FICHA TÉCNICA

Poesia y Escombros

EdiçãoO�cina Cultural do Instituto Politécnico de Viana do CasteloDeputación de Lugo

CoordenaçãoPaco PestanaVitor Monteiro

CuradoriaArnaldo Alves

Design Editorial José Rocha

Fotogra�a Gisela Cruz

Impressão e acabamentoPlano Zen

AGRADECIMENTOS

Diogo MoreiraArnaldo Alves

Vitor MonteiroMargarida Branco de Esperante

Omar L. CancoNeves Ferreiro da Costa

“Poesia Y Escombros” revela a alma do seu artista e o que de mais genuíno foi criando ao longo do seu percurso criativo e, na exposição, podemos ter o prazer de contemplar apenas 56 das suas obras e criações. Atrevo-me mesmo a dizer que estamos perante de uma exposição que provoca “inquietude”. Uma inquietude necessária que desafia os visitantes. E isso é o que de melhor podemos esperar de um artista e de uma exposição. Aliás, esse desafio, essa provocação sente-se nas obras pois são fruto das sensações que o artista deixa transparecer. Isto porque, Paco Pestana, é um “artista provocador” e isso é bom pois todos nós sentimos e temos a necessidade de ser perma-nentemente provocados. E as salas do Centro Académico do IPVC foram criadas para esse fim, para acolher obras e artistas que provoquem, que desafiem, que nos leve a perguntar algo mais sobre cada peça, cada criação. E, nesta exposição, conseguimos isso trazendo até Viana do Castelo um artista considerado como uma das maiores referências da escultura galega da atualidade. Aliás, ainda está por provar que de Espanha nem bons ventos nem bons casamentos, e esta união nesta exposição comprova isso mesmo.

Se muitas vezes nos podemos questionar o que temos em comum com Lisboa, com o Algarve, com o Alentejo ou mesmo com outras regiões portuguesas, com a vizinha Galiza não o podemos fazer, pois de facto temos muito em comum. E isso vem de longe, por razões históricas, de sangue, de partilha, de termos esta irrequietude que nos levou a perceber que depois da terra havia mar e depois do mar mais terra, pelas pescas, ou seja, por espaços essenciais. E, um desses espaços essenciais se chama cultura. E foi esse espaço que nos voltou a juntar. Ligações e laços com a Galiza, sejam eles culturais ou de outros espaços que muito nos orgulham.

RUI TEIXEIRAPresidente do Instituto Politécnico de Viana do Castelo

Non hai unha actuación que por si soa defina o carácter e traxectoria de Paco Pestana. É un creador autodidacta, un creador moi afastado da ortodoxia das escolas de arte. Pestana traslada todo iso á súa forma de crear, fai do obxecto, do espazo ou do argumento cotián unha ferramenta de algo ecléctico, algo arriscado, algo que provoca reaccións e algo que, no fondo, podería suscitar polémica. Por todo iso, só nos atrevemos a dar unha definición aproximada do que é Paco Pestana, máis ben do que está a ser neste presente sen aventurar que cousa poderá ser nun futuro alén de seguir sendo Paco Pestana; paradigma do artista que concibe o risco como un elemento fundamental da súa obra. Entre moitas historias de vida, non é a primeira vez que di que o que máis o marcou foi a súa infancia na aldea de Peredo, en Castroverde. Unha matanza de nove cochos e un neno recollendo o sangue das filloas. Limpar tripas no río; apañar troitas á man nos regos. A humanización da natureza. Unha conxunción que se mostra nel como feroz mestura narrativa entre o mundo da aldea coa suposta urbanidade artística e surrealista. Un trebón de poemas en dimensións paralelas, lanzados todos á vez, lembrando as pitas mortas que o seu pai lanzaba ao

lousado como amuleto de boa sorte. Unha crúa fusión de metropolitaneidade de aldea, explosiva, directa e insólita. Dadaísmo con cheiro a esterco, a forno, a lareira. André Breton na feira de Castroverde, rompendo os tabús de calquera tribo, bebendo nun vaso de madeira e comendo nun prato de duralex. Sempre procurando golpear o acomodo, bombardeando o cotián feito rutina desaproveitada e insulsa. A viaxe infinita no máis achegado e a viaxe próxima no aparentemente afastado. Conxuntos enormes con múltiples pezas ligadas tendo como cerne a escultura e a palabra.Pestana viviu en comunas en Amsterdam, foi lexionario en Villa Cisneros antes da Marcha Verde, cooperativista en Meira ou mineiro en Utrillas. Un artista sen rede, disposto a papar a caída. Un artista sen rede social, dun tempo anterior, no que ulir, saborear e apalpar teñen tanto xeito como ver e escoitar. Como dixo Daniel Salgado del nunha entrevista “Paco Pestana viviu setenta vidas nunha soa e as que non viviu invéntaas, fabula sobre elas”. Insurrecto declarado, un nihilista que renega e ataca a pseudofilosofía da arte contemporánea e da vida mesma; alguén que non agocha a cabeza nun mundo e nunha terra que teñen tal actitude por bandeira.

PILAR GARCÍA PORTODeputada de Cultura | Deputación Provincial de Lugo

¡Hay un gusano escarlataque con mucho apetito las vocales se comió!Los verbos se quedaron mancoslos adverbios sin colchóny dormidos se los zampó… Ahora al trigo ya no le llaman pan y al cuervo RuiseñorLos ríos ya no van a la mary no queda un solo asnorebuznador… Sólo un barbechoagostado por los rebañosy el hedorEscombros en pie de guerra…y en pie de Guerra me siento yo

POESIA Y ESCOMBROS

Para esa otra poesía, los despojos de chatarra de la charcutería.Para ellos los Oéees con el hígado frito de los alhelíes… Los riñones al jerez de los avestruces y los lirios.Y hartarse con las mollejas en vinagre de las palomas mensajeras… ycomerse crudos a los buitres en el lecho de paja de centeno y hormigón, y de postre corazones liricones al baño-maría y a la sombrade la luna menguante y en el recto del señor marqués.¡Así es!¡El despojobien guisadorico es!

DESPOJOS COMESTIBLES

Te cuento: tengo una veleta gallera en lo alto de mi campanario, unas veces se nortea y otras se suda su sudario… debajo la sostiene unacruz de hierro y entre las patas su rosario.La pobrecilla da vueltas en su noria sin burro viejo ni con caballo cansado. Siempre se va sola a la cama o con su gallina al armario.Tengo una veleta loca zarandeada por los grajos, ahora ya no llora niríe y se burla siempre de su acantilado.

PROSA LÍQUIDA EN ACERO INOXIDABLE

Hoxe teño una congostra chea de cristais rotos.E un fatado de maletas cheas de ortigas entre as verzas apampadas.E entra a�ada esa néboa miudiña, entre as lousas xemendo, xaafogada e murcha.Laiada de cans e curuxas.Fai moito, moito frío e nesa póla debúllase un enxoito paxaríndevecéndose de fame e xa escurecido deixa que o gato o pre-ci-picioantes de que e encenda un misto lo Papa y lo Papo.

ESTADO DE SITIO OU ISO PARECE

Regálame, aun sin merecerlo, un anillo de jade engastado en unacurtida piel de Rata.

Para enterrarlo en una marmita de magnolias y que se desmoroneajado entre tus ojos cerrados.

Y que goloso se baje a la ingle y pierda la paciencia merendándose elcorazón con las legañas.

Antes de ajustarse justo y a Des-tiempo como anillo al De-Do.

AMARRADO AL PUPITRE