Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū...

20
Tiva Toeono T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T Ti i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i iv v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T To o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o oe e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e eo o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o on n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n no o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ Tiva Toeono

Transcript of Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū...

Page 1: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Tiva ToeonoTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiivvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooonnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´

Tiva Toeono

Page 2: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Ko e pulusi he ta‘u 2015 ‘a e Nāunau ki he Ako ,Puha Meili 1666, ‘Uēlingatoni 6140, Nu‘u Sila.www.education.govt.nz

Fu‘aki pulusi Ko e Ngoue Talo ‘a Tono ‘i he ngaahi talanoa Tupuˊ

Tohi lea ‘Ingilisi ma‘umafai © Tiva Toeono 1999Tohi lea faka-Tonga mo e fakatātā ma‘umafai © Pule‘anga 1999

Ko e koloa ‘a e Nāunau ki he Ako .Ngaahi faka‘eke‘eke fai ki he kautaha pulusiˊ.

Ngāue pulusi: Lift Education E Tū‘Etita: Don Long mo Emeli SionePalani fakatātā: Liz Tui Morris

ISBN 978 0 478 16077 2 (paaki)ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti)

Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services,‘initaneti www.thechair.minedu.govt.nz‘imeili: [email protected]ē telefoni ta‘etotongi 0800 660 662, fax ta‘etotongi 0800 660 663.

Kātaki o hiki ‘a e fi ka 16077.

Ko e tohi eni ke lau fakataha mo e kau ako .

Ko e fakahinohino ‘a e faiako mo hono fakalea ‘o e tohi ,‘e ma‘u i he ‘initaneti ‘i hehttp://literacyonline.tki.org.nz/Pasifi ka-dual-language-books

Page 3: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

fa‘u ‘e Tiva Toeono

tā fakatātā ‘e Falcon Halo

liliu ‘e Kaliopeta Hu‘akau

Nāunau ki he Ako´

Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´

Page 4: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

‘Oku sai‘ia ‘a Tono ke tokoniki he‘ene tamai ke tō e talo .

2

Page 5: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

‘Oku na keli e ngaahi luo .

3

Page 6: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Pea tufa ‘e Tono ‘a e huli‘i taloki he luo kotoa pē.

4

Page 7: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

‘Oku tanu he‘ene tamai‘a e huli‘i talo .

5

Page 8: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

‘Oku puke ‘e Tono ‘a e housi .‘Oku tukuange maihe‘ene tamai ‘a e vai .

6

Page 9: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

“‘Oku ke ‘ilo ha me‘a mālie?”pehēange he‘ene tamailolotonga ‘ena fakamaau ‘ena ngāue .

“‘Ikai. Ko e hā?” pehēange ‘e Tono.

7

Page 10: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

“‘Oku tatau tofu pē ‘etau ngoue talomo e ngoue ho‘o kui tangata ‘i Tonga .”

8

Page 11: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Tiva ToeonoTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiivvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooonnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Tono’s Talo Garden

Tiva Toeono

Lea Faka-Tonga

Page 12: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Published 2015 by the Ministry of Education,PO Box 1666, Wellington 6140, New Zealand.www.education.govt.nz

First published as Ko e Ngoue Talo ‘a Tono in the Tupu series

English text copyright © Tiva Toeono 1999Lea faka-Tonga text and illustrations copyright © Crown 1999

All rights reserved.Enquiries should be made to the publisher.

Publishing services: Lift Education E TūEditors: Don Long and Emeli SioneDesigner: Liz Tui Morris

ISBN 978 0 478 16077 2 (print)ISBN 978 0 478 16099 4 (online)

Replacement copies may be ordered from Ministry of Education Customer Services,online at www.thechair.minedu.govt.nzby email: [email protected] freephone 0800 660 662, freefax 0800 660 663.

Please quote item number 16077.

This book is for shared reading with students.

Teacher and audio support for this text is available online athttp://literacyonline.tki.org.nz/Pasifi ka-dual-language-books

Page 13: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

by Tiva Toeono

illustrations by Falcon Halo

Ministry of Education

Tono’s Talo Garden

Page 14: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Tono likes to help his dadplant talo.

2

Page 15: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

They dig the holes together.

3

Page 16: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Tono puts the little talo plantsin the holes.

4

Page 17: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Dad covers them with soil.

5

Page 18: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

Tono holds the hose.Dad turns on the water.

6

Page 19: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

“You know what?” says his dadas they put everything away.

“No. What?” says Tono.

7

Page 20: Ko e Ngoue Talo ‘a Tono´ · ISBN 978 0 478 16099 4 (‘initaneti) Lava ke toe ‘ota ha ‘ū tohi mei he Ministry of Education Customer Services, ‘initaneti ‘imeili: orders@thechair.minedu.govt.nz

“Now we’ve got a talo patchjust like Grandpa’s in Tonga.”

8