2015 -FLLOG©DOLW©KVLOP ©VVLV©O©ULQ©T©EXO...

2015-ci ildə ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarında “FİZİKA” fənni üzrə istifadə

olunmuş test tapşırıqlarının elmi-metodiki təhlili

Test tapşırıqları “Mexanika”, “Molekulyar fizika”, “Elektrodinamika” ,“Optika”, “Atom və nüvə fizikası” bölmələrini əhatə etmişdir. Test blokuna daha obyektiv

qiymətləndirmə aparmaq üçün sadə, orta və çətin test tapşırıqları daxil edilmişdir.

Açıq tipli tapşırıqlar qəbul proqramını daha dərindən mənimsəmiş, riyazi təfəkkürlü və

analitik təhlil qabiliyyəti güclü olan abituriyentlərin hazırlıq səviyyəsini bir-birindən

fərqləndirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.

İXTİSAS QRUPU IV I

TEST TAPŞIRIĞI 25 25

QAPALI 25 21

AÇIQ HESABLAMA 2

SEÇİM 1

UYĞUNLUĞU MÜƏYYƏN

ETMƏK

1

Bölmə: Elektromaqnit induksiyası A Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Keyfiyyət 26. Bir hissəsi bircins maqnit sahəsində hərəkət

etdirilən naqildə Ii induksiya cərəyanı yaranır. Naqil hansı istiqamətdə hərəkət etdirilir (maqnit

induksiya vektoru perpendikulyar istiqamətdə

bizdən şəkil müstəvisinə doğru yönəlmişdir)?

A B C D E İMTİNA

15,69 26,00 2,69 9,79 26,44 19,39

A) B) C) D) E)

Doğru cavab: E A 26

C 32

Bu tapşırıq “Elektromaqnit induksiyası” bölməsinə aid keyfiyyət nominasiyalı tapşırıqdır. Test tapşırığına abituriyentlərin 26,44 % -i

düzgün cavab vermiş, 26,00 %-i isə düzgün olmayan “B” bəndini seçmiş, 19,39%-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. 11-ci sinif

“Fizika” dərsliyindən məlumdur ki, maqnit sahəsində hərəkət edən

naqillərdə yaranan induksiya cərəyanının istiqaməti sağ əl qaydası ilə

müəyyən edilir. Tapşırıqda induksiya cərəyanının və maqnit induksiya

vektorunun istiqaməti verilib, naqilin hərəkət istiqaməti müəyyən

edilməlidir. Şəkildən göründüyü kimi, maqnit induksiya vektoru şəkil müstəvisinə perpendikulyar olmaqla bizdən şəkil müstəvisinə doğru, cərəyanın istiqaməti isə şəkil müstəvisində sola doğru yönəlib. Qaydaya

görə sağ əlimizi elə tuturuq ki, induksiya vektorunun naqilə

perpendikulyar toplananı ovcumuza daxil olsun, irəli uzanan dörd

barmaq induksiya cərəyanının istiqamətində yönəldikdə 90° açılmış baş

barmaq naqilin hərəkət istiqamətini göstərəcək. Təyinetməyə görə naqil

şəkil müstəvisində yuxarıya doğru hərəkət etdirilir. Abituriyentlərin

səhvən “B” bəndini seçmələrinin səbəbi sağ əl qaydasını düzgün tətbiq

edə bilməmələridir. Cavab: E

B

I Qrup A (26)

Diskriminasiya əmsalı T: 0.288 (düzəlməli)

Bölmə: Elektromaqnit induksiyası B

Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

A) B) C) D) E)

A B C D E İMTİNA

20,91 14,89

27,96 9,46 2,33 24,45

39. Bir hissəsi bircins maqnit sahəsində hərəkət etdirilən naqildə Ii induksiya cərəyanı yaranır. Naqil hansı istiqamətdə hərəkət etdirilir (maqnit induksiya vektoru şəkil müstəvisinə perpendikulyar istiqamətdə sizə doğru yönəlmişdir)?

Nominasiya: Keyfiyyət

Doğru cavab: A B 39

D 40

Bölmə: Atom və nüvə fizikası Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Hesablama 41. izotopunun iki α- və bir β– -çevrilməsindən sonra alınan

elementin nüvəsinin yük və kütlə ədədlərini müəyyən edin. Z(yük ədədi) A(kütlə ədədi) A) 86 221

B) 84 219

C) 88 223

D) 221 86

E) 22 388

A B C D E İMTİNA

8,20 5,07 38,29 4,40 2,42 41,61

2 3 1

9 1 P a

Doğru cavab: C A 41

C 36

Bu, “Atom və nüvə fizikası” bölməsinə aid hesablama

nominasiyalı tapşırıqdır. Tapşırığa abituriyentlərin 38,29 % -i

düzgün cavab vermiş, 41,61%-i isə cavab verməkdən imtina

etmişdir. 11-ci sinif “Fizika” dərsliyindən məlumdur ki, nüvə

çevrilmələri zamanı yük ədədi və kütlə ədədi saxlanılır. Məlumdur ki, α –çevrilmə zamanı kütlə ədədi 4 vahid, yük ədədi isə 2 vahid

azalır. Onda, 2 α çevrilməsindən sonra nüvənin kütlə ədədi 8 vahid

azalacaq. β– - çevrilmə zamanı kütlə ədədi dəyişmədiyindən, alınan

elementin nüvəsinin kütlə ədədi 231-8=223 olar. 2 α

çevrilməsindən sonra nüvənin yük ədədi 4 vahid azalacaq, bir β–-

çerilməsindən sonra isə yük ədədi 1 vahid artacaq. Onda, alınan

nüvənin yük ədədi 91-4+1=88 olacaq.

Doğru cavab: C.

I Qrup A (41)

Diskriminasiya əmsalı T: 0.766 (mükəmməl)

Bölmə: Atom və nüvə fizikası Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Hesablama 30. izotopunun bir α- və üç β– -çevrilməsindən sonra alınan

elementin nüvəsinin yük və kütlə ədədlərini müəyyən edin. Z(yük ədədi) A(kütlə ədədi) A) 81 206

B) 80 205

C) 20 782

D) 84 207

E) 210 681

A B C D E İMTİNA

11,33 5,84 4,10 38,52 3,60 36,61

Doğru cavab: D

2 1 1

8 3 B i

B 30

D 41

Bölmə: Düzxətli bərabərsürətli və dəyişənsürətli hərəkət A Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Hesablama

A B C D E İMTİNA

5,72 30,34 5,66 4,82 2,84 50,63

Doğru cavab: B A 31

C 37

taxxx 02/4 sanmax

2

2

0

tats x

xx

2

10410350

2

0

sanm /150

“Düzxətli bərabərsürətli və bərabərtəcilli hərəkət” bölməsinə aid, hesablama

nominasiyayalı test tapşırığıdır. Tapşırığa abituriyentlərin

30,34 % -i düzgün cavab vermiş, 50,63%-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir.

Orta məktəb fizika kursundan məlumdur ki, düzxətli bərabərtəcilli hərəkətdə

sürətin proyeksiyası düsturu ilə müəyyən edilir. Şərtdə verilmiş

düsturla müqayisə edilərək, təcilin proyeksiyası alınır.

Bərabərtəcilli hərəkətdə yerdəyişmənin proyeksiyası

düsturu ilə təyin edildiyindən, şərtdə verilənlər yerinə yazılsa,

olar. Buradan hesablamaqla alınır.

Cavab B.

I Qrup A (31)


Bölmə: Düzxətli bərabərsürətli və dəyişənsürətli hərəkət B Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta


A B C D E İMTİNA

6,42 31,93 4,62 5,49 2.95 48,59

Doğru cavab: B B 42

D 30

Bölmə: Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Qrafik

A B İMTİNA

24,90 32,70 42,40

Doğru cavab: 0,2 A 47

C 47

gm

mg

m

Fa s

gat t

00

2,0910

180

tgt

“Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi” bölməsinə aid qrafik nominasiyalı açıq tipli test tapşırığıdır. Tapşırığa abituriyentlərin 24,90 % -i düzgün cavab vermiş, 42,40 %-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. 10-cu sinif “Fizika” dərsliyindən məlumdur ki, cisim üfüqi səth üzərində yalnız sabit sürtünmə qüvvəsinin təsiri altında hərəkət edirsə, hərəkət bərabəryavaşıyan olacaq. Sürtünmə

qüvvəsinin cismə verdiyi təcilin modulu olacaq

və tormoz müddəti düsturu ilə təyin ediləcək. Qrafikdən görünür ki, cismin başlanğıc sürəti 18 m/can, tormoz müddəti isə 9 san.-dir. Buradan, sürtünmə əmsalı hesablanır,

Doğru cavab: 0,2.

I Qrup A (47)


Bölmə: Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta

Nominasiya: Qrafik

A B İMTİNA

31,64 20,02 48,34

Doğru cavab: 12 B 47

D 48

Bölmə: Bölmələr arasında genetik əlaqə Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin

Nominasiya:Hesablama

A B İMTİNA

8,01 27,90 64,09

Doğru cavab: 0,3 A 49

C 49

KKc

ghT 3,0

4200

210106,06,0

alınır.

“Bölmələr arasında genetik əlaqə” bölməsinə aid hesablama nominasiyalı açıq tipli test tapşırığıdır. Tapşırığa abituriyentlərin 8,01 % -i düzgün cavab vermiş, 64,09 %-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. Abituriyentlərin böyük hissəsinin bu tapşırıqdan imtina etməsinin səbəblərindən biri onların bölmələr arasında əlaqə yarada bilməmələridir. Tapşırığın şərtinə görə ağırlıq qüvvəsinin işinin 60 %-i, yaxud 0,6 hissəsi suyun qızmasına sərf olunur, yəni Q=0,6A. Q və A-nın ifadələri burada yerlərinə yazılır, cmΔT=0,6mgh. Buradan da

Doğru cavab: 0,3K.

I Qrup A (49)

Diskriminasiya əmsalı T: 0.289 (düzəlməli)

Bölmə: Bölmələr arasında genetik əlaqə B Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin


A B İMTİNA

8,38 25,55 66,07

Doğru cavab: 0,1 B 49

D 49

Bölmə: Maqnit sahəsi. Maqnit induksiyası Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin

Nominasiya: Keyfiyyət 103. Təpələrində cərəyanlı naqillər olan

kvadratın mərkəzində yerləşən cərəyanlı naqilə təsir edən Amper qüvvələrinin əvəzləyicisi hansı istiqamətdə yönəlir?

A B C D E İMTİNA

6,44 8,37 14,27 24,89 3,65 42,38

A) B) C) D) E)

Doğru cavab: D A 103

C 124

“Maqnit sahəsi. Maqnit induksiyası” bölməsinə aid keyfiyyət xarakterli bu test tapşırığına abituriyentlərin 24,89% -i düzgün cavab vermiş, 42,38%-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. 9 və 11-ci sinif

dərsliklərindən, eləcə də Amper qüvvəsinin tətbiqindən məlumdur ki, naqillərdən axan cərəyanlar eyni istiqamətdə olduqda onlar bir-birini

cəzb edir, əks istiqamətdə olduqda isə bir-birini dəf edirlər. Şərtə görə (şəkildə verilib) naqillərdəki cərəyan şiddətləri eyni olduğundan, kvadratın mərkəzindəki naqilə digər naqillər tərəfindən təsir edən qüvvələr modulca eyni olacaqlar. Kvadratın mərkəzindəki naqillə digər naqillərin qarşılıqlı təsir qüvvələri həndəsi olaraq təsvir edilir (şəkil a) ,

bu qüvvələrin əvəzləyicisi müəyyən edilir (şəkil b) və onun şəkil müstəvisində yuxarıya doğru yönəldiyi təyin olunur .

a) b) Doğru cavab: D.

I

I

I

I I

I

I

I

I I F

IV Qrup A (103)


Bölmə: Maqnit sahəsi. Maqnit induksiyası Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin

Nominasiya: Keyfiyyət 124. Təpələrində cərəyanlı naqillər olan

kvadratın mərkəzində yerləşən cərəyanlı naqilə təsir edən Amper qüvvələrinin əvəzləyicisi hansı istiqamətdə yönəlir?

A B C D E İMTİNA

5,91 8,06 22,88 7,52 13,96 41,68

A) B) C) D) E)

Doğru cavab: C B 124

D 107

Bölmə: Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin


A B C D E İMTİNA

5,15 7,40 15,02 5,15 17,81 49,46

Doğru cavab: E A 105

C 111

“Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi” bölməsinə aid hesablama nominasiyalı bu test

tapşırığına abituriyentlərin 17,81%-i düzgün cavab vermişdir. Abituriyentlərin

49,46%-i cavab verməkdən imtina etmiş, 15,02%-i isə səhv olan C bəndini seçmişdir. Təhlillər göstərir ki, abituriyentlərin çox hissəsi mail müstəvi üzrə hərəkətə aid

məsələlərin həllində çətinlik çəkirlər. Bunun səbəblərindən biri abituriyentlərin

həndəsəni zəif bilmələri, digər səbəbi isə onların qüvvələri müəyyən istiqamətlər üzrə

toplananlara ayırmaqda çətinlik çəkmələri və bu tip məsələləri az həll etmələridir. Səhv olan C bəndini seçən abituriyentlər necə deyərlər, “rəqəmlərlə oynayaraq” bu

nəticəni alanlardır. Mail müstəvi üzrə hərəkət edən cismə təsir edən qüvvələr təyin

edilir. Cismə şaquli aşağı yönələn ağırlıq qüvvəsi ( ), mail müstəvinin səthinə

perpendikulyar istiqamətdə yönələn dayağın reaksiya qüvvəsi ( ), eləcə də mail

müstəvinin səthinə paralel və cismin hərəkətinin əksinə yönələn sürtünmə qüvvəsi ( ) təsir edir. Ağırlıq qüvvəsi səthə paralel və səthə perpendikulyar toplananlarına

ayırılır, . Dayağın reaksiya qüvvəsi ( ) ilə ağırlıq qüvvəsinin səthə perpendikulyar toplananı modulca bərabər olub,

istiqamətcə əks olduqlarından, onların əvəzləyicisi sıfra bərabər olur. Ağırlıq

qüvvəsinin səthə paralel toplananı ilə səthə paralel istiqamətdə yönəlmiş sürtünmə

qüvvəsinin əvəzləyicisi isə cismə mail müstəvinin səthi boyunca təcil verir. Mail

müstəvinin səthi boyunca baş verən hərəkət üçün hərəkət tənliyi skalyar şəkildə

yazılır, və buradan cismin təcili tapılır,

aF

N

sF

FaII=Fasinα=mgsinα; Fa┴=Facosα= mgcosα

sFmgma sin

222

10

302

11010

sin

san

m

san

m

m

Fmga s

Cavab: E.

N

aF

sF

aF

aIIF

a

N

IV Qrup A (105)

Diskriminasiya əmsalı T: 0.343 (yaxşı)

Bölmə: Elastiklik qüvvəsi. Sürtünmə qüvvəsi Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin

Nominasiya: Hesablama 117. Kütləsi m = 10 kq olan cisim mail

müstəvi üzrə aşağıya doğru 2 təcillə sürüşür. Cismə təsir edən sürtünmə

qüvvəsini hesablayın

A B C D E İMTİNA

22,02 18,37 12,35 6,44 7,95 32,87

A) 40 N B) 10 N C) 30 N

D) 25 N E) 60 N

Doğru cavab: C B 117

D 110

2

m

s a n

2

m1 0 ,

sa n

g

1s in 3 0

2

Bölmə: İşıq kvantları Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta


A B C D E İMTİNA

6,76 36,16 3,86 2,68 4,18 46,35

A) 4,2 ∙ 10-19 C B) 3,6 ∙ 10-19 C C) 1,4∙ 10-19 C

D) 1,2 ∙ 10-19 C E) 2, 4 ∙ 10-19 C

Doğru cavab: B

106. Fotoeffekt üçün cərəyan şiddətinin katodla anod arasındakı gərginlikdən asılılıq qrafiki verilmişdir. Udulan fotonun enerjisi 6,8 ∙ 10-19 C olarsa, elektronun katoddan

çıxış işini hesablayın ( e = 1,6 ∙ 10-19 Kl).

A 106

C 105

Test tapşırığı “Işıq kvantları” bölməsinə aid hesablama nominasiyalı tapşırıqdır. Tapşırığa abituriyentlərin 34,48 % -i düzgün cavab vermiş, 49,30 %-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. Orta məktəb fizika kursundan məlumdur ki, fotoeffekt üçün Eynişteyn tənliyinə görə fotonun enerjisi düsturu ilə təyin edilir. Buradan çıxış işini tapsaq, alınır.

Cavab: B.

lçf UeAE

CVKlCUeEA lfç

191919 106,32106,1108,6

IV Qrup A (106)


Bölmə: İşıq kvantları Mürəkkəblik dərəcəsi: Orta


A B C D E İMTİNA

34,48 7,95 3,11 2,69 2,47 49,30

A) 1,8 ∙ 10-19 C B) 2,2 ∙ 10-19 C C) 2,4∙ 10-19 C

D) 1,1 ∙ 10-19 C E) 1,2 ∙ 10-19 C

Doğru cavab: A

122. Fotoeffekt üçün cərəyan şiddətinin katodla anod arasındakı gərginlikdən asılılıq qrafiki verilmişdir. Udulan fotonun enerjisi 6,6 ∙ 10-19 C olarsa, elektronun katoddan çıxış işini hesablayın ( e = 1,6 ∙ 10-19 Kl).

B 122

D 102

Bölmə: Maqnit sahəsinin enerjisi Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin


A) 2, 4 B) 2, 5 C) 3, 5 D) 1, 4 E) 1, 5

Doğru cavab: A

117. Sarğaclardakı maqnit seli və maqnit sahəsinin enerjisi arasındakı münasibətlərdən hansılar doğrudur (sarğacların aktiv müqaviməti nəzərə alınmır)?

A 117

C 106

A B C D E İMTİNA

27,25 8,26 12,34 9,66 4,18 38,30

Keyfiyyət nominasiyalı bu test tapşırığı “Maqnit sahəsinin enerjisi”

bölməsinə aiddir. Test tapşırığına abituriyentlərin 27,25 % -i düzgün cavab

vermiş, 38,30%-i isə cavab verməkdən imtina etmişdir. Məktəb fizika

kursundan məlumdur ki, cərəyanlı sarğacdan keçən maqnit seli

düsturu ilə təyin edilir. Burada, L- induktivlik, I-cərəyan şiddətidir. Dövrə

hissəsi üçün Om qanununa görə Bu ifadəni maqnit selində nəzərə

alsaq, Dövrə hissələri paralel qoşulduğundan, gərginliklər

bərabərdir. Onda və alınır. Cərəyanlı

sarğacın maqnit sahəsinin enerjisi düsturu ilə təyin edilir.

Düsturda da Om qanununun ifadəsi nəzərə alınır və

IL

.R

UI

.R

UL

13

31

1

2

1

2

R

R

L

L

R

R

L

L12

2

2LIW

2

2

2 R

ULW

olar. Buradan,

3

1

9

32

2

2

2

2

1

1

2

1

2 R

R

L

L

R

R

L

L

W

W21 3WW

Cavab: A.

və

IV Qrup A (117)


Bölmə: Maqnit sahəsinin enerjisi Mürəkkəblik dərəcəsi: Çətin


A) 1, 5 B) 3, 4 C) 2, 4 D) 1, 4 E) 2, 5

Doğru cavab: A

119. Sarğaclardakı maqnit seli və maqnit sahəsinin enerjisi arasındakı münasibətlərdən hansılar doğrudur (sarğacların aktiv müqaviməti nəzərə alınmır)?

1. 2. 3.

4. 5. 2 1 2 12

2 1W W 2 12W W

12

2

A B C D E İMTİNA

27,50 11,06 7,63 4,08 8,81 40,92

B 119

D 113

2015 -FLLOG©DOLW©KVLOP ©VVLV©O©ULQ©T©EXO...

Documents

Transcript of 2015 -FLLOG©DOLW©KVLOP ©VVLV©O©ULQ©T©EXO...