
nanso sabuTiT da rom samxreT afrikaSi,
safarize, drois gasatareblad daviT
baqraZe da misi meuRle imyofebodnen
sxva qarTvel maRalCinosnebTan erTad.
am egzotikuri grialis fuli ki arc
meti, arc naklebi, saxelmwifo biujetidan
gamoiyo.
amitomac eZnelebodaT Zalauflebisa
da Tanamdebobebis daTmoba nacional
bobolebs. axla ki maT sakuTari fuli
unda xarjon, magram imdeni aqvT xalx-
isagan naZarcv-naqurdali, rom drostare-
bas kvlavac gaagrZeleben, Tu, ra Tqma
unda, sabraldebo skamze ar aRmoCnde-
bian!
gamovida pirveli tomi sergei
kremliovis wignisa “beria _
XXI saukunis saukeTeso mene-
jeri”. gamocema ganxorcielda
saxalxo moZraoba “samegrelos”
mxardaWeriT. wignis SeZena Sei-
Zleba zugdidSi, rusTavelis
q.#68-Si, saxalxo moZraoba
“samegrelos” ofisSi. tel.
599.209.624
TbilisSi wignis realizacia
moxdeba yovel oTxSabaT dRes,
dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-
Si (didube). tel. 599.573.322.
sagamocemo jgufi